1-3. (a) Ki kabakalañi mwendi Ezekiele hanaaomba-ombilwe ki pono yenebonisa tempele yende hahulu? (Mubone siswaniso sesi fahalimu.) (b) Lukanyakisisañi mwa kauhanyo ye?

MUNAHANE mwanaabonahalela Ezekiele inze anani lilimo ze 50. Ezekiele sapilile lilimo ze 25 mwa buhapiwa. Sekufitile nako yetelele kuzwa foisinyezwa tempele ya mwa Jerusalema. Haiba Ezekiele naanahananga kuli nako yeñwi ukayo sebeza sina muprisita kwa tempele yeo, ka nako ya cwale ki kale alemuha kuli taba yeo haina kukonahala. Kusasiyezi lilimo zebato ba ze 56 kuli buhapiwa bufele, kacwalo, Ezekiele waziba kuli mwendi haana kupila nako yetelele kuli atoiponela batu ba Jehova habakutisezwa habobona ni kubabona habayaha sinca tempele. (Jer. 25:11) Kana taba yeo imutahiseza kuikutwa bumaswe?

² Jehova naabonisize sishemo ka kubonisa Ezekiele pono yenani litaba zeñata, ili pono yekaomba-omba ni kutusa muuna yasepahala yo kuba ni sepo! Mwa pono yeo, mupolofita yo uiswa kwa naha yahabo yena mi utomiwa fa lilundu lelitelele hahulu. Fa lilundu leo, ukopana ni “muuna yanani sibupeho sa kopa.” Muuna yo yali lingeloi, umupotisa mwa libaka zeñata za tempele. (Mubale Ezekiele 40:1-4.) Tempele yeo ibonahala inge ya luli! Kubonahala kuli pono yeo neitiisize tumelo ya Ezekiele, kumusabisa, mane  mwendi ni kumukomokisa. Nihaike kuli tempele yeo inani libaka zeñwi zaziba Ezekiele, ishutanela kwahule ni tempele yanaaziba ya mwa Jerusalema.

³ Pono yemakaza yeo, ifumaneha mwa likauhanyo ze 9 za mafelelezo za buka ya Ezekiele. Halunyakisiseñi mubonelo oluswanela kuba ni ona halunze lunyakisisa pono yeo ni kuiutwisisa. Kihona lukanyakisisa kuli lubone haiba nji zanaaboni Ezekiele neli tempele yetuna ya kwa moya, yeo muapositola Paulusi naabulezi litaba zeñata ka zayona hamulaho wa lilimo zeñata. Mi kwa mafelelezo, lukanyakisisa mo pono yeo neituselize Ezekiele ni bahapiwa babañwi kaufela.

4. Ki kutwisiso mañi yene lubanga ni yona ka za tempele yanaaboni Ezekiele, mi ki nto mañi yelutokwa kueza cwale?

⁴ Kwamulaho, lihatiso zaluna nelibulelanga kuli Ezekiele naaboni tempele yetuna ya kwa moya ya Jehova, ili tempele yeo muapositola Paulusi naasusumelizwe ki moya okenile kuñola zayona mwa liñolo lanaañolezi Bakreste ba Maheberu. * Ka kuya ka kutwisiso yeo, neluunga kuli lika zeñata za mwa pono ya tempele yanaaboni Ezekiele neliyemela lika zeñwi, ili kuitusisa litaba zanaabulezi Paulusi ka za tabernakele. Nihakulicwalo, hamulaho wa kulapela, kueza lipatisiso zeñwi, ni kunyakisisa miinelo yeshutana-shutana, lulemuhile kuli luswanela kutalusa ka nzila yebunolo pono ya tempele yanaaboni Ezekiele.

5, 6. (a) Muapositola Paulusi naabonisize cwañi buikokobezo hanaatalusa za tabernakele? (b) Paulusi naabuleziñi ka za tabernakele, mi zanaabulezi likona kulutusa kuutwisisa cwañi litaba za tempele yanaaboni Ezekiele mwa pono?

⁵ Haluswaneli kunahana kuli nto ni nto ye mwa pono ya tempele yanaaboni Ezekiele, iswaniseza nto yeñwi kamba inani taluso yeñwi ya bupolofita. Libaka? Halunyakisiseñi mutala olatelela. Paulusi hanaabulela za tabernakele ni tempele ya kwa moya, naabulezi lika zeñwi zeama tabernakele zecwale ka pizana ya gauda, sikwahezo sa aleka, ni piza ya gauda yenani maana. Kana naabulezi kuli lika zeo nelinani taluso yeñwi ya bupolofita? Kubonahala kuli moya okenile neusika mususumeza kuli aeze cwalo. Kono Paulusi naañozi kuli: “Cwale ye haki yona nako ya kubulela litaba ze ka butungi.” (Maheb. 9:4, 5) Paulusi naatabela kuetelelwa ki moya okenile ni kulibelela ku Jehova ka buikokobezo.—Maheb. 9:8.

