1. Mutaluse musebezi one baezanga balibeleli bane bali bapolofita ba Jehova ni zeneezahalanga hamulaho.

MULIBELELI uyemi fa mamota a Jerusalema, mi ubeya lizoho lahae fahalimwaa meeto ahae lizazi halinze lilikela. Watalimisisa mwa maneku kaufela. Kapili-pili, wahoha moya ni kuliza tolombita kuli alemuse batu, mi uhuweleza kuli mpi ya Babilona yataha! Kono batu babasa lati kuutwa litemuso baba mwa muleneñi habasa kona kuunga muhato. Ka lilimo zeñata, balibeleli banaaketile Jehova, bona bapolofita, nebalemusanga batu kuli zazi leliñwi kozi yeo neika batahela, kono nebasalati kuutwa. Cwale mpi ya Babilona iambeka muleneñi. Hamulaho wa kuambeka muleneñi ka likweli zeñata, masole bapunya limota la muleneñi, bawisa tempele, mi babulaya ni kuhapa batu ba mwa Jerusalema babasina tumelo ili bane balapela milimu ya maswaniso.

2, 3. (a) Ki nto mañi yetuha itahela batu kaufela babamaswe, mi ki muhato mañi obaswanela kuunga ka nako ya cwale? (b) Ki lipuzo mañi zelukanyakisisa mwa taba ye?

² Ndwa ya Jehova ya kulwanisa batu kaufela babasina tumelo ku Mulimu isweli yaatumela. (Sin. 17:12-14) Ndwa yeo ikaba ona mafelelezo a ñalelwa yetuna yesika bonwa kale. (Mat. 24:21) Kono batu basakona kuunga muhato ka kumamela litemuso zebafiwa ki batu bao Jehova afile musebezi wa bulibeleli.

 ³ Ki lika mañi zene tahisize kuli Jehova akete balibeleli? Ki lushango lolucwañi lobashaelanga balibeleli? Ki bomañi babaeza musebezi wo, mi luna lukona kutusa cwañi? Halunyakisiseñi likalabo kwa lipuzo zeo.

4. Ki kabakalañi Jehova hanaaketile balibeleli? (Mubone siswaniso sesi fa likepe 121.)

⁴ Mubale Ezekiele 33:7. Mwa linako za litaba zeñozwi mwa Bibele, balibeleli nebayemanga fa mamota a muleneñi kuli basileleze batu ba mwa muleneñi. Taba yeo neibonisa kuli mulena wa muleneñi wo naababalela batu bahae. Nihaike kuli mulumo wa lunaka lwa mulibeleli neukona kufilikanya batu babalobezi, mulumo wo neukona kupilisa bupilo bwa batu bane bauutwa ni kueza sesiñwi. Ka nzila yeswana, Jehova naaketile balibeleli, isiñi ka mulelo wa kuli basabise Maisilaele ka lushango lwa sinyeho, kono naaezize cwalo bakeñisa kuli naatokomela batu bahae mi naabata kubapilisa.

5, 6. Jehova ubonisa kuli ki Mulimu yanani katulo yelukile ka nzila ifi?

⁵ Jehova naabonisize totuñwi twa tulemeno twahae totulufa sepo hanaaketa Ezekiele kuli asebeze sina mulibeleli. Hamunyakisise totubeli kwa tulemeno to.

⁶ Katulo yelukile: Jehova ubonisa kuli ki Mulimu yanani katulo yelukile ka mwasebelisanelanga ni luna asaketululi mutu ufi kamba ufi. Ka mutala, nihaike kuli lushango lwa Ezekiele neluhanilwe ki batu babañata, Jehova naasikaanga Maisilaele kaufela kuli ki bakwenuheli; kono naabata kubona mo mañi ni mañi wabona naangela lushango lo. Naakuta-kutezi kubulela ku “yamaswe” ni ku “yalukile.” Kacwalo, Jehova ufanga katulo ka kuya ka mwaangela lushango mañi ni mañi.—Ezek. 33:8, 18-20.

