KAUHANYO 2
Bibele ki Buka Yezwa ku Mulimu
1, 2. Ki kabakalañi Bibele haili mpo yende hahulu yezwa ku Mulimu?
MUKONA kuikutwa cwañi haiba mulikanaa mina amifa mpo yemusika libelela? Ka niti, mukabata kuziba kapili kuli ki mpo mañi yeo yamifile, mi mukatabela luli kuziba kuli mulikanaa mina umihupuzi. Mi mukaitumela ku yena.
2 Bibele ki mpo yezwa ku Mulimu. Ilutaluseza litaba zelusa koni kufumana mwa libuka zeñwi. Ka mutala, ilubulelela kuli Mulimu naabupile mahalimu, lifasi, ni muuna ni musali bapili. Ilufa likuka zekona kulutusa muta lutalimana ni miinelo yetaata. Mwa Bibele, luituta ka mo Mulimu akataleleza mulelo wahae wa kutahisa kuli lifasi libe sibaka sesinde. Bibele ki mpo yende hahulu!
3. Kuituta Bibele kuka mitusa cwañi?
3 Hamunze muituta Bibele, mukafita fa kuutwisisa kuli Mulimu ubata kuli mube mulikanaa hae. Kuituta zeñata ka za hae kuka mitusa kuba ni silikani sesitiile ni yena.
4. Ki litaba mañi zemikolwisa kuli Bibele iipitezi?
4 Bibele seitolokilwe mwa lipuo zebato eza 2,800, mi sekuhatisizwe likopi zeñata-ñata. Batu babañata mwa lifasi kacenu sebakona kuipalela Bibele mwa lipuo zabona. Mi batu babafitelela 1 milioni baamuhelanga Bibele sunda ni sunda! Ka niti, hakuna buka yeswana sina Bibele.
5. Ki kabakalañi halukona kubulela kuli Bibele iñozwi “ka kususumezwa ki moya wa Mulimu”?
5 Bibele iñozwi “ka kususumezwa ki moya wa Mulimu.” (Mubale 2 Timotea 3:16.) Kono batu babañwi bakona kuipuza kuli, ‘Bibele ikona kuungiwa cwañi kuli izwa ku Mulimu hailifo neiñozwi ki batu?’ Bibele ialaba kuli: “Batu nebabulezi litaba zezwa ku Mulimu inze basusumezwa [baetelelwa] ki moya okenile.” (2 Pitrosi 1:21) Taba yeo lukona kuibapanya ku muñaa pisinisi yabulelela muñoli wahae kuli añole liñolo. Kwa batu bababeli bao, ki mañi yemuka li ki yena muñaa liñolo leo? Ki muñaa pisinisi, isiñi muñoli wahae. Ka nzila yeswana, Musimululi wa Bibele ki Mulimu, isiñi batu banaaitusisize kwa kuiñola. Mulimu naabaetelezi kuñola mihupulo yahae. Ka niti, Bibele ki “linzwi la Mulimu.”—1 Matesalonika 2:13; mubone Litaluso za Kwa Mafelelezo 2.
BIBELE INEPAHEZI
6, 7. Ki kabakalañi halukona kubulela kuli litaba ze mwa Bibele zalumelelana?
6 Musebezi wa kuñola Bibele neutandile lilimo zefitelela 1,600. Bañoli bayona nebapilile ka linako zeshutana-shutana. Babañwi ku bona nebaitutile hahulu kono babañwi ku bona neli batu babasika ituta. Ka mutala, yomuñwi ku bona neli mualafi. Babañwi neli balimi, mandui, balisana, bapolofita, baatuli, ni malena. Nihaike kuli Bibele neiñozwi ki batu babashutana-shutana, litaba kaufela ze mwateñi zalumelelana. Litaba ze mwa kauhanyo yeñwi halilwanisani ni ze mwa kauhanyo yetatama. *
7 Likauhanyo zapili za mwa Bibele, litalusa mone akalezi matata mwa lifasi, mi likauhanyo za mafelelezo lilutaluseza ka mo Mulimu akafeliseza matata ao ka kufetula lifasi kuba paradaisi. Bibele ibulela za nako yetelele yefitile ni lika zeezahezi kuzwa feela fobabupelwa batu, mi ibonisa kuli Mulimu kamita watalelezanga zasepisize.
8. Mufe mitala yebonisa kuli Bibele inepahezi mwa litaba za sayansi.
8 Bibele neisika ñolelwa kuluta litaba za sayansi kamba kuli ibe buka yeitutiwa kwa sikolo, kono kamita haibulela ka za sayansi, ibulelanga litaba zenepahalile. Ki sona selulibelela kwa buka yezwa ku Mulimu. Ka mutala, buka ya Livitike inani litaelo za Mulimu zenebonisa lika zenebatokwa kueza Maisilaele kuli batibele matuku kuyambukela babañwi. Litaba zeo neliñozwi kale kwamulaho koo, pili batu basika ziba kale mo tumaikulokuwawa tukona kutahiseza batu matuku. Hape Bibele iluta ka kunepahala kuli lifasi lipahekilwe fa nto yesiyo. (Jobo 26:7) Mi batu babañata hane balumela kuli lifasi nelibupehile inge nto yepatami, Bibele yona neibulezi kale kuli lifasi ki la laundi.—Isaya 40:22.
