1, 2. Ki muinelo mañi one uliteñi Samuele hanaambola ni sicaba sa Isilaele, mi ki kabakalañi hanaatokwa kubasusueza kuli babake?

SAMUELE atalima bana bahabo yena kwa lipata. Sicaba nesikubukani mwa munzi wa Giligali, kabakala kubiziwa ki muuna yasepahala yo, yanaali mupolofita ni muatuli ka lilimo zeñata. Neli mwa kweli ya May kamba June ka kuya ka kalenda ya mwa miteñi yacwale; pula neise ituhezi kale kunela. Mwa sibaka seo masimu a buloto nasaabuzwize mi neseli nako ya kukutula. Sicaba sakuza tuu. Samuele naakabasusueza cwañi?

² Batu nebasa utwisisi kuli baezize mafosisa amatuna. Nebatundamezi kuli babusiwe ki mutu. Nebasika lemuha kuli nebashwauzi hahulu Mulimu wabona, yena Jehova, ni mupolofita wahae. Ka kubata kubusiwa ki mutu, nebahana kubusiwa ki Jehova sina Mulenaa bona! Samuele naaka basusueza cwañi kuli babake?

3, 4. (a) Ki kabakalañi Samuele hanaabulezi ka za bwanana bwahae? (b) Ki kabakalañi mutala wa Samuele wa tumelo haulutusa kacenu?

³ Samuele abulelela sicaba, ali: ‘Senihulile, toho yaka ki yepuzwa.’ Hanaabulela za limbi zahae, batu nebautwisisize butokwa bwa manzwi ahae. Kihona abulela kuli: ‘Nimizamaile kwapili kuzwa kwa bwanana bwaka kufitela la kacenu.’ (1 Sam. 11:14, 15; 12:2) Nihaike kuli Samuele nasaasupezi naasika libala linako za kwa bwanana bwahae. Naasahupula hande linako zeo. Likatulo zanaaezize kwamulaho zeo, inzaa sali mucaha, nelitahisize kuli abe ni tumelo ni kumutusa kusebeleza Mulimu wahae, Jehova.

⁴ Samuele naanani kutiisa tumelo yahae, nihaike kuli hañata naabanga mwahalaa batu babasina tumelo, bane basasepahali. Ni  kacenu, kutaata kuba ni tumelo kakuli lupila mwa lifasi la batu babasina tumelo ili ba mizamao yemaswe. (Mubale Luka 18:8.) Haluboneñi zelukona kuituta kwa mutala wa Samuele, kukala ka nako yanaasali mwanana.

5, 6. Bupilo bwa Samuele bwa kwa bwanana nebuipitezi cwañi, kono ki kabakalañi bashemi bahae hane banani buikolwiso bwa kuli naakababalelwa?

⁵ Bupilo bwa Samuele bwa kwa bwanana, nebuipitezi. Hamulaho feela wa kukwisiwa, mwendi inzaanani lilimo zetaalu kamba zefitelela hanyinyani fo, akala kusebeleza kwa tabernakele yekenile ya Jehova kwa Shilo, ili yeneli likilomita zefitelela 32 kuzwa munzi wahabo yena wa Rama. Bashemi bahae, bo Elikana ni Anna, bamufa ku Jehova inzaa sali mwanana kuli amusebeleze ka nzila yeipitezi sina Munazareni mwa bupilo bwahae kaufela. * Kana fo, kutalusa kuli Samuele naayubekilwe mi naasalatiwi ki bashemi bahae?

⁶ Batili! Nebaziba kuli mwanaa bona ukababalelwa kwa Shilo. Kubonahala kuli Muprisita Yapahami Eli naaokamezi tukiso ya kubabalela Samuele, kakuli Samuele naasebeza hamoho ni yena. Hape nekunani basali babañata-nyana bane basebeleza kwa tabernakele, mwendi ili ka mulao.—Exo. 38:8; Baat. 11:34-40.

7, 8. (a) Silimo ni silimo, bashemi ba Samuele neba mususuezanga cwañi ka nzila yelilato? (b) Bashemi kacenu bakona kuitutañi kwa bashemi ba Samuele?

