Ba Banca ba Buza Kuli

Ni kona ku ambola cwañi ni bashemi ba ka?

“Ne ni likile ka taata ku taluseza bashemi ba ka mo ne ni ikutwela, kono eshe se ni palelwa ku bulela hande—mi se ba ni kuzisa feela. Ne ku li taata ku na ku bulela maikuto a ka, mi ne ni palezwi luli!”—Mwangala. *

HA NE mu sa li ba ba nyinyani, mwendi ne mu matelanga pili kwa bashemi ba mina ha mu bata likelezo. Ne mu ba talusezanga taba kaufela, ibe ye tuna kamba ye nyinyani. Ne mu ba talusezanga maikuto a mina a kwa pilu, mi ne mu sepile likelezo za bona.

Kono mwendi cwale ha mu sa ikutwa kuli bashemi ba mina ba mi utwisisa. Musizana ya bizwa Sepiso naa ize: “Zazi le liñwi ha ne lu ca mulalelo, na kala ku lila ni ku bulela maikuto a ka. Bashemi ba ka ne ba ni teelelize, kono ne ku bonahala kuli ne ba si ka utwisisa ze ne ni bulela.” Sepiso naa ikutwile cwañi kabakala taba yeo? Naa ize: “Ne ni ile feela mwa musiyo wa ka ni ku yo si tuwa!”

Kono ka linako ze ñwi mu kana mu sa tabeli ku bulelela bashemi ba mina ze mu nahana. Mushimani ya bizwa Mubita, u li: “Ni bulelelanga bashemi ba ka lika ze ñata. Kono fokuñwi ni tabelanga kuli bashemi ba ka ba si ke ba ziba lika kaufela ze ni nahana.”

Kana ku fosahalile ku sa bulela lika kaufela ze kwa pilu ya mina? Batili ha ku si ka fosahala—ibile feela ha mu bati ku puma. (Liproverbia 3:32, NW) Nihakulicwalo, ibe kuli bashemi ba mina ha ba bonahali ku utwisisa ze mu bulela kamba ha mu tabeli ku ba bulelela maikuto a mina, taba ya butokwa ki ye: Mu tokwa ku ambola ni bashemi ba mina, mi ni bona ba tokwa ku ziba ze mu nahana.

Mu no Ambolanga!

Ku ambola ni bashemi ba mina ku swana ni ku zamaya mwa mukwakwa. Ha mu fumana kuli mwa mukwakwa ku na ni nto ye ñwi, ha mu na ku menuha ku kuta kono  mu ka i kekuluha ni ku zwelapili mwa musipili wa mina. Ha mu nyakisise mitala ye latelela.

Mukwalelo #1: Mu bata ku ambola, kono ku bonahala kuli bashemi ba mina ha ba teelezi. Musizana ya bizwa Nalishebo u bulela kuli: “Ku ni belanga taata ku ambola ni bo ndate. Fokuñwi ni ambolanga ni bona ka nakonyana mi cwale kihona ba ka li, “U ni swalele, kikuli ne u ambola ni na?’”

PUZO: Ku cwañi haiba Nalishebo u bata luli ku ambola za butata bwa hae? Ku na ni miezezo ye milalu ya kona ku itusisa.

Muezezo 1 Muezezo 2 Muezezo 3

Ku hanyaukela bo ndatahe. Ku tuhela ku ambola Ku lika ku

Nalishebo a kana a ni bo ndatahe. Nalishebo ambola taba yeo

kalumuka kuli: “Hau tate, a kana a tuhela ku ka nako i sili

mu teeleze, ye ki taba lika ku talusezanga ye swanela.

ya butokwa!” bashemi ba hae za Nalishebo u kona

matata a kopana ku ambola ni bo

ni ona. ndatahe pata ka

pata, kamba mane

a kana a ñola za

butata bwa hae

mwa liñolo.

Mu nahana kuli ki muezezo mañi wa swanela ku keta Nalishebo? ․․․․․

Ha lu nyakisiseñi muezezo ni muezezo kuli lu bone ko u kona ku libisa. Bo ndataa Nalishebo ba patehile—mi ha ba zibi kuli Nalishebo u nyemile. Kacwalo haiba Nalishebo a keta Muezezo 1, bo ndatahe ba kana ka komoka zaa halifezi Nalishebo. Bo ndatahe ha ba na ku tabiswa ki manzwi a hae, mi Nalishebo haa na ku bonisa likute kwa bashemi ba hae. (Maefese 6:2) Kacwalo, muezezo wo ha u na ku tusa se siñwi.

Nihaike kuli Muezezo 2 u bonahala ku ba o bunolo hahulu, haki o munde. Kabakalañi? Kakuli “mo ku si na likelezo, milelo ha i weli likamba; kono i tiya ka ku lelisana kwa ba bañata.” (Liproverbia 15:22) Kuli a kone ku tatulula butata bwa hae, Nalishebo u tokwa ku ambola ni bashemi ba hae—mi kuli ba mu tuse, ba tokwa ku ziba za kopana ni zona mwa bupilo. Ku kuza feela ha ku tusi se siñwi.

