1-3. Jehova naabata kubonisa Ezekiele lika mañi kwa tempele mwa Jerusalema, mi ki kabakalañi? (Mubone litaba ni siswaniso ze fa Kalulo 2.)

KA KUBA mwanaa muprisita, mupolofita Ezekiele waziba hande Mulao wa Mushe. Kacwalo, Ezekiele waziba hande za tempele ya mwa Jerusalema mi hape waziba kuli batu babalapela Jehova kwa tempele yeo, baswanela kumulapela ka nzila yelukile. (Ezek. 1:3; Mala. 2:7) Kono lika zeezahala kwa tempele ya Jehova ka silimo sa 612 B.C.E., nelika komokisa hahulu Mujuda ufi kamba ufi yasepahala, kukopanyeleza cwalo ni Ezekiele.

² Jehova ubata kuli Ezekiele abone lika zemaswe zeezahala kwa tempele, ilikuli abulelele “baana-bahulu ba Juda” lika zasweli kubona, ili Majuda bali ni bona mwa buhapiwa babakopani mwa ndu yahae. (Mubale Ezekiele 8:1-4; Ezek. 11:24, 25; 20:1-3) Ka kuitusisa moya okenile, Jehova uzwisa Ezekiele kwa ndu yahae kwa Tele-abibi, bukaufi ni nuka ya Kibare mwa Babilona, ni kumuisa (mwa pono) kwa sibaka sesi kwahule hahulu, ili kwa wiko wa Jerusalema. Jehova uisa mupolofita yo mwa tempele kwa munyako wa kwa mutulo wa lapa la mwahali. Mwa pono, Jehova ukalisa kupotisa Ezekiele mwa tempele.

 ³ Ezekiele ubona lika zeene zekomokisa ili zebonisa mobatuhelezi batu kulapela Jehova ka nzila yelukile. Ki lika mañi zetahisize cwalo? Mi pono yeo ilutusa cwañi kacenu? Halunyakisiseñi lika zabona Ezekiele. Kono pili, lutokwa kunyakisisa zatokwa Jehova kwa balapeli bahae.

4. Ki lika mañi zatokwa Jehova kwa balapeli bahae?

⁴ Lilimo zebato ba 900 pili Ezekiele asika pepwa kale, Jehova naabulezi zatokwa kwa balapeli bahae. Mwa mulao wabubeli kwa Milao Yelishumi, Jehova naabulelezi Maisilaele kuli: * “Na Jehova Mulimu wahao, ni Mulimu yatokwa kulapelwa feela anosi.” (Exo. 20:5) Ka kuitusisa pulelo yeli, “kulapelwa feela anosi,” Jehova naabonisize kuli naasike alumeleza kuli batu bahae balapele milimu isili. Sina mone luitutezi mwa Kauhanyo 2 ya buka ye, nto yapili yelutokwa kueza kuli lulapele Jehova ka nzila yelukile, ki kulapela feela yena anosi. Balapeli bahae baswanela kueza pili zatokwa mwa bupilo bwabona. (Exo. 20:3) Ka mubulelelo omuñwi, Jehova ubata kuli batu balapele feela yena anosi, isiñi kumulapela inze basebeleza milimu isili. Ka silimo sa 1513 B.C.E., Maisilaele nebaitatezi kuba mwa tumelelano ya Mulao. Ka kueza cwalo, nebalumezi kulapela feela Jehova. (Exo. 24:3-8) Jehova waezanga lika zasepisa haeza tumelelano ni batu, mi naabata kuli batu banaaezize ni bona tumelelano basepahale ku yena.—Deut. 7:9, 10; 2 Sam. 22:26.

5, 6. Ki kabakalañi Jehova hanaabata kuli Maisilaele balapele feela yena anosi?

