Ku sa Ngiwa ku ba se Siñwi

“Silimo se ni kalisa sikolo mwa Spain, bana ba sikolo ba bañwi ne ba ni shendanga bakeñisa kuli ne ni li mutu yo mukuswani hahulu. Ne ni kutanga kwahae inze ni lila ibato ba ka zazi ni zazi.”—Jennifer, mwanaa bashemi ba mazwahule ba kwa Philippines.

“Ha ne ni tutezi kwa sikolo se siñwi, bana ba sikolo ba makuwa ne ba ni bizanga mabizo a ku shendisa. Ne ni ziba kuli ne ba bata feela ku ni shemaeta kuli lu lwane. Kono ne ni ikuzezanga feela—niteñi ne ni utwanga butuku kwa pilu ni ku ikutwa ku ba muhaniwa.”—Bo Timothy, batu ba bansu ba kwa America.

“Ha ne ni li wa lilimo ze 7, ma-Igbo ni ma-Hausa ba kwa Nigeria baa itwanisa. Ne ni kenezwi ki sitoyo mwa pilu, mi na kala ku shendanga mushimani ye ne ni kena ni yena mwa sitopa se si swana fa sikolo wa mu-Hausa, nihaike nee li mulikanaa ka sapili.”—Bo John, ba ma-Igbo.

“Na ni mulumiwa yo muñwi ne lu kutaza litaba za mwa Bibele kwa batu ba mwa silalanda sa luna, kono kukumbuluka banana ba ne ba susuelizwe ki ba bahulu ba bulapeli, ba kala ku lu latelela ni ku lu posaka macwe. Ba bahulu ba bulapeli bao ne ba bata kuli lu tunuhe mwa tolopo.”—Bo Olga.

KANA mu kile mwa utwa butuku bwa ku sa ezwa kamba ku sa ngiwa hande kabakala saluluti? Mwendi ze nee tahisize cwalo ki mubala wa litalo la mina, bulapeli bwa mina, mayemo a mina a kwa neku la sifumu, kamba mane nihaiba lilimo za mina za buhulu, kamba taba feela ya kuli mu baana kamba mu basali. Batu ba ba ketululwanga hañata ba pilanga mwa sabo ya kuli ba ka ezwa maswe. Ha ba zamaya mwahalaa batu, ha ba kena mwa sintolo, ha ba tutela kwa sikolo si sili, kamba ha ba fumaneha kwa mukiti, ba kana ba ikalelwa ze ka ezahala.

Kwandaa zeo feela, ku ketululwa ku kona ku tahisa kuli mutu a si ke a fumana musebezi kapili, a si ke a alafiwa hande, a si ke a lutiwa hande kwa sikolo, a si ke a amuhela matohonolo a mañwi, ni ku sa ikola litukelo za hae za ka mulao. Mi saluluti ha si susuezwa ki babusi, si kona ku labula matata a cwale ka lipulayano ni lindwa za mushobo. Mwa buka ya mwa Bibele ya Estere ku bulezwi za muhato wa ku lika ku felisa batu ba mushobo o muñwi. Buka yeo i bonisa kuli butata bo sihulu ne bu tahisizwe ki sitoyo ni saluluti.—Estere 3:5, 6.

Saluluti ni sobozi za kona ku zwelapili niha ku na ni milao ye hanisa mikwa yeo. Ya naa banga yo muhulu mwa liluko le li talima za litukelo za batu mwa Kopano ya ba Macaba naa bulezi kuli: ‘Ku fitile lilimo ze 60 ku zwa fo ku tomezwi milao ye bulela za litukelo za batu kono ni la kacenu le mulao wa ku ezana ka ku likanelela ni wa ku sa ba ni saluluti, u sa pala ku latelelwa kai ni kai.’ Taba yeo ya bilaeza luli kakuli batu ba bañata ba tutezi mwa linaha li sili mi bakozi ba ekezehile ili ku tahisa kuli mwa linaha ze ñata ku pile batu ba mishobo ye shutana-shutana.

Kacwalo, kana taba ya ku pila ka ku likanelela ki tolo feela? Kamba kana saluluti ni ketululo za kona ku feliswa? Litaba ze latelela li ka alaba lipuzo ze.