1-3. Mababilona nebasheunuzi cwañi balapeli ba Jehova, mi ki kabakalañi?

MUUNGE kuli mu Mujuda yasepahala yapila mwa muleneñi wa Babilona. Bana bahabo mina sebabile mwa buhapiwa ka lilimo ze 50 kamba kufitelela. Sina momuezezanga fa lizazi la Sabata, muyo kopana ni balumeli sina mina kuli mulapele Jehova. Muzamaya mwa likululu mokutezi hahulu batu, mi mufita mwahalaa litempele zebuheha ni libaka zeñwi za kulapelela teñi zeñata hahulu. Batu babañata bayo kubukana kwa libaka zeo inze bafa linubu ni kuopelela milimu ya maswaniso yecwale ka Maduki lipina za milumbeko.

² Hase musiile batu babañata bao, mukopana ni kakwatanyana ka batu bemulapela ni bona. * Mufumana sibaka sesikuzize, mwendi bukaufi ni liabwa leliñwi la mwa muleneñi, ilikuli mulapele, muopele lisamu ni kunahanisisa litaba za mwa linzwi la Mulimu. Hamunze mulapela ni bona cwalo, muutwa mulumo wa lisepe za mabala zesweli kunatana ili zetamelezwi kwa munanga wa liabwa. Muikutwa kulukuluha bakeñisa kuli komuinzi kunani kozo. Mutabela kuli kusike kwataha mutu yakato mifilikanya bakeñisa kuli batu bamifilikanyanga hamukopananga. Ki kabakalañi habaezanga cwalo?

 ³ Babilona iwinile lindwa zeñata hahulu, mi batu balumela kuli ifiwa maata ki milimu yabona ya buhata. Batu ba mwa Babilona baanga kuli bakonile kusinya Jerusalema kabakala kuli mulimu wabona Maduki utiile hahulu kufita Jehova! Ka mukwa ocwalo, basheununa Mulimu wamina ni batu bahae. Fokuñwi bamisheununa ka kumibulelela kuli: “Hamu luopelele yeñwi ya lipina za Sione”! (Samu 137:3) Buñata bwa lipina za lisamu ki za kutabela mo Sione neitulezi lila za Jehova. Mwendi Mababilona batabela kusheununa lipina zeo. Kono lisamu zeñwi zona libulela ka za Mababilona luli. Ka mutala, yeñwi ya lisamu zeo ili: “Bafetuzi Jerusalema kuba libunda la matakala. . . . Baba lupotolohile balusheununa ni kulunyefula.”—Samu 79:1, 3, 4.

4, 5. Bupolofita bwa Ezekiele nebufile sepo mañi, mi lukanyakisisañi mwa kauhanyo ye? (Mubone siswaniso sesi fa likepe 95.)

⁴ Kuzwa fo, Majuda babakwenuheli bamisheununa kabakala tumelo yemunani yona ku Jehova ni kwa bapolofita bahae. Nihakulicwalo, kulapela Jehova ka nzila yelukile kwamiomba-omba. Kwatabisa kulapela ni kuopela hamoho. Kubala linzwi la Mulimu kwakatulusa. (Samu 94:19; Maro. 15:4) Muunge kuli fa lizazi le, mutu yomuñwi yemulapela ni yena utile ni nto yeñwi ya butokwa, ili muputo wa bupolofita bwa Ezekiele. Kuutwa sepiso ya Jehova ya kuli ukakutiseza batu bahae kwa naha ya habobona kwamitabisa. Muba ni tabo yetuna bupolofita bo habunze bubaliwa ka kutumusa, mi muba ni sepo ya kuli zazi leliñwi, mina ni lubasi lwamina mukakutela habo mina ni kuyo lapela Jehova hape ka nzila yelukile!

⁵ Mwa bupolofita bwa Ezekiele, kunani litaba zeñata zebulela za kukutiswa sinca kwa lika. Halunyakisiseñi taba yefa sepo yeo. Lisepiso zeo nelitalelelizwe cwañi kwa batu bane bahapilwe? Bupolofita bo butalelezwa cwañi mwa linako zaluna? Hape lukaituta mobuka talelelezwa bupolofita bo kwapili.

6. Mulimu naakuta-kutezi cwañi kulemusa batu bahae bane bamukwenuhezi?

⁶ Jehova naaitusisize Ezekiele kubulelela batu bahae mwanaaka bafela koto bakeñisa likezo zabona za bukwenuheli. Jehova naabulezi kuli: “Bakaya mwa buhapiwa, mwa butanga”. (Ezek. 12:11) Sina mone luitutezi mwa kauhanyo 6 ya buka ye, Ezekiele naaezize lika zeñwi zene bonisa katulo yeo. Kono lo nesi lona lwapili Maisilaele hane bafilwe temuso. Kuzwa feela mwa linako za Mushe, ibato ba lilimo ze 1000 kwamulaho, Jehova naalemusize batu bahae kuli nebaka ya mwa buhapiwa haiba nebaka zwelapili kusa muutwa. (Deut. 28:36, 37) Bapolofita babacwale ka Isaya ni Jeremia ni bona nebafile litemuso zeswana.—Isa. 39:5-7; Jer. 20:3-6.

