TABA YA FA LIKEPE LA FAHALIMU | KU KONDISA KWA NITI KI NTO MAÑI?
Mwa ku Kondiseza Luli
Bibele i susueza batu ku ba ni mubonelo o swanela ka za ku kondisa. Ha i luti kuli ki batu ba sikai feela ba ba na ni litohonolo ba ba kona ku kondisa. Kono hape ha i yemeli mubonelo wa mwa makande a mwa libuka wa kuli haiba ‘mu latelelela feela likonkwani ze mu lakaza ku peta’ mu ka fumana ze mu lakaza kaufela. Mubonelo wo—o lutiwanga hañata kwa banana ku zwa feela ha ba sa li ba banyinyani—u kona ku tahisa kuli ba si ke ba kondisa mwa bupilo sina mo ne ba hupulela.
Niti ki kuli, mañi ni mañi wa kona ku kondisa luli mwa bupilo—kono ku eza cwalo ku tokwa buikatazo. Mu nyakisise likuka ze latelela.
ZE I BULELA BIBELE:
“Ya lata silivera ha na ku kuliswa ki silivera, ku cwalo ni ku ya lata bufumu, ha koliswi ki sa fumana.”—Muekelesia 5:10.
ZE LI TALUSA LIÑOLO LE. Bupilo bwa ku lata sifumu ha bu talusi kuli mu ka ba ni tabo. Mane, hañata ha bu tahisangi tabo. Mwa buka ya hae ye bizwa Generation Me, Dokota Jean M. Twenge naa ñozi kuli: “Hañata batu ba ba isa hahulu pilu ku za ku fumana masheleñi, ba kona ku kenelwa ka bunolo ki lipilaelo ni ku lembwala ku fita batu ba ba isa hahulu pilu kwa ku ba ni silikani se si tiile ni ba bañwi.” U ekeza kuli: “Lipatisiso li zwelapili ku bonisa kuli tabo ha i koni ku lekwa ka masheleñi—mutu ha saa na ni lika ze likani, masheleñi a fumana ha koni ku mu tusa hahulu ku ba ni tabo mwa bupilo.”
ZE MU KONA KU EZA. Mu itomele sikonkwani sa ku eza nto ye ka mi tusa hahulu ku fita sifumu kamba maluwo. Jesu naa bulezi kuli: “Mu itibelele kwa mufuta kaufela wa mukwañuli kakuli mutu niha ka ba ni ze ñata, za luwile ha li koni ku mu fa bupilo.”—Luka 12:15.
ZE I BULELA BIBELE:
“Buikuhumuso bu zamaya shandauko kwapili, mi ku izinika ku isa kwa ku wa.”—Liproverbia 16:18.
ZE LI TALUSA LIÑOLO LE. Ku bata hahulu ku peta lika ze tuna mwa bupilo ni ku ba ni buikuhumuso, ha ku na ku mi tusa ku kondisa luli. Mane, buka ye na ni toho ya taba ye li, Good to Great i bonisa kuli bazamaisi ba likampani ba ba konile ku kondisa mwa bupilo ka nako ye telele “ba bonisanga buishuwo bo butuna, ha ba itumbaetangi kamba ku iponahalisa. Kono 67 pesenti ya likampani ze ne bapanyiwa ku zeo, ne li na ni bazamaisi ba ne ba na ni muipo o mutuna o ne u tahisize kuli kampani ya bona i we kamba i si ke ya zwelepili ku eza hande hahulu.” Lu itutañi kwa taba yeo? Ku ikunga ku ba mutu wa butokwa hahulu ku kona ku tahisa kuli mu palelwe ku kondisa mwa bupilo.
ZE MU KONA KU EZA. Mwa sibaka sa ku ipatela libubo, mu be ni buishuwo. Bibele i bulela kuli: “Haiba mutu ufi kamba ufi a nahana kuli ki se siñwi kono imi yena haki se siñwi, wa ipuma,” mi ku eza cwalo, ha ku bonisi ni hanyinyani kuli u kondisize mwa bupilo!—Magalata 6:3.
ZE I BULELA BIBELE:
“Ku mutu, se sinde ki ku . . . tabisa pilu ya hae ka bunde bwa misebezi ya hae.”—Muekelesia 2:24.
ZE LI TALUSA LIÑOLO LE. Haiba mu ba ni likuka ze tiile ze ama musebezi, mu ka kona ku ikola hahulu musebezi wa mina. Mwa buka ya hae ye na ni toho ya taba ye li: Teach Your Children Well, Dokota Madeline Levine naa ñozi kuli: “Ye ñwi ya lika ze kona ku tusa mutu ku ikutwa kuli u kondisize nto ye ñwi, ki ku ziba hande mwa ku i ezeza, mi ku ziba hande mwa ku ezeza nto ye ñwi ku itingile fa buikatazo ni tundamo.” Ku eza cwalo ku kopanyeleza ku ba ni buitiiso ha lu talimana ni miinelo ye zwafisa.
ZE MU KONA KU EZA. Mu beleke ka taata kuli mu be ni buikoneli bwa ku peta hande misebezi ya mina, mi mu si ke mwa zwafa ha mu talimana ni miinelo ye taata. Haiba mu na ni bana, mu ba fe kolo ya ku tatulula matata a bona (ku likana ni lilimo za bona kamba buikoneli bwa bona). Mu si ke mwa matukelanga ku ba tatululela matata a bona kaufela. Ba banca ba ikutwanga kuli ba kondisize luli—mi ba fumananga lituto ze nde ze ka ba tusa ha se ba hulile—ha ba ba ni buikoneli bwa ku tiyela miinelo ye taata.
ZE I BULELA BIBELE:
“Nja ye pila i na ni tuso ku fita tau ye shwile.”—Muekelesia 9:4.
ZE LI TALUSA LIÑOLO LE. Haiba mwa beleka, musebezi wa mina u swanela ku ba feela kalulo ya bupilo bwa mina—isiñi kuli u be bupilo bwa mina kaufela. Kakuli, mu ka ikutwa cwañi kuli mwa kondisa kwa musebezi wa mina, kono inze mu palelwa ku ba ni buiketo bo bunde bwa mubili kamba ku palelwa ku kutekiwa ki lubasi lwa mina? Batu ba ba kondisize luli ba likanga ku ba ni buitikaneleli bwa ku babalela musebezi wa bona, buiketo bwa mubili wa bona, ni mupilelo wa lubasi lwa bona.
ZE MU KONA KU EZA. Mu ipabalele. Mu pumulange ka nako ye likani. Ha ku na hahulu tuso ya ku beleka ka taata ni ku itombola lika kaufela—buiketo bwa mubili, lubasi, ni ku ba ni balikani—bakeñisa ku kondisa kwa buhata.
ZE I BULELA BIBELE:
“Tabo ki ya ba ba lemuha kuli ba tokwa za Mulimu.”—Mateu 5:3.
ZE LI TALUSA LIÑOLO LE. Ku ituta Bibele ni ku sebelisa likuka za yona ki lika za butokwa ze kona ku tusa batu ku kondisa luli. Mane Lipaki za Jehova ba bañata-ñata ba lemuhile kuli ku eza pili lika za Mulimu mwa bupilo bwa bona, ku ba tusize ku kusufaza kwa lipilaelo za bona ze ama lika za kwa mubili.—Mateu 6:31-33.
ZE MU KONA KU EZA. Mu itute mo Bibele i kona ku mi tuseza ku kondisa luli. Kuli mu fumane litaba ze ñata, mu ambole ni Lipaki za Jehova ba mwa silalanda sa mina kamba mu kene fa Webusaiti ya luna ya www.pr418.com.