⁶ Ki nto yeswana ni kwa pono ya tempele yanaaboni Ezekiele. Ni yona inani litaba zeñata. Kuli luutwisise litaba kaufela za pono yeo, lutokwa kulibelela ku Jehova. (Mubale Mika 7:7.) Kono kana fo kutalusa kuli moya wa Jehova hausika lutusa kuutwisisa litaba zeñwi ka za pono yeo? Batili!

7, 8. (a) Ki cinceho mañi yeezizwe ka za kutwisiso yaluna? (b) Tempele yanaaboni Ezekiele mwa pono ishutana cwañi ni tempele ya kwa moya yanaatalusize Paulusi?

⁷ Sina mose lunyakisiselize, lihatiso zaluna ka lilimo zeñata nelibulelanga kuli Ezekiele naaboni tempele yetuna ya kwa moya ya Jehova, ili tempele yeo muapositola Paulusi naasusumelizwe ka moya okenile kuñola zayona mwa liñolo lanaañolezi Bakreste ba  Maheberu. Nihakulicwalo, kulikana ni lipatisiso zeluezize, hakubonahali kuli Ezekiele naaboni tempele yetuna ya kwa moya. Ki kabakalañi halubulela cwalo?

⁸ Libaka lapili ki la kuli, litaba zanaatalusize Paulusi ka kususumezwa ki moya okenile haliswani ni litaba zebonisa mone inezi tempele yanaaboni Ezekiele. Halunyakisiseñi taba ye: Muapositola Paulusi naabonisize luli kuli tabernakele ya mwa linako za Mushe neibonisa lika zenesa taha kwapili mi neiswaniseza nto yeñwi yetuna. Ka kuswana ni tempele ya Salumoni ni ya Zerubabele, zene yahilwe ka nzila yeswana, tabernakele ni yona neinani “Sibaka Sesikenile Hahulu.” Paulusi naabizize sibaka seo kuli ki “sibaka sesikenile sesiezizwe ka mazoho,” mi fo naasatalusi kuli ki sibaka luli, kono naatalusa kuli ki “siswaniso sa sibaka luli.” Sibaka luli neli sifi? Paulusi naatalusize kuli neli “lihalimu luli.” (Maheb. 9:3, 24) Kana Ezekiele naaboni lihalimu mwa pono? Batili. Pono yanaaboni Ezekiele haibonisi kuli naaboni lika za kwa lihalimu.—Mubapanye Daniele 7:9, 10, 13, 14.

9, 10. Matabelo anaafiwa mwa tempele yanaaboni Ezekiele mwa pono naashutana cwañi ni anaafiwa mwa tempele yetuna ya kwa moya yanaatalusize Paulusi?

⁹ Nto yeñwi yebonisa kuli tempele yanaaboni Ezekiele mwa pono ni tempele yanaatalusize Paulusi zashutana, ki mufuta wa matabelo anaafiwa mwa litempele zeo. Ezekiele naautwile litaelo zeñata ka za kufa matabelo zene fiwa kwa batu-tu feela, kwa manduna, ni kwa baprisita. Nebaswanela kufa matabelo kuli libi zabona liswalelwe. Hape nebaswanela kufa matabelo a kuikabela, ili ao mwendi nebaacelanga mwa mizuzu ya macelo ya mwa tempele hamoho. (Ezek. 43:18, 19; 44:11, 15, 27; 45:15-20, 22-25) Kana matabelo acwalo akona kufiwa mwa tempele yetuna ya kwa moya?

¹⁰ Kalabo ibunolo. Paulusi naatalusize kuli: “Kreste hanaatile sina muprisita yapahami wa lika zende zeseezahezi kale, naakeni mwa tende yetuna hahulu ni yepetehile hahulu yesika ezwa ka mazoho, fo kikuli, yesi ya pupo ye. Naakeni mwa sibaka sesikenile, isiñi ka mali a lipuli ni a lipohwana, kono ka mali ahae luli, aeza cwalo hañwi feela, mi alulukulula kwa sibi kuya kuile.” (Maheb. 9:11, 12) Kacwalo, mwa tempele yetuna ya kwa moya nekufilwe feela sitabelo silisiñwi sene sitokwahala. Sitabelo seo ki sa tiululo, mi nesifilwe ki Muprisita Yapahami ka Kufitisisa, yena Jesu Kreste. Kusina kukakanya, tempele yanaaboni Ezekiele mwa pono, kone kufelwa matabelo amañata-ñata a lipuli ni lipoho, nesi yona tempele yetuna ya kwa moya.

