MUUNGE kuli musweli kubuha vidio yebonisa mutu yomuñwi yatumile hahulu yemutabela, inge cwalo mulizi wa lipina. Vidio yeo ibonisa mulizi yo hanaasali mwanana, mi ibonisa ni nako yanaaitutanga mwakulizeza lipina ka kukuta-kutela. Hape vidio yeo ibonisa mulizi yo hanaayo lizanga lipina mwa libaka zeshutana-shutana ni kuya kwa libaka ze kwahule hahulu, mi mane aba mulizi yazibahala hahulu mwa linaha zeñata. Hamulaho, vidio yeo ibonisa mulizi yo inze asupezi, mi kwa mafelelezo a vidio yeo, mulizi yo watimela.

Litaba za mwa vidio yeo haki za kuikupulela feela kono ki za mutu luli yanaaliteñi mi cwale utimezi. Ibe kuli mutu yo neli mulizi wa lipina, kamba neli caziba wa litaba za sayansi, kamba neli mumati, kamba neli mutu yomuñwi feela yanaatumile hahulu, mafelelezo a mutu yo ki lifu. Mutu yo mwendi naapetile zetuna, kono naakapeta zetuna ni kufita kambe naasika supala ni kushwa.

Nihaike kuli lifu ki nto yemaswe, kaufelaa luna lutamehile kushwa nako yeñwi. (Muekelesia 9:5) Kusina taba ni buikatazo bolukona kueza, lukasupala ni kushwa. Kuzwa fo, lukona kubulaiwa ki kozi kamba butuku bobuñwi ka sipundumukela. Sina mokutaluselizwe mwa Bibele, luswana sina mbundu ya kakusasana “yeina feela nakonyana ni kufela.”—Jakobo 4:14.

Batu babañwi baanga kuli kupila hakuna tuso mi taba yeo itahisa kuli bapile ka kulatelela mubonelo wa kuli “haluceñi ni kunwa, kakuli kamuso lwashwa.” (1 Makorinte 15:32) Batu bao bapila ka nzila yeo kakuli banahana kuli bakona kushwa ka nako ifi kamba ifi mi habana sepo ya za kwapili. Hamulaho wa kukopana ni miinelo yetaata mwa bupilo, mutu wakona kuipuza kuli: ‘Kana bupilo bo ki bona feela bobuliteñi?’ Lukona kufumana kai kalabo kwa puzo yeo?

Batu babañata basepa kuli ba sayansi bakatatulula butata bo. Ba sayansi ni madokota batusize batu kuekeza kwa nako yabona ya kupila. Ba sayansi babañwi mane babeleka ka taata kuli batuse batu kupila nako yetelele. Kusina taba ni buikatazo bobaeza, batu basa buza kuli: Ki kabakalañi batu habasupala ni kushwa? Kana lifu, sona sila saluna, likafeliswa nako yeñwi? Lukanyakisisa lipuzo zeo mwa litaba zelatelela, mi lukaalaba ni puzo yeli: Kana bupilo bo ki bona feela bobuliteñi?