7. Jehova naafile batu bahae koto ka linzila lifi?

⁷ Ka bumai, batu babañata nebasika mamela litemuso zeo. Hamulaho wa nako, Jehova aikutwa hahulu bumaswe bakeñisa kuli batu bahae nebamukwenuhezi, nebalapela milimu ya maswaniso,  nebasa sepahali, mi nebaeza lika zemaswe kabakala kukukuezwa ki baeteleli babona babamaswe. Ka libaka leo, Jehova abatuhelela kuziyezwa ki lukupwe, mi yeo neli kozi yetuna hahulu kakuli nebapilanga mwa naha ‘mone kububa mabisi ni linosi.’ (Ezek. 20:6, 7) Kuzwa fo, sina feela mwanaapolofitezi, Jehova atuhelela batu bahae babasa sepahali kuiswa mwa buhapiwa. Ka silimo sa 607 B.C.E., Nebukadenezare wa Babilona ataseza Jerusalema, aisinya hamoho ni tempele yayona. Majuda babañata bane bapunyuhile ka nako yeo nebaisizwe mwa buhapiwa kwa Babilona. Hane bali mwa buhapiwa, basheununwa ni kulwaniswa sina mokutaluselizwe kwa makalelo a kauhanyo ye.

8, 9. Mulimu naalemusize cwañi puteho ya Sikreste ka za bakwenuheli?

⁸ Kana zeneezahezi kwa bahapiwa ba mwa Babilona neliezahezi ni kwa puteho ya Sikreste? Eni! Sina feela Majuda ba mwa linako za kwamulaho, balateleli ba Kreste nebalemusizwe inze kusanani nako. Kwa makalelo a bukombwa bwahae, Jesu naabulezi kuli: “Mutokomele bapolofita ba buhata babataha ku mina mwa liapalo za lingu, kono mwahali ki maakanyani aashwile tala.” (Mat. 7:15) Hamulaho wa lilimo zeñata, muapositola Paulusi naasusumelizwe ki moya wa Mulimu kuñola temuso yeswana, yeli: “Naziba kuli hase niile, maakanyani aabuhali akakena mwahalaa mina mi haana kueza mutapi ka musa, mi mwahalaa mina luli kukazwa baana babaka bulela litaba zekopami kuli bayembulule balutiwa, babalatelele.”—Likezo 20:29, 30.

⁹ Bakreste nebalutilwe mobakona kuzibela batu babamaswe bao ni kubaambuka. Baana-bahulu ba Sikreste nebalaezwi kuzwisa bakwenuheli kaufela mwa puteho. (1 Tim. 1:19; 2 Tim. 2:16-19; 2 Pit. 2:1-3; 2 Joa. 10) Nihakulicwalo, sina feela mone bainezi Maisilaele ni Majuda ba kwaikale, Bakreste babañata bakala hanyinyani-hanyinyani kusautwa litemuso zelilato zene bafilwe. Kwa mafelelezo a linako za baapositola, bakwenuheli nese baatile mwa puteho. Joani, muapositola anosi yanaasapila mwa linako za baapositola, naalemuhile kuli mwa puteho nekunani hahulu bukwenuheli mi batu nebaeza lika zemaswe. Ki yena feela yanaahanyeza batu babamaswe bao. (2 Mates. 2:6-8; 1 Joa. 2:18) Ki lika mañi zeneezahezi Joani hasaashwile?

10, 11. Nguli ya Jesu ya buloto ni mufuka neitalelelizwe cwañi kuzwa feela mwa lilimo za ma 100 C.E.?

¹⁰ Joani hasaashwile, nguli yanaafile Jesu ya buloto ni mufuka yakala kutalelezwa. (Mubale Mateu 13:24-30.) Sina mwanaapolofitezi Jesu, Satani acala “mufuka” kamba Bakreste ba buhata mwa puteho, mi bumaswe bwaekezeha hahulu. Jehova ulukela kuba yanaautwile hahulu bumaswe kubona puteho yenetomilwe ki Mwanaa hae inze isinyiwa ki batu bane balapela milimu ya maswaniso. Batu bao nebamamela lipumulo za batu babasa lapeli Mulimu mi nebalatelela lituto za buhata zene baluta baituti ba mihupulo ya batu babasa lumeli ku Mulimu, ili zenelutiwa mwa bulapeli bone  buzamaiswa ki Satani! Ki lika mañi zanaaezize Jehova? Sina feela mwanaaezelize kwa Maisilaele bane basasepahali, naatuhelezi batu bahae kuya mwa buhapiwa. Ka nako yeñwi, mwa lilimo za ma 100. C.E., batu babaswana ni buloto nebasa zibahali hane bali mwahalaa Bakreste ba buhata bakeñisa kuli Bakreste ba buhata neli babañata. Taba yeo italusa kuli puteho ya Bakreste ba niti neihapilwe ki Babilona Yomutuna, bona bulapeli kamukana bwa buhata mwa lifasi, mi Bakreste ba buhata nebazwezipili kueza lika zemaswe. Bakreste ba buhata hase baatile, kwakala kuba ni bulapeli bobuipapata kuba bwa Sikreste.

