1, 2. Musipili obatuha batama bo Barnabasi ni Saule ushutana cwañi ni misipili yebakile bazamaya babañwi, mi musebezi wabona ukataleleza cwañi liñolo la Likezo 1:8?

 BA PUTEHO ya mwa Antioke ba mwa tabo yetuna. Kwa bapolofita kaufela ni baluti ba mwa puteho yeo, Barnabasi ni Saule baketilwe ki moya okenile kuli bayo kutaza taba yende mwa libaka za kwahule. a (Lik. 13:1, 2) Ki niti, mizwale babañwi kwamulaho bakile balumiwa kuyo kutaleza mwa libaka zeñwi. Niteñi, bane balumilwe kwamulaho, nebaile kwa libaka kone buamuhezwi kale Bukreste. (Lik. 8:14; 11:22) Kono ka nako ye, bo Barnabasi ni Saule hamoho ni Joani yabizwa Mareka, yaka basebelezanga, bakalumiwa kwa libaka kokunani batu babañata babasika utwa kale taba yende.

² Ibata iba lilimo ze 14 kwamulaho, Jesu naabulelezi balateleli bahae kuli: “Mukaba lipaki zaka mwa Jerusalema, mwa Judea kaufela ni mwa Samaria, ni kuyo fita kwa libaka za kwahule hahulu za lifasi.” (Lik. 1:8) Kuketiwa kwa Barnabasi ni Saule kuli babe balumiwa kukatusa kutaleleza manzwi ao anaapolofitile Jesu! b

3. Ki kabakalañi hane kuli taata kutama misipili yemitelele mwa linako za baapositola?

³ Batu kacenu sebakona kufita kwa libaka za kwahule hahulu mwa nako yenyinyani feela kabakala kuitusisa lika zecwale ka limota ni lifulai. Kono nekusi cwalo mwa linako za baapositola. Ka nako yeo, batu nebazamayanga ka mahutu mi hañata linzila zateñi nelinani matulungundu. Musipili one uzamaiwa lizazi lililiñwi, mwendi wa likilomita ze 30, neukatalisa luli! c Ka mukwa ocwalo, nihaike kuli Barnabasi ni Saule nebanyolezwi kuyo kalisa musebezi wabona, kusina kukakanya nebaziba kuli nebatokwa kuikataza ni kuitombola kuli baeze cwalo.—Mat. 16:24.

4. (a) Barnabasi ni Saule nebaketilwe cwañi, mi balumeli ka bona nebaezize cwañi kabakala kuketiwa kwabona? (b) Lukona kutusa cwañi babafiwa buikalabelo mwa puteho?

 ⁴ Kono ki kabakalañi moya okenile hane ulaezi kuli Barnabasi ni Saule baketiwe kuli “baeze musebezi” wo? (Lik. 13:2) Bibele haibuleli sesiñwi ka za taba yeo. Seluziba kikuli moya okenile neulaezi kuli baana bao baketiwe. Hakuna bupaki bobubonisa kuli bapolofita ni baluti mwa Antioke nebalwanisize katulo yeo. Kono nebayemezi keto yeo ka kutala. Munahane feela mone baikutwezi bo Barnabasi ni Saule muta mizwale babona ba Sikreste “hase baitimile lico ni kulapela, bababeya mazoho fahalimu, ni kubafundula” kusina kubashwela muna. (Lik. 13:3) Ni luna luswanela kutusa babafiwa buikalabelo mwa puteho, kukopanyeleza cwalo ni baana babaketilwe kuba baokameli mwa puteho. Kufita kushwela muna babafiwa buikalabelo bobucwalo, luswanela ‘kubakuteka hahulu ka lilato kabakala musebezi wabona.’—1 Mates. 5:13.