7. Jehova uatulanga cwañi batu?

⁷ Katulo yelukile ya Jehova hape ibonahalanga ka mwaatulelanga batu. Jehova uatulanga batu ka mobaangela temuso yebafiwa, isiñi ka kuya ka lika zene baezize kwamulaho. Jehova naabulelezi Ezekiele kuli: “Hanika li ku yamaswe: ‘Ukashwa luli,’ mi atuhela sibi sahae mi aeza sesiswanela ni sesilukile, . . . yena ukazwelapili kupila luli.” Mi Jehova aekeza kubulela manzwi a, ali: “Kwa libi zahae zaezize, hakuna sibi sakaatulelwa.” (Ezek. 33:14-16) Kono batu bane baezize lika zelukile kwamulaho, habaswaneli kunahana kuli Jehova ukabaswalela habamufoseza kabakala kuli nebali babasepahala. Jehova naatalusize kuli haiba mutu “asepa kuluka kwahae mi afosa, kwa likezo zahae za kuluka, hakuna kezo yekahupulwa, kono yena ukashwa kabakala bufosi bwaezize.”—Ezek. 33:13.

8. Litemuso za bupolofita lilulutañi ka za katulo ya Jehova yelukile?

⁸ Jehova hape ubonisanga kuli unani katulo yelukile ka kufa batu temuso pili asikaanga kale muhato. Ezekiele naakalile musebezi wahae lilimo ze 6 pili mpi ya Babilona isika sinya kale Jerusalema. Kono Ezekiele nesi yena wapili kulemusa batu ba Mulimu  kuli nebaka atulwa kabakala likezo zabona zemaswe. Lilimo zeñata-ñata pili Jerusalema isika sinyiwa kale, Jehova naalumile bapolofita babacwale ka Hosea, Isaya, Mika, Odedi, ni Jeremia kuli babe balibeleli. Jehova naalumile Jeremia kuyo hupulisa Maisilaele kuli: ‘Neniketile balibeleli bane baize: “Muteeleze kwa mulumo wa lunaka!”’ (Jer. 6:17) Jehova ni balibeleli bao nebasa swaneli kunyaziwa kabakala lifu la batu bane babulailwe ki Mababilona banaaitusisize Jehova.

9. Jehova naabonisize cwañi lilato lahae lelisa feli?

⁹ Lilato: Jehova naabonisize lilato lelisa feli ka kuluma balibeleli kuli balemuse batu babalukile. Kuzwa fo, naalumile balibeleli kuli balemuse babasika luka, ili bane bamuutwisize butuku kwa pilu ni kusinya libizo lahae. Maisilaele niha nebazibahala kuli ki batu ba Jehova, nebakuta-kutezi kukwenuhela Jehova ni kulapela milimu ya buhata! Jehova naabonisize mwanaaikutwezi batu bahae hane batuhezi kusepahala ku yena, mi naaezize cwalo ka kubapanya sicaba seo ku musali wa mubuki. (Ezek. 16:32) Nihakulicwalo, Jehova naasika bayubeka kapili. Naabata kukutisana ni bona isiñi kubafa koto. Naasika akufela kubabulaya. Kabakalañi? Naabulelezi Ezekiele kuli: “Hanitabeli lifu la yamaswe, kono nitabela kuli yamaswe acince nzila yahae mi azwelepili kupila.” (Ezek. 33:11) Kona mwanaaikutwezi Jehova cwalo, mi usaikutwa cwalo ni kacenu.—Mal. 3:6.

10, 11. Lukona kuitutañi ku Jehova ka mwanaasebelisanezi ni batu bahae?

 ¹⁰ Luitutañi ku Jehova ka mwanaaboniselize katulo yelukile ni lilato lahae kwa Maisilaele? Luituta kuli haluswaneli kuunga batu bolukutaza ku bona sina sicaba sesisa koni kucinca, kono luswanela kubaanga kuli bakona kucinca. Kuatula mutu kuli hakoni kuutwa taba yende yelukutaza bakeñisa likezo zahae za kwamulaho kamba ka libaka la mubala wa litalo lahae, simuluho yahae, maluo ahae, kamba puo yahae, ki mafosisa amatuna. Jehova naalutile muapositola Pitrosi tuto yekona kulutusa ni luna kacenu. Pitrosi naabulezi kuli: “Mulimu haketululi, kono mwa sicaba ni sicaba mutu kaufela yamusaba ni kueza sesilukile ulumelelwa ki yena.”—Lik. 10:34, 35.

