KANA LIFASI LIKABA HANDE KWAPILI?
Moya
LUTOKWA moya, kono hau lutusi feela kwa buyela. Moya usileleza lifasi kwa kucisa kwa lizazi ili kokukona kutahisa kuli kulubele taata kupila. Kambe hakuna moya, lifasi kaufela nelika bata hahulu.
Zebasweli Kueza Batu Kwa Moya
Kusilafazwa kwa moya kwakona kutahisa kuli libupiwa zepila fa lifasi lishwe. Ka kuya ka ba katengo ka World Health Organization, ki batu feela basikai bababuyela moya omunde.
Kusilafazwa kwa moya kukona kutahisa kuli batu bakule matuku acwale ka butuku bwa maswafu, kansa ya kwa maswafu, ni butuku bwa pilu. Silimo ni silimo palo ya batu babaeza 7,000,000, bashwanga kabakala kusilafala kwa moya.
Lifasi—Nelibupilwe ka Nzila Yelitusa Kuli Lisike Lasinyeha
Lifasi nelibupilwe ka nzila yelikonisa kufa moya omunde libupiwa zepila. Kono likona feela kueza cwalo haiba batu batuhela kusilafaza moya. Hamunyakisise mitala isikai yelatelela.
-
Mishitu izibahala kuli ianyanga moya wa carbon dioxide. Kono likota zebizwa mangroves ili zemelanga kwatuko ni nuka, liezanga musebezi omutuna hahulu. Likota zeo lianyanga hahulu moya omuñata wa carbon dioxide kufita moliezezanga likota zefumaneha mwa mishitu.
-
Lipatisiso zeezizwe cwanoñu fa libonisa kuli limela za mwa liwate zebizwa kelp lianyanga moya wa carbon dioxide mane ni kuumiza. Simela se sinani kalulo yeswana sina matali ili mokubanga moya ositusanga kububela kwa libaka za kwahule. Kwahule ni likamba, simela seo satunyanga mi simela seo sesitezi moya wa carbon dioxide satibanga kuya kwatasaa liwate, ili ko siyo inanga lilimo zeñata-ñata.
-
Mbyumbyulu yakona kuba hande nihaiba hamulaho wa kusilafazwa mi taba yeo ki ya niti bakeñisa zeneezahezi ka nako yene bahanisizwe batu kuzamaya kabakala butuku bwa COVID-19. Mwa silimo sa 2020, mafakitori a mwa lifasi ni limota hane lituhezi kueza lika zekona kutaza masila, moya neukalile kuba omunde. Ka kuya ka piho ya ba “World Air Quality, yene bihilwe mwa 2020,” 80 pesenti ya linaha zene babatisisize nelibile ni moya omunde hamulaho feela wa kuhanisa batu kuzamaya.
Zebasweli Kueza Batu Kuli Bafelise Butata Bo
Kuitusisa njinga hamuya kwa musebezi kamba kwa sikolo kukona kutusa kwa kukusufaza kusilafaza moya
Ba muuso bazwelapili kususueza ba likampani zepanga lika kukusufaza kueza lika zekona kusilafaza moya. Ba sayansi hape bazwelapili kufumana linzila zenca zekona kutusa kukusufaza kwa lika zekona kusilafaza moya. Ka mutala, nzila yeñwi yebaitusisanga ki kuitusisa maikolokuwawa kuli afetule lika zemaswe zekona kusilafaza moya kulibisa lika zesakoni kutisa butata. Hape, licaziba baelezanga batu kuzamayanga ka mahutu kamba kuitusisa njinga mwa sibaka sa kuitusisa mota ni kuitusisa linzila zeñwi zekona kuitusisa malaiti amanyinyani mwa mandu abona.
Mwa linaha zeñwi, ba muuso bafanga batu masitofu amande ilikuli bakusufaze kwa butata bwa kusilafaza moya, kono batu babañata habana ona
Kono kunani lika zeñwi zesatokwa kuezwa, sina feela mone kuboniselizwe mwa piho ya mwa 2022 ya tutengo totutuna mwa lifasi, ili kukopanyeleza katengo ka World Health Organization ni ka World Bank.
Piho yeo neibonisize kuli mwa silimo sa 2020, batu babañata mwa lifasi nebaitusisa linzila zekona kusilafaza moya kwa kuapeha lico. Mwa libaka zeñata, ki batu babanyinyani feela babakona kuitusisa masitofu amanca kamba kuitusisa mafula a mufuta omuñwi kwa kuapeha.
Mabaka Halukona Kuba ni Sepo —Zeibulela Bibele
“Ki se sabulela Mulimu wa niti, Jehova,Yena Mubupi wa mahalimu . . . yanaa ayanduluzi, yena yanaanamuluzi lifasi ni ze ku lona, yena yafile batu babapila ku lona moya wa kubuyela.”—Isaya 42:5.
Mulimu naaezize moya olubuyela ni mipotoloho yetahisa kuli moya ube okenile, taba yeo ibonisa kuli unani maata amatuna mi walata batu. Kacwalo, luswanela kuba ni buikolwiso bwa kuli ukafelisa lika kaufela zetahisa kuli moya usilafale. Mubone taba yeli “Mulimu Usepisa Kuli Lifasi Likaba Hande Kwapili.”
