1. Ki buikolwiso mañi bolunani bona?

 KA KUBA batanga ba Jehova, lwaziba kuli walulata mi ubata kuli lupile bupilo bobunde hahulu. (Maro. 8:35-39) Hape lwaziba kuli likuka za mwa Bibele kamita zalutusanga halu lisebelisa. (Isa. 48:17, 18) Kono kucwañi haiba lukopana ni miinelo yetaata yene lusika libelela?

2. Ki miinelo mañi yetaata yelukona kukopana ni yona, mi ki lipuzo mañi zelukona kuipuza?

² Batanga ba Jehova kaufela bakopananga ni miliko. Ka mutala, lukona kufosezwa ki mutu yomuñwi wa mwa lubasi lwaluna. Mwendi lukula butuku bobutuna bobu lupaleliswa kueza zeñata mwa sebelezo yaluna ku Jehova. Mwendi lukopana ni muinelo omuñwi otaata kabakala kozi ya ka taho yeneezahezi. Kamba mwendi lukona kunyandiswa kabakala litaba zelulumela. Halukopana ni miliko yecwalo, lukona kuipuza kuli: ‘Ki kabakalañi lika ze haliezahala ku na? Kana kunani zenifosize? Kana taba ye ibonisa kuli Jehova haanishemubi?’ Kana mukile mwaikutwa cwalo? Haiba ki cwalo, musike mwazwafa. Batanga ba Jehova babañata babasepahala bakile baikutwa cwalo.—Samu 22:1, 2; Hab. 1:2, 3.

3. Luitutañi kwa Samu 34:19?

³ Mubale Samu 34:19. Mulemuhe lituto zepeli za butokwa zefumaneha mwa samu ye: (1) Batu babalukile bakopananga ni miinelo yetaata. (2) Jehova walulamulelanga kwa miliko yelukopananga ni yona. Jehova ululamulelanga cwañi? Nzila yeñwi  yaezanga cwalo ka yona ki ka kulutusa kuba ni mubonelo oswanela ka za bupilo mwa lifasi le. Nihaike kuli Jehova ulusepisa kuli lukaba ni tabo haiba lumusebeleza, taba yeo haitalusi kuli haluna kukopana ni miinelo yetaata ka nako ya cwale. (Isa. 66:14) Ulususueza kuisa hahulu pilu kwa lika zaka luezeza kwapili, mi ka nako yeo lukaikola bupilo kuya kuile sina feela mwabatela. (2 Makor. 4:16-18) Kono ka nako ya cwale, ulutusa kuzwelapili kumusebeleza zazi ni zazi.—Mali. 3:22-24.

4. Lukanyakisisañi mwa taba ye?

⁴ Halunyakisiseñi zelukona kuituta kwa mitala ya batanga ba Jehova babasepahala ba mwa linako zene iñolwa Bibele ni ba mwa linako zaluna. Sina moluka itutela, lukona kukopana ni miinelo yetaata yelusika libelela. Kono haiba luitinga ku Jehova, ukazwelapili kulutiisa. (Samu 55:22) Halunze lunyakisisa mitala ye, muipuze kuli: ‘Nenika eza cwañi kambe neniipumani mwa muinelo oswana? Mitala ye initusa cwañi kusepa hahulu Jehova? Ki lituto mañi zenikona kusebelisa mwa bupilo bwaka?’

5. Ki butata mañi bwanaakopani ni bona Jakobo kabakala Labani? (Mubone siswaniso sesi fa kava.)

⁵ Batanga ba Jehova ba mwa linako zene iñolwa Bibele nebakopani ni miinelo yetaata yene basika libelela. Halunyakisiseñi mutala wa Jakobo. Ndatahe naamulaezi kunyala yomuñwi wa bana babasizana ba Labani, wahabo bona yanaalapela Mulimu, mi ndatahe naamutaluselize kuli Jehova naaka mufuyaula hahulu. (Gen. 28:1-4) Kacwalo, Jakobo naangile muhato oswanela. Azwa mwa naha ya Kanana kuliba habo Labani, yanaanani bana babasizana bababeli, ili Lea ni Rahele. Jakobo alata Rahele mwanaa Labani wamusizana yomunyinyani, mi alumela kusebeleza ndatahe lilimo ze 7 kuli amunyale. (Gen. 29:18) Kono lika nelisika zamaya sina mwanaanahanela Jakobo. Labani amupuma ka kumunyalisa mwanaa hae wamusizana yomuhulu, Lea. Labani alumeleza Jakobo kunyala Rahele sunda iliñwi kuzwa fo, kono naanani kumusebeleza lilimo zeñwi ze 7. (Gen. 29:25-27) Labani hape naaputelezi Jakobo mwa litaba za lipisinisi. Labani naaezize maswe Jakobo ka lilimo ze 20!—Gen. 31:41, 42.