⁷ Kutuha fo, Anna ni Elikana nebasika libala mwanaa bona wa mweli ili yo kupepwa kwahae neli kalabo ya tapelo ya Anna. Anna naakupile mwana wamushimani ku Mulimu ni kusepisa kuli naakafa mwana yo ku Mulimu kuli amusebeleze mwa bupilo bwahae kaufela. Anna hanaapotelanga Samuele silimo ni silimo, naamushimbelanga siapalo sesinca sanaa muezezanga kuli aitusise mwa sebelezo ya kwa tabernakele. Kaniti, mushimani yo naaitebuhanga kupotelwa ki bashemi bahae. Kusina kukakanya, Samuele naatiiswanga ki susuezo ni ketelelo yelilato yene bamufanga bashemi bahae, hane banze bamuluta ka za tohonolo ya kusebeleza Jehova kwa sibaka sesiipitezi seo.

⁸ Bashemi kacenu bakona kuituta zeñata ku Anna ni Elikana. Bashemi babañata batokomelanga hahulu zebatokwa bana babona kwa mubili kufita zebatokwa kwa moya. Kono bashemi ba Samuele nebabeile bulikani bwabona ni Jehova mwa sibaka sapili mi kueza cwalo nekutusize mwanaa bona kusebelisa lika zeo nihasa hulile. —Mubale Liproverbia 22:6.

9, 10. (a) Mutaluse mone iinezi tabernakele ni mwanaaikutwela Samuele ka za sibaka sesikenile seo. (Mubone ni litaluso za kwatasi.) (b) Buikalabelo bwa Samuele mwendi nebukopanyelezañi, mi mubona kuli babanca kacenu bakona kulikanyisa cwañi mutala wahae?

 ⁹ Mueze inge kuli mubona Samuele hanaanzaa hula mi uzamaya-zamaya mwa malundu apotolohile Shilo. Ki yo utalima munzi wa Shilo obonahalela mwatasaa musindi o kwa lineku leliñwi la munzi, mi utabiswa ni kunyakalalaliswa ki kubona tabernakele ya Jehova. Kaniti, tabernakele yeo neli sibaka sesikenile. * Neiyahilwe ibato ba lilimo ze 400 kwamulaho ka ketelelo ya Mushe kasibili, mi neli sona sibaka sinosi sa bulapeli bobukenile bwa Jehova mwa lifasi kaufela.

¹⁰ Samuele ahula cwalo inzaa lata tabernakele. Mwa taba yanaañozi hasamulaho lubala kuli: ‘Samuele yena naasebeleza Muñaa Bupilo, naasali mwanana mi naapalanga efoda ya bwanda bwa line.’ (1 Sam. 2:18) Siapalo seo sesitelele sanaapalanga Samuele sibonisa kuli naatusanga baprisita kwa tabernakele. Nihaike kuli Samuele nesi wa lusika lwa baprisita, naafilwe misebezi yekopanyeleza kukwalulanga minyako ya lapa la tabernakele kakusasana ni kutusanga Eli yanaasupezi. Niha naaikola misebezi ya kwa tabernakele, hamulaho wa nako akala kubilaezwa ki taba yeñwi. Nekunani mafosisa amatuna anaaeziwa kwa ndu ya Jehova.

11, 12. (a) Hofini ni Finehasi nebabonisize bufokoli mañi bobutuna? (b) Hofini ni Finehasi nebaezize bumaswe bufi kwa tabernakele? (Mubone ni litaluso za kwatasi.)

¹¹ Samuele hanaali mwanana, naaiponezi bumaswe bobutuna ni mizamao yemaswe. Eli naanani bana babashimani bababeli, bo Hofini ni Finehasi. Buka ya Samuele ibulela kuli: ‘Bana ba Eli neli bana babamaswe . . . Nebasa sabi Muñaa Bupilo.’ (1 Sam. 2:12) Lika zepeli zebulezwi mwa liñolo le zaswalisana. Hofini ni Finehasi neli ‘bana babamaswe’ ili kutalusa ‘bana babasina tuso’ kakuli nebasasabi Jehova. Nebasina taba ni milao ni likuka za Jehova zelukile. Kusalatelela likuka ni litaelo za Jehova nekutahisize kuli baeze libi zeñwi.