¹¹ Mwahalaa linako zetaata zeo, ili fo bulapeli bobuipapata kuba bwa Sikreste nebuatile hahulu, nekunani Bakreste ba niti, bona “buloto” bobubulezwi mwa nguli ya Jesu. Ka kuswana sina Majuda bane bali mwa buhapiwa bababulezwi kwa Ezekiele 6:9, Bakreste ba niti bao ni bona nebahupuzi Mulimu wa niti. Babañwi ka bundume nebahanyelize lituto za buhata za bulapeli bobuipapata kuba bwa Sikreste. Nebasheunuzwi ni kunyandiswa. Kana Jehova naakatuhelela batu bahae kuzwelapili kuba mwa bulapeli bwa buhata? Batili! Sina feela mone kubezi kwa Maisilaele ba kwaikale,  Jehova naabahalifezi ka nzila yeswanela mi naabatuhelezi kunyandiswa ka nako yeswanela. (Jer. 46:28) Kuzwa fo, Jehova naafile batu bahae sepo. Halunyakisiseñi za Majuda bao bane baisizwe mwa buhapiwa kwa Babilona, mi lubone mo Jehova naabasepiselize kuli nebaka lukululwa mwa buhapiwa.

12, 13. Ki kabakalañi buhali bwa Jehova kwa batu bane bahapilwe mwa linako za Ezekiele hane bukakuyuka?

¹² Jehova naabulezi kuli ukahalifela batu bahae, kono hape naabakolwisize kuli naasike abahalifela kuya kuile. Ka mutala, Jehova naabulezi kuli: “Buhali bwaka bukafela, mi mabifi eni bahalifezi ka ona akakuyuka, mi nikataba. Mi hase nibabonisize mabifi aka, bakaziba kuli na Jehova, ki na feela ninosi yaswanela kulapelwa.” (Ezek. 5:13) Ki kabakalañi mabifi a Jehova hanaaka kuyuka?

¹³ Ku bane baisizwe mwa buhapiwa, nekunani Majuda bane basepahala. Kuzwa fo, Mulimu naaitusisize Ezekiele kupolofita kuli babañwi kwa batu bahae nebaka baka inze bali mwa buhapiwa. Majuda bao bane babakile nebaka bulela lika zeswabisa zene baezize hane bakwenuhezi Mulimu, mi nebaka kupa Jehova kuli abaswalele ni kubashemuba. (Ezek. 6:8-10; 12:16) Ezekiele naali yomuñwi wa batu babasepahala bao sina feela mupolofita Daniele ni balikani  bahae babalaalu. Daniele naapilile nako yetelele kuli mane naaliteñi Majuda habaya mwa buhapiwa ni habayo lukuluha. Tapelo yahae yezwelela kwa pilu ya kukupela Maisilaele bane babakezi libi zabona ifumaneha kwa Daniele kauhanyo 9. Kusina kukakanya, zanaabulezi mwa tapelo yahae nelibonisa mone baikutwela bahapiwa babañata bane banyolezwi kuswalelwa ni kufuyaulwa ki Jehova. Bahapiwa bao nebatabile hahulu muta Ezekiele naasusumelizwe ki moya okenile kubasepisa kuli nebaka lukuluha ni kukutela habobona!

14. Ki kabakalañi Jehova hanaaka kutiseza bahapiwa habobona?

¹⁴ Nihakulicwalo, nekunani libaka la butokwa hahulu lene litahisize kuli batu ba Jehova balukululwe ni kukutela habobona. Nebasika lukululwa ka libaka la kuli nebaswanela kulukululwa, kono neli ka libaka la kuli neseli nako ya Jehova ya kukanyisa libizo lahae kwa macaba kaufela. (Ezek. 36:22) Mababilona bao nebaka ziba kuli milimu yabona ya sidimona, yecwale ka Maduki, haikoni kubapanywa ku Jehova Mulena Yapahami ka kufitisisa! Halunyakisiseñi lisepiso zeketalizoho ili zeo Jehova naasusumelize Ezekiele kutaluseza batu bane bali ni yena mwa buhapiwa. Halukaleñi ka kunyakisisa mo sepiso ni sepiso neikatuseza batu babasepahala bao. Mi kihona lukanyakisisa mone litalelelizwe lisepiso zeo ka nzila yetuna.