9. Busepahali bone babonisize bañoli ba Bibele bulutusa kuutwisisañi?
9 Kamita Bibele haibulela za litaba zeezahezi kwamulaho, ibulelanga ka kunepahala. Kono libuka zeñata zebulela za litaba zeezahezi kwamulaho, halisika nepahala ka kutala bakeñisa kuli bañoli bazona nebasa sepahali. Ka mutala, fokuñwi nebasa ñolangi ka za nako yene situzwi sicaba sabona mwa ndwa. Kono bañoli ba Bibele bona nebasepahala, mi nebañozi nihaiba litaba za kutulwa kwa Isilaele. Hape nebañozi za mafosisa abona ane baezize. Ka mutala, mwa buka ya Numere, Mushe ulutaluseza kuli naezize mafosisa amatuna hahulu mi Mulimu naamukalimezi kabakala mafosisa ao. (Numere 20:2-12) Busepahali bone babonisize bañoli ba Bibele bubonisa kuli Bibele ki buka yezwa ku Mulimu. Seo sibonisa kuli lwakona kusepa Bibele.
BUKA YA LIKELEZO ZENDE
10. Ki kabakalañi kelezo ya mwa Bibele hai lutusa kacenu?
10 Bibele iñozwi ‘ka kususumezwa ki moya wa Mulimu mi itusa kwa kuluta, kwa kunyaza, kwa kuotolola lika.’ (2 Timotea 3:16) Ka niti, kelezo ya mwa Bibele yalutusa kacenu. Jehova waziba moluinezi, kacwalo, wautwisisa molunahanela ni moluikutwela. Uluziba hande kufita moluizibela luna bañi, mi ubata kuli lube ni tabo. Waziba lika zekona kulutusa ni lika zekona kulukenya mwa butata.
11, 12. (a) Ki kelezo mañi yende yanaafile Jesu ye mwa likauhanyo 5 kuisa 7 za buka ya Mateu? (b) Ki litaba mañi zeñwi zelukona kuituta mwa Bibele?
11 Mwa likauhanyo 5 kuisa 7 za buka ya Mateu, lubala ka za kelezo yende hahulu yanaafile Jesu yebonisa molukona kufumanela tabo mwa bupilo, molukona kupilisanela
hande ni batu babañwi, moluswanela kulapelela, ni molukona kubela ni mubonelo oswanela ka za masheleñi. Nihaike kuli naafile kelezo yeo lilimo ze 2,000 kwamulaho, kelezo yeo isali ya butokwa mi isa lutusa ni kacenu.12 Mwa Bibele, Jehova hape ulufile likuka zelutusa kuba ni bupilo bobunde mwa lubasi, kuba babeleki babande, ni kupilisana ka kozo ni batu babañwi. Likuka za mwa Bibele zakona kulutusa kamita, kusina taba kuli lu batu babacwañi, lupila kai, kamba kuli lutalimana ni matata acwañi mwa bupilo.—Mubale Isaya 48:17; mubone Litaluso za Kwa Mafelelezo 3.
MWAKONA KUSEPA BUPOLOFITA BWA BIBELE
13. Ki lika mañi zanaapolofitile Isaya zeneka ezahala kwa muleneñi wa Babilona?
13 Bupolofita bobuñata bwa Bibele butalelelizwe. Ka mutala, Isaya naapolofitile kuli muleneñi wa Babilona neuka sinyiwa. (Isaya 13:19) Naatalusize luli mone ukasinyezwa muleneñi wo. Muleneñi wo neusilelelizwe ka likwalo zetuna mi neupotolohilwe ki nuka. Kono Isaya naapolofitile kuli nuka yeo neika omiswa mi likwalo nelika siiwa inze likwaluluzwi. Batu bane bakalwanisa muleneñi wo, nebaka utula basatokwi kulwana. Isaya mane naapolofitile kuli muuna yabizwa Sirusi ki yena yanaaka tula Babilona.—Mubale Isaya 44:27–45:2; mubone Litaluso za Kwa Mafelelezo 4.
14, 15. Bupolofita bwa Isaya nebutalelelizwe cwañi?
14 Hamulaho wa lilimo ze 200 kuzwa fobuñolelwa bupolofita bo, kwataha mpi yene tilo lwanisa muleneñi wa Babilona. Ki mañi yanaaetelela mpi yeo? Neli Sirusi mulena wa Peresia, ili kutaleleza bupolofita. Lika kaufela zenepolofitilwe nelituha litalelezwa.