¹¹ Tuto yeñwi ki ya kuli luswanela kuzwelapili kuitatubanga. Haluswaneli kunahana kuli Jehova ukaluswalela halumufoseza kabakala kuli kwamulaho neluezanga lika zelukile. Luswanela kuhupula kuli ni luna lwafosanga sina feela batu bolukutaza ku bona. Kelezo yanaafile muapositola Paulusi kwa puteho ya Korinte yakona kulutusa ni luna. Naaize: “Yanahana kuli uyemi atokomele kuli asike awa. Hakuna muliko omitahezi konji otahela batu kaufela.” (1 Makor. 10:12, 13) Halulati kuba sina mutu ‘yasepile kuluka kwahae,’ ka kunahana kuli haluna kufiwa koto halueza lika zemaswe bakeñisa kuli hape luezanga lika zende. (Ezek. 33:13) Kusina taba kuli lusebelelize Jehova ka nako yekuma kai, lutokwa kuzwelapili kuikokobeza ni kusepahala.

12. Haiba neluezize libi zetuna kwamulaho, luswanela kuhupulangañi?

 ¹² Kono kucwañi haiba neluezize libi zetuna kwamulaho mi lwainyaza ni kuikutwa bumaswe? Mwa lushango lwa Ezekiele, luituta kuli Jehova ukafa koto batu babasa baki. Nihakulicwalo, hape luituta kuli Jehova ki Mulimu ya lilato isiñi yakutiseza bumaswe. (1 Joa. 4:8) Haiba lubonisa ka likezo zaluna kuli lubakile, haluswaneli kuikutwa kuli Mulimu hakoni kuluswalela bakeñisa libi zene luezize. (Jak. 5:14, 15) Jehova naatabela kuswalela Maisilaele bane batuhezi kumusebeleza, mi ni kacenu usatabela kuluswalela.—Samu 86:5.

13, 14. (a) Ki lushango lolucwañi lone bashaelanga balibeleli? (b) Ki lushango lolucwañi lwanaashaezi Isaya?

¹³ Mubale Ezekiele 33:2, 3. Balibeleli ba Jehova nebaswanela kubulela lushango lolucwañi? Neli lwa kufa litemuso. Mi hape nebashaelanga taba yende. Munyakisise mitala isikai yelatelela.

¹⁴ Isaya, yanaapetile musebezi wahae kukala ka 778 kuisa ka 732 B.C.E., naafile temuso ya kuli Mababilona nebaka hapa Jerusalema ni kuisa batu bane bapila mwateñi mwa buhapiwa. (Isa. 39:5-7) Mi hape naasusumelizwe ki moya wa Mulimu kuñola kuli: “Teeleza! Balibeleli bahao batumusa kwa manzwi abona. Bahuwa ka tabo inze baswalisani, kakuli bakaiponela hande Jehova hakakubukanya Sione.” (Isa. 52:8) Isaya naashaezi taba yende hahulu ya kuli batu nebaka lapela Jehova hape ka nzila yelukile!

15. Ki lushango lolucwañi lwanaashaezi Jeremia?

¹⁵ Jeremia, yanaapetile musebezi wahae kukala ka 647 kuisa ka 580 B.C.E., uzibahala hahulu kuli naabulelanga feela ka za likozi. Kusina kukakanya, naaezize hande musebezi wahae wa kulemusa Maisilaele babamaswe ka za kozi yanaaka batahiseza Jehova. * Mi hape naashaezi taba yende ya kuli batu ba Mulimu nebaka kutisezwa kwa naha ya habobona ni kuli nebakayo sebeleza Jehova hape ka nzila yelukile.—Jer. 29:10-14; 33:10, 11.

16. Lushango lwanaashaezi Ezekiele nelutusize cwañi bahapiwa bane bali mwa Babilona?

¹⁶ Ezekiele naaketilwe kuba mulibeleli ka 613 B.C.E., mi naazwezipili kupeta musebezi wo kuisa ka 591 B.C.E. Sina molunyakisiselize mwa likauhanyo 5 ni 6 za buka ye, Ezekiele naatukufalezwi kulemusa Maisilaele za sinyeho yeneka batahela, ilikuli aitukulule kwa mulatu wa mali a batu bane bakabulaiwa. Hanaaeza cwalo, naalemusa bahapiwa kuli Jehova ukafa bakwenuheli ba mwa Jerusalema koto, mi hape naatusa bahapiwa bane bali mwa Babilona kuli bazwelepili kuba ni silikani sesinde ni Jehova, ilikuli baitukiseze kupeta musebezi one bakafiwa kwapili. Kwa mafelelezo a lilimo ze 70 za kuba mwa buhapiwa, Jehova naaka kutisa babasiyezi kuli bayahe mwa naha ya Isilaele. (Ezek. 36:7-11) Bane bakakutiswa kuli bayo yaha naha ya Isilaele, nebakaba bana ni baikulu ba batu bane bateelelize ku Ezekiele. Sina moliboniseza likauhanyo ze mwa Kalulo 3 ya buka ye, Ezekiele naabulezi  litaba zeñata zenebonisa kuli batu nebaka lapela Jehova hape ka nzila yelukile mwa Jerusalema.