5. Mutaluse buikatazo bone baezize balumiwa hane bakutaza mwa sioli sa Sipera.

⁵ Hase bazamaile ka mahutu kuyo fita kwa Selusia, ili likamba lelili bukaufi ni Antioke, Barnabasi ni Saule bafuluhela kwa sioli sa Sipera, ili musipili obato eza likilomita ze 200. d Bakeñisa kuli naasimuluha mwa Sipera, mwendi Barnabasi naanyolelwa kukutaza taba yende kwa batu bane bapila mwa naha yahabo  yena. Habafita mwa Salamisi, muleneñi o kwa likamba la kwa upa wa sioli seo, baana bao nebasika sinya nako niyekana. Kapili-pili “bakala kushaela linzwi la Mulimu mwa masinagoge a Majuda.” e (Lik. 13:5) Barnabasi ni Saule bazamaya mwa Sipera kaufela mwendi banze bakutaza mwa mileneñi ya butokwa. Ka kuya ka nzila yene baitusisize, kubonahala kuli balumiwa bao nebazamaile musipili obato eza likilomita ze 160.

6, 7. (a) Sergiusi Paulusi neli mañi, mi ki kabakalañi Bar-Jesu hanaalikile kumupalelwisa kuli asike ateeleza kwa taba yende? (b) Saule naaezize cwañi bakeñisa twaniso ya Bar-Jesu?

⁶ Sioli sa Sipera mwa linako za baapositola nesitezi bulapeli bwa buhata. Taba yeo neizibahalile hahulu Barnabasi ni Saule hane baizo fita kwa Pafosi, ili kwa likamba la kwa wiko wa sioli seo. Kwateñi, bakopana ni “muuna wa Mujuda yabizwa Bar-Jesu, yanaali mulauli ni mupolofita wa buhata.” Mi “naali ni mubusisi Sergiusi Paulusi, muuna yabutali.” f Mwa linako za baapositola, Maroma babañata bane baitutile nihaiba yena “muuna yabutali” ya cwale ka Sergiusi Paulusi, hañata nebakupanga balauli kamba babanuha ka linaleli kuli babatuse habaeza likatulo za butokwa. Nihakulicwalo, Sergiusi Paulusi naatabisizwe hahulu ki lushango lwa Mubuso mi ‘naanyolelwa hahulu kuutwa linzwi la Mulimu.’ Taba yeo neifilikanyize Bar-Jesu, yanaazibahala ka lilumbatina la Elimasi, la musebezi wahae, ili lelitalusa “Mulauli.”—Lik. 13:6-8.

⁷ Bar-Jesu naasatabeli lushango lwa Mubuso. Mi nzila inosi yanaaka kona kubukeleza ka yona situlo sahae sa kuba muelezi wa Sergiusi Paulusi neli “kukelusa mubusisi kuli asike alumela ku Mulena.” (Lik. 13:8) Kono Saule naasike atuhelela muuna wa mabibo yo kuli akeluse mubusisi mwa nzila. Ki lika mañi zanaaezize Saule? Bibele ibulela kuli: “Saule, yabizwa hape Paulusi, ka kutala moya okenile, amutalimisisa ka tokomelo mi ali: ‘Wena muuna yatezi  bupumi bwa mufuta kaufela ni bumaswe kaufela, mwanaa Diabulosi, wena sila sa zelukile kaufela, kana hauna kutuhela kukopamisa linzila za Jehova zelukile? Hakubone! Lizoho la Jehova lifahalimwaa hao, mi ukaba sibofu, hauna kubona liseli la lizazi ka nakonyana.’ Honafo mbundu ni lififi lelinsu zamuapesa, mi azamaya inze abubutela kubata batu ba kumuswala kwa lizoho kuli bamuzamaise.” g Ki lika mañi zeneezahezi kabakala makazo yeo? “Cwale mubusisi haboni zeezahezi, alumela, kakuli naakomokisizwe hahulu ki tuto ya Jehova.”—Lik. 13:9-12.

