1-3. (a) Ki nto mañi yeezahala yebata kualuhanya puteho yenca ya Sikreste? (b) Kunyakisisa likande leli mwa buka ya Likezo kuka lutusa cwañi?

 PAULUSI ni Barnabasi batabile, mi kihona basazo kutela mwa muleneñi wa Siria wa Antioke kuzwa mwa musipili wabona wa bulumiwa wapili. Batabile kakuli Jehova ‘ukwalulezi ba macaba munyako wa tumelo.’ (Lik. 14:26, 27) Kaniti, batu mwa Antioke ba mwa tabo kabakala taba yende mi ba Macaba “babañata” basweli baekezeha mwa puteho yeo.—Lik. 11:20-26.

² Kapili-pili taba yetabisa yeo ya kuekezeha kwa palo ya balumeli ifita mwa Judea. Kono mwa sibaka sa kuli batu kaufela batabiswe ki taba yeo, babañwi bakala kukananisana ka za taba ya mupato. Ki swalisano mañi yeswanela kubateñi mwahalaa balumeli ba Majuda ni balumeli babasi Majuda, mi balumeli babasi Majuda baswanela kuunga cwañi Mulao wa Mushe? Taba yeo itisa kañi yetuna hahulu kuli mane ibata kualuhanya puteho ya Sikreste. Taba yeo ikatatululwa cwañi?

³ Lukaituta lituto zeñata za butokwa halunze lunyakisisa likande leo mwa buka ya Likezo. Lituto zeo lika lutusa kuziba mwakuezeza haiba kuzuha litaba zekona kutahisa lifapahano mwa miteñi yaluna.

4. Ki mibonelo mañi yefosahezi yene bañañelela balumeli babañwi, mi taba yeo itahisa puzo mañi?

⁴ Mulutiwa Luka naañozi kuli: “Kwataha baana babañwi kuzwa kwa Judea mi bakala kuluta mizwale, bali: ‘Hamukoni kupiliswa konji haiba mukena mwa mupato kulikana ni sizo sa Mushe.’” (Lik. 15:1) Hakuzibahali nji ‘baana babañwi bane bazwa kwa Judea’ bao nebali Bafalisi pili basika sikuluha kale kuba Bakreste kamba kutokwa. Ibe kuli nekuli cwalo kamba kutokwa, baana bao babonahala kuli nebalatelela mubonelo wa sikwata sa Majuda seo wa kulatelela hahulu milao. Kuzwa fo, mwendi nebaipumisa feela kuli nebalumilwe ki baapositola ni baana-bahulu bane bali mwa Jerusalema. (Lik. 15:23, 24) Kono ki kabakalañi balumeli ba Majuda hane basañañelela taba ya mupato nihaiba hamulaho wa lilimo ze 13 kuzwa nako yeo Pitrosi naalaezwi ki Mulimu kuli baamuhele Ba  macaba babasika ya kwa mupato mwa puteho ya Sikreste? a—Lik. 10:24-29, 44-48.

5, 6. (a) Ki kabakalañi Bakreste babañwi ba Majuda mwendi hane babatile kuñañelela mupato? (b) Kana tumelelano ya mupato neli kalulo ya tumelelano ya Abrahama? Mutaluse. (Mubone litaluso ze kwatasi.)

⁵ Kunani mabaka amañata mwendi anaakona kutahisa kuli batu bañañelele taba ya mupato. Leliñwi la mabaka kikuli mupato neutomilwe ki Jehova yena kasibili, mi neli sisupo sa bulikani bobuipitezi ni yena. Tukiso yeo ya mupato neiliteñi pili tumelelano ya Mulao isika ezwa kale mi neikalile ka Abrahama ni ba ndu yahae. b (Liv. 12:2, 3) Mwa Mulao wa Mushe, nihaiba bazwahule nebanani kukena mwa mupato pili basika lumelezwa kale kuikola litukiso zeñwi, inge cwalo kuca mulalelo wa Paseka. (Exo. 12:43, 44, 48, 49) Kusina kukakanya, Majuda nebaanga kuli muuna yasika kena mwa mupato ki ya masila, mi hakoni kusebeleza Mulimu.—Isa. 52:1.