17. Jehova uketanga cwañi balibeleli?

¹⁷ Kana bapolofita ba, bane babulezi kwa batu ba Mulimu bane bapila ka nako ya kusinyiwa kwa Jerusalema ka silimo sa 607 B.C.E., ki bona feela banaaitusisize Jehova kusebeza sina balibeleli? Batili. Kulikana ni muinelo, Jehova uketanga balibeleli kuli balemuse batu babamaswe ni kushaela taba yende kuli apete mulelo wahae.

18. Ki musebezi mañi wanaaezize Joani Mukolobezi?

¹⁸ Mwa linako za Jesu, Joani Mukolobezi naaezize musebezi wa bulibeleli. Naalemusize Majuda kuli nebatuha bahaniwa ki Mulimu. (Mat. 3:1, 2, 9-11) Kono naasika feleza fo. Jesu naabulezi kuli Joani ki yena “numwana” yanaapolofitilwe kuli ki yena yanaaka lukiseza Mesia nzila. (Mala. 3:1; Mat. 11:7-10) Omuñwi wa misebezi yanaaezize Joani, neli wa kushaela taba yende ya kuli “Ngunyana wa Mulimu,” yena Jesu, utile mi naakazwisa “sibi sa lifasi.”—Joa. 1:29, 30.

19, 20. Jesu ni balutiwa bahae nebaezize cwañi musebezi wa bulibeleli?

¹⁹ Jesu neli yena mulibeleli yomutuna kwa balibeleli babañwi kaufela. Ka kuswana ni Ezekiele, Jesu naalumilwe ki Jehova ku “ba ndu ya Isilaele.” (Ezek. 3:17; Mat. 15:24) Jesu naalemusize Majuda kuli nebatuha bahaniwa ki Mulimu ni kuli Jerusalema neika sinyiwa. (Mat. 23:37, 38; 24:1, 2; Luka 21:20-24) Kono musebezi wahae omutuna neli wa kushaela taba yende.—Luka 4:17-21.

²⁰ Hanaali fa lifasi, Jesu naabulelezi balutiwa bahae kuli: “Muzwelepili kutona.” (Mat. 24:42) Nebautwile taelo yahae mi nebasebelize sina balibeleli, ka kulemusa batu kuli Jehova naahanile Majuda ni muleneñi wa fa lifasi wa Jerusalema. (Maro. 9:6-8; Magal. 4:25, 26) Ka kuswana ni balibeleli bane babile teñi pili ku bona, balutiwa ba Jesu ni bona nebakutalize taba yende. Mwa lushango lwabona nekunani taba yenca yetabisa ya kuli Bamacaba ni bona nebaka fumaneha mwahalaa batu babatozizwe ka moya, bona bababizwa Isilaele wa Mulimu, mi nebaka ikola tohonolo ya kuswalisana ni Kreste mwa musebezi wa kutusa batu kulapela Jehova hape ka nzila yelukile.—Lik. 15:14; Magal. 6:15, 16; Sin. 5:9, 10.

21. Ki mutala mañi wanaatomile Paulusi?

²¹ Kwa balibeleli ba mwa linako za baapositola, muapositola Paulusi ki yena yanaatomile mutala omunde hahulu. Naanga musebezi wahae kuba wa butokwa. Sina Ezekiele, Paulusi naaziba kuli haiba asaezi musebezi wahae naakaba ni mulatu wa mali. (Lik. 20:26, 27) Ka kulatelela muezezo wa balibeleli babañwi, Paulusi naafanga batu litemuso, mi hape naashaelanga taba yende. (Lik. 15:35; Maro. 1:1-4) Mane ka kususumezwa ki moya okenile, Paulusi naakutezi kubulela manzwi a bupolofita anaañozwi ki  Isaya, ali: “Ki amande hahulu fa malundu, mahutu a yatisa taba yende,” mi naabonisize kuli manzwi ao naama balateleli ba Kreste bane baeza musebezi wa kukutaza ka za Mubuso wa Mulimu.—Isa. 52:7, 8; Maro. 10:13-15.