¹² Mulao wa Mulimu neutalusize hande misebezi ya baprisita ni mone baswanela kufela matabelo kwa  tabernakele. Mi nekunani libaka lelinde mulao hane utalusize cwalo. Matabelo ao naayemela lika kaufela zaezize Mulimu kuli libi liswalelwe ilikuli batu babe babakenile mwa meeto ahae, kuli bakone kufuyolwa ni kuetelelwa ki yena. Kono Hofini ni Finehasi nebatahisize kuli baprisita babañwi ni bona babonise kashwau kakatuna kwa matabelo ao. *

13, 14. (a) Batu babande nebaamilwe cwañi ki bumaswe bone bueziwa kwa tabernakele? (b) Eli naapalezwi cwañi kupeta buikalabelo bwahae bwa kuba ndate ni muprisita yapahami?

¹³ Munahane feela mwanaakomokezi Samuele hanaabona likezo zemaswe zeo linze lilumelezwa. Naaboni batu babañata—babacwale ka babotana, bo mukunyandela, babahatelelwa—inze bataha kwa tabernakele yekenile ka sepo ya kuto omba-ombiwa ni kutiiswa, kono bakuta inze baswabile, kuutwiswa pilu butuku kamba mane kushubulwa. Munahane feela mwanaaikutwezi hanaalemuhile kuli Hofini ni Finehasi hape nebashwaula mulao wa Jehova wa za somano, ka kulobalanga ni basali babañwi bane basebeleza kwa tabernakele. (1 Sam. 2:22) Mwendi naanani sepo ya kuli Eli naakalukisa mafosisa ao.

¹⁴ Eli ki yena yanaakona kufelisa butata bo, bone bunze buhula. Ka kuba muprisita yapahami naanani buikalabelo bwa kubona lika zeneezahala kwa tabernakele. Naanani buikalabelo bwa kusikulula bana bahae. Kakuli nebaitahiseza butata ni kuziyeza batu babañwi babañata mwa naha. Kono Eli naapalezwi kupeta buikalabelo bwahae bwa kuba ndate ni muprisita yapahami. Naakalimezi bana bahae fahalimu feela. (Mubale 1 Samuele 2:23-25.) Kono bana bahae nebatokwa kukalimelwa ka taata. Libi zene baeza nelitokwa kuli babulaiwe!

15. Jehova naalumizi lushango mañi ku Eli, mi Eli ni lubasi lwahae nebaezize cwañi?

¹⁵ Butata bo bwatotobela hahulu kuli mane Jehova aluma “muuna wa Mulimu,” ili mupolofita yasika bulelwa fa libizo, kuli ato bulelela Eli lushango lwa katulo. Jehova naabulelezi Eli kuli: ‘Ukuteka bana bahao kufita mou nikutekela.’ Ka mukwa ocwalo, Mulimu apolofita kuli bana ba Eli babamaswe nebaka shwa ka lizazi lona leo ni kuli Eli ni lubasi lwahae nebaka nyanda hahulu, mane ni kuamuhiwa tohonolo ya kusebeza sina baprisita. Kana temuso yemaata ye, neitahisize kuli lubasi lwa Eli lucince? Litaba zeñozwi mwa Bibele  libonisa kuli Eli ni bana bahae nebasika cinca.—1 Sam. 2:27–3:1.

16. (a) Ki litaba mañi zeñozwi ka za zwelopili ya Samuele? (b) Kana litaba zeo zamisusueza? Mutaluse.

¹⁶ Bumaswe bo kaufela nebuamile cwañi Samuele yanaasali mwanana? Mwa likande le, lelitalusa za bumaswe bobutuna bo, lufumana litaba zende zeama kuhula kwa Samuele ni zwelopili yanaaezize. Muhupule kuli kwa liñolo la 1 Samuele 2:18, lubala kuli Samuele anaasali mwanana ‘naasebeleza Muñaa Bupilo’ ka kusepahala. Samuele niha naasali mwanana cwalo, nto yabutokwa hahulu mwa bupilo bwahae neli kusebeleza Mulimu. Mwa timana 21 ya kauhanyo yeo, lubala nto yeñwi yesusueza ni kufita yeli: ‘Mi mwanana yena Samuele, naanzaa hulela fapilaa Muñaa Bupilo.’ Hanaanzaa hula, silikani sahae ni Ndatahe wa kwa lihalimu satiya hahulu. Kuba ni silikani sesitiile cwalo ni Jehova ki yona nto yekona kulusileleza kwa bumaswe bufi kamba bufi.

