Ka silimo sa 1949, bo ndate nebazwile kwa Germany ni kututela kwa Australia. Nebatilo bata musebezi mwa likampani za mikoti ni za malaiti, mi batopila mwa mahae a mwa Victoria. Teñi ko, banyalana ni bo ma, mi napepiwa ka silimo sa 1953.

Hamulaho wa lilimo lisikai kuzwa fo, bo ma bakala kuituta Bibele ni Lipaki za Jehova, kacwalo lituto za Bibele ki zeñwi za lika zapili zene niitutile inze nisali mwanana. Nihakulicwalo, bo ndate nebasa tabeli bulapeli bufi kamba bufi. Bakalisa kuba ni mifilifili ni kulusabisanga, mi bo ma nebasaba hahulu bo ndate. Bo ma bazwelapili kuitutanga Bibele kwa mukunda mi batabela lituto ze ku yona. Bo ndate hane babanga siyo, bo ma nebatalusezanga na ni kaizelaaka zene baituta mwa Bibele. Neba lubulelelanga ka za paradaisi yekaba teñi fa lifasi kwapili ni molukona kubela ni tabo haiba lumamela likuka za Bibele ka za muzamao.—Samu 37:10, 29; Isaya 48:17.

Hane nili wa lilimo ze 18, natuta fa lapa kabakala mifilifili ya bo ndate. Nihaike kuli nenilumela litaba za mwa Bibele zene banilutile bo ma, nenisa lemuhi butokwa bwazona. Kabakaleo, napalelwa kulimamela mwa bupilo bwaka. Nakala kusebeza sina mulukisi wa za malaiti mwa mikoti ya malasha. Hane nili wa lilimo ze 20, nanyala. Hamulaho wa lilimo zetaalu kuzwa fo, lwapepa mwanaa luna wapili wamusizana, mi hape nanyakisisa zeneli za butokwa mwa bupilo bwaka. Neniziba kuli Bibele neikona kutusa lubasi lwaluna, kacwalo nakala kuituta Bibele ni yomuñwi wa Lipaki za Jehova. Kono musalaaka naasatabeli Lipaki nihanyinyani. Hane niizo fumaneha ku omuñwi wa mikopano yabona, musalaaka anifa mamela ya kuli nituhele kuituta Bibele kamba haiba nisalati kueza cwalo, nisiye lubasi lwaka. Bakeñisa kusaziba hande sa kueza, nalatelela zanaatokwa musalaaka mi natuhela kuswalisana ni Lipaki. Hasamulaho, nainyaza kuli nenisika eza hande kupalelwa kueza lika zene niziba kuli lilukile.

Zazi leliñwi, bene nibeleka ni bona banibuhisa maswaniso a mapunu. Kubuha maswaniso ao nekutabisa hahulu kono hape nekutahiseza mutu kuikutwa bumaswe, mi hamulaho neniikutwile hahulu kuba ni mulatu. Hane nihupuzi zene niitutile mwa Bibele, nalumela kuli luli Mulimu uka nifa koto. Kono hane nizwezipili kubuhanga maswaniso amaswe ao, mubonelo waka ka za maswaniso a mapunu wacinca. Nako hane inze iya, kwanibela taata kutuhela kubuhanga maswaniso ao.

 Mwa lilimo ze 20 zenelatelezi kuzwa fo, napila bupilo bobushutana hahulu ni likuka zene banilutile bo ma. Mupilelo waka neubonisa lika zeneli mwa munahano waka. Neninani lipulelo za matapa, mi neniezanga lishea ka za somano. Naba ni mubonelo ofosahalile ka za somano. Nihaike kuli nenisa pila ni musalaaka, neninani linyazi. Zazi leliñwi natalima mwa siiponi mi naipulela nali, ‘Hani kulati wena.’ Kufita kuikutwa kuba mutu wa butokwa, naitoya na muñi.

Linyalo laka lafela, mi bupilo bwaka bwashandauka. Mi nalapela ku Jehova ka pilu yaka kaufela. Nakalisa kuituta Bibele hape kusina taba kuli nenituhezi kuituta ka lilimo ze 20. Ka nako yeo, bo ndate nese bashwile, mi bo ma nese bakolobelizwe sina yomuñwi wa Lipaki za Jehova.

