1-3. (a) Ki mañi yakalisa kuzamaya ni Paulusi mwa misipili, mi ki mutu yacwañi? (b) Lukanyakisisañi mwa kauhanyo ye?

 HABANZE bafita mwa litolopo za mwa libaka za matulungundu, muapositola Paulusi utalima mutangana yazamaya ni yena mi unahana zakakopana ni zona mutangana yo. Libizo lahae ki Timotea. Ki mutangana yasamata mali mi mwendi utuha akwanisa lilimo ze 20 kamba kihona asazo kwanisa lilimo zeo. Habanze bazamaya cwalo, Timotea uzwelapili kuba kwahule ni muleneñi wahabo. Hamulaho wa nakonyana, mileneñi ya Listra ni Ikone ikalisa kubonahalela kwahule. Ki miinelo mañi yebaka kopana ni yona? Paulusi unani liselinyana ka zebakona kukopana ni zona, kakuli wo seli ona musipili wahae wabubeli wa bulumiwa. Waziba kuli bakatalimana ni likozi zeñata ni butata. Kana mutangana yo ukakona kutiyela miinelo yecwalo?

² Paulusi usepile Timotea, mwendi mane kufita ni mwaikutwela yena mutangana yaikokobeza yo. Lika zasazo kopana ni zona Paulusi limukolwisize kuli utokwa kuya ni mutu yaswanela luli. Paulusi waziba kuli musebezi obaka peta wa kupotela liputeho ni kulitiisa, uka batokwa kuli babe ni tundamo ni kuswalisana hamoho ka muhupulo ulimuñwi. Ki kabakalañi Paulusi haikutwa cwalo? Leliñwi la mabaka ao mwendi neliama taba yahae ya kufapahana ni Barnabasi yenetisize kuli bakauhane.

³ Mwa kauhanyo ye, lukaituta zeñata ka za molukona kuezeza haiba lufapahana ni mutu yomuñwi. Hape lukaituta libaka lene litahisize kuli Paulusi akete Timotea kuli azamayange ni yena mwa misipili, mi lukaituta za musebezi wa butokwa obapeta baokameli ba mupotoloho kacenu.

4. Ki lika mañi zanaalelile kupeta Paulusi mwa musipili wahae wa bulumiwa wabubeli?

⁴ Mwa kauhanyo yefelile, luitutile za mo mizwale babane ili Paulusi, Barnabasi, Judasi, ni Silasi nebatiiselize puteho ya mwa Antioke  ka katulo ya sitopa sesietelela yeama taba ya mupato. Ki sika mañi sanaaezize Paulusi hamulaho wa fo? Naaatumezi Barnabasi ka taba ya musipili otatama, ali: “Halukute cwale luyo potela mizwale mwa muleneñi ni muleneñi mone lushaezi linzwi la Jehova, luyo bona mobazuhela.” (Lik. 15:36) Musipili wanaatalusa Paulusi fo, nesi wa kuyo lekula feela mizwale bao bane basazo ba Bakreste. Buka ya Likezo ibonisa mulelo luli wa musipili wa bulumiwa wabubeli wa Paulusi. Sapili, naabata kuzwelapili kufitisa litaelo zenefilwe ki sitopa sesietelela. (Lik. 16:4) Sabubeli, ka kuba muokameli wa mupotoloho, Paulusi naabata hahulu kutiisa liputeho kwa moya, ili kulitusa kuzwelapili kutiya mwa tumelo. (Maro. 1:11, 12) Kopano ya Lipaki za Jehova kacenu ilatelela cwañi mutala one batomile baapositola?

5. Sitopa Sesietelela kacenu sietelela ni kususueza cwañi liputeho?

⁵ Kreste kacenu uitusisa Sitopa Sesietelela sa Lipaki za Jehova kuetelela puteho yahae. Mizwale babatozizwe bao, babasepahala, baetelela ni kutiisa liputeho za mwa lifasi kaufela ka mañolo ebañolanga, lihatiso zefumaneha fa Intaneti ni zehatisizwe, hamohocwalo ni mikopano ni ka linzila zeñwi. Sitopa Sesietelela hape sibata kuziba zeezahala mwa puteho ni puteho. Kabakaleo, siitusisa baokameli ba mupotoloho kupotela liputeho. Sitopa Sesietelela ki sona luli sesiketanga baana-bahulu babañata mwa lifasi kaufela, babakwanisize zetokwahala kuli babe baokameli ba mupotoloho.