15. Batu bane bakakutela habobona nebakayo lapela cwañi Jehova?

¹⁵ SEPISO YAPILI. Hakusana yakalapela milimu ya maswaniso kamba kueza lika zemasila za bulapeli bwa buhata. (Mubale Ezekiele 11:18; 12:24.) Sina mokutaluselizwe mwa Kauhanyo 5 ya buka ye, muleneñi wa Jerusalema ni tempele yaona nelisilafalizwe ki likezo za bulapeli bwa buhata zecwale ka kulapela milimu ya maswaniso. Batu nebaeza lika zemaswe mi nebaikauhanyize ku Jehova. Ka kuitusisa Ezekiele, Jehova naapolofitile kuli batu baba mwa buhapiwa nebaka nyolelwa nako yene bakalapela Jehova ka nzila yelukile. Bahapiwa bao nebaka fuyaulwa ka kukutela habobona ka mulelo omutuna wa kuyo lapela Jehova hape ka nzila yelukile.

16. Jehova naasepisizeñi ka za naha ya batu bahae?

 ¹⁶ SEPISO YABUBELI. Bakakutela habobona. Jehova naabulelezi bahapiwa bao kuli: “Nika mifa naha ya Isilaele.” (Ezek. 11:17) Yeo neli sepiso yende hahulu, kakuli nekusa bonahali kuli Mababilona bane banyefula hahulu batu ba Mulimu bane bali mwa buhapiwa, nebaka balukulula kuli bakutele kwa naha ya habobona. (Isa. 14:4, 17) Kuzwa fo, bahapiwa bane bakakutisezwa habobona hane bakazwelapili kusepahala, mubu wabona neuka batahiseza lico mi nebaka ikola misebezi. Nebasike bazwelapili kuswabiswa mi nebasike banyandiswa ki lukupwe.—Mubale Ezekiele 36:30.

17. Ki lika mañi zeneka ezahala kwa matabelo afiwa ku Jehova?

¹⁷ SEPISO YABULAALU. Kukalisa sinca kufa matabelo kwa aletare ya Jehova. Sina mone luitutezi mwa Kauhanyo 2 ya buka ye, Mulao neubonisa kuli kufa matabelo ni linubu neli nto ya butokwa hahulu ku Jehova. Jehova naakaamuhelanga linubu za bahapiwa bao bane bakakutela habobona haiba feela nebaka zwelapili kumuutwa ni kulapela feela yena. Batu nebaka swalelwa libi zabona mi nebaka zwelapili kuba bukaufi ni Mulimu wabona. Jehova naasepisize kuli: ‘Baka nisebeleza ba ndu kaufela ya Isilaele mwa naha, kaufelaa bona. Nikatabiswa ki bona kwateñi, mi nikatokwa kuli munife linubu zamina ni za mitamuno zamina, zona lika zamina kaufela zekenile.’ (Ezek. 20:40) Kaniti, batu nebaka lapela Jehova hape ka nzila yelukile mi kueza cwalo nekuka tahisa kuli abafuyaule.

18. Jehova naaka lisa cwañi batu bahae?

¹⁸ SEPISO YABUNE. Kusefa balisana babamaswe. Batu ba Mulimu nebaeza lika zemaswe ka libaka la kuli nebakukuezwa ki baeteleli babona babamaswe. Jehova naasepisize kuli ukacinca muinelo wo. Hanaabulela za balisana babamaswe, naasepisize kuli: “Nika batuhelisa kufepa lingu zaka . . . Nikayangwela lingu zaka kwa milomo yabona.” Ka kushutana ni balisana bao, Jehova naakolwisize batu bahae babasepahala kuli: “Nikababalela lingu zaka.” (Ezek. 34:10, 12) Naakaeza cwañi cwalo? Naakaitusisa batu babasepahala kuli babe balisana.

19. Jehova naasepisizeñi ka za taba ya kuswalisana?

 ¹⁹ SEPISO YABUKETALIZOHO. Swalisano mwahalaa balapeli ba Jehova. Munahane feela mone baikutwezi bumaswe balapeli ba Mulimu babasepahala hane baboni babañwi mwahalaa bona inze basaswalisani pili basikaya kale mwa buhapiwa. Bakeñisa kukukuezwa ki bapolofita ba buhata ni balisana babamaswe, batu nebakwenuhezi bapolofita ba Mulimu babasepahala ili bane bayemela Jehova, mane batu nebaikabile kuba tukwata-kwata twa balwanisi. Ka mukwa ocwalo, nto yeñwi yetabisa ka za bupolofita bobubulela za kukutela kwa Majuda habobona, ki sepiso yenefilwe ka kuitusisa Ezekiele yeli: “Nika bafa pilu yeswalisani, mi nikabeya ku bona moya omunca.” (Ezek. 11:19) Majuda bane bakakutela habobona hane bakazwelapili kuswalisana ni Jehova Mulimu ni batu babañwi, hakuna mulwanisi yanaaka kona kubatula. Ka kuba sicaba, nebaka kona kukanyisa Mulimu hape kufita kuli Mulimu anyaziwe ni kushwaulwa.