11. Ki kabakalañi hanesi nako ya Mulimu ya kupatulula niti ka za tempele yetuna ya kwa moya mwa linako za Ezekiele?

¹¹ Taba yeo itahisa kuli lunyakisise libaka labubeli Ezekiele mwendi hanaasika bona tempele yetuna ya kwa moya: Nako ya Mulimu ya kupatulula niti yeo neisika fita kale. Muhupule kuli zanaaboni Ezekiele mwa pono neliama pili kwa Majuda bane bali mwa buhapiwa mwa Babilona. Nebalatelela Mulao wa Mushe. Buhapiwa hase bufelile, nebatokwa kukuta kwa Jerusalema ni kuyo latelela Mulao  one ubonisa mone baswanela kulapelela Jehova ka nzila yelukile ka kuyaha sinca tempele ni aletare yayona. Mi teñi koo nebaka zwelapili kufa matabelo, ili nto yene batilo eza ka lilimo zebato ba ze 600. Munahane mone bakaikutwela Majuda kambe tempele yanaaboni Ezekiele mwa pono neli tempele ya kwa moya, ili mo muprisita yapahami naafezi mwateñi bupilo bwahae sina sitabelo, sona sitabelo sene sitahisize kuli tukiso ya kufanga matabelo ifeliswe! Nebaka utwisisa cwañi pono yeo? Kana taba yeo neisike yatahisa kuli kubabele taata kumamela Mulao wa Mushe? Jehova kamita upatululanga niti ka nako yeswanela, ili fo batu bahae bakona kuiutwisisa hande.

12-14. Ki ifi swalisano yemwahalaa tempele yanaaboni Ezekiele mwa pono ni tempele ya kwa moya yanaatalusize Paulusi? (Mubone mbokisi yeli, “Lituto Zeshutana Zeluituta Kwa Litempele Zeshutana.”)

¹² Ki ifi swalisano yemwahalaa tempele yanaaboni Ezekiele mwa pono ni tempele ya kwa moya yanaatalusize Paulusi? Paulusi naasika ama kwa tempele yanaaboni Ezekiele mwa pono, kono naamile kwa tabernakele ya mwa linako za Mushe. Ki niti kuli Paulusi naabulezi lika zeñwi ka za tempele ya kwa moya, zeswana ni zenefumanehanga mwa tempele ya Salumoni ni ya Zerubabele, mi lika zeo hape ki zona zanaaboni Ezekiele mwa pono ya tempele. Nihakulicwalo, Ezekiele ni Paulusi nebabulezi lika zeshutana. * Kono zenebañozi zaswalisana. Ka nzila ifi?

 ¹³ Lwakona kubulela kuli litaba za mwa Bibele zeo zaswalisana ka nzila yelatelela: Litaba zanaabulezi Paulusi lilutusa kuituta moluswanela kulapelela Jehova, kono litaba zanaabulezi Ezekiele zona lilutusa kuituta likuka za Jehova zeluswanela kulatelela halunze lumulapela. Kuli luitute moluswanela kulapelela Jehova ka nzila yelukile, Paulusi ubulela zelitalusa lika zefumaneha mwa tempele ya kwa moya zecwale ka muprisita yapahami, matabelo, aletare, ni Sibaka Sesikenile ka Kufitisisa. Kono tempele yanaaboni Ezekiele mwa pono yona, ibonisa litaba zeñata zelutusa kuziba likuka za Jehova zepahami zeluswanela kulatelela halunze lumulapela ka nzila yelukile.

¹⁴ Ki cinceho ifi yelutokwa kueza? Haki kuli pono ya Ezekiele hailutusi kacenu. Kuli luzibe moikona kulutuseza pono ye, halunyakisiseñi mone ituselize Majuda babasepahala ba mwa linako za Ezekiele ni bane bapilile hamulaho wabona.

15. (a) Ki taba mañi yene koñomekwa mwa pono ya Ezekiele? (b) Litaba ze kwa Ezekiele kauhanyo 8 ni ze kwa Ezekiele kauhanyo 40 kuisa 48 lishutana cwañi?