8. Lukona kulikanyisa cwañi mutala wa bundume bwa Paulusi kacenu?

⁸ Paulusi naasika sabiswa ki Bar-Jesu. Ni luna haluswaneli kusaba balwanisi babalika kufokolisa tumelo ya babatabela lushango lwa Mubuso. Ki niti kuli kamita luswanela kuitusisa manzwi “anani musa, alungilwe lizwai.” (Makolo. 4:6) Kono haluswaneli kutuhela kukutaza kwa batu babatabela kuutwa taba yende kabakala kusaba kuli lukasuhana lwatahisa mifilifili. Hape haluswaneli kusaba kubeya fa nalela bulapeli bwa buhata, bobuzwelapili “kukopamisa linzila za Jehova zelukile,” inge mwanaaezelize Bar-Jesu. (Lik. 13:10) Haike lulatelele mutala wa Paulusi wa kushaela niti ka bundume ni kukutaza kwa batu ba lipilu zende. Mi nihaike kuli Mulimu mwendi haana kufa tuso yahae ka nzila yelemuseha hahulu sina mone kubezi ku Paulusi, lwaziba kuli Jehova ukaitusisa moya wahae okenile kuhohela batu babaswanela mwa niti.—Joa. 6:44.

9. Paulusi ni Barnabasi batomezi cwañi baana babaokamela mwa puteho kacenu mutala omunde?

⁹ Kubonahala kuli nekubile ni cinceho muta sikwata sa baana bao sifuula mwa Pafosi kuliba kwa Perga, ye fa likamba la Asia Minor, ili musipili obato eza likilomita ze 250. Kwa Likezo 13:13, sikwata seo sibulezwi kuli “Paulusi ni  balikani bahae.” Ka kuya ka muñolelo wo, kubonahala kuli Paulusi cwale naakalile kuetelela misebezi ya sikwata seo. Nihakulicwalo, hakuna bupaki bobubonisa kuli Barnabasi naashwezi Paulusi muna. Kono baana bababeli bao nebazwezipili kusebeza hamoho kupeta tato ya Mulimu. Paulusi ni Barnabasi batomezi baana babaokamela mwa puteho kacenu mutala omunde. Kufita kubata libubo, Bakreste bahupula manzwi a Jesu, ali: “Kaufelaa mina mu mizwale.” Mi naaekelize kuli: “Mutu kaufela yaipahamisa ukakokobezwa, mi mutu kaufela yaikokobeza ukapahamiswa.”—Mat. 23:8, 12.

10. Mutaluse musipili wa kuzwa mwa Perga kuya kwa Antioke wa Pisidia.

¹⁰ Habafitile mwa Perga, Joani yabizwa Mareka asiya Paulusi ni Barnabasi mwa sibaka seo mi akutela kwa Jerusalema. Libaka lene litisize kuli akauhane ni bona halisika taluswa. Paulusi ni Barnabasi bazwelapili mwa musipili wabona, bazamaya kuzwa mwa Perga ni kuya kwa Antioke mwa Pisidia, ili muleneñi wa mwa provinsi ya Galatia. Wo nesi musipili obunolo, kakuli Antioke wa Pisidia neifumaneha fa sibaka sesilumbile, ibato ba limita ze 1,100 kuzwa fa mezi a liwate kuya mwahalimu. Linzila zesabisa zeo zenefita mwahalaa malundu hape nelizibahala ka masholi bane batasezanga batu. Mi kwandaa zeo kaufela, kubonahala kuli Paulusi ka nako yeo naakenezwi ki makulanu. h

11, 12. Paulusi naafitile cwañi kwa lipilu za batu banaabulela ku bona mwa sinagoge ya kwa Antioke wa Pisidia?

¹¹ Mwa Antioke wa Pisidia, Paulusi ni Barnabasi nebakeni mwa sinagoge ka la Sabata. Bibele ili: “Hase kubalilwe Mulao ni litaba za Bapolofita, manduna ba sinagoge babalumela liñusa, bali: ‘Baana, mizwale, haiba munani manzwi a kususueza sicaba, hamu abulele.’” (Lik. 13:15) Paulusi ayema mi akala kubulela.