⁵ Kana Jehova naaswanela luli kubulelela Maisilaele kuli balapele feela yena anosi? Eni! Ki Mulimu Yamaata Kaufela, Mubusi wa Pupo Kamukana, ni Mufani wa bupilo. (Samu 36:9; Lik. 17:28) Jehova hape ki yena yanaalukuluzi Maisilaele. Hanaabafile Milao Yelishumi, naabahupulisize kuli: “Ki na Jehova Mulimu wahao, yakuzwisize mwa naha ya Egepita, mwa ndu ya butanga.” (Exo. 20:2) Ka niti, Jehova ki yena feela anosi yaswanelwa kulapelwa.

⁶ Jehova hacinci. (Mala. 3:6) Ubata kuli batu balapele feela yena anosi ka nako kaufela. Munahane mwanaaikutwezi Jehova ka za lika zeswabisa zeene, zanaabonisize Ezekiele mwa pono.

7. (a) Ki lika mañi zene baeza Majuda bane bakwenuhezi Mulimu kwa munyako wa tempele wa kwa mutulo, mi nelitahisize kuli Jehova aezeñi? (Mubone siswaniso sesi fa likepe 52.) (b) Jehova naabonisize lifufa ka mukwa ufi? (Mubone litaluso ze kwatasi 2.)

⁷ Mubale Ezekiele 8:5, 6. Ezekiele ulukela kuba yanaakomokile hahulu! Kwa munyako wa tempele wa kwa mutulo, Majuda bane bali bakwenuheli nebalapela sisupo sa mulimu wa siswaniso. Kubonahala kuli sisupo seo neli kota ya kulapela yene iyemela mulimu wa musali wa buhata, ili yene baanga Makanana kuli neli musalaa Baale. Ibe kuli sisupo seo neli kota ya kulapela kamba kutokwa, Maisilaele bao bane balapela mulimu wa maswaniso, nebasika eza zene basepisize Jehova. Kufita kulapela feela Jehova,  yena yaswanelwa kulapelwa feela anosi, Maisilaele nebalapezi mulimu wa maswaniso, mi taba yeo neitahisize kuli Mulimu autwe lifufa ni kuhalifa. * (Deut. 32:16; Ezek. 5:13) Munahane taba ye: Ka lilimo zefitelela 400, Jehova naaitusisanga sibaka sesikenile sa tempele kupeta tato yahae. (1 Mal. 8:10-13) Bakeñisa kuli Maisilaele nebalapela mulimu wa maswaniso mwa tempele, nebatahisize kuli Jehova abe “kwahule ni sibaka [sahae] sesikenile.”

8. Luitutañi kwa pono ya Ezekiele ya sisupo sa mulimu wa siswaniso?

⁸ Luitutañi kwa pono ya Ezekiele ya sisupo sa mulimu wa siswaniso? Majuda bane bakwenuhezi Mulimu baswana ni Bakreste ba buhata kacenu. Batu baba mwa likeleke zeipapata kuba za Sikreste baanga kuli balapela Mulimu, kono Mulimu hatabeli bulapeli bwabona kakuli balapela milimu ya maswaniso. Bakeñisa kuli Jehova hacinci, lwakona kubulela kuli Bakreste ba buhata bahalifisa Jehova sina feela mone baezelize Majuda bane bakwenuhezi Mulimu. (Jak. 1:17) Ka niti, Jehova ukwahule ni Bakreste ba buhata!

9, 10. Ki tuto mañi yeli temuso yeluituta kwa balapeli ba mulimu wa maswaniso ba mwa tempele?

⁹ Ki tuto mañi yeli temuso yeluituta kwa balapeli ba mulimu wa maswaniso ba mwa tempele? Kuli lulapele feela Jehova anosi, luswanela kuambuka ‘kusebeleza milimu ya maswaniso.’ (1 Makor. 10:14) Mwendi lwakona kubulela kuli, ‘Hanikoni kuitusisa maswaniso kwa kulapela Jehova!’ Nihakulicwalo, milimu ya maswaniso i mwa linzila zeñata, zeñwi ku zona halilemusehi. Buka yeñwi yebulela za Bibele ibulela cwana ka za kulapela maswaniso: “Haiba luunga nto yeñwi kuba ya butokwa hahulu ku luna kufita kulapela Mulimu, kuswana feela inge kuli lulapela milimu ya maswaniso.” Kacwalo, lwakona kulapela milimu ya maswaniso haiba luisa hahulu pilu kwa lika zecwale ka sifumu, masheleñi, somano, kuitabisa, ili kutalusa nto ifi kamba ifi yeluunga kuba ya butokwa hahulu ku luna kufita kulapela Jehova. (Mat. 6:19-21, 24; Maef. 5:5; Makolo. 3:5) Luswanela kutokomela hahulu kuli halulapeli milimu ya maswaniso ka nzila ifi kamba ifi, kakuli Jehova ubata kuli lulapele feela yena anosi!—1 Joa. 5:21.