¹⁵ Kuli lufumane kalabo ya mwa Bibele kwa puzo yeo, halunyakisiseñi lipuzo zeñwi zekalutusa kuutwisisa hande taba ye. Puzo  yapili ki ya kuli, ki taba mañi yene koñomekwa mwa pono yeo? Neli ya kuli batu nebaka lapela Jehova hape ka nzila yelukile! Ezekiele naautwisisa hande taba yeo. Ka nako yeo, naasañozi kale kauhanyo 8 ya buka ya Ezekiele, ili mo Jehova naamubonisize lika zemaswe zeneezahala mwa tempele ya mwa Jerusalema. Kubonahala kuli Ezekiele naatabile hahulu kuñola litaba zeshutanela kwahule ni zanaañozi mwa kauhanyo 8, mi litaba zeo zanaañozi lifumaneha mwa kauhanyo 40 kuisa 48. Mwa likauhanyo zeo, Ezekiele naasika ñola za bumaswe bone baeza batu ba Jehova, kono naañozi kuli batu ba Jehova nebaka mulapela ka nzila yelukile ka kuya ka Mulao wa Mushe.

16. Tempele yanaaboni Ezekiele mwa pono neibonisize cwañi kuli zanaapolofitile Isaya lilimo ze 100 kwamulaho, neli za niti?

¹⁶ Kuli batu bakale kulapela Jehova hape ka nzila yelukile, nebatokwa kumulapela ka kushutana ni mone baezezanga kwamulaho. Lilimo zefitelela 100 kwamulaho kuzwa fo, mupolofita Isaya naasusumelizwe ki moya okenile kuñola kuli: “Kwa mafelelezo a mazazi, lilundu la ndu ya Jehova likatomwa ka kutiya fahalimwaa malundu, mi likapahamiswa fahalimwaa tulundu.” (Isa. 2:2) Isaya naalemuhile kuli kwapili batu nebaka lapela Jehova hape ka nzila yelukile, mi bulapeli bwabona nebuka pahamiswa inge lilundu lelitelele hahulu mwahalaa malundu amañwi. Kono Ezekiele naatomilwe kai mwa pono yanaabonisizwe ki Mulimu? Naatomilwe “fa lilundu lelitelele hahulu,” inze atalimezi ndu ya Jehova! (Ezek. 40:2) Pono yanaaboni Ezekiele ibonisa kuli batu nebaka lapela Jehova hape ka nzila yelukile.

17. Mutaluse ka bukuswani litaba ze kwa Ezekiele kauhanyo 40 kuisa 48.

¹⁷ Halunyakisiseñi ka bukuswani zanaaboni ni kuutwa Ezekiele mwa pono, sina mokuñolezwi kwa Ezekiele kauhanyo 40 kuisa 48. Naaboni lingeloi inze limishala minyako, limota, malapa, ni sibaka sesikenile sa mwa tempele. (Ezek. 40-42) Mi abona nto yemakaza: Aiponela kanya ya Jehova haikena mwa tempele! Jehova naaelelize batu bahae bane bamukwenuhezi, baprisita, ni manduna. (Ezek. 43:1-12; 44:10-31; 45:9-12) Ezekiele naaboni nuka yenebuba kuzwelela mwa sibaka sesikenile, ni kuisa bupilo ni limbuyoti mwa Liwate Lelishwile. (Ezek. 47:1-12) Kuzwa fo, Ezekiele abona naha haiikaba kuba likalulo-kalulo, mi abona batu inze balapela Jehova ka nzila yelukile fahalaa naha. (Ezek. 45:1-8; 47:13–48:35) Lika zanaaboni zeo nelitalusañi? Ka niti, Jehova naakolwisa batu bahae kuli nebaka mulapela hape ka nzila yelukile. Naakafuyaula ndu yahae ya kulapelela ka kanya yahae, mi naakatahisa kuli batu bahae baikole limbuyoti zeñata habanze bamulapela mwa tempele yahae, ka kubafolisa, kubafa bupilo, ni kutahisa kuli lika liezwe ka swanelo mwa naha yahabo bona.

