Bashimani babañwi nebabihilwe kuli nebaholofalize mushimani yomuñwi kwa lilama za buuna, hane bali mwa musipili wa kuya kwa sibaka sesiñwi kuyo eza musebezi wa sikolo. Bashimani bao kaufela bona nebazwa fa sikolo sesiñwi sa mwa Canada sene sikutekeha hahulu. Hamulaho wa kezahalo yeo, mubihi wa makande wa libizo la Leonard Stern naañozi cwana mwa mutende wa Ottawa Citizen: “Kuba ni zibo, kuituta hahulu, ni kuba ni sifumu hakukoni kutahisa kuli babanca babe ni mikwa yeminde.”

Mubihi wa makande yo naazwezipili kubiha kuli: “Hañata, nto yabutokwa yebaswanela kueza bashemi ki kuluta bana babona kuziba zelukile ni zesika luka. Kono kubonahala kuli bashemi babañata baikutwa kuli nto ya butokwa kwa bana babona ki kuli baeze hande kwa sikolo ni kufumana musebezi omunde ili kuli bafumane masheleñi amañata.”

Ki niti kuli kukena sikolo kwatusa. Kono nihaiba tuto yende ka kufitisisa haikoni kutusa mutu kulwanisa litakazo zemaswe kamba mikwa yemaswe. Kono lukona kufumana kai tuto yetusa batu mwa lika zeo kaufela ili tuto yetusa batu kuba ni mikwa yeminde?

Bibele iswana sina siiponi. Halubala mwa Bibele, lwakona kubona hande lika zelusakoni kueza ni kulemuha lika zeñwi molusaezi hande. (Jakobo 1:23-25) Mane Bibele ilutusa mwa lika zeñata. Ilutusa kueza licinceho zelutokwa kueza, kuli lube ni mikwa yeminde yetahisa kozo ya niti ni kupila hande ni babañwi. Mikwa yeminde yeo ikopanyeleza bunde, sishemo, pilu-telele, buiswalo, ni lilato. Mane lilato litaluswa kuli “liswalisanisa batu ka kutala.” (Makolose 3:14) Ki kabakalañi lilato halili la butokwa hahulu? Hamubone zeibulela Bibele ka za lilato.

• “Lilato linani pilu-telele ni sishemo. Lilato halina muna. Haliikankabeki, haliitundumuni [ka buikuhumuso], haliezi zeswabisa, halibati zalona feela, halifilikani. Halina ndimbelela. Halitabiswi ki kusaluka [bumaswe], kono litabiswa ki niti. Likwahela lika kaufela, . . . liitiisa mwa lika kaufela. Lilato halipalelwi.”—1 Makorinte 13:4-8.

• “Lilato halitahisi kuli mutu aeze yomuñwi maswe.”—Maroma 13:10.

• “Fahalimwaa zeo kaufela, mulatane ka lilato lelituna, kakuli lilato likwahela libi zeñata.”—1 Pitrosi 4:8.

Muikutwanga cwañi, hamuli mwahalaa batu babamilata? Kana muikutwanga kusilelezwa? Kana muikutwanga kukatuluswa? Ka niti kuba mwahalaa batu babacwalo ki kokunde, kakuli mwaziba kuli batu babacwalo babata kuli mupile hande mi habana kueza lika zeka mitahiseza butata.

Lilato hape lakona kutahisa kuli batu babañwi baeze buitomboli, mane nihaiba kucinca mupilelo wabona kuli babañwi bapile hande. Ka mutala, muuna yanani muikulu yelukabiza kuli George, naatabela luli kuba ni nako yakuba ni muikulu wahae. Kono nekunani butata. Bo George nebazubanga hahulu kwai, mi mukwenyanaa bona wa muuna nasatabeli kuli babange bukaufi ni mbututu yahae hane bazubanga. Bo George nebaezize cwañi? Nihaike kuli nese bazubile kwai ka lililmo ze 50, bo George batuhela  mukwa wabona wa kuzuba kwai ili kuli babange ni nako ya kuba ni muikulu wabona. Ka niti, lilato linani maata luli!

Lwakona kuituta kuba ni lilato. Bashemi banani musebezi omutuna wa kuluta bana babona mwakubela ni lilato. Bashemi bafepanga ni kusileleza bana babona mi bana babona habaholofezi kamba habakulile bamatelanga kubona kuyo fumana tuso. Bashemi babande baambolanga ni kuluta bana babona. Hape bashemi babacwalo bakalimelanga bana babona, ili nto yekopanyeleza kubaluta likuka za mwakuzibela lika zelukile ni zesika luka. Mi hape bashemi babande batomelanga mutala omunde bana babona obaswanela kulikanyisa.

Ka bumai, bashemi babañwi bapalelwanga kuhulisa hande bana babona. Kana taba yeo italusa kuli bana babona habasa kona kuba batu babande? Batili! Mane nihaiba batu base bahulile, kukopanyeleza cwalo ni babahuliselizwe mwa mabasi mone kusina hande swalisano, bakonile kueza licinceho zetuna mwa bupilo bwabona, mi ka nako ye sebali batu babande. Sina moluka bonela mwa taba yelatelela, batu bao mane babañwi kubona nebangiwa kuli ki batu babasa koni kucinca ni kamuta!