15 Mababilona nebataselizwe ki lila zabona ka nako ya busihu yene baeza mukiti. Nebaikutwa kusilelezwa ki
mamota amatuna ni nuka yenee bapotolohile. Kwande a muleneñi, Sirusi ni mpi yahae nebasweli kuyepa mikokolombwa kuli bafukuze kwa mezi a mwa nuka. Mezi a mwa nuka yeo afukuzeha hahulu kuli mane masole ba Maperesia bakona kusila hande. Kono cwale mpi yeo neika kena cwañi mwa muleneñi wa Babilona wo, one usilelelizwe ki mamota? Sina mone kupolofitezwi, likwalo za muleneñi nelisiilwe inze likwaluzwi, mi masole bahapa muleneñi kusina kulwana.16. (a) Isaya naapolofitile kuli kukaezahalañi kwa muleneñi wa Babilona kwapili? (b) Luziba cwañi kuli bupolofita bwa Isaya nebutalelelizwe?
16 Isaya naapolofitile kuli kwapili, nekusike kwapila mutu mwa Babilona hape. Naañozi kuli: “Hausana kuyahiwa nikamuta, mi hakuna babaka pila mwateñi mwa masika kaufela a kwapili.” (Isaya 13:20) Kana bupolofita bo nebutalelelizwe? Kwa sibaka kone ufumanehanga muleneñi wa Babilona, ili likilomita zebato eza 80 kwa mboela wa Baghdad, mwa naha ya Iraq, seli feela matota. Nihaiba kacenu, hakuna mutu yapila mwateñi. Jehova naafiyezi Babilona ka “lufiyelo lwa sinyeho.”—Isaya 14:22, 23. *
17. Ki kabakalañi halukona kusepa lisepiso kaufela za Mulimu?
17 Kutalelezwa kwa bupolofita bwa Bibele bobuñata kubonisa kuli lwakona kukolwa kuli zeibulela Bibele ka za kwapili, likatalelezwa. Lwakona kukolwa kuli Jehova Numere 23:19.) Ka niti, lunani sepo ya kufumana “bupilo bobusa feli, ili bo Mulimu, yasakoni kupuma, naasepisize kale ko.”—Tite 1:2. *
ukataleleza sepiso yahae ya kufetula lifasi kuba paradaisi. (MubaleBIBELE YAKONA KUCINCA BUPILO BWAMINA
18. Paulusi utalusa cwañi “linzwi la Mulimu”?
18 Mwa kauhanyo ye, luitutile kuli hakuna buka yeswana sina Bibele. Litaba ze ku yona zalumelelana, mi haibulela ka za sayansi kamba litaba zeezahezi kwamulaho, ibulelanga ka kunepahala. Hape ilufa kelezo yende mi inani bupolofita bobuñata bose butalelelizwe. Kono Bibele ilutusa mwa nzila yeñwi hape. Muapositola Paulusi naañozi kuli: “Linzwi la Mulimu lapila mi linani maata.” Taba yeo italusañi?—Mubale Maheberu 4:12.
19, 20. (a) Bibele ikona kumitusa cwañi kuziba momuinezi luli? (b) Mukona kubonisa cwañi kuli mwaitebuha mpo yemufilwe, yona Bibele?
19 Bibele yakona kucinca bupilo bwamina. Yakona kumitusa kuziba luli momuinezi. Mi yakona kumitusa kuutwisisa mihupulo yamina luli ni maikuto amina. Ka mutala, lukana lwaikutwa kuli lwalata Mulimu. Kono kuli lubonise kuli lwamulata, lutokwa kusebelisa zeibulela Bibele mwa bupilo bwaluna.
20 Ka niti, Bibele ki buka yezwa ku Mulimu. Ubata kuli muibalange, muitute yona, ni kuilata. Muitebuhe hahulu mpo yeo, mi muzwelepili kuituta yona. Hamuka eza cwalo, mukautwisisa libaka Mulimu hanaabupile batu. Mwa kauhanyo yetatama, lukanyakisisa zeñata ka za taba yeo.
^ para. 6 Batu babañwi babulelanga kuli litaba ze mwa Bibele halilumelelani, kono yeo haki niti. Mubone kauhanyo 7 ya buka ya The Bible—God’s Word or Man’s? yehatisizwe ki Lipaki za Jehova.
^ para. 16 Haiba mubata kuziba litaba zeñata ka za bupolofita bwa Bibele, mubale makepe 27 kuisa 29 a broshuwa ya A Book for All People, yehatisizwe ki Lipaki za Jehova.
^ para. 17 Kusinyiwa kwa Babilona ki mutala ulimuñwi feela wa bupolofita bwa mwa Bibele bone butalelelizwe. Mwakona kuiponela mukoloko wa bupolofita bobubulela za Jesu Kreste kwa Litaluso za Kwa Mafelelezo 5.