6, 7. Ki misebezi ifi yemiñwi yebapeta baokameli ba mupotoloho?

⁶ Baokameli ba mupotoloho kacenu balikanga kutusa mañi ni mañi mwa puteho ni kufa susuezo ya mwa Mañolo ku bote baba mwa puteho yebapotela. Ka mukwa ufi? Ka kulatelela mutala wa Bakreste ba mwa linako za baapositola babacwale ka Paulusi. Paulusi naaelelize muokameli ka yena kuli: “Ukutaze linzwi; ueze cwalo kapili mwa linako zende ni mwa linako zetaata; ukalimele, unyaze, ueleze, ka pilu-telele ni ka bukwala bwa kuluta. . . . Ueze musebezi wa mukutazi wa evangeli.”—2 Tim. 4:2, 5.

⁷ Sina mwaboniseza manzwi ao, muokameli wa mupotoloho, hamoho ni musalaa hae haiba unyezi, ubelekanga ni bahasanyi ba mwa puteho, ka kuitusisa mikutalezo yeshutana-shutana ya mwa bukombwa. Baokameli ba mupotoloho babakutazanga bao banani tukufalelo mwa bukombwa mi banani bukwala kwa kuluta, ili tulemeno totutusa mutapi. (Maro. 12:11; 2 Tim. 2:15) Baba mwa musebezi wa mupotoloho bazibahala ka lilato ni buitomboli bwabona. Batabela kutusa babañwi, banze bazamaya misipili ka linako zetaata mane ni mwa libaka zesabisa. (Mafil. 2:3, 4) Baokameli ba mupotoloho bao hape basusuezanga puteho ni puteho yebapotela, kuiluta, ni kuieleza ka lingambolo za Bibele zebafanga. Kaufela baba mwa puteho basusuezwanga habanyakisisa mupilelo wa baokameli ba mupotoloho bao ni kulikanyisa tumelo yabona.—Maheb. 13:7.

8. Barnabasi naangile cwañi akalezo ya Paulusi?

⁸ Barnabasi naaamuhezi akalezo ya Paulusi ya kuyo “potela mizwale.” (Lik. 15:36) Baana bababeli bao nebasebelize hande hane banze bapotela liputeho, mi sibeli sabona nebaziba hande libaka zene bayo potela ni batu baba ku zona. (Lik. 13:2–14:28) Kabakaleo, akalezo ya kuyo beleka hamoho neibonahala kuba yende ni yeswanela. Kono cwale kwazuha butata. Liñolo la Likezo 15:37 lili: “Barnabasi naabata kuya ni Joani, yanaabizwa Mareka.” Barnabasi naasafi feela akalezo. “Naabata” kuya ni munyanaa hae Mareka mwa musipili wa bulumiwa wo.

9. Ki kabakalañi Paulusi hanaasika lumelelana ni Barnabasi?

⁹ Paulusi naasika lumela taba yeo. Kabakalañi? Bibele ili: “Paulusi naasa tabeli kuli Joani aye ni bona, kakuli naabasiile hane bali mwa Pamfilia mi naasika ya ni bona mwa musebezi.” (Lik. 15:38) Mareka naaile ni Paulusi ni Barnabasi mwa musipili wabona wa bulumiwa wapili kono naakutezi fahali. (Lik. 12:25; 13:13) Isali kwa makalelo a musipili, hane basali mwa Pamfilia, Mareka naasiile musebezi wanaafilwe ni kukutela kwahae kwa Jerusalema. Bibele haibonisi libaka Mareka hanaakutezi kwahae, kono kubonahala kuli muapositola Paulusi naaboni kuli kezo ya Mareka neibonisa kuli naasasepehi. Mwendi Paulusi naakakanyize Mareka kuli nesi mutu yaitingwa.

10. Ki lika mañi zeneezahezi kabakala kusalumelelana kwa Paulusi ni Barnabasi, mi ki lika mañi zenezwile mwateñi?

¹⁰ Nihakulicwalo, Barnabasi naatundamezi kuli baye ni Mareka. Kono Paulusi ni yena naatundamezi kuli basike baya ni Mareka. Liñolo la Likezo 15:39 lili: “Kiha kuzuha kañi yetuna, kuli mane bakauhana.” Barnabasi aanga Mareka ni kuya ni yena kwa sioli sahabo sa Sipera. Paulusi azwelapili ni musipili wahae. Lubala kuli: “Paulusi aketa Silasi mi afunduka, mizwale hase bakupile kuli Jehova amubonise sishemo sahae.” (Lik. 15:40) Sibeli sabona ‘bafita mwa Siria ni Silisia, banze batiisa liputeho.’—Lik. 15:41.