 ¹² Paulusi naakalile ka kubulela ku bane bateeleza ku yena, ali: “Baana, mina Maisilaele ni mina kaufela babasaba Mulimu.” (Lik. 13:16) Bane bateeleza ku Paulusi neli Majuda ni baproselite. Cwale Paulusi naafitile cwañi kwa lipilu za batu bao bane bamuteeleza, ili bane basazibi musebezi wapeta Jesu mwa mulelo wa Mulimu? Sapili, Paulusi naabakandekezi litaba zakale za sicaba sa Majuda. Naatalusize mo Jehova ‘naabubekezi batu ba sicaba hane bapila sina bazwahule mwa naha ya Egepita,’ ni mo Mulimu naaboniselize buiswalo kabakala “mikwa yabona mwa lihalaupa” ka lilimo ze 40 kuzwa fobalukululelwa. Paulusi hape naakandekile ka mo Maisilaele nebakonezi kuyola Naha ya Sepiso ni ka mo Jehova ‘naabafezi naha yabona ka loto.’ (Lik. 13:17-19) Kukulubelwa kuli Paulusi naaama kwa litaba zeñwi za mwa Mañolo zenesazo balwa ka kutumusa ka mulelo wa kubuluka Sabata. Haiba kucwalo, uzibe taba yeo ibonisa kuli Paulusi naaziba mwakuikezeza “lika kaufela kwa batu ba mufuta kaufela.”—1 Makor. 9:22.

13. Lukona kufita cwañi kwa lipilu za bateelezi baluna?

¹³ Ni luna luswanela kulika ka taata kufita kwa lipilu za batu bolukutaza ku bona. Ka mutala, kuziba bulapeli bwa mutu yeluambola ni yena, kwakona kulutusa kuketa litaba zakatabela mutu yo. Hape lwakona kubulela litaba za mwa Bibele zaziba. Ukona kuutwisisa hahulu haiba aipalela mwa Bibele yahae luli. Mubatange linzila zeka mitusa kufita kwa lipilu za bateelezi bamina.

14. (a) Paulusi naakalisize cwañi likande la taba yende ka za Jesu, mi ki nto mañi yanaalemusize bateelezi bahae? (b) Buñata nebuezizeñi hase buutwile manzwi a Paulusi?

¹⁴ Paulusi kihona cwale atalusa mone lufitezi lusika lwa malena ba Isilaele ku “mupilisi, yena Jesu,” yanaazibahalizwe pili ki Joani Mukolobezi. Hasamulaho Paulusi atalusa za mwanaabulaezwi Jesu ni mwanaazuselizwe kwa bafu. (Lik. 13:20-37) Paulusi naaize: “Kabakaleo . . . muzibe kuli, ka yena yo, lushaela ku mina taba ya kuswalelwa kwa libi . . . Mutu kaufela yalumela uba yasina mulatu ka yena.” Muapositola yo kihona alemusa bateelezi bahae kuli: “Mutokomele kuli musike mwatahelwa ki zebulezwi mwa litaba za Bapolofita kuli: ‘Hamubone, mina banyefuli, mukomoke, mi muyunde, kakuli nipeta musebezi omuñwi mwa mazazi amina, ili musebezi omusike mwalumela nikamuta, mutu nihaka mitaluseza ona ka kutala.’” Paulusi naakomokisizwe hahulu ki zene baezize bateelezi kabakala manzwi ahae. Bibele ibiha kuli: “Batu bakala kubakupa ka taata kuli bababulelele litaba zeo hape la Sabata lelitatama.” Mi mukopano wa mwa sinagoge hase ufelile, “buñata bwa Majuda ni baproselite bane balapela Mulimu balatelela Paulusi ni Barnabasi.”—Lik. 13:38-43.