20, 21. Lisepiso za Mulimu nelitalelelizwe cwañi kwa bahapiwa bane bakutezi habobona?

²⁰ Kana lisepiso zeketalizoho zeo nelitalelelizwe kwa Majuda bane balukuluzwi mwa buhapiwa? Manzwi anaabulezi Joshua, muuna yasepahala, wa kwaikale, akona kulutusa kufumana kalabo.  Naaize: “Kwa lisepiso zende kaufela za Jehova Mulimu wamina, hakuna nihaiba linzwi lililiñwi lelisika talelezwa. Kaufelaa ona atalelelizwe. Hakuna nihaiba lililiñwi ku ona lelisika talelezwa.” (Josh. 23:14) Sina feela mone kubezi mwa linako za Joshua, nekubile cwalo ni mwa linako zene bakutezi bahapiwa habobona.

²¹ Majuda nebatuhezi kulapela milimu ya maswaniso ni lika kaufela zemasila za bulapeli bwa buhata ili zene bakauhanyize ku Jehova. Nebakalisize kupila habobona, kulima, ni kuikola bupilo bobunde, nihaike kuli kwa makalelo nebaanga kuli nebasike bapila bupilo bobucwalo. Yeñwi ya lika zapili zene baezize neli kuyaha sinca aletare ya Jehova mwa Jerusalema ni kufa matabelo atabisa Jehova. (Ezira 3:2-6) Jehova naabafuyauzi ka kubafa balisana babande bane banani silikani sesinde ni yena, ili babacwale ka Ezira muprisita yasepahala yanaali mukopisi, babusisi babacwale ka Nehemia ni Zerubabele, Joshua yanaali Muprisita Yapahami, ni bapolofita bababundume babacwale ka Hagai, Zakaria, ni Malaki. Batu hane bazwelangapili kulatelela ketelelo yezwa ku Jehova, nebaikolanga swalisano yetuna ni kufita.—Isa. 61:1-4; mubale Jeremia 3:15.

22. Luziba cwañi kuli kutalelezwa kwa bupolofita bwa kukutiswa sinca kwa lika nekubonisa feela lika zetuna zeneka ezahala kwapili?

 ²² Kusina kukakanya, sepiso ya kukutiswa sinca kwa batu ba Mulimu hane italelelizwe, neisusuelize batanga ba Mulimu bani! Niteñi, kutalelezwa kwa sepiso yeo nekubonisa feela lika zeñwi zetuna zeneka ezahala kwapili. Luziba cwañi cwalo? Jehova naakataleleza feela lisepiso zeo haiba batu bahae nebaka zwelapili kumuutwa ni kulatelela zabata kusina kuzina-zina. Hamulaho wa nako, Majuda hape bakalisa kusautwa Mulimu mi bamukwenuhela. Kono sina feela mwanaabulelezi Joshua, Jehova watalelezanga lisepiso zahae ka nako kaufela. Ka mukwa ocwalo, lisepiso za Jehova nelika talelezwa hape ka nzila yetuna ni kutahisa limbuyoti za kuya kuile. Halunyakisiseñi mone kubezi cwalo.

23, 24. “Linako za kukutiswa sinca kwa lika kaufela” nelikalile lili mi neli ka mukwa ufi?

²³ Ka kuba baituti ba Bibele, lwaziba kuli mazazi a mafelelezo naakalile ka silimo sa 1914. Kono taba yeo haibilaezi batanga ba Jehova. Mane Bibele ibonisa kuli ka silimo sa 1914, nekukalile kuezahala lika zetabisa, ili “linako za kukutiswa sinca kwa lika kaufela.” (Lik. 3:21) Luziba cwañi cwalo? Ki lika mañi zeneezahezi mwa lihalimu ka silimo sa 1914? Jesu Kreste naakalile kubusa sina Mulena yali Mesia! Ki kabakalañi kukalisa kubusa kwa Jesu hane kuli kalulo ya kukutiswa sinca kwa lika kaufela? Muhupule kuli Jehova naasepisize Mulena Davida kuli bulena nebuka ina mwa lusika lwahae kuya kuile. (1 Makol. 17:11-14) Bulena bo nebuyemisizwe ka silimo sa 607 B.C.E. muta Mababilona nebasinyize Jerusalema ni kufelisa puso ya lusika lwa Davida.

²⁴ Ka kuba “Mwanaa mutu,” Jesu naasimuluha mwa lusika lwa Davida, mi ka libaka leo, ki yena yanaabile ni tukelo ya ka mulao ya kuyola bulena bwa Davida. (Mat. 1:1; 16:13-16; Luka 1:32, 33) “Linako za kukutiswa sinca kwa lika kaufela” nelikalile ka silimo sa 1914, Jehova hanaabeile Jesu fa bulena mwa lihalimu! Taba yeo  neitahisize kuli Jehova aitusise Mulena yapetahalile kuzwisezapili musebezi wa kukutisa sinca lika.