⁶ Nihakulicwalo, balumeli ba Majuda nebatokwa tumelo ni buikokobezo kuli bacince mubonelo wabona ni kuamuhela tuto yenca. Tumelelano ya Mulao nese iyolilwe ki tumelelano yenca, mi ka mukwa ocwalo haki mutu kaufela yanaali Mujuda ka sipepo yanaakona kubalelwa kwa batu ba Mulimu. Mi Bakreste ba Majuda bane bapila mwa libaka za Majuda, sina mone bapilela balumeli mwa Judea, nebatokwa kuba ni bundume kuli balumele Kreste patalaza ni kuamuhela ba Macaba bane basika kena mwa mupato kuli ki balumeli ka bona.—Jer. 31:31-33; Luka 22:20.

7. Ki litaba mañi za niti zene bapalezwi kuutwisisa ‘baana bane bazwa kwa Judea’?

⁷ Likuka za Mulimu nelisika cinca. Taba yeo ibonisa kuli tumelelano yenca ki yona yenetalusa hande Mulao wa Mushe. (Mat. 22:36-40) Ka mutala, Paulusi hasamulaho naañozi ka za mupato, ali: “Mujuda ki yali cwalo mwahali, mi mupato wahae ki oezwa mwa pilu ka moya, mi isiñi ka milao yeñozwi.” (Maro. 2:29; Deut. 10:16) ‘Baana bane bazwa kwa Judea’ nebasika utwisisa kale litaba za niti zeo kono nebapihelezi kuli Mulimu naasika cinca mulao wa mupato. Kana nebaka tabela kucinca mubonelo wabona?

8. Ki kabakalañi taba ya mupato hane iisizwe kwa sitopa sesietelela mwa Jerusalema?

⁸ Luka naazwezipili kuñola kuli: “Paulusi ni Barnabasi hase bakananisani ni kufetulana hahulu ni bona, kwaketiwa Paulusi, Barnabasi, ni babañwi ba ku  bona, kuli bayo buza za taba c yeo kwa baapositola ni baana-bahulu mwa Jerusalema.” (Lik. 15:2) Pulelo ya ‘kukananisana ni kufetulana’ ibonisa kuli likwata zepeli zeo nelifitisa maikuto azona ka kutiya ni ka buikolwiso bobutuna, mi puteho ya mwa Antioke neipalezwi kutatulula taba yeo. Kuli kube ni kozo ni swalisano, puteho ka butali yalukisa kuisa taba yeo kwa “baapositola ni baana-bahulu mwa Jerusalema,” sona sitopa sesietelela. Lukona kuitutañi kwa baana-bahulu ba mwa Antioke?

9, 10. Mizwale ba mwa Antioke hamohocwalo ni Paulusi ni Barnabasi balutomezi cwañi mutala omunde kacenu?

⁹ Tuto ya butokwa yeluituta kikuli lutokwa kusepa kopano ya Mulimu. Munahane taba ye: Mizwale mwa Antioke nebaziba kuli mwa sitopa sesietelela nekufumaneha feela Bakreste ba simuluho ya Sijuda. Kono nebasepile sitopa seo kuli nesikayo tatulula taba ya mupato ka kuya ka ze mwa Mañolo. Libaka ki lifi? Puteho neinani buikolwiso bwa kuli Jehova naakafa ketelelo ka moya okenile ni ka Toho ya puteho ya Sikreste, yena Jesu Kreste. (Mat. 28:18, 20; Maef. 1:22, 23) Hakuzuha litaba zetaata kacenu, haike lulatelele mutala omunde wa balumeli ba mwa Antioke ka kusepa kopano ya Mulimu ni Sitopa Sesietelela sa Bakreste babatozizwe.

¹⁰ Hape luhupuliswa libaka hakuli kwa butokwa kuba ni buikokobezo ni pilu-telele. Paulusi ni Barnabasi nebaketilwe ki moya okenile kuli baye ku ba macaba, kono nebasika itusisa maata ao kutatulula taba ya mupato honafo mwa Antioke. (Lik. 13:2, 3) Mi Paulusi hasamulaho naañozi kuli: “Neniile kwateñi [kwa Jerusalema] kabakala kuli nenisinulezwi cwalo” ili kubonisa kuli naafilwe ketelelo yezwa ku Mulimu mwa taba yeo. (Magal. 2:2) Baana-bahulu kacenu balika ka taata kubonisa moya oswana wa buikokobezo ni pilu-telele hakuzuha lipuzo zekona kutahisa  lifapahano. Mwa sibaka sa kuyemela maikuto abona, batalimela ku Jehova ka kubatisisa mwa Mañolo ni kunyakisisa litaelo ni ketelelo yefiwa ki mutanga yasepahala.—Mafil. 2:2, 3.