22. Ki lika mañi zeneezahezi baapositola hase bashwile?

²² Baapositola hase bashwile, bukwenuheli bone bubulezwi cimo bwaata mwa puteho ya Sikreste. (Lik. 20:29, 30; 2 Mates. 2:3-8) Ka nako yetelele, Bakreste ba buhata babaswana sina mufuka nebabile babañata hahulu kufita balateleli ba Kreste babasepahala babaswana sina buloto, mi lushango lwa niti ka za Mubuso wa Mulimu neluyolisizwe ka lituto za buhata. (Mat. 13:36-43) Nihakulicwalo, nako ya Jehova ya kuli aange muhato hane inze iatumela, naabonisize lilato ni katulo yelukile ka kuketa balibeleli kuli bafe temuso yeutwahala ni kushaela taba yende. Balibeleli bao neli bo mañi?

23. Muzwale C. T. Russell ni banaasebelisana ni bona nebaezize musebezi mañi?

²³ Lilimonyana pili silimo sa 1914 sisika fita kale, Charles Taze Russell ni banaasebelisana ni bona, nebasebelize sina “numwana” yanaaka ‘lukisa nzila’ pili Mubuso wa Mesia usika tomiwa kale. * (Mal. 3:1) Sikwata seo nesiezize musebezi wa mulibeleli ka kuitusisa magazini ya Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s Presence kuli balemuse batu ka za katulo ya Mulimu ni kushaela taba yende ya Mubuso wa Mulimu.

24. (a) Mutanga yasepahala uezize cwañi musebezi wa bulibeleli? (b) Muitutileñi kwa batu bane bali balibeleli kwamulaho? (Mubone chati yeli, “Balibeleli Babali Mitala Yeminde.”)

 ²⁴ Mubuso hase utomilwe, Jesu naaketile sikwatanyana sa baana kuli basebeze sina mutanga yasepahala. (Mat. 24:45-47) Kuzwa feela ka nako yeo, mutanga yasepahala yazibahala cwale kuli ki Sitopa Sesietelela, uezize musebezi wa bulibeleli. Kwandaa kuetelela mwa musebezi wa kulemusa batu ka za nako yeo Mulimu “akakutiseza batu bumaswe bwabona,” sitopa seo hape sietelela mwa musebezi wa kushaela za “silimo sa sishemo sa Jehova.”—Isa. 61:2; hape mubone 2 Makorinte 6:1, 2.

25, 26. (a) Ki musebezi mañi obaswanela kueza balateleli kaufela ba Kreste, mi baeza cwañi musebezi wo? (b) Lukanyakisisañi mwa kauhanyo yetatama?

²⁵ Nihaike kuli mutanga yasepahala ki yena yasweli kuetelela mwa musebezi wa bulibeleli, Jesu naalaezi batu “kaufela” babali balateleli bahae kuli ‘bazwelepili kutona.’ (Mareka 13:33-37) Luutwa taelo yeo ka kuzwelapili kutona kwa moya, ili kuswalisana ka busepahali ni mulibeleli wa mwa linako zaluna. Lubonisa kuli lwatona kwa moya ka kueza musebezi olufilwe wa kukutaza. (2 Tim. 4:2) Ki nto mañi yelususueza kukutaza? Lubata kuli batu bapiliswe. (1 Tim. 4:16) Batu babañata-ñata batuha bayundiswa bakeñisa kuli habasika mamela temuso ya mulibeleli wa mwa linako zaluna. (Ezek. 3:19) Kono libaka lelituna halukutaza ki la kuli lubata kuzibahaza taba yende ya kuli Jehova saalapelwa hape ka nzila yelukile! Ka nako ya cwale, ili nako ya “silimo sa sishemo sa Jehova,” batu babañata basanani kolo ya kuswalisana ni luna kulapela Jehova Mulimu yanani katulo yelukile ni yalilato. Ona cwale-cwale fa, batu kaufela babaka punyuha mafelelezo a lifasi lelimaswe le, bakaikola limbuyoti zekatahiswa ki puso ya Mwanaa hae, yena Jesu Kreste. Taba yeo ibonisa kuli luswanela kuzwelapili kuswalisana ni mulibeleli wa mwa linako zaluna ka kukutaza taba yende.—Mat. 24:14.

²⁶ Pili mafelelezo a lifasi lelimaswe le asika taha kale, Jehova uswalisanisize batu bahae ka nzila yemakaza. Mwa kauhanyo yetatama, lukanyakisisa bupolofita bobubulela za milamu yemibeli yeitusisizwe kutalusa mo Jehova atuselize batu bahae kuswalisana.