¹⁰ Mwa kalulo yapili yeo Jehova naabonisize Ezekiele, nekunani “lika zemaswe hahulu zenyenyisa.” Kono Jehova naabulelezi mupolofita wahae yasepahala yo kuli: “Ukabona lika zenyenyisa, zemaswe hahulu ni kufita.” Ki lika mañi zemaswe hahulu ni kufita zanaaka bona Ezekiele, ili zefita kulapela sisupo sa mulimu wa siswaniso?

11. Ki lika mañi zemaswe zanaaboni Ezekiele bukaufi ni aletare ya mwa tempele hanaakeni mwa lapa la mwahali?

¹¹ Mubale Ezekiele 8:7-12. Ezekiele hasaapunyize lisuba mwa limota ni kukena mwa lapa la mwahali bukaufi ni aletare ya mwa tempele, abona limota fokucakuzwi maswaniso amaswe a “lika zehohoba  ni libatana zenyenyisa ni milimu ya maswaniso kaufela yenyenyisa.” * Lika zene cakuzwi fa limota zeo neliyemela milimu ya buhata. Hasamulaho, Ezekiele mane abona lika zemaswe hahulu ni kufita: “Ba 70 kwa baana-bahulu ba ndu ya Isilaele” nebayemi “mwa lififi” inze baciseza milimu ya buhata insense. Ka kuya ka Mulao wa Mushe, kucisa insense yenani muunko omunati nekuyemela litapelo zeamuheleha zefiwa ki balapeli babasepahala. (Samu 141:2) Kono Jehova naasika tabiswa ki muunko wa insense yeo baana-bahulu ba 70 nebaciseza milimu ya buhata. Litapelo zabona neliswana sina muunko omaswe ku yena. (Liprov. 15:8) Baana-bahulu bao nebaipuma ka kubulela kuli: “Jehova haluboni.” Kono Jehova naababona mi naabonisize Ezekiele lika kaufela zene baeza mwa tempele yahae!

12. Ki kabakalañi haluswanela kuzwelapili kusepahala niha luli “mwa lififi,” mi ki bo mañi sihulu babaswanela kutoma mutala omunde mwa taba yeo?

¹² Luitutañi kwa taba yanaañozi Ezekiele ka za baana-bahulu ba 70 ba Maisilaele bane baciselize milimu ya buhata insense? Kuli Mulimu autwe litapelo zaluna ni kutabela zelueza halunze lumusebeleza, luswanela kuzwelapili kusepahala niha luli “mwa lififi.” (Liprov. 15:29) Luhupulange kuli Jehova wakona kubona lika  kaufela zelueza. Haiba lwalumela luli kuli Jehova walubona koluinzi kaufela, haluna kueza lika zeluziba kuli halimutabisi haluli kwa mukunda. (Maheb. 4:13) Baana-bahulu mwa puteho sihulu baswanela kutoma mutala ka kulatelela likuka za mwa Bibele. (1 Pit. 5:2, 3) Mizwale ni likaizeli mwa puteho balibelela kuli muuna-muhulu yafanga lingambolo kwa mikopano uswanela kupila ka kulumelelana ni likuka za mwa Bibele nihali “mwa lififi,” ili kutalusa kuli uswanela kusepahala niha sa bonwi ki batu.—Samu 101:2, 3.