11, 12. Ki kabakalañi hakuli kwa butokwa kulibelela ku Jehova?

¹¹ Ka linako zeñwi, lukana lwatokwa kulibelela ku Jehova kuli alutuse kuutwisisa hande taba yeñwi. Muhupule kuli mizwale ba mwa linako za Paulusi nebanani kulibelela kuisa ka 49 C.E., ili lilimo ze 13 kuzwa fatozezwa Kornele ka 36 C.E., pili Jehova asika tatulula kale taba ya kuli ba Macaba baswanela kukena mwa mupato kamba kutokwa. Ki kabakalañi hane kuungile nako yetelele cwalo? Mwendi Mulimu naabata kufa Majuda ba lipilu zende nako yelikani ya kueza licinceho zetuna ka za mubonelo wabona. Mane kufeliswa kwa tumelelano yakale ya mupato, ya lilimo ze 1,900, yeneezizwe ki Mulimu ni Abrahama kukwaa bona yalatiwa, neli taba yetuna luli!—Joa. 16:12.

¹² Lunani tohonolo yetuna ya kulutiwa ni kuetelelwa ki Ndataa luna ya kwa lihalimu yanani pilu-telele ni sishemo! Halulutiwa ni kuetelelwa ki yena, lwatusiwa kamita. (Isa. 48:17, 18; 64:8) Ka mukwa ocwalo, lusike lwañañelela ni kamuta mihupulo yaluna ka buikuhumuso kamba kulwanisa licinceho za kopano kamba kutwisiso yenca ya mwa mañolo amañwi. (Muek. 7:8) Haiba mulemuha kuli munani mukwa wo, nihaiba hanyinyani feela, muswanela kukupa ketelelo ya Mulimu ka tapelo ni kunahanisisa likuka zeswanela ze mwa Likezo kauhanyo 15. d

13. Lukona kulikanyisa cwañi pilu-telele ya Jehova mwa bukombwa bwaluna?

¹³ Lukatokwa kuba ni pilu-telele haluituta Bibele ni batu babafumana taata kutuhela litumelo za buhata kamba lizo zebatabela zelwanisana ni mañolo. Ka linako zeo, lukatokwa kufitisa nako yelikani kuli moya wa Mulimu usebeze mwa pilu ya muituti. (1 Makor. 3:6, 7) Hape luswanela kulapelanga ka za taba yeo. Ka nzila yeñwi ili ka nako yeswanela, Mulimu uka lutusa kuziba muhato oluswanela kuunga kuli lubatuse.—1 Joa. 5:14.

14, 15. Puteho ya mwa Antioke neikutekile cwañi Paulusi, Barnabasi, ni bazamai babañwi, mi kubateñi kwabona nekususuelize cwañi balumeli ba mwa Antioke?

¹⁴ Likande la Luka lizwelapili kuli: “Hase basindeketilwe sibakanyana ki puteho, baana bao bayo fita mwa Fenisia ni Samaria, inze bakandeka ka butungi za mobasikuluhezi ba macaba mi nebatahiseza mizwale kaufela tabo yetuna.” (Lik. 15:3) Muhato one iingile puteho wa kusindeketa bo Paulusi, Barnabasi, ni bazamai babañwi sibakanyana, neli kezo ya lilato la Sikreste yenekutekehisize mizwale bao, ili kubonisa kuli puteho nei balakaleza limbuyoti za Mulimu. Wo hape ki mutala omunde one balutomezi mizwale ba mwa Antioke! Kana mwabonisanga likute kwa mizwale ni likaizeli bamina, “sihulu [baana-bahulu] babasebeza  ka taata mwa kubulela ni kuluta”?—1 Tim. 5:17.