15. Nekuezaheziñi la Sabata hamulaho wa manzwi a Paulusi?

¹⁵ La Sabata lelitatama, “ibato ba batu kaufela mwa muleneñi” bakopana kuli bateeleze ku Paulusi. Taba yeo neisika tabisa Majuda babañwi, mi “bakala kuhanyeza ka bunyefuli zanaabulela Paulusi.” Paulusi ni Barnabasi babaalaba  ka bundume, bali: “Nekuswanela kuli linzwi la Mulimu libulelwe pili ku mina. Haubona mwalihana mi muikatula kuli hamuswaneli bupilo bobusa feli, hamubone! Lusikuluhela ku ba macaba. Kakuli Jehova ululaezi ka manzwi a, uize: ‘Nikuketile kuba sina liseli la macaba, kuli ushaele kwa mafelelezo a lifasi nzila yebaka piliswa ka yona.’”—Lik. 13:44-47; Isa. 49:6.

16. Majuda nebaezizeñi kabakala manzwi ane babulelezwi ki balumiwa, mi Paulusi ni Barnabasi nebaezize cwañi kabakala twaniso?

¹⁶ Bateelezi ba macaba habautwa cwalo banyakalala, mi “kaufela ba lipilu zende bababata bupilo bobusa feli baba balumeli.” (Lik. 13:48) Linzwi la Jehova kapili-pili lahasanela mwa naha kaufela. Kono Majuda bona nebahanile taba yende. Zene babulelezwi ki balumiwa bao nelibonisa kuli linzwi la Mulimu niha nelibulezwi ku bona pili, bona nebaketile kuhana Mesia mi kabakaleo nebaka tahelwa ki katulo ya Mulimu. Majuda bao kiha bashamiliketa basali ba muleneñi babakutekeha ni baana babatumile, “mi batahisa kuli Paulusi ni Barnabasi banyandiswe mi babaleleka mwa libaka zabona.” Paulusi ni Barnabasi nebaezize cwañi? “Babatutulela liluli la kwa mahutu abona mi baya kwa Ikone.” Kana ao neli ona mafelelezo a Bukreste mwa Antioke wa Pisidia? Batili! Balutiwa bane basiyezi “bazwelapili kutala tabo ni moya okenile.”—Lik. 13:50-52.

17-19. Lukona kulikanyisa cwañi mutala omunde wa Paulusi ni Barnabasi, mi kueza cwalo kukona kulutusa cwañi kuba ni tabo?

¹⁷ Luituta tuto ya butokwa kwa balumiwa babasepahala bao ka mone baezelize hane bakopani ni twaniso. Batu babakutekeha mwa lifasi niha bakalika kulupalelwisa kushaela lushango lwa Mubuso, halutuheli kukutaza. Hape mulemuhe kuli batu ba mwa Antioke hane bahanile taba yende, Paulusi ni Barnabasi “babatutulela liluli la kwa mahutu abona” mi seo nesi sisupo sa bunyemi kono neli sisupo sa kuli mizwale bao neba batapela mulatu. Balumiwa bao nebalemuhile kuli nebasa koni kuhapeleza batu kuamuhela lushango lone bakutaza. Sene bakona feela kueza ki kuiketela kuzwelapili kukutaza kamba kutuhela. Mi luli nebaiketezi kuzwelapili kukutaza habaya kwa Ikone!

¹⁸ Balutiwa bane basiyezi mwa Antioke bona nebaezize cwañi? Ki niti kuli nebapila mwa sibaka mone kutezi balwanisi. Kono tabo yabona neisika itinga fa kuamuhelwa kwa lushango lwabona. Jesu naaize: “Babatabile mane ki babautwa linzwi la Mulimu ni kulimamela!” (Luka 11:28) Mi seo ki sona luli sene baikatulezi kueza balutiwa ba kwa Antioke wa Pisidia.

¹⁹ Sina mone baezelize bo Paulusi ni Barnabasi, haike luzweleñipili kuhupula kuli musebezi waluna ki kukutaza taba yende. Bolukutaza ku bona ki bona babaswanela kuiketela kuamuhela lushango lwaluna kamba kuluhana. Haiba bolukutaza ku bona babonahala kusaamuhela lushango lwaluna, lwakona kuituta sesiñwi kwa balutiwa ba mwa linako za baapositola. Ka kuitebuha niti ni kutuhelela moya okenile kuluetelela, ni luna lwakona kuba ni tabo kusina taba ni twaniso.—Magal. 5:18, 22.