11. Ki tulemeno mañi tolutokwa kuba ni tona kuli lusike lwaanga nako yetelele inze lufapahani ni mutu yalufoselize?

¹¹ Likande le, likona kuluhupulisa kusapetahala kwaluna. Paulusi ni Barnabasi nebaketilwe kuba bayemeli babaipitezi ba sitopa sesietelela. Kubonahala kuli Paulusi mane naafitile fa kuba yomuñwi wa ba sitopa seo. Nihakulicwalo, Paulusi ni Barnabasi nebashelani bakeñisa kusapetahala. Kana nebazwezipili kupilisana cwalo inze banyemisani? Paulusi ni Barnabasi niha nebasika petahala, neli baana babaikokobeza, bane banani munahano wa Kreste. Kusina kukakanya, hamulaho wa nako nebabonisize moya wa Sikreste ni wa kuswalelana. (Maef. 4:1-3) Hasamulaho, Paulusi ni Mareka nebabelekile hamoho mwa misebezi yemiñwi ya Sikreste. a—Makolo. 4:10.

12. Ki tulemeno mañi tobatokwa kubonisa baokameli kacenu, kuli balikanyise Paulusi ni Barnabasi?

 ¹² Paulusi ni Barnabasi nebasina moya wa likañi lelicwalo. Barnabasi naazibahala kuba mutu ya lilato ni yafana kuli mane mwa sibaka sa kumubizisa ka libizo lahae la sipepo la Josefa, baapositola neba mufile libizo la Barnabasi, lelitalusa “Muomba-Ombi.” (Lik. 4:36) Paulusi ni yena naazibahala kuba mutu yabunolo ni ya musa. (1 Mates. 2:7, 8) Ka kulikanyisa Paulusi ni Barnabasi, baokameli kaufela ba Sikreste kacenu, kukopanyeleza cwalo ni baokameli ba mupotoloho, baswanela kuikataza kubonisa buikokobezo kamita ni kueza ka musa baana-bahulu ka bona ni mutapi kaufela.—1 Pit. 5:2, 3.

13, 14. (a) Timotea neli mañi, mi Paulusi naamufumani cwañi? (b) Ki sika mañi sene sitahisize kuli Paulusi alemuhe Timotea? (c) Ki musebezi mañi wanaafilwe Timotea?

¹³ Mwa musipili wahae wa bulumiwa wabubeli, Paulusi naaizo fita kwa provinsi ya mubuso wa Roma ya Galatia, kone kutomilwe liputeho lisikai. Hamulaho wa nako “apunya mwa Derba ni mwa Listra.” Likande la mwa buka ya Likezo liekeza kuli: “Mi mwateñi nekunani mulutiwa yomuñwi yabizwa Timotea, mwanaa musali wa Mujuda wa mulumeli kono ndatahe neli Mugerike.”—Lik. 16:1. b

¹⁴ Kubonahala kuli Paulusi naakopani ni lubasi lwa Timotea hanaapotezi sibaka seo lwapili ka 47 C.E. Kono cwale hanaapotela sibaka seo lwabubeli, hamulaho wa lilimo zepeli kamba zetaalu kuzwa fo, Paulusi alemuha mutangana yabizwa Timotea. Kabakalañi? Kabakala kuli Timotea “naapakwa hande ki mizwale.” Mi nesi feela mwa tolopo yahabo mwanaalatwa hahulu ki mizwale kono mane libubo lahae neliile ni kwa liputeho zeñwi. Likande la mwa buka ya Likezo libonisa kuli mizwale ba mwa Listra ni ba mwa Ikone, ili tolopo yeneeza likilomita zebato eza 30 kuzwa mwa Listra, nebabulela zende ka za hae. (Lik. 16:2) Ka kuetelelwa ki moya okenile, baana-bahulu bafa mutangana Timotea buikalabelo bobutuna bwa kutusa Paulusi ni Silasi mwa musebezi wa mupotoloho.—Lik. 16:3.

15, 16. Ki lika mañi zenetahisize kuli Timotea abe ni libubo lelinde?

