Ba Banca ba Buza Kuli

Kana na Swanela ku Biha Mulikan’a Ka?

“Ne li nto ye t’ata luli. Mutu yo ne li mulikan’a ka yo mutuna.”—James. *

“Kwa makalelo, lika ne li katalize hahulu. Mulikan’a ka na tuhezi ku ni iseza pilu bakeñisa kuli ne ni mu bihile.”—Ann.

BIBELE i bulela kuli: “Mulikani a ka ba teñi ya ka tusa ku fita mwanahabo mutu.” (Liproverbia 18:24) Kana mu fumani mulikani ya cwalo? Haiba ki cwalo, u zibe mu fumani mulikani wa butokwa.

Kono ku cwañi haiba mulikan’a mina ya ipala ku ba Mukreste a eza nto ye maswe? Ka mutala, ku cwañi haiba a eza buhule, a zuba kwai, a nwa bucwala a si ka hula kale, a itusisa maswe milyani ye kola, kamba haiba a eza lika ze ñwi ze maswe? (1 Makorinte 6:9, 10; 1 Timotea 1:9, 10) Mu swanela ku ezañi? Kana mwa swanela ku eleza mulikan’a mina yo? Kana mwa swanela ku bulelela bashemi ba mina taba yeo? Kamba ku bulelela bashemi ba mulikan’a mina taba yeo? Kana mwa swanela ku biha taba yeo kwa maeluda ba puteho? * Haiba mu bulela se siñwi, silikani sa mina si ka ba cwañi? Kana ikaba hande ha mu ka kuza fela?

Ni Bihe Kamba ni Kuze?

Mañi ni mañi wa fosanga. Kaniti, Bibele i li: “Kaufela ba ezize sibi, mi ba kauhezwi kwa kanya ya Mulimu.” (Maroma 3:23) Niteñi, batu ba bañwi ba ezanga libi ze tuna. ‘Milatu’ ye ba ezanga ba bañwi haiba i tuhelelwa fela, ya kona ku tahisa matata. (Magalata 6:1) Ha mu nyakisise taba ye latelela ye kile ya ezahala luli.

▪ Musizana yo muñwi wa Mukreste ya bizwa Susan na fumani kuli Mulikan’a hae ya li Mukreste, na na ni maswaniso a bonisa za buhule ni lipina ze na ni manzwi a bulela za tobali, fa kompyuta ya hae.

Mu nyakisise taba ye: Ne mu ka ezañi kambe ne li mina Susan? Kana ne mu ka eza se siñwi ka za taba yeo? Kamba kana ne mu ka atula kuli ha mu na taba ni za beya mulikan’a mina fa kompyuta ya hae ni kuli u ka iponela? Susan ha na ka taha ku mina ku to kupa kuli mu mu tuse ku ziba za swanela ku eza, ne mu ka mu bulelelañi?

․․․․․

Za na ketile ku eza Susan: Susan ha sa nahanile za taba yeo, na ikatulezi ku yo bulelela bashemi ba mulikan’a hae. Susan u bulela kuli: “Ne  ni saba ku ba bulelela, bakeñisa kuli ni bona ne li balikani ba ka ba batuna. Ne kuli t’ata hahulu ku ba bulelela kuli mane na kalisa ku lila.”

Mu nahanañi? Kana Susan na ezize nto ye lukile? Kamba kana na ka eza hande ha na ka kuza fela?

Kuli mu utwisise hande taba ye, ki ze lika ze ñwi za ku nyakisisa:

Mulikani yo mutuna na ka ezañi? Liñolo la Liproverbia 17:17 li li: “Mulikan’a mutu wa mu lata ka nako ni nako, u pepezwi kuli a be mwanahabo mwa liziyezi za hae.” Mutu yo muñwi ha eza lika ze lwanisana ni likuka za Bibele, u ikenya mwa ‘ziyezi,’ ibe kuli wa ziba cwalo kamba ha zibi. Nihaike kuli haki nto ye nde ku ikeza ya na ni “niti ku feleleza” ka ku hulisa taba ye nyinyani ku ba mulatu o mutuna, mulikan’a mutu yo mutuna ha na ku tuhelela mulikan’a hae ya ezize mikwa ye maswe ye si ya Sikreste. (Muekelesia 7:16) Ku fosahezi ku tuhelela fela mafosisa.—Livitike 5:1.