17, 18. (a) Mikulwani ba Sikreste bakona kulikanyisa cwañi mutala wa Samuele habali mwa muliko wa kueza bumaswe? (b) Kiñi zebonisa kuli Samuele naaezize keto yende?

¹⁷ Nekuli bunolo kuli Samuele ange kuli wakona kueza mwalatela kaufela hakubona muprisita yapahami ni bana bahae nebaeza sibi. Kono likezo zemaswe za babañwi, kukopanyeleza cwalo ni za batu babanani maata a kuzamaisa, halilufi tukelo ya kueza sibi. Kacenu, mikulwani babañata babali Bakreste balatelela mutala wa Samuele mi bazwelapili ‘kuhulela fapilaa’ Jehova—batu babapila ni bona niha bapalelwa kutoma mutala omunde.

¹⁸ Samuele naafumaniñi ka kuiketela kuutwa Jehova? Bibele ili: ‘Mi mwanana, yena Samuele naanzaa hula, atabelwa ki Muñaa Bupilo ni batu.’ (1 Sam. 2:26) Kacwalo, Samuele naalatiwa ki bane banani  mubonelo olukile. Jehova naalata hahulu mwanana yo kabakala busepahali bwahae. Mi Samuele naaziba kuli Mulimu wahae naakafelisa bumaswe kaufela bone buezahala mwa Shilo, kono mwendi naasazibi kuli ikaba lili. Busihu bobuñwi, kwazibahala kuli bumaswe bo nebuka fela lili.

19, 20. (a) Hamutaluse zeneezahezi ku Samuele busihu bobuñwi kwa tabernakele. (b) Samuele naazibile cwañi yanaa mubiza, mi naabonisizeñi ku Eli?

¹⁹ Nese kutuha kusa kono nekusanani kafifi; lambi yetuna ya tende neisa tuka. Nekukuzize tuu, mi Samuele autwa linzwi leli mubiza. Naanahana kuli naabiziwa ki Eli, yanasaasupezi hahulu mi naasaboni hande. Samuele azuha ni ‘kukitimela’ ku muuna yo wa musupali. Mueze inge mubona Samuele ki yo ushashokela ku Eli asika tina sesiñwi kwa mahutu, kuli ayo bona zatokwa. Kwasusueza kubona kuli Samuele naabonisize likute ni sishemo ku Eli. Kusina taba ni libi zahae, Eli naasali muprisita yapahami wa Jehova.—1 Sam. 3:2-5.

²⁰ Samuele azusa Eli, ali ku yena: ‘Ki na yo, kakuli unibizize.’ Kono Eli abulela kuli naasika mubiza mi amubulelela kuli akute ayo lobala. Nto yeswana yaezahala lwabubeli ni lwabulaalu! Kwanalule-lule, Eli alemuha zeneezahala. Jehova naalumelanga lipono kamba litaba za bupolofita ka siwela kwa batu bahae, mi lwautwisisa libaka hanekuli cwalo. Kono Eli naazibile kuli Jehova naakalile kubulela hape, mi ka nako ye naabulela ni mushimani yo! Eli abulelela Samuele kuli akute kwa kulobala mi amulaela mwakualabela ka mukwa oswanela. Samuele alatelela litaelo za Eli. Hañi-hañi, autwa linzwi lelili: “Samuele, Samuele!” Mushimani aalaba, ali: ‘Bulela, kakuli mutangaa hao wateeleza.’—1 Sam. 3:1, 5-10.

21. Lukona kuteeleza cwañi ku Jehova kacenu, mi ki kabakalañi hakuli kwabutokwa kueza cwalo?

²¹ Jehova cwale nasaanani mutanga ya muutwa mwa Shilo. Mi naaipeile kutwa Jehova mwa bupilo bwahae kaufela. Kana ni mina mwautwa Jehova kamita? Halutokwi kulibelela kuutwa linzwi lelizwa kwa lihalimu busihu. Kacenu, luutwa linzwi la Mulimu kamita. Zabulela li mwa Linzwi lahae lelikwanile, yona Bibele. Haluteeleza hahulu ku Mulimu ni kuutwa zalubulelela, tumelo yaluna ni yona izwelapili kuhula. Mi Samuele naaezize cwalo.

