Ha mu talima mapampili a mina a kwa panga ni litifo ze mu tokwa ku eza, mu bona kuli masheleñi a mina a sweli ku fela kapili sina feela mushabati o shulumuka mwahalaa minwana ya mina. Kihona mu sa zo nyalana, kono mu lemuha kuli mu itusisanga masheleñi a mañata hahulu. Kana mwa swanela ku nyaza bakumina? Mu si ke mwa matukela ku eza cwalo! Mu swalisane, mi mu nyakisise lika ze ñwi ili zeo mwendi li tahisize kuli sibeli sa mina mu ipumane mwa butata bo. *

Cinceho. Haiba ne mu pila mwa lapa la bashemi ba mina pili mu si ka nyalana kale, mwendi ku itifelanga mitelo ni ku lekanga lika hamoho ki nto ye nca ku mina. Hape mwendi i kona ku ba kuli muitusisezo wa mina wa masheleñi wa shutana ni wa bakumina. Ka mutala, mwendi yo muñwi ku mina u tabela hahulu ku itusisa masheleñi kono yo muñwi yena u tabela hahulu ku buluka masheleñi. Ku nga nako kuli batu ba ba nyalani ba eze licinceho ni ku fita fa ku lumelelana linzila ze ba ka itusisanga ka zona masheleñi.

Ku zina-zina. Bo Jim, ili bao pisinisi ya bona cwale i zamaya hande, ba itumelela kuli ha ne ba sa zo nyalana ni bakubona, ku sa lukisanga hande lika, ne ku ba kenyize mwa butata. Ba bulela kuli: “Bakeñisa kuli ne ni lifanga mitelo ka ku liyeha, na ni bakuluna ne lu lifanga masheleñi a mañata kabakala ku liyeha ku lifa mitelo. Ne lu felezwi ki masheleñi!”

Butata Bwa ku Itusisa Masheleñi mu sa Boni mo mu Itusiseza Ona. Ku bunolo ku itusisa masheleñi a mañata haiba mu sa boni mwa zwela mwa sikwama. Nto yeo i kona ku ezahala haiba mu lekanga hahulu lika ka ku itusisa kadi ya kwa panga, ka ku itusisa Intaneti, kamba haiba mu lumelwanga masheleñi kwa panga ka ku itusisa Intaneti. Linzila ze bunolo za ku kolota ka zona masheleñi ni zona li kona ku tahisa kuli batu ba ba sa zo nyalana ba itusisange hahulu masheleñi a mañata.

Ku si na taba kuli bu tiswa kiñi, butata bo bu ama masheleñi bwa kona ku tahisa matata a matuna hahulu mwa linyalo la mina. Buka ye na ni toho ya taba ye li, Fighting for Your Marriage i li: “Buñata bwa batu ba ba nyalani ba talusa kuli masheleñi ki ona a tahisanga hahulu butata, ku si na taba ni kuli ba na ni masheleñi a kuma kai. Hañata masheleñi ki ona a tahisanga likomano.”

Mu Ikatulele ku Swalisana ni Bakumina. Mwa sibaka sa ku nyazanga bakumina mu swalisane ni bona kuli mu zibe mo mu ka itusisezanga hande masheleñi. Ha mu kala ku ikambota ni bakumina, mu lumelelane kuli taba ya masheleñi isike ya tahisa ku sa lumelelana mwahalaa mina.—Sikuka sa Bibele: Maefese 4:32.

Mu lelele cimo mo mu ka itusiseza masheleñi a mina. Mu ñole mukoloko wa lika kaufela ze mu bata ku leka mwa kweli, nihaiba lika ze nyinyani. Nto yeo i ka mi tusa ku ziba mo mu ka itusiseza masheleñi a mina ni ku ziba lika ze mi sinyezanga feela masheleñi. Bo Jim ba ba bulezwi kwa makalelo a taba ye, ba li: ‘Mu tokolomohe ku sinya-sinyanga feela masheleñi.’

Mu lukise mukoloko wa lika ze mu tokwa hahulu, ku kopanyeleza cwalo ni lico, liapalo, ku lifela ndu, ku telela mota, ni ze ñwi cwalo. Mu beye teko ya masheleñi e mu lela ku itusisa kwa nto ni nto, ilikuli mu zibe masheleñi e mu ka tokwa ku itusisa mwahalaa nako ye ñwi inge cwalo mwa kweli.—Sikuka sa Bibele: Luka 14:28.

Mu alulange masheleñi a mina ka ku ya ka ze mu swanela ku leka ka kweli ni kweli (lico, ku telela ndu, mafula a mwa mota, ni ze ñwi cwalo). Ba bañwi ba ezanga cwalo ka ku beya masheleñi e ba bata ku tusisa kwa nto ni nto ye ba tokwa mwa maingilopu a shutana-shutana. * Haiba ba lemuha kuli masheleñi a mwa ingilopu ye ñwi a fukuzehile, ba ka tuhela ku itusisa masheleñi kwa nto yeo kamba ba ka nga masheleñi mwa ingilopu ye ñwi ni ku a shimbululela mwa ingilopu yeo

Mu nyakisise mubonelo wa mina wa sifumu mi mu eze licinceho ze tokwahala. Tabo ha i sika itinga fa kuba ni lika ze nca. Esi mane Jesu naa bulezi kuli: “Mutu niha ka ba ni ze ñata, za luwile ha li koni ku mu fa bupilo” (Luka 12:15). Kamita, mo mu itusiseza masheleñi ku bonisa haiba mwa lumela manzwi ao kamba kutokwa.—Sikuka sa Bibele: 1 Timotea 6:8.

Mu eze licinceho. Bo Aaron ba se ba bile mwa linyalo ka lilimo ze peli ba bulela kuli: “Lika ze swana sina ku telela litukiso za fa TV kamba ku yo celanga kwa lintolo, li kona ku bonahala inge ze konahala kwa makalelo, kono nako ha inze i ya li kona ku mi siya mwa bubotana. Ne lu tokwa ku ambuka lika ze ñwi kuli lu pile ka ze lu na ni zona.”