13. Ezekiele naaboni basali bane bakwenuhezi Mulimu inze baezañi ku omuñwi wa minyako ya kwa tempele?

¹³ Mubale Ezekiele 8:13, 14. Hamulaho wa lipono zepeli zebonisa lika zenyenyisa, Jehova abulelela Ezekiele hape kuli: “Ukabona lika zenyenyisa zebaeza, zemaswe hahulu ni kufita.” Ki lika mañi zetatama zanaaboni mupolofita yo? “Kwa makenelo a munyako wa kwa mutulo wa ndu ya Jehova,” naaboni “basali bane bainzi, inze balila mulimu yabizwa Tamuzi.” Mulimu wa siswaniso yo wa kwa Mesopotamia ubizwa kuli Dumuzi mwa litaba za Masumeria, mi ki yena muunaa mulimu wamusali wa lupepo yabizwa Ishtar. * Kubonahala kuli basali ba Maisilaele nebalila, ili sizo sa bulapeli sa kuhupula lifu la Tamuzi. Ka kulilela Tamuzi mwa tempele ya Jehova, basali bao nebaezeza sizo sa bulapeli bwa buhata mwa sibaka sesituna sene balapelelanga batu Jehova ka nzila yelukile. Kono Mulimu naasika tabiswa ki sizo seo kusina taba kuli nesiezelizwe mwa tempele yahae. Libaka ki la kuli, ka kuya ka mubonelo wa Jehova, basali bao bane bamukwenuhezi, nebaeza “lika zenyenyisa”!

14. Luitutañi ka mo Jehova naangela lika zene baeza basali bane bamukwenuhezi?

¹⁴ Luitutañi ka mo Jehova naangela lika zene baeza basali bao? Kuli lulapele Jehova ka nzila yelukile, haluswaneli kumusebeleza inze lueza lizo za bulapeli bwa buhata. Kacwalo, haluswaneli kuezanga mikiti yesimuluha kwa bulapeli bwa buhata. Kana taba ya kuli mukiti omuñwi usimuluha kwa bulapeli bwa buhata iswanela kulupaleliswa kueza mukiti wo? Eni! Kacenu lizo zeeziwangwa fa mikiti yemiñwi inge cwalo fa mukiti wa Kirisimasi ni Isita likona kubonahala inge kuli halina butata. Kono luhupule kuli Jehova naaiponezi mone likalezi lizo zeezwa mwa bulapeli bwa buhata kacenu. Taba ya kuli batu sebaezize lizo zeo ka nako yetelele ni kuli ki kale balizwakanya ni litumelo za niti, haitahisi kuli Jehova atabiswe ki lizo zeo.—2 Makor. 6:17; Sin. 18:2, 4.

15, 16. Baana ba 25 nebaezañi mwa lapa la mwahali la tempele, mi ki kabakalañi likezo zabona hane lihalifisize hahulu Jehova?

¹⁵ Mubale Ezekiele 8:15-18. Jehova ubulelela Ezekiele za kalulo yabune ili ya mafelelezo ka kuitusisa manzwi anaaitusisize hanaatalusa likalulo zeñwi kaufela za mwa pono, uli: “Ukabona lika zemaswe hahulu kufita ze.” Mwendi mupolofita yo naaipuzize kuli:  ‘Ki lika mañi zekona kuba zemaswe hahulu kufita zese niboni?’ Ezekiele cwale naali mwa lapa la mwahali la tempele. Hali mwa lapa cwalo, abona baana ba 25 kwa munyako wa tempele inze bakubama kulapela “lizazi kwa upa.” Baana bao nebashwauzi hahulu Jehova. Nebamushwauzi ka mukwa ufi?

