PUPO YEMAKAZA
Limaikolokuwawa Zeluba-lubanga Oli
KA SILIMO sa 2010, mushini oitusiswanga kwa kulafa oli neusinyehile ni kusulula oli yekwana mwa mingomo yebato ba 5 milioni ili malita a fita fa 800 milioni, mwa Siko sa Mexico. Kono oli yeo yene suluhezi mwa siko, neifukuzehile hamulaho wa likweli lisikai feela. Oli yeo neifukuzehile ka mukwa ufi?
Munyakisise taba ye: Lipatisiso za basayansi libonisa kuli buñata bwa limaikolokuwawa zepila mwa mezi, zakona kuluba-luba lika zelubeta zefumaneha mwa oli. Terry Hazen, caziba wa sayansi ya limaikolokuwawa zepila mwa mezi, naatalusize kuli limaikolokuwawa zeo libata-batanga ko kunani oli mwa mezi. Limaikolokuwawa zeo ki zona zenetusize kukenisa mezi mwa Siko sa Mexico ka nako yene kubile ni kozi ya kusuluha kwa oli, sina mo kutaluselizwe kwa makalelo a taba ye.
Piho yeñwi ya ba BBC italusa ka za taba yeo kuli: “Ka mubulelelo omuñwi, hakukomokisi kuli mwa mawate kunani limaikolokuwawa zeluba-lubanga oli, kakuli mane mwa liwate kubanga ni oli yeitahelanga feela kuzwa kwatasaa liwate.”
Ki niti kuli buikatazo bobaezanga batu bwa kukenisa oli yesululezwi mwa liwate bwatusanga. Kono mane buikatazo bo, bukona feela kutisa butata. Lika zebaitusisanga batu kwa kuluba-luba oli yesuluhezi mwa liwate, lipalelwisanga limaikolokuwawa kupeta hande musebezi wa zona. Kwandaa zeo, lika zeo limaswe hahulu kakuli likona kutisa butata kwa lika zepila mwa liwate. Kono mulubalubelo wa limaikolokuwawa wa oli yesuluhezi mwa mezi ona, utahisanga kuli liwate likone kuikenisa ili lona kusina butata bobukona kutiswa ki batu. *
Mubona cwañi? Kana limaikolokuwawa zepila mwa mezi zenani buikoneli bwa kuluba-luba oli, neliitahezi feela ka kuipilaula? Kamba kana neliezizwe ki Mubupi?
^ par. 6 Kuto fita ni lakacenu, hakusika zibahala zeneka ezahala kwa lika zepila mwa Siko sa Mixico bakeñisa kozi ya oli yenesuluhezi mwateñi.