25, 26. (a) Batu ba Mulimu nebalukuluzwi lili mwa buhapiwa bwa Babilona Yomutuna, mi luziba cwañi cwalo? (Mubone ni mbokisi yeli, “Silimo sa 1919”) (b) Ki lika mañi zene kalile kutalelezwa kuzwa feela ka silimo sa 1919?

²⁵ Yeñwi ya lika zanaaezize Kreste hanaakalile kubusa, neli kuswalisana ni Ndatahe kutatuba mo batu balapelela Mulimu fa lifasi. (Mal. 3:1-5) Sina feela mwanaapolofitezi Jesu mwa swanisezo yahae ya buloto ni mufuka, nekubile taata ka nako yetelele kutaluhanya buloto kwa mufuka, ili kutaluhanya Bakreste babatozizwe ba niti ku ba buhata. * Ka silimo sa 1914, nekubile bunolo kuziba Bakreste ba niti ni ba buhata. Lilimo-limo pili silimo sa 1914 sisika fita kale, Baituti ba Bibele babasepahala nebazwezipili kupatulula lika zemaswe za mwa bulapeli bobuipapata kuba bwa Sikreste, mi nebakalile kuikauhanya kwa kopano yeo. Yeo neli nako ya kuli Jehova atuse batu bahae kumulapela hape ka nzila yelukile. Kwa makalelo a silimo sa 1919, ili lilimonyana kuzwa fone ikalezi “nako ya kutulo,” batu ba Mulimu nebalukuluzwi mwa buhapiwa bwa Babilona Yomutuna. (Mat. 13:30) Buhapiwa nebufelile!

²⁶ Bupolofita bwa Ezekiele bwa kukutiswa sinca kwa lika, nebukalile kutalelezwa ka nzila yetuna kufita mone butalelelizwe kwaikale. Halunyakisiseñi mone kubezi cwalo kwa lisepiso zeketalizoho zelunyakisisize.

27. Mulimu naakenisize cwañi batu bahae kuli batuhele kulapela milimu ya maswaniso?

²⁷ SEPISO YAPILI. Kutuhela kulapela milimu ya maswaniso ni kutuhela lika zemasila za bulapeli bwa buhata. Kwa mafelelezo a lilimo za ma 1800 ni kwa makalelo a lilimo za ma 1900, Bakreste babasepahala nebakopananga hamoho mi nebakalile kutuhela kueza lika zeneezwa mwa bulapeli bwa buhata. Nebatuhezi kulumela mwa lituto zecwale ka tuto ya kuli Mulimu ki silaalu, tumelo ya kuli moyo wa mutu haushwi, ni tuto ya kuli batu bayo canga mwa lihele, mi nebaanga lituto zeo kuba zesi za ka Mañolo ili zesimuluha mwa bulapeli bwa buhata. Nebatuhezi kulapela Mulimu ka kuitusisa maswaniso, kakuli nebazibile kuli kueza cwalo ki kulapela milimu ya  maswaniso. Hanyinyani-hanyinyani, batu ba Mulimu balemuha kuli kuitusisa sifapahano mwa bulapeli ki kulapela milimu ya maswaniso.—Ezek. 14:6.

28. Batu ba Mulimu nebakutiselizwe kwa naha yahabobona ka mukwa ufi?

²⁸ SEPISO YABUBELI. Batu ba Mulimu bakutiswa mwa naha yabona ya kwa moya. Bakreste babasepahala habazwa mwa bulapeli bwa buhata bwa Babilona Yomutuna, baipumana mwa naha yende ya kwa moya, ili kutalusa kuli baipumana mwa muinelo omunde, ili mone basike balutiwa lituto za buhata ni kamuta. (Mubale Ezekiele 34:13, 14.) Sina feela moluka itutela mwa Kauhanyo 19 ya buka ye, Jehova ufuyauzi naha yeo ka lico zeñata za kwa moya.—Ezek. 11:17.

29. Musebezi wa kukutaza neuzwezipili cwañi ka silimo sa 1919?

²⁹ SEPISO YABULAALU. Kukalisa sinca kufa matabelo kwa aletare ya Jehova. Mwa linako za baapositola, Bakreste nebalutilwe kuli bafange limpo za butokwa hahulu ku Mulimu isiñi matabelo a lifolofolo,  limpo za butokwa zeo likopanyeleza manzwi abona a kulumbeka Jehova ni kukutaza ka za hae. (Maheb. 13:15) Ka nako yene bali mwa buhapiwa bwa kwa moya, batu ba Mulimu nebasa koni kueza litukiso zelukisizwe hande za kufa matabelo acwalo. Kono hane batuha balukululwa mwa buhapiwa bo, nebakalisize kufanga matabelo a milumbeko. Nebapatehile kueza musebezi wa kukutaza mi nebalumbeka Mulimu ka tabo hane bali kwa mikopano yabona. Kuzwa feela ka silimo sa 1919, “mutanga yasepahala yanani kutwisiso” naaisize hahulu mamelelo kwa musebezi wa kukutaza, mi ulukisize kuli musebezi wo upetiwe ka kutala. (Mat. 24:45-47) Ka kueza cwalo, batu babañata nebatisa matabelo amañata fa aletare ya Jehova kuto lumbeka libizo lahae lelikenile!