Ku cwañi kambe kuli mina ki mina bashemi? Mu ipuze kuli: ‘Kambe kuli ni mushemi mi mwanaka u na ni lika fa kompyuta ze bonisa za buhule, kana ne ni ka tabela ku zibiswa taba yeo? Ne ni ka ikutwa cwañi kambe kuli mwanaka u na ni mulikani ya ziba za sweli ku eza mwanaka, kono u palelwa ku ni taluseza nto ni ye kana?’

Ku cwañi ka za Milao ya Mulimu? Haiba ku na ni mulao o tokwa ku latelelwa, ha mu swaneli ku kuza fela. Kono mu swanela ku kumalela kwa milao ya Mulimu ye mwa Bibele ili ye bonisa mwa ku pilela. Niti kikuli, haiba mu yemela lika ze lukile, mu tabisa pilu ya Mubupi wa mina. (Liproverbia 27:11) Ku tuha fo, mu ka ba ni tabo ka ku ziba kuli mu ezelize mulikan’a mina yo mutuna nto ye tabisa.—Ezekiele 33:8.

“Nako ya ku Bulela”

Bibele i bulela kuli ku na ni “nako ya ku kuza, ni nako ya ku bulela.” (Muekelesia 3:7) Banana ba ba nyinyani ha ba zibangi za ku eza ka linako ze ñwi. Mulikan’a bona ha eza nto ye ñwi ye fosahezi, ba kana ba li: ‘Ha ni lati ku kenya mulikan’a ka mwa butata’ kamba ‘Ha ni tabeli kuli mulikan’a ka a ni toye.’ Kambe kuli ao ki ona fela mabaka a butokwa, ne mu si ke mwa palelwanga ku ziba za ku eza, kakuli fo, ne ku ka talusanga kuli yeo ki “nako ya ku kuza.”

Niteñi, ha mu nze mu hula, mu ka kalisa ku bona lika ze cwalo ka nzila isili. Mu ka fita fa ku lemuha kuli mulikan’a mina u keni kale mwa butata mi u tokwa tuso, mwendi ili tuso ye mu kona ku mu fa. Kacwalo mu kona ku ezañi haiba mu utwa kuli mulikan’a mina u ezize kezo ye lwanisana ni milao kamba likuka za Bibele?

Sapili, mu ikolwisise haiba ze mu utwile ki za niti. Fokuñwi li kana za ba fela mabulatwi. (Liproverbia 14:15) Musizana wa lilimo ze 19 ya bizwa Katie, u talusa kuli: “Mulikan’a ka na kalile ku bulelanga buhata ka za ka, mi batu bo ne ni utwana ni bona ne ba nga kuli za na bulela ne li niti. Ne ni ikalezwi kuli ni kamuta ha ku na ya na ka ni kolwa!” Bibele ne i polofitile kuli Jesu h’a na “ku atula ka . . . taba ya kutwi”—mi mwa Bibele ye Kenile, hatiso ya 1984 ku ñozwi kuli, “h’a na ku atula ka . . . mabulatwi feela.” (Isaya 11:3) Ki ifi tuto fo? Tuto kikuli mu si ke mwa matukelanga ku lumela kuli ze mu utwa kaufela ki za niti. Mu likange ku fumana bupaki. Ha mu nyakisise taba ye kile ya ezahala luli.

▪ James, ya bulezwi kwa makalelo a taba ye, na utwile kuli mulikan’a hae yo mutuna na itusisize milyani ye kola ha na li kwa mukiti.

Ha mu nyakisise: Ne mu ka ezañi kambe kuli ne li mina James? Ne mu ka ziba cwañi kuli ze mu utwile ki za niti?

․․․․․

Za na ketile ku eza James. Sapili, James na ezize inge kuli ha ku na sa na utwile kamba sa na  ziba. James u li: “Hamulaho, lizwalo la ka la kala ku ni sisita. Ne ni ziba kuli ni swanela ku buza mulikan’a ka za taba yeo.”

Mu nahanañi? Ki bufi bunde bwa ku kala ku ambolisana pili ni mutu ya bulezwi kuli u ezize taba ye sa swanelwi ku eziwa ki Mukreste?

․․․․․

Haiba mu ikutwa kuli ha mu koni ku ambolisana ni mutu yo ka za taba yeo, mu kona ku eza nto ifi ye ñwi?