18. Kana batu nebaswanela kuunga lika za mwa pono ya Ezekiele mwanaalibonezi luli? Mutaluse.

¹⁸ Puzo yabubeli ki ya kuli, kana luswanela kuunga lika za mwa pono ya Ezekiele mwanaalibonezi luli? Batili. Kubonahala kuli Ezekiele ni bahapiwa babañwi kaufela banaataluselize pono yeo,  nebalemuhile kapili kuli nebasa swaneli kuunga lika za mwa pono yeo mwanaalibonezi Ezekiele luli. Libaka? Muhupule kuli Ezekiele naaboni tempele yeo fa “lilundu lelitelele hahulu.” Nihaike kuli taba yeo yalumelelana ni bupolofita bwa Isaya, Ezekiele naasika bona tempele yeo fa sibaka fone kubanga tempele sapili. Tempele ya Salumoni neiyahezwi fa Lilundu la Moria mwa Jerusalema, mi tempele hane ikayahiwa sinca, neika yahelwa fa sibaka sesiswana seo. Kono kana Lilundu la Moria neli “lelitelele hahulu”? Batili. Mane Lilundu la Moria lipotolohilwe ki malundu amañwi alikana ni lona ni alifitelela kwa butelele. Kuzwa fo, tempele yanaaboni Ezekiele neli yetuna hahulu. Tempele yeo yene inzi mwa lukwakwa neli yetuna hahulu kuli neisa koni kukwana fa Lilundu la Moria. Tempele yeo neisike yakwana nihaiba mwa muleneñi wa Jerusalema wa mwa linako za Salumoni! Kuzwa fo hape, bahapiwa nebaziba kuli hakuna nuka yenekona kububisa mezi kuzwa mwa sibaka sesikenile sa tempele kuisa mwa Liwate Lelishwile, ili mo nuka yeo neikayo uncafaza mezi a mwa liwate leo. Sa mafelelezo, sibaka seo sa malundu sa mwa Naha ya Sepiso, nesitahisa kuli milulwani mwahalaa masika isikame-sikame, ili kushutana ni zanaaboni Ezekiele mwa pono. Kacwalo, haluswaneli kuunga lika za mwa pono ya Ezekiele sina mwanaalibonezi luli.

19-21. Jehova naabata kuli pono yanaaboni Ezekiele ituse batu kuezañi, mi ki kabakalañi batu hane bakaeza cwalo?

 ¹⁹ Puzo yabulaalu ki ya kuli, pono yanaaboni Ezekiele neikatahisa kuli batu baezeñi? Hane bakanahanisisa likuka zepahami za Jehova ka za kumulapela ka nzila yelukile, batu nebaka ikutwa maswabi. Jehova naabulelezi Ezekiele kuli ‘abonise ba ndu ya Isilaele tempele.’ Ezekiele naatalusize hande tempele yeo kwa Maisilaele kuli mane nebakona ‘kuituta milalo yayona.’ Ki kabakalañi batu hane baswanela kunahanisisa ka za tempele yeo? Sina moluitutezi, nebasika eza cwalo ka mulelo wa kuli baiyahe. Kono neli sina mwanaabulelezi Jehova kuli, “baswabe kabakala bufosi bwabona.”—Mubale Ezekiele 43:10-12.

²⁰ Ki kabakalañi pono ye haikona kutusa batu ba lipilu zende ni kutahisa kuli baikutwe maswabi? Munyakisise taba yelatelela yanaabulelezwi Ezekiele: “Mwanaa mutu, utokomele, utalimele, mi uteeleze ka tokomelo kwa lika kaufela zeni kubulelela ka za litaelo ni milao ya tempele ya Jehova.” (Ezek. 44:5) Ezekiele naabulelezwi litaelo ni milao hañata-ñata. (Ezek. 43:11, 12; 44:24; 46:14) Ezekiele hape naahupuliswangwa likuka za Jehova, mane naahupulisizwe ni za sikuka sa foiswanela kufita ñokolwa mwa butelele ni sikuka sa moliswanelwa kupimelwa lika ka kunepahala. (Ezek. 40:5; 45:10-12; mubapanye Liproverbia 16:11.) Kakuli mane mwa pono iliñwi feela ye, Ezekiele ka kuitusisa puo ya kwa makalelo uñozi manzwi atalusa “kumishala” ni “tikanyo” hafitelela 50!

²¹ Jehova naabata kuli batu bahae baezeñi hanaababulelelanga za likuka za litikanyo, buima bwa sika, milao ni litaelo? Kubonahala kuli naabahupulisa taba ya butokwa ye: Jehova ki yena feela yaswanela kutoma likuka za mobaswanela kumulapelela batu ka nzila yelukile. Batu bane batuhezi kulatelela likuka zahae zeo nebaswanela kuikutwa maswabi! Kono pono yanaaboni Ezekiele neilutile cwañi Majuda kuituta lituto zeo? Mwa kauhanyo yetatama, lukanyakisisa mitala yemiñwi yebonisa mone baitutezi lituto zeo. Kueza cwalo kukalutusa kubona hande moikona kulutuseza pono yemakaza ye kacenu.