Nalishebo ha itusisa Muezezo 3, mukwalelo wa kopana ni ona ha u na ku mu palelwisa. Kono u ka lika ku ambola taba ye mu kataza ka nako i sili. Mi haiba a ikatulela ku ñolela bo ndatahe liñolo, Nalishebo a kana a ikutwa hande honafa. Ku ñola liñolo hape ku kona ku mu tusa ku ñola lika za bata ku bulela ka nako ye ba ka teeleza luli bo ndatahe. Ha ba ka bala liñolo la hae, bo ndatahe Nalishebo ba ka ziba za naa bata ku ba taluseza luli, ili nto ye ka ba tusa ku utwisisa hande butata bwa hae. Kacwalo Muezezo 3 ha u na ku tusa feela Nalishebo kono hape u ka tusa ni bo ndatahe.

Ki ifi miezezo ye miñwi ya kona ku itusisa Nalishebo? Ha mu nahane nihaiba u li muñwi, mi mu u ñole mwatasi. Kihona mu ka ñola ko u ka libisa muezezo wo.

․․․․․

 Mukwalelo #2: Bashemi ba mina ba bata ku ambola, kono mina ha mu lati. Musizana ya bizwa Nalukui u li: “Ha ku na nto ye nyemisa inge ku buziwa lipuzo ni sa zwa feela kwa sikolo ni mukatalo wa ka. Ni batanga ku libala hanyinyani za kwa sikolo, kono ni sa fita feela, bashemi ba ka ba ni buzanga kuli: ‘U tozi cwañi? Kana ku na ni matata o kopani ni ona?’” Ku si na kakanyo, bashemi ba Nalukui ba ezanga cwalo ka mulelo o munde. Kono Nalukui u bilaelanga kuli: “Ha ni tabelangi ku bulela za kwa sikolo ha ni katezi.”

PUZO: Nalukui u swanela ku ezañi haa li mwa muinelo wo? Sina mo lu bonezi mwa mutala wa pili, ku na ni miezezo ye milalu ya kona ku itusisa.

Muezezo 1 Muezezo 2 Muezezo 3

Ku kuza feela. Ku ambola. Niha Ku ambola li sili ku

Nalukui a kana a katezi, Nalukui fita ku ambola za kwa

bulela kuli: “Mu a kana a ikapeleza sikolo. Nalukui a kana

tuhele ku ni ku alaba lipuzo ze a akaleza kuli za kwa

buzaka lipuzo ba mu buza bashemi sikolo ba li ambole ka

zeo. Ha ni lati ba hae. nako i sili, ha sa pumuzi

ku ambola ka kwateñi hanyinyani. Kihona

nako ye!” a ka bulela ha buniti kuli:

“Mina bo, mu tozi cwañi? Lika

li mi zamaezi cwañi kacenu?”

Mu nahana kuli ki muezezo mañi wa swanela ku keta Nalukui? ․․․․․

Hape ha lu nyakisiseñi muezezo ni muezezo kuli lu bone kuli u kona ku libisa kai.

Pili a si ka keta kale Muezezo 1, Nalukui u ikutwa ku katala mi ha tabeli ku bulela. Ha ka keta muezezo wo, u ka ikutwa ku zwafa, mi hape u ka ikutwa bumaswe kuli u hanyaukezi bashemi ba hae.—Liproverbia 29:11.

Haili bashemi ba Nalukui bona, ha ba na ku tabiswa ki manzwi a hae ni ku kuza kwa hae. Ba kana ba nahana kuli mwendi ku na ni nto ye ñwi ya pata Nalukui. Mane ba kana ba lika ka taata kuli a bulele ze mu kataza, ili nto ye ka zwafisa hahulu Nalukui. Kacwalo, muezezo wo ha u libisi kwa bunde.

Muezezo 2 ku si na kuliñi ki o munde ku fita Muezezo 1. Ki o munde kakuli Nalukui ni bashemi ba hae ba ka ambola. Kono bakeñisa kuli ha ba na ku ambola ku zwelela kwa pilu, Nalukui ni bashemi ba hae ha ba na ku ambolisana hande, ka ku lukuluha.

Kono ha ka itusisa Muezezo 3, Nalukui u ka ikutwa kwateñi hande bakeñisa kuli ha na ku ambola za kwa sikolo ni bashemi ba hae ka nako yeo. Bashemi ba hae ba ka itumela kuli Nalukui u lika ka taata ku ambola, kacwalo ni bona ba ka ba ni tabo. Muezezo wo ki ona o beleka hande bakeñisa kuli kaufelaa bona ba ka latelela sikuka se si kwa Mafilipi 2:4, se si li: “Mutu mañi kamba mañi a si ke a tokomela za hae fela, kono a talime ni za ba bañwi.”

Mwa kona ku fumana litaba ze ñata ka za “Ba Banca ba Buza Kuli” fa keyala ya fa Intaneti ya www.watchtower.org/ype

[Litaluso za kwatasi]

ZA KU NAHANISISA

▪ Ku ziba nako ye swanela ya ku ambola ki kwa butokwa cwañi?—Liproverbia 25:11.