․․․․․

Mulikan’a James na itumelezi kuli luli na itusisize milyani ye kola ha na li kwa mukiti. Kono hamulaho sa kupa James kuli a si ke a taluseza mutu ufi kamba ufi taba yeo. James na bata ku eza se si lukile. Kono hape na bata kuli ni mulikan’a hae a eze se si lukile. Kacwalo a bulelela mulikan’a hae kuli a yo ipiha kwa maeluda ba mwa puteho ya hae sunda i si ka fela kale. Ha na si ke a eza cwalo, yena James ka sibili na ka yo biha taba yeo.

Kana mu nahana kuli James na ezize nto ye lukile? Ki kabakalañi ha mu lumela kamba ha mu hana?

․․․․․

Mulikan’a James na si ka yo ipiha kwa maeluda, kacwalo James a yo biha taba yeo. Niteñi, hamulaho, mulikan’a hae na til’o lemuha kuli na fosize luli. Maeluda ne ba mu tusize ku lemuha bunde bwa ku baka ni kuli a kutise silikani sa hae se sinde ni Jehova.

Kana mu ka Ngiwa ku ba Mutu ya Lata Hahulu ku Biha ba Bañwi?

Niteñi, mu kana mwa buza kuli: ‘Haiba ni biha mulikan’a ka, esi mwendi ni ka ngiwa kuli ni mutu ya lata hahulu ku biha ba bañwi? Kuli ne ku si ke kwa ba hande ku icanganisa inge kuli ha ni zibi se siñwi?’ Haiba mu ipumana mwa muinelo o cwalo, mu kona ku ezañi?

Sapili, mu lemuhe kuli ku sa eza nto ye lilato ku banga bunolo kamita kono ku eza nto ye lilato kamita ha ku bangi bunolo. Mu tokwa ku ba ni bundume kuli mu kone ku biha foso ya mulikan’a mina. Kiñi ha mu sa talusezi Mulimu za taba yeo mwa tapelo? Mu mu kupe kuli a mi fe butali ni bundume bo mu tokwa. U ka mi tusa.—Mafilipi 4:6.

Sa bubeli, mu nahane ka za mwa ka tusezwa mulikan’a mina haiba mu mu biha. Ka mutala, mu nge kuli mina ni mulikan’a mina mu zamaya fa lilundu le li na ni sikisi kwatuko, mi mulikan’a mina u shuta fa ku hata mi u wela mwa sikisi seo. Ku si na ku kakanya, mulikan’a mina u tokwa tuso. Kono ku cwañi haiba, mwendi bakeñisa maswabi, a mi taluseza kuli ha tokwi ku tusiwa u ka pahama a nosi? Kana ne mu ka mu tuhelela kuli a kenye bupilo bwa hae mwa lubeta ka nzila yeo?

Honacwalo kona mo ku kona ku bela haiba mulikan’a mina a keluha mwa nzila ya Sikreste. Mutu yo a kana a ikutwa kuli wa kona ku kutisa sinca silikani sa hae ni Mulimu a sa tusiwi ki yo muñwi. Kono ku nahana cwalo ki ku ipuma. Niti kikuli, mulikan’a mina u ka ikutwa maswabi kabakala ze ezahezi. Kono haiba mu zibisa ba bañwi kuli mulikan’a mina u tokwa tuso, mwa kona ku mu pilisa!—Jakobo 5:15.

Kacwalo, mu si ke mwa saba ku bulela se siñwi haiba mulikan’a mina u fosize. Ka ku fumanela tuso mutu yo, mu bonisa busepahali ku Jehova Mulimu ni busepahali ku mulikan’a mina, ili yo muta o muñwi u ka itebuha tuso ye mu kile mwa mu fumanela.

Mwa kona ku ipalela litaba ze ñata za ba banca fa Intaneti ka keyala ya www.watchtower.org/ype

[Litaluso za kwatasi]

ZA KU NAHANISISA

▪ Ki kabakalañi ku biha bufosi bwa mulikan’a mina ha ku li sisupo se si bonisa kuli mwa sepahala ku yena?

▪ Ki bomañi mwa Bibele be mu nahana kuli busepahali bwa bona kwa balikani ba bona ne bu likilwe? Mu kona ku itutañi ku bona?

[Siswaniso se si fa likepe 29]

Haiba mulikan’a mina a keluha mwa nzila ya Sikreste, mu na ni ku bona teñi kuli wa fumana tuso