KANA LIFASI LIKABA HANDE KWAPILI?
Mishitu
BATU babañwi babulelanga kuli mishitu iswana sina “maswafu ni maata a lifasi ili atusa lika kupila,” mi kunani libaka leliutwahala hababulelanga cwalo. Likota lianyanga moya wa carbon dioxide, ili moya okona kulutahiseza kozi. Hape, likota lizwisanga moya wa oxygen, ili ona moya olubuyelanga. Buñata bwa libaka za lifasi litezi limela ni lifolofolo za mwa naheñi. Hakusina mishitu halukoni kupila.
Ki Lika Mañi Zebasweli Kueza Batu Kwa Likota?
Silimo ni silimo, likota zeñata-ñata zalemiwanga kuli batu balime masimu. Kuzwa feela mwa lilimo za ma 1940, buñata bwa mishitu yetibani ifelile.
Mishitu aisinyiwa, limela ni lifolofolo zefumaneha mwateñi ni zona zashwa.
Lifasi—Nelibupilwe ka Nzila Yelitusa Kuli Lisike Lasinyeha
Nihaiba mwa libaka mone kulemilwe likota, lisakona kumela hape. Cwanoñu fa, bababona za mishitu nebakomokisizwe ki kubona molihulezi likota hamulaho wa kulemiwa. Hamunyakisise mitala yelatelela:
-
Babatisisi basweli kueza lipatisiso kuli bazibe zekaezahala mwa libaka mone kulemilwe likota kuli batu balime mwateñi kono ili mo hasamulaho nebasika lima mwateñi. Lipatisiso zeeza 2,200 zeneezizwe mwa libaka za America ni Wiko wa Africa, libonisa kuli mubu unani buikoneli bwa kuhulisa sinca limela hamulaho wa lilimo ze 10.
-
Ka kuya ka patisiso yeneezizwe mwa magazini ya ba sayansi, babatisisi baakaleza kuli mwahalaa lilimo zebato eza 100, mishitu yakona kuba ni likota zeñata sina mone libelanga kwamulaho
-
Cwanoñu fa, ba sayansi ba kwa Brazil, nebaezize lipatisiso kubona haiba mishitu neika hula hape hane kuka caliwa likota mwa libaka mone kulemilwe kwamulaho.
-
Ka kuama kwa patisiso yeneezizwe yeo, ba National Geographic babiha kuli: “Ba sayansi nebatabile hahulu kulemuha kuli nekusina tuso ya kucala likota.” Mwa lilimo zeketalizoho feela, nekufumanwi kuli mwa libaka mone kusina likota nekumelile mwateñi likota zeñata kusina kucaliwa.”
Zebasweli Kueza Batu Kuli Bafelise Butata Bo
Mwa lifasi kaufela, batu baezize buikatazo bwa kubabalela mishitu ni kucala likota zelemilwe. Ba katengo ka United Nations nebabihile kuli, “kulemiwa kwa likota mwa lifasi kaufela kukusufalizwe hahulu” mwa lilimo ze 25 zefelile
Kono buikatazo bo habusika sileleza mishitu. Ba katengo ka Global Forest Watch nebabihile kuli, “batu bazwezipili kulema likota mwa lilimo lisikai zefelile.”
Likampani zesweli kulema likota kuli liitusise kwa kupanga mabala kusina tumelezo ya ba muuso, lisweli kupanga masheleñi amañata mi ki lona libaka mishitu aisweli kusinyiwa.
Batu bababona za kubabalela mishitu balema likota zetuna zeswanela kulemiwa ni kucala zenyinyani ilikuli babukeleze mishitu
Mabaka Halukona Kuba ni Sepo—Zeibulela Bibele
“Jehova a Mulimu amelisa fafasi likota kaufela zekateleha halitalimwa ni zebeya miselo yeminde.”—Genese 2:9.
Mubupi wa mishitu naaezize ka nzila yeikonisa kumela hape niha lisinyiwa ki batu. Ubata kubukeleza mishitu ni lika zetusiwa ki yona.
Bibele ibonisa kuli Mulimu hanaa kutuhelela batu babanani buitati kusinya lifasi ni bupilo bwa libupiwa za mwateñi. Mubone taba yeli “Mulimu Usepisa Kuli Lifasi Likaba Hande Kwapili,” ye fa likepe 15.
a Bibele ibonisa kuli Jehova ki libizo la Mulimu.—Samu 83:18.