¹⁶ Mueze inge bababona taba ye: Munyako wa tempele ya Mulimu neutalimezi kwa upa. Batu bane bataha kwa tempele kuto lapela nebakenanga inze batalimezi kwa wiko, ili kufulalela kwa upa kolipazulela lizazi. Kono baana ba 25 ba mwa pono bona ‘nebafulalezi tempele’ ni kutalimela kwa upa kuli balapele lizazi. Ka kueza cwalo, nebafulalezi Jehova bakeñisa kuli tempele yeo neli “ndu ya Jehova.” (1 Mal. 8:10-13) Baana ba 25 bao nebakwenuhezi Jehova. Nebasika latelela zanaatokwa, mi nebasika mamela taelo yeñozwi kwa Deuteronoma 4:15-19. Nebafoselize hahulu Mulimu, yena yaswanelwa kulapelwa feela anosi!

17, 18. (a) Lukona kuitutañi kwa taba ya baana bane balapela lizazi kwa tempele? (b) Ki bulikani bobucwañi bone basinyize Maisilaele bane bakwenuhezi Mulimu, mi nebaezize cwalo ka mukwa ufi?

¹⁷ Lukona kuitutañi kwa taba ya baana bao bane balapela lizazi? Kuli lulapele Jehova ka nzila yelukile, luswanela kuitinga ku yena kuli lube ni kutwisiso ni butali. Muhupule kuli “Jehova Mulimu ki lizazi,” mi Linzwi lahae ki “liseli” la mwa nzila yaluna. (Samu 84:11; 119:105) Jehova ulufa butali ka kuitusisa Linzwi lahae ni lihatiso zetomile fa Bibele zelufiwa ki kopano yahae. Lika zeo lika lutusa kueza likatulo zende ilikuli luikole bupilo ka nako yacwale mane ni kuto fumana bupilo bobusa feli kwapili. Haiba luitinga kwa batu ba mwa lifasi le kuli balutuse kuziba moluswanela kupilela, lukafulalela Jehova. Haiba lueza cwalo, lukafoseza Mulimu ni kumuutwisa hahulu butuku. Halulati kuli Mulimu waluna aikutwe cwalo! Pono ya Ezekiele hape ilulemusa kuli lusike lwaswalisana ni batu babahana lituto za niti, ili babakwenuhezi Mulimu.—Liprov. 11:9.

¹⁸ Sina mose luitutezi, Ezekiele naaiponezi likalulo zeene zekomokisa mwa pono, ili za milimu ya maswaniso ni za bulapeli bwa buhata zenebonisa lika zenyenyisa zene baeza Majuda bane bakwenuhezi Mulimu. Ka kuisilafaza kwa moya, Maisilaele bao nebasinyize silikani sabona ni Mulimu. Hañata batu babalapela Mulimu ka nzila yesamutabisi, baikenyanga mwa muzamao omaswe. Kona libaka Maisilaele bane bakwenuhezi Mulimu ni bona hane baezize lika zenesinyize silikani sabona ni Mulimu, mane ni silikani sene banani sona ni batu babañwi. Halunyakisiseñi lika zemaswe hahulu zene baezize Majuda bane bali bakwenuheli, ili zanaatalusize mupolofita Ezekiele ka kususumezwa ki moya okenile.

19. Ezekiele naatalusize cwañi kusinyeha kwa sicaba sanaaezize ni sona tumelelano Jehova?

¹⁹ Mubale Ezekiele 22:3-12. Batu kaufela nebaeza lika zemaswe, kukala kwa baeteleli kuisa kwa batu-tu feela. “Manduna,” kamba  baeteleli nebaitusisize maata abona kusulula mali asina mulatu. Kubonahala kuli batu-tu feela nebalikanyisa baeteleli babona kutula Mulao wa Mulimu. Mwa mabasi, bana ‘nebashwaula’ bashemi babona, mi batu nebaeza hahulu sindoe. Mwa naha, Maisilaele bane bakwenuhezi Mulimu nebabukula bazwahule mi nebanyandisa lindiala ni limbelwa. Baana ba Maisilaele nebalobalanga ni basali ba batu bane bapila mabapa ni bona. Batu nebanani mukwañuli ka kulekanga likweta, kubukula batu, ni kukolotisa batu masheleñi kuli bafumane pulofiti. Jehova naanyemile hahulu habona batu bahae inze baloba Mulao wahae ka bomu. Nebasika utwisisa kuli Mulimu naabafile Mulao wo bakeñisa kuli naabalata. Jehova naaikutwile hahulu bumaswe kabakala mizamao yabona yemaswe. Naalaezi Ezekiele kubulelela batu bao bane baeza lika zemaswe kuli: ‘Munilibezi luli.’