30. Jesu naaezizeñi kuli atuse batu ba Mulimu kuba ni balisana babande?

³⁰ SEPISO YABUNE. Kusefa balisana babamaswe. Kreste naalukuluzi batu ba Mulimu kwa batu babasa sepahali, bona balisana ba buhata ba mwa bulapeli bobuipapata kuba bwa Sikreste. Balisana bane baeza lika sina mone baezeza balisana ba buhata bao, nebazwisizwe fa buikalabelo bwabona. (Ezek. 20:38) Ka kuba Mulisana Yomunde, Jesu naaboni teñi kuli lingu zahae zababalelwa. Ka silimo sa 1919, naaketile mutanga yasepahala yanani kutwisiso. Sikwatanyana sa Bakreste babatozizwe seo, nesietelezi mwa musebezi wa kufa sico sa kwa moya, mi ka mukwa ocwalo, batu ba Mulimu nebababalelwa hande. Hamulaho wa nako, baana-bahulu nebalutilwe musebezi wa kubabalela “mutapi wa Mulimu.” (1 Pit. 5:1, 2) Litaba ze kwa Ezekiele 34:15, 16, ili zeñozwi ka kususumezwa ki moya okenile, liitusiswangwa hañata kwa kuhupulisa balisana ba Sikreste ka za likuka zetomilwe ki Jehova Mulimu ni Jesu Kreste.

31. Jehova naatalelelize cwañi bupolofita bobufumaneha kwa Ezekiele 11:19?

³¹ SEPISO YABUKETALIZOHO. Swalisano mwahalaa balapeli ba Jehova. Ka lilimo zeñata, bulapeli bobuipapata kuba bwa Sikreste buikabile kuba likeleke zeñata-ñata zesaswalisani. Ka kushutana, Jehova yena uezize nto yekomokisa kwa batu bahae babalukuluzwi mwa buhapiwa bo. Utalelelize sepiso yanaafile ka kuitusisa Ezekiele, yeli: “Nika bafa pilu yeswalisani.” (Ezek. 11:19) Kreste unani balateleli babañata mwa lifasi kaufela, ili ba lisimuluho zeshutana-shutana. Kono kaufelaa bona, balutiwa lituto zeswana za niti mi baswalisani hamoho kupeta musebezi oswana. Fa busihu bwa mafelelezo a bupilo bwahae fa lifasi, Jesu naakupezi balateleli bahae mwa tapelo kuli baswalisane. (Mubale Joani 17:11, 20-23.) Jehova ualabile tapelo yeo ka kutala mwa linako zaluna.

32. Muikutwa cwañi hamunze muiponela bupolofita bobubulela za kukutiswa sinca kwa lika inze butalelezwa? (Hape mubone mbokisi yeli, “Bupolofita Bwa Kuhapiwa ni Kukutiswa Sinca Kwa Lika.”)

³² Kusina kukakanya, munani tabo yetuna kupila ka nako ya kukutiswa sinca kwa lika zanaapolotile Mulimu! Lwaiponela bupolofita bwa Ezekiele habunze butalelezwa mwa likalulo zeshutana-shutana za bulapeli bwaluna kacenu. Lwakona kukolwa kuli Jehova watabiswa ki batu bahae, sina feela mwanaapolofitezi ka kuitusisa  Ezekiele kuli: “Nikatabiswa ki mina.” (Ezek. 20:41) Kaniti luli, munani tohonolo yetuna kuba mwahalaa batu babaswalisani, babafepiwa hande kwa moya, ili babalumbeka Jehova mwa lifasi kaufela, bona batu babalukuluzwi hamulaho wa kuba mwa buhapiwa bwa kwa moya ka lilimo zeñata! Nihakulicwalo, bupolofita bobuñwi bwa Ezekiele bwa kukutiswa sinca kwa lika, bukatalelezwa kwapili.

33-35. (a) Bupolofita bobu kwa Ezekiele 36:35 nebutusize cwañi Majuda bane bali mwa buhapiwa? (b) Bupolofita bo, butusa cwañi batu ba Mulimu kacenu? (Hape mubone mbokisi yeli, “Linako za Kukutiswa Sinca Kwa Lika Kaufela.”)

