Bo Dami nebanani lilimo ze 6 bo ndataa bona hane babulailwe ki butuku bwa kwa booko. Bo Derrick nebanani lilimo ze 9 bo ndataa bona hane babulailwe ki butuku bwa pilu. Bo Jeannie nebanani lilimo ze 7 bo maa bona hane batimezi hamulaho wa kukula kansa ya kwa lilama za zwalo silimo mukatumbi. *

Ka kusalibelela, mañi ni mañi wa mikulwani babalaalu bao naashwezwi ki mutu yalata. Kana mukile mwaipumana mwa muinelo oswana? Haiba kucwalo, taba ye ikamitusa kutiyela butata bo. * Kono halunyakisiseñi pili litaba lisikai ka za maikuto a kuba mwa maswabi kabakala kushwelwa.

Batu babashwezwi babonisanga maikuto abona ka linzila zeñata. Taba yeo italusa kuli hamuli mwa maswabi momuikutwela ni momuezeza kwakona kushutana ni mobaikutwelanga babañwi. Buka yebizwa Helping Teens Cope With Death, ibulela kuli: “Hakuna mulao kamba muezezo otomilwe obonisa mwaswanela kuezeza mutu kuli aitiise hali mwa maswabi.” Sabutokwa kikuli hamuswaneli kupata maikuto amina hamuli mwa maswabi. Libaka?

Kupata maikuto amina hamuli mwa maswabi, kwakona kumiziyeza. Bo Jeannie, bababulezwi kwa makalelo a taba ye, babulela kuli: “Neninahana kuli neniswanela kuba yatiile kuli nitiise munyanaa ka, kacwalo, naeza inge kuli nenisa utwi bumaswe. Mane nihaiba nako ye, nisaezanga nto yeswana, ili nto yekona kunitahiseza kukula butuku bobuñwi.”

Licaziba balumela kuli mutu ya mwa maswabi haswaneli kupata maswabi ahae. Buka yebizwa The Grieving Teen, ibulela kuli: “Mutu haakoni kupata maikuto acwalo kuya kuile. Maikuto ao akatahisa kuli mutu yo kwapili asike aiketa hande mwa munahano kamba mane wakona kukula butuku bobuñwi.” Hape kupata maikuto mutu hali mwa maswabi, kukona kutahisa kuli mutu anwe hahulu bucwala kamba aitusise milyani yekola ka mulelo feela wa kubata kulilimanisa butuku bwautwa.

Mutu ya mwa maswabi wakona kuikutwa kulyangana. Ka mutala, batu babañwi banyemelanga mutu yashwile ka kuikutwa kuli ubayubekile. Babañwi banyazanga Mulimu, ka kunahana kuli naaswanela kutibela lifu leo. Buñata bwa batu babashwezwi baikutwanga mulatu kabakala nto yene baezize kamba yene babulezi ku mutu yashwile, sihulu ka kuziba kuli habasakona kukupa swalelo.

 Zelunyakisisize libonisa kuli kushwelwa ki mutu ki nto yetaata luli. Kiñi zekona kumitusa kuimululwa ni kutusiwa kuli muzwelepili kuitiisa?

Muambole ni mutu yomuñwi. Kubunolo kuikauhanya kwa batu babañwi hamuli mwa muinelo ocwalo. Kono kutaluseza bahabo mina kamba balikani bamina momuikutwela, kwakona kumitusa kuitiisa mwa butata bufi kamba bufi bobukona kumitahela.—Sikuka sa mwa Bibele: Liproverbia 18:24.

Muñolange litaba. Muñole ka za bashemi bamina babatimezi. Ka mutala, ki lika mañi zene muikolanga hahulu kueza hamoho inze basapila? Muñole mikwa yabona yeminde. Ki mikwa ifi ya mutu yo yenemuka tabela kulikanyisa mwa bupilo bwamina?

Haiba muikutwa hahulu bumaswe mwendi kabakala kuli muzwelapili kunahana nto yemaswe yene mubulelezi bashemi bamina pili basikashwa kale, muñole momuikutwela ni libaka hamuikutwa cwalo. Ka mutala, mwakona kuñola kuli: “Niikutwa mulatu kabakala kuli zazi leliñwi neniomani ni bo ndate, mi habusa batimela.”

Kuzwa fo, munyakisise kubona nji mwaswanela luli kuipa mulatu. Buka yebizwa The Grieving Teen ibulela kuli: “Hamuswaneli kuinyaza kabakala kuli nemusika ziba kuli hamuna kuba ni kolo ya kukupa swalelo. Kubulela kuli mutu haaswaneli kueza kamba kubulela nto yeñwi yekatahisa kuli akupe swalelo kwapili, hakuswaneli.”—Sikuka sa mwa Bibele: Jobo 10:1.

Muipabalele. Mubange ni nako yeñata ya kupumula, muezange lipapali zetiisa mubili, mi mucange lico zende zekona kutusa mubili wamina. Haiba muikutwa kuli hamutabeli kuca, mucange tuco totububebe mwa lizazi kaufela, kufita kuca lico zekulisa hahulu, muezange cwalo kufitela muba ni takazo ya kuca hape. Musike mwabata kufelisa maswabi amina ka kuca lico za kuleka zesika apehiwa hande kamba kunwa bucwala; lika zeo likatahisa feela butata.

Mulapele ku Mulimu. Bibele ibulela kuli: “Unepele mushimbo wahao ku Jehova, mi uka kutiisa.” (Samu 55:22) Mutu haaswaneli kulapela ka mulelo feela wa kuli aikutwe hande. Tapelo iama kuambolisana luli ni Mulimu, yena “yaluomba-omba mwa manyando aluna kaufela.”—2 Makorinte 1:3, 4.

Nzila yeñwi yeo Mulimu aomba-omba ka yona baba mwa maswabi, ki ka Linzwi lahae, yona Bibele. Mwakona kutatuba zeiluta Bibele ka za muinelo wa batu babashwile ni za sepo ya bafu. *—Sikuka sa mwa Bibele: Samu 94:19.