20. Ki kabakalañi manzwi anaabulezi Ezekiele ka za mizamao yemasila ya Majuda hakona kulutusa kacenu?

²⁰ Ki kabakalañi manzwi anaabulezi Ezekiele ka za mizamao yemasila ya Majuda hakona kulutusa kacenu? Likezo zemaswe zene baeza Majuda bane bakwenuhezi Mulimu liswana ni lika zemaswe zebasweli kueza batu kacenu mwa lifasi. Baeteleli ba likopano za lipuso za naha baitusisize maswe maata abona mi banyandisize batu-tu feela. Baeteleli ba bulapeli, sihulu babahulu ba bulapeli bobuipapata kuba bwa Sikreste, bafuyaulanga linaha zeñata zeyanga  kwa kulwana ili nto yetahisize kuli kubulaiwe batu babañata-ñata. Babahulu ba bulapeli habalateleli likuka za mwa Bibele zebonisa hande kuli muzamao wa buhule ufosahalile. Ka mukwa ocwalo, batu babañata bazwelapili kuikenya mwa mizamao yemaswe. Sina mwanaabulelezi Majuda, Jehova wakona kubulelela batu baba mwa bulapeli bobuipapata kuba bwa Sikreste bo kuli: ‘Munilibezi luli.’

21. Lukona kuitutañi kwa taba yeama Majuda ba kwaikale bane baikenyize mwa mizamao yemaswe?

²¹ Ka kuba batu ba Jehova, lukona kuitutañi kwa taba yeama Majuda ba kwaikale bane baikenyize mwa mizamao yemaswe? Kuli lulapele Jehova ka nzila yemutabisa, lutokwa kuba ni mizamao yeminde. Kueza cwalo kutaata hahulu mwa lifasi lelimaswe le. (2 Tim. 3:1-5) Nihakulicwalo, lwaziba mwaikutwela Jehova ka za lika zemaswe kaufela. (1 Makor. 6:9, 10) Lumamela likuka za Jehova za muzamao bakeñisa kuli lwamulata mi lwalata milao yahae. (Samu 119:97; 1 Joa. 5:3) Kuikenya mwa muzamao omaswe kubonisa kuli halulati Mulimu waluna yakenile. Halulati kueza nto yekatahisa kuli Jehova alubulelele kuli: ‘Munilibezi luli.’

22. (a) Muikatulezi kuezañi hamulaho wa kunyakisisa pono ya mo Jehova naapatululezi lika zemaswe zene baezize Majuda ba kwaikale? (b) Lukanyakisisañi mwa kauhanyo yetatama?

²² Luitutile lituto za butokwa hahulu ka kunyakisisa pono ya Jehova ka za Majuda bane basalapeli Jehova ka nzila yemutabisa, ili bane baikenyize mwa mizamao yemaswe. Zeluitutile lilutusa kuikatulela kuzwelapili kulapela Jehova, yena Mulimu yatokwa kulapelwa feela anosi. Kabakaleo, luswanela kutokomela kuli halulapeli milimu ya maswaniso ka nzila ifi kamba ifi mi luswanela kuzwelapili kuba ni mizamao yeminde. Jehova naaezizeñi kwa batu bahae bane basa sepahali? Ezekiele hasaapotisizwe mwa tempele, Jehova naamutaluselize kuli: “Nikahalifa.” (Ezek. 8:17, 18) Lubata kuziba muhato wanaangile Jehova ka za Majuda bane basasepahali bao, kakuli katulo yeswana yeo ki yona yekafiwa kwa lifasi lelimaswe le. Mwa kauhanyo yetatama, lukanyakisisa mo likatulo za Jehova kwa Majuda nelitalelelizwe.