▪ Ki kabakalañi ha mu swanela ku ambolanga ni bashemi ba mina?—Jobo 12:12.

[Mbokisi/Siswaniso se si fa likepe 18]

KANA KU UTWAHALA LITABA LI SILI?

Kana mu fumana taata ku ambola ni bashemi ba mina? Mwendi lika ze mu bulela hasi zona ze ba utwa.

Ha mu bulela kuli . . .

“Ha ni lati ku bulela za litaba zeo.”

Bashemi ba mina bona ba utwa kuli  . . .

“Ni ka taluseza balikani ba ka ze ni nahana ni mo ikutwela, kono mina ha mu ba butokwa hahulu mwa bupilo bwa ka, kacwalo ha ni na ku mi bulelela.”

Ha mu bulela kuli . . .

“Ha mu na ku utwisisa.”

Bashemi ba mina bona ba utwa kuli  . . .

“Se mu li mandala mina, mi mu nahana feela za kwa santulu. Mu si ke mwa ipulaisa nihaiba ku lika ku utwisisa za ezahala mwa bupilo bwa ka.”

 [Mbokisi/Siswaniso se si fa likepe 21]

ZE BA BULELA LITAKA ZA MINA

“Ne ni bulelezi bashemi ba ka za butata bo ne ni kopani ni bona kwa sikolo, mi ne ni komokile hahulu kuli ne ba teelelize ku ze ne ni bulezi. Ka tuso ya bona, ne ni konile ku tatulula butata bwa ka ka bunolo!”—Natalie.

“Ku ambola ni bashemi ba mutu ku taata fokuñwi, kono ha mu eza cwalo mu ka ikutwa ku imuluha hahulu.”—Devenye.

[Mbokisi fa likepe 21]

TEMUSO KWA BASHEMI

Ka ku ba mushemi ya iyakatwa bana ba mina, mwendi ne mu ka tabela ku ziba nji bana ba mina ku ba belanga taata ku ambola ni mina. Mikulwani ba bañwi ba taluselize bahatisi ba Mu Zuhe! mabaka a mañwi ha ba sa ambolangi ni bashemi ba bona. Mu nyakisise mabaka ao, kihona mu ka ipuza lipuzo ze buzizwe, ni ku apula mañolo a bonisizwe.

“Ni fumananga taata ku ambola ni bo ndate kakuli ba patehile nako kaufela, kwa musebezi ni mwa puteho. Ha ku bonahali kuli ku na ni nako ye swanela ya ku ambola ni bona.”—Andrew.

‘Kana ka ku sa ziba, ni tahisize kuli bana ba ka ba ikutwe kuli ni patehile hahulu, mi ha ni koni ku ambola ni bona? Haiba ki cwalo, ni kona ku ezañi kuli ba lukuluhange ku ambola ni na? Ni kona ku toma nako mañi ya ku ambolanga ni bana ba ka?’—Deuteronoma 6:7.

“Ne ni atumezi boma kuli ni ba taluseze za likañi le ne ni ezize kwa sikolo. Ne ni bata kuli ba ni omba-ombe, kono ka bumai, ba ni halifela feela. Ku zwa honafo, ha ni sa ba bulelelanga nto ifi kamba ifi ya butokwa.”—Kenji.

‘Ni ezanga cwañi bana ba ka ha ba ni taluseza za butata bo buñwi? Niha ni tokwa ku ba sikulula, kana na teelezanga ka mufelañeke ku ze ba bulela pili ni si ka ba fa kale kelezo?’—Jakobo 1:19.

“Ku bonahala kuli bashemi fo ba bulelelanga kaufela kuli lwa kona ku ambola mi ha lu na ku halifa, ba sa halifanga. Mi ha ku banga cwalo, mwanana u ikutwanga kuli u pumilwe.”—Rachel.

‘Mwanaka ha ni taluseza nto ye ñwi ye nyemisa, ni kona ku bonisa cwañi buiswalo?’—Liproverbia 10:19.

“Hañata ha ne ni talusezanga boma litaba za ka butu, mwa sibaka sa ku li buluka, ne ba li talusezanga balikani ba bona. Ne ni si ka ba sepa ka nako ye telele.” —Chantelle.

‘Kana na bonisanga likute ku mwanaka ka ku sa punya likunutu za hae ku ba bañwi?’—Liproverbia 25:9.

“Ni na ni lika ze ñata za ku taluseza bashemi ba ka. Ni tokwa feela kuli bona ba shabe likande.”—Courtney.

‘Kana na kona ku kalisa likande ni mwanaka? Ki lifi linako ze nde za ku ambola?’—Muekelesia 3:7.

[Siswaniso se si fa likepe 19]

Ha mu fumana kuli ku na ni mukwalelo mwa mukwakwa, mu ka u kekuluha; ka nzila ye swana mwa kona ku fumana mwa ku ambolela ni bashemi ba mina!