Nekunani shutano yetuna hahulu mwahalaa mupilelo waka ni likuka za Bibele zepahami. Kono ka nako yeo neniikatulezi kuli nibata kufumana kozo ya mwa munahano yesepisizwe mwa Bibele. Nakalisa kuambuka lipulelo zemaswe ni kacima-cima. Hape naikatulela kutuhela mupilelo waka omaswe, kutuhela kuezanga lipapali za kuwina masheleñi, kutuhela kunwa hahulu bucwala, ni kutuhela kuuzwezanga mubelekisi waka.

Balikani baka bene nibeleka ni bona nebasa utwisisi libaka hane nibata kueza licinceho zetuna zeo. Ka lilimo zetaalu, bazwelapili kunihapeleza kueza lika zene niezanga kwamulaho. Hane niezanga yeñwi ya lika zeo nihaiba feela hanyinyani, inge cwalo kuhalifa hahulu kamba kubulela linzwi lelimaswe, nebahuwanga ka tabo ni kubulela kuli: “Ehe! Ki yena Joe yeluziba yo.” Manzwi ao naaniutwisanga hahulu butuku kwa pilu! Hañata neniikutwanga inge kuli hakuna zenikona kukondisa mwa bupilo.

Kwa musebezi, nekunani maswaniso a mapunu amañata, fa likompyuta ni mwa libuka. Bene nibeleka ni bona nebalumelananga maswaniso a mapunu fa likompyuta, sina mone niezezanga sapili. Nenilika kutuhela mukwa wa kubuhanga maswaniso a mapunu kono nekubonahala kuli nebabata luli kuli nipalelwe kutuhela mukwa wo. Naambola ni mutu yanaaitutanga ni na Bibele kuli anituse ni kunisusueza. Aniteeleza ka pilu-telele hane ninze nimutaluseza maikuto aka kaufela. Ka kuitusisa mañolo amañwi a mwa Bibele, anibonisa mwakutuhelela mukwa waka, mi anisusueza kukupa tuso ku Jehova ka kutundamena kulapelanga ku yena.—Samu 119:37.

Zazi leliñwi nabiza mukopano ni batu bene nibeleka ni bona. Hane bakopani, nababulelela kuli bafe bucwala kwa baana bababeli mwahalaa bona bane bapalelwa kutuhela mukwa wa kunwa hahulu bucwala. Kaufelaa bona bahana mi bahuwa kuli: “Haukoni kueza cwalo! Baana ba, bafumana taata kutuhela mukwa wabona!” Naalaba nali: “Eni, ni na nifumana taata kutuhela mukwa waka.” Kuzwa ka lona lizazi leo, baana bene nibeleka ni bona bao balemuha kuli nenilika ka taata kutuhela mukwa waka wa kubuhanga maswaniso a mapunu mi batuhela kunihapelezanga kueza lika zene niezanga kwamulaho.

Hamulaho wa nako, ni ka kutusiwa hahulu ki Jehova, natuhela mukwa waka wa kubuhanga maswaniso a mapunu. Ka silimo sa 1999, nakolobezwa sina yomuñwi wa Lipaki za Jehova, ili kubonisa buitebuho bwaka ka kufiwa kolo yeñwi ya kupila bupilo bobunde, bwa tabo.

Cwale nautwisisa libaka Jehova hatoile lika zene nilata ka nako yetelele cwalo. Kabakala kuli ki Ndate yalilato, naabata kunisileleza kwa butata bobutiswa ki kubuhanga maswaniso a mapunu. Manzwi a kwa Liproverbia 3:5, 6 ki a niti luli! Manzwi ao ali: “U sepe Muñaa Bupilo ka pilu ya hao kaufela, mi u si ke wa tiyela fa butali bwa hao; U beye Muñaa Bupilo mwa milelo ya hao kaufela, mi Yena u ka lukisa linzila za hao.” Likuka za Bibele linisilelelize, mi hape linitusize kukondisa mwa bupilo.—Samu 1:1-3.

Kwamulaho, neniitoile na muñi, kono cwale seniikutwa kuli ni mutu wa butokwa mi ninani kozo ya mwa munahano. Nipila bupilo bobunde mi niikutwa kuli Jehova uniswalezi mi wanitusa. Ka silimo sa 2000, nanyalana ni bo Karolin, ili kaizeli yomunde wa Sikreste yalata hahulu Jehova sina na. Luikola kozo mwa ndu yaluna. Luikutwa kuba ni tohonolo yetuna ka kuba mwahalaa kopano ya mizwale ba mwa lifasi kaufela, ili babanani mupilelo okenile ni babalatana.