³³ Sina moluitutezi, “linako za kukutiswa sinca kwa lika kaufela” nelikalile ka kukutiswa sinca kwa lusika lwa silena lwa Davida, ili ka nako yeo Jesu naabeilwe fa bulena ka silimo sa 1914. (Ezek. 37:24) Kuzwa fo, Jehova afa Kreste maata akutusa batu kuli bakalise kulapela Jehova hape ka nzila yelukile hamulaho wa kuba mwa buhapiwa bwa kwa moya ka lilimo zeñata. Kono kana musebezi wa Kreste wa kukutisa sinca lika kaufela neufelezi fo? Batili! Musebezi wo ukazwelapili ka nzila yeipitezi kwapili, mi bupolofita bwa Ezekiele bulufa litaba zetabisa ka za taba yeo.

³⁴ Ka mutala, munyakisise manzwi anaañozwi ka moya wa Mulimu a, ali: “Batu bakali: ‘Naha yenebanga matota seiswana sina simu ya Edeni.’” (Ezek. 36:35) Ezekiele ni banaali ni bona mwa buhapiwa nebaangile cwañi sepiso yeo? Nebasa libeleli kuli sepiso yeo neikatalelezwa ka mone ifezwi luli, inge cwalo kunahana kuli batu nebakanga kuli naha yene bakutela ku yona ki yona simu ya Edeni luli kamba Paradaisi yeneezizwe ki Jehova ka sibili! (Gen. 2:8) Kono nebaziba kuli Jehova naabakolwisa kuli naha yene bakakutela ku yona neikaba yende hahulu.

³⁵ Luswanela kuunga cwañi sepiso yeswana yeo kacenu? Haluswaneli kulibelela kuli sepiso yeo ikatalelezwa mwa lifasi le, lelibusiwa ki Satani Diabulosi. Kono lwaziba kuli manzwi ao asweli atalelezwa kwa moya kacenu. Ka kuba batanga ba Jehova, lu mwa naha ya kwa moya yeyahilwe sinca, ili kutalusa kuli lu mwa muinelo olukonisa kusebeleza Jehova molukonela kaufela mwa bupilo bwaluna. Naha ya kwa moya yeo izwelapili kuba yende hahulu. Kono sepiso yeo ikatalelezwa cwañi kwapili?

36, 37. Ki lisepiso mañi zekatalelezwa mwa Paradaisi?

³⁶ Hamulaho wa ndwa yetuna ya Armagedoni, Jesu ukazwelapili kueza musebezi wahae wa kukutisa lika sinca, kukopanyeleza cwalo ni lifasi ka sibili. Mwa puso yahae ya lilimo ze 1000, ukaetelela batu mwa musebezi wa kufetula lifasi kaufela kuba simu ya Edeni, ili Paradaisi, sina feela mwanaalelezi Jehova! (Luka 23:43) Batu kaufela bakaswalisana hamoho mi bakababalela lifasi. Hakusana kuba ni likozi kai kamba kai. Munahane feela mokukabela, sepiso yelatelela haikatalelezwa: “Nikaeza ni zona tumelelano ya kozo, mi nikazwisa libatana zebuhali mwa naha, kuli lingu zeo lipile inze liiketile mwa lihalaupa ni kulobala mwa mishitu.”—Ezek. 34:25.

 ³⁷ Mueze inge bababona taba yeo. Mukakona kuya kwa sibaka sifi kamba sifi sa fa lifasi musina sabo ni yekana. Hakuna folofolo yeka miholofaza. Hamuna kutahelwa ki kozi. Mukakona kuzamaya munosi mwa mushitu otibani luli, ni kuikola kubuha bunde bwaona, mane nihaiba kulobala mwateñi inze munani buikolwiso bwa kuli muka zuha inze muiketile!

38. Muikutwa cwañi hamunahana mobukato talelelezwa bupolofita bobu kwa Ezekiele 28:26?

³⁸ Kuzwa fo, lukaba ni tabo sepiso yelatelela haikatalelezwa: “Bakapila mwateñi [mwa naha] inze baiketile mi bakayaha mandu ni kucala masimu a likota za veine, mi bakapila inze baiketile hanika atula batu kaufela baba bapotolohile baba basheununa; mi bakaziba kuli ki na Jehova Mulimu wabona.” (Ezek. 28:26) Lila za Jehova hase liyundisizwe, lukaikola kozo ni buiketo mwa lifasi kaufela. Halunze lubabalela lifasi, hape luka ipabalela ni kubabalela balatiwa baluna, lukayaha mandu amande molukapila mi lukalima masimu a likota za veine.

39. Ki kabakalañi hamukona kukolwa kuli bupolofita bwanaañozi Ezekiele ka za Paradaisi bukatalelezwa?

³⁹ Kana munahana kuli lisepiso zeo likatalelezwa luli? Muhupule lika zetalelelizwe mwa nako ye ya “kukutiswa sinca kwa lika kaufela.” Jesu ufilwe maata a kutusa batu kulapela Jehova hape ka nzila yelukile mwa linako zetaata ze, kusina taba ni kulwaniswa hahulu ki Satani. Taba yeo ilukolwisa kuli lika kaufela zanaasepisize Mulimu ka kuitusisa Ezekiele likatalelezwa!