¹⁵ Ki lika mañi zenetahisize kuli Timotea abe ni libubo lelinde niha naali mukulwani? Kana neli zibo yahae, ponahalo yahae, kamba buikoneli bwahae? Hañata batu batabiswanga ki lika zecwalo. Ka nako yeñwi, nihaiba mupolofita Samuele naahapilwe ki ponahalo ya kwande ya mutu. Kono Jehova naamuhupulisize kuli: “Mwabonela mutu haki mona mwabonela Mulimu, kakuli mutu ubona ponahalo ya kwande, kono Jehova yena ubona sesi mwa pilu.” (1 Sam. 16:7) Sene sitahisize kuli Timotea abe ni libizo lelinde mwahalaa  Bakreste babañwi nesi buikoneli bwahae kono neli tulemeno twanaanani tona.

¹⁶ Lilimo-limo hasamulaho, Paulusi naabulezi ka za tulemeno totuñwi twanaanani tona Timotea. Paulusi naatalusize butu bobunde bwa Timotea, lilato ni buitomboli bwahae, ni tukufalelo yahae mwa kupeta misebezi ya kwa moya. (Mafil. 2:20-22) Timotea hape naazibahala kuba ni ‘tumelo yesina buipi.’—2 Tim. 1:5.

17. Babanca kacenu bakona kulikanyisa cwañi Timotea?

¹⁷ Mikulwani babañata kacenu balikanyisa Timotea ka kuba ni tulemeno twatabela Mulimu. Mi ka kueza cwalo baikezeza libizo lelinde ku Jehova ni kwa batu bahae, niha basali babanca. (Liprov. 22:1; 1 Tim. 4:15) Babonisa tumelo yesina buipi, ka kuhana kupila bupilo bwa buipumisi. (Samu 26:4) Kabakaleo, mikulwani babañata, ka kuswana ni Timotea, bakona kupeta misebezi ya butokwa mwa puteho. Babanca bao hababa bahasanyi ba taba yende, ni kuineela ku Jehova, mane ni kukolobezwa hasamulaho, basusuezanga hahulu batu kaufela babalata Jehova!

18. (a) Ki matohonolo mañi anaanani ona Paulusi ni Timotea ka kuba baokameli ba mupotoloho? (b) Liputeho nelitusizwe cwañi?

¹⁸ Paulusi ni Timotea nebasebelize hamoho ka lilimo zeñata. Sina baokameli ba mupotoloho, nebapetile misebezi yemiñata ka kuyemela sitopa sesietelela. Bibele ili: “Hane banze bazamaya mwa mileneñi, nebabulelela babali mwateñi kuli bamamele litaelo zeneatuzwi ki baapositola ni baana-bahulu bane bali mwa Jerusalema.” (Lik. 16:4) Kusina kukakanya, liputeho nelilatelezi ketelelo yenezwa kwa baapositola ni baana-bahulu bane bali mwa Jerusalema. Kabakala kuipeya kuutwa cwalo, “liputeho zazwelapili kutiiswa mwa tumelo mi palo ya balumeli yazwelapili kuekezeha ka zazi ni zazi.”—Lik. 16:5.

19, 20. Ki kabakalañi Bakreste habaswanela kuutwa “babaetelela”?

¹⁹ Lipaki za Jehova ni bona kacenu batuseha habaipeya kuutwa ni kulatelela ketelelo yefiwa ki “babaetelela” mwahalaa bona. (Maheb. 13:17) Bakeñisa kuli mukwa wa lifasi le wacinca kamita, ki kwa butokwa kuli Bakreste bazwelepili kulatelela ketelelo yefiwa ki “mutanga yasepahala yanani kutwisiso.” (Mat. 24:45; 1 Makor. 7:29-31) Kueza cwalo kuka lutusa kusazwa mwa niti ni kuzwelapili kuba babasa nyazahali mwa lifasi le.—Jak. 1:27.

²⁰ Ki niti, baokameli ba Sikreste kacenu, kukopanyeleza cwalo ni ba Sitopa Sesietelela, habasika petahala, sina mwanaainezi Paulusi, Barnabasi, Mareka, ni baana-bahulu babatozizwe ba mwa linako za baapositola. (Maro. 5:12; Jak. 3:2) Kono bakeñisa kuli Sitopa Sesietelela silatelela hahulu zeñozwi mwa Linzwi la Mulimu ni kulatelela hahulu mutala one utomilwe ki baapositola, sibonisa kuli sasepahala. (2 Tim. 1:13, 14) Kabakaleo, liputeho zasusuezwa ni kutiiswa mwa tumelo.