¹⁵ Hane bali mwa nzila, bazamai bao nebasusuelize Bakreste babañwi mwa Fenisia ni Samaria ka kubataluseza “ka butungi” zene bakopani ni zona mwa musebezi wa kukutaza ku ba Macaba. Kubonahala kuli ku bane bakandekelwa nekunani balumeli ba Majuda bane babalehezi mwa libaka zeo hamulaho wa kubulaiwa kwa Setefani. Ni kacenu, lipiho za mo Jehova afuyaulela musebezi wa kuluta batu kuba balutiwa lisusuezanga hahulu mizwale, sihulu babakopana ni miliko. Kana mwatusiwanga ki lipiho zeswana sina zeo, ka kufumanehanga kwa mikopano ya Sikreste, mikopano ya mupotoloho, ni mikopano yemituna hamohocwalo ni ka kubalanga zeezahezi mwa bupilo bwa batu zeñozwi mwa lihatiso zaluna kamba ze fa webusaiti yaluna ya Jw.org?

16. Ki lika mañi zebonisa kuli taba ya mupato nese ifetuhile taba yetuna?

¹⁶ Hamulaho wa kuzamaya likilomita ze 550, sikwata seo sa bane balumilwe kuzwa kwa Antioke safita kone siya. Luka naañozi kuli: “Habafitile mwa Jerusalema, baamuhelwa hande ki puteho ni baapositola ni baana-bahulu, mi bakandeka lika zeñata zeo Mulimu aezize ka bona.” (Lik. 15:4) Kono cwale habautwile cwalo, “babañwi ba sikwata sa bulapeli bwa Bafalisi bane babile balumeli, bananuha mwa lipula zabona mi bali: ‘Kwaswanela kuli bakenywe mwa mupato ni kuli balaelwe kumamela Mulao wa Mushe.’” (Lik. 15:5) Kaniti taba ya kukenya Bakreste bane basi Majuda mwa mupato nese ifetuhile taba yetuna, mi neitokwa kutatululwa.

17. Ki bo mañi bane bali sitopa sesietelela mwa Jerusalema, mi ki kabakalañi mwendi “baana-bahulu” hane bali hamoho ni ba sitopa sesietelela?

¹⁷ Liñolo la Liproverbia 13:10 lili: “Butali ki bwa bababata kelezo.” Ka kulumelelana ni sikuka sesiutwahala hande seo, “baapositola ni baana-bahulu bakopana hamoho kutalima [taba yeo ya mupato].” (Lik. 15:6) “Baapositola ni baana-bahulu” nebayemela puteho kaufela ya Sikreste, sina mosiezeza Sitopa Sesietelela kacenu. Ki kabakalañi “baana-bahulu” hane basebelisana hamoho ni baapositola? Muhupule kuli muapositola Jakobo nasaabulailwe kale, mi muapositola Pitrosi naali mwa tolongo ka nakonyana. Kana nto yeswana  neika ezahala kwa baapositola babañwi? Kubateñi kwa baana babañwi babatozizwe ni babaswanela nekuka tusa kuli musebezi wa kuokamela uzwelepili ka swanelo.

18, 19. Pitrosi naabulezi manzwi mañi amaata, mi mwendi ki katulo mañi yene bafitile ku yona bane bamuteeleza?

¹⁸ Luka naazwezipili kuñola kuli: “Hase babuisani ka nako yetelele, Pitrosi ayema mi ali . . . : ‘Baana, mizwale, mwaizibela hande kuli kuzwa kwa makalelo Mulimu naaniketile mwahalaa mina kuli ka mulomo waka, batu ba macaba bautwe linzwi la taba yende mi balumele. Mi Mulimu yaziba lipilu, naafile bupaki ka kubafa moya okenile, sina mwanaaezelize ni ku luna. Mi hasika bonisa shutano mwahalaa luna ni bona, kono akenisa lipilu zabona kabakala tumelo yabona.’” (Lik. 15:7-9) Ka kuya ka bupaki bobu mwa hatiso yeñwi, linzwi la Sigerike lelitolokilwe kuli “buisani” mwa timana 7 hape litalusa “kubata,” ‘kubuza.’ Kubonahala kuli mizwale, ka kuzwelela kwatasaa lipilu zabona luli, nebanani mibonelo yeshutana, yene babulezi ka kusapata.