22, 23. (a) Lushango lwanaasaba kufitisa Samuele kwa makalelo nelutalelelizwe cwañi? (b) Libubo la Samuele nelizwezipili kuhula ka mukwa ufi?

²² Busihu bo mwa Shilo neli bwabutokwa hahulu mwa bupilo bwa Samuele, kakuli ki fona fanaakalezi kuba ni silikani sesiipitezi ni Jehova, ili kuba mupolofita wa Mulimu ni mubuleli wahae. Kwa makalelo, mushimani naasaba kubulelela Eli lushango lwa Jehova, kakuli nakayo mubulelela lushango lo lwa mafelelezo ili kubonisa kuli bupolofita bone bufilwe ka za lubasi lo nebutuha butalelezwa.  Kono Samuele aba ni bundume bwa kutaluseza Eli za katulo ya Mulimu, mi Eli aiamuhela ka buikokobezo. Hamulahonyana wa foo, zanaabulezi Jehova kaufela zatalelezwa: Maisilaele bayo lwana ni Mafilisita, mi Hofini ni Finehasi bayo bulaiwa mwa lizazi leliswana, mi Eli ashwa hautwa kuli Aleka yekenile ya Jehova neihapilwe.—1 Sam. 3:10-18; 4:1-18.

²³ Nihakulicwalo, Samuele azwelapili kuba ni libubo lelinde sina mupolofita yasepahala. Likande libulela kuli: ‘Muñaa Bupilo naaba ni yena,’ mi iekeza kuli Jehova naatalelelize bupolofita kaufela bwa Samuele.—Mubale 1 Samuele 3:19.

24. Hamulaho wa nako, ki keto mañi yene baezize Maisilaele, mi ki kabakalañi haneili sibi sesituna?

²⁴ Kana Maisilaele nebalatelezi mutala wa Samuele, kusutelela ku Jehova, ni kuba ni tumelo ku yena? Batili. Hamulaho wa nako, baikatulela kuli habasa tabela kuetelelwa feela ki mupolofita. Nebabata kuswana ni macaba amañwi ka kubata kubusiwa ki mulena wa butu. Ka taelo ya Jehova, Samuele aeza zene bakupile. Kono naanani kutaluseza Maisilaele butuna bwa sibi sene baezize. Nebahanile Jehova, isiñi mutu! Kacwalo, abizeza batu kwa munzi wa Giligali.

25, 26. Mwa Giligali, Samuele wa musupali naatusize cwañi batu kulemuha kuli nebafoselize hahulu Jehova?

²⁵ Cwale halukuteñi kwa makalelo a likande ka nako yanaabulela Samuele kwa Maisilaele mwa Giligali. Mwa Giligali, Samuele wa musupali ahupulisa Maisilaele ka za busepahali bwahae. Mi cwale likande leo lili: “Samuele kihaa biza ku Muñaa Bupilo.” Akupa Jehova kuli atahise ñundupula.—1 Sam. 12:17, 18.

²⁶ Ñundupula? Ka nako ya mbumbi? Nto yecwalo neisika ezahala kale! Haiba kuli batu nebakakanya kamba kusheununa taba yeo nebasika zwelapili kueza cwalo. Ka sipundumukela malu amansu akwahela lihalimu. Moya wasinya buloto mwa masimu. Kwaba ni mishika yetiba mazebe. Mi pula yakala kunela. Batu nebaezize cwañi? ‘Sicaba kaufela sasaba hahulu Muñaa Bupilo ni Samuele.’ Kwa mafelelezo balemuha butuna bwa sibi sene baezize.—1 Sam. 12:18, 19.

27. Jehova uikutwa cwañi ka za batu babalikanyisa tumelo ya Samuele?

²⁷ Jehova Mulimu ki yena yanaafitile baipanguli bao kwa lipilu, isiñi Samuele. Samuele naanani tumelo ku Mulimu kuzwa kwa bwanana bwahae kuyo fita mwa busupali. Mi Jehova amufuyola. Ni kacenu, Jehova hasika cinca. Usatusa babalikanyisa tumelo ya Samuele.