¹⁹ Manzwi amaata a Pitrosi naahupulisize batu kaufela kuli yena kasibili naaliteñi muta ba Macaba bapili bane basika kena mwa mupato, ili Kornele ni ba ndu yahae, nebatozizwe ka moya okenile ka 36 C.E. Cwale haiba Jehova naafelisize shutano mwahalaa Mujuda ni mutu yasi Mujuda, kana batu nebanani maata a kulwanisa taba yeo? Kakuli mane sesikenisa pilu ya mulumeli ki tumelo yahae ku Kreste, isiñi kulatelela Mulao wa Mushe.—Magal. 2:16.

20. Batu bane bayemela taba ya mupato ‘nebalika Mulimu’ ka mukwa ufi?

²⁰ Ka kuitusisa bupaki bobusa kakanyehi bwa linzwi la Mulimu ni moya okenile, Pitrosi naaunguzi ka kubulela kuli: “Cwale ki kabakalañi hamubata kulika Mulimu ka kuhapeleza balutiwa kulwala coko yene basakoni kulwala bo kuku waluna ni yene lusakoni kulwala nihaiba luna? Kono lunani tumelo ya kuli lupiliswa ka sishemo sa Mulena Jesu sina mobapilisezwa ni bona.” (Lik. 15:10, 11) Bane bayemela mupato, sene baeza luli ki “kulika Mulimu,” kamba ‘kulika pilu-telele yahae,’ ka kuya ka toloko yeñwi ya Bibele. Nebalika kuhapeleza ba Macaba kulatelela mulao one bapalelwa kulatelela ka kutala bona Majuda kasibili mi ka kueza cwalo, nebaswanelwa ki lifu. (Magal. 3:10) Majuda bane bateeleza ku Pitrosi nebaswanela kuitumela kwa sishemo sa Mulimu sanaabonisize ka Jesu.

21. Ki lifi litaba zanaabulezi Barnabasi ni Paulusi mwa puisano ya taba ya mupato?

²¹ Kubonahala kuli manzwi a Pitrosi naafitile batu kwa lipilu, kakuli “buñata kaufela bwakuza.” Mi cwale Barnabasi ni Paulusi kihona bakandeka “limakazo zeñata ni zekomokisa zanaaezize Mulimu ka bona mwahalaa macaba.” (Lik. 15:12) Kwa mafelelezo cwale, baapositola ni baana-bahulu nese bakona kunyakisisa bupaki kaufela ni kufa katulo yenebonisize hande tato ya Mulimu mwa taba ya mupato.

22-24. (a) Sitopa Sesietelela kacenu silatelela cwañi mutala wa sitopa sesietelela sa kwa makalelo? (b) Baana-bahulu kaufela bakona kubonisa cwañi kuli bakuteka zamaiso ya Mulimu?

²² Ni kacenu, ba Sitopa Sesietelela habakopana, baitusisanga Linzwi la Mulimu  kuli libaetelele mi balapelanga ku Mulimu ka tukufalelo kuli abafe moya okenile. (Samu 119:105; Mat. 7:7-11) Kuli baeze likatulo zelumelelana ni tato ya Mulimu, yomuñwi ni yomuñwi wa ba Sitopa Sesietelela uamuhelanga mukoloko wa litaba zekayo nyakisiswa kwa mukopano, inze kusanani nako kuli akone kunyakisisa litaba zeo ka tapelo. (Liprov. 15:28) Habakopani, mizwale babatozizwe bao baambolanga ka kulukuluha ni ka likute. Baitusisanga Bibele habanze baambola.

²³ Baana-bahulu mwa liputeho baswanela kulikanyisa mutala wo. Mi haiba taba yeñwi ipala kutatululwa fa mukopano wa baana-bahulu, sitopa sa baana-bahulu sakona kubuza ofisi ya mutai ya naha yeo kamba kubuza bayemeli bayona, inge cwalo baokameli ba mupotoloho. Ofisi ya mutai ni yona yakona kuñolela Sitopa Sesietelela haiba kutokwahala kueza cwalo.

²⁴ Kaniti, Jehova ufuyola babakuteka zamaiso yahae ni bababonisa buikokobezo, busepahali, ni pilu-telele. Sina moluka itutela mwa kauhanyo yetatama, mupuzo wafa Mulimu ku babaeza cwalo ki kozo, bufumu bwa kwa moya, ni swalisano ya Sikreste.