6. Ki miinelo yetaata ifi yemiñwi yanaakopani ni yona Jakobo?

⁶ Jakobo naakopani ni miinelo yemiñwi yetaata. Naanani lubasi lolutuna kono fokuñwi bana bahae babashimani nebasa pilisanangi ka kozo. Mane nebalekisize Josefa munyanaa bona mwa butanga. Bana bahae babañwi babashimani bababeli, ili Simioni ni Livi, nebashubulisize lubasi lwabona ni kushwaulisa libizo la Jehova. Kuzwa fo, Rahele, musalaa Jakobo yanaalata hahulu naatimezi hanaapuluha mwanaa bona wabubeli. Mi Jakobo naanani kututela kwa naha ya Egepita hasasupezi kabakala lukupwe lolutuna mwa naha.—Gen. 34:30; 35:16-19; 37:28; 45:9-11, 28.

7. Jehova naabonisize cwañi Jakobo kuli naamushemuba?

⁷ Mwa miinelo yeo kaufela, Jakobo naasika tuhela kubonisa tumelo ku Jehova mi naasepile lisepiso zahae. Mi Jehova naabonisize kuli naashemuba Jakobo. Ka mutala, kusina taba ni bupumi bwa Labani, Jehova naatusize Jakobo kuba ni sifumu sesiñata. Mi munahane feela mo Jakobo naaitumelezi ku Jehova hanaaboni mwanaa hae Josefa hape, ili yo ka nako yetelele naanahana kuli ushwile! Jakobo naakonile kutiyela miinelo yetaata yanaakopani ni yona kakuli naanani silikani sesitiile ni Jehova. (Gen. 30:43; 32:9, 10; 46:28-30) Ni luna lukakona kutiyela miinelo yetaata yelusika libelela haiba luzwelapili kuba ni silikani sesitiile ni Jehova.

8. Ki nto mañi yanaabata kueza Mulena Davida?

 ⁸ Mulena Davida naasika kona kueza lika kaufela zanaabata kueza mwa sebelezo yahae ku Jehova. Ka mutala, Davida naabata luli kuyahela Mulimu wahae tempele. Naataluselize mupolofita Natani taba yeo. Natani naamualabile kuli: “Ueze kaufela sesi mwa pilu yahao, kakuli Mulimu wa niti uinzi ni wena.” (1 Makol. 17:1, 2) Kaniti luli, manzwi ao alukela kuba anaasusuelize hahulu Davida. Kubonahala kuli naakalisize kuitukiseza musebezi-tuna wo honafo feela.

9. Ki lika mañi zanaaezize Davida hanaataluselizwe taba yeñwi yanaasika libelela?

⁹ Kono kusika fita nako yetelele kuzwa fo, mupolofita wa Jehova akutela ku Davida ni kumutaluseza taba yeñwi yanaasika libelela. “Ka bona busihu bo,” Jehova ataluseza Natani kuli Davida haki yena yanaaka yaha tempele; kono neika yahiwa ki yomuñwi wa bana bahae babashimani. (1 Makol. 17:3, 4, 11, 12) Ki lika mañi zanaaezize Davida hanaataluselizwe taba yeo? Naasika zwafa kono naaezize lika zeñwi kuli atuse mwa musebezi wo. Naaonga-ongile masheleñi ni lika zeñwi zanaaka tokwa mwanaa hae Salumoni kuli apete musebezi wo.—1 Makol. 29:1-5.

10. Jehova naafuyauzi cwañi Davida?

¹⁰ Jehova asataluseza feela Davida kuli haki yena yanaaka yaha tempele, aeza tumelelano ni yena. Jehova naabulelezi Davida kuli yomuñwi wa bana bahae naakabusa kuya kuile. (2 Sam. 7:16) Mwa lifasi lelinca, munahane feela tabo yakaba ni yona Davida kuziba kuli uikola bupilo mwatasaa Puso ya Jesu ya Lilimo ze 1,000, ili Mulena yazwa mwa lusika lwahae! Taba ye iluluta kuli nihaike kuli halukoni kuezeza Jehova lika kaufela zelubata kumuezeza, Mulimu waluna wakona kulufuyaula ka nzila yene lusika libelela.

11. Bakreste ba mwa linako za baapositola nebafuyauzwi cwañi nihaike kuli Mubuso neusika taha ka nako yene baulibelela? (Likezo 6:7)

¹¹ Bakreste ba mwa linako za baapositola nebakopani ni miinelo yetaata yene basika libelela. Ka mutala, nebanyolelwa hahulu kuli Mubuso wa Mulimu utahe, kono nebasa zibi fone ikaezahalela taba yeo. (Lik. 1:6, 7) Kacwalo, ki lika mañi zene baezize? Nebapatehile kueza musebezi wa kukutaza. Hane banze bakutaza taba yende mwa libaka zeñata, nebaboni mo Jehova naafuyaulela buikatazo bwabona.—Mubale Likezo 6:7.

12. Ki lika mañi zene baezize Bakreste ba mwa linako za baapositola hane kubile ni lukupwe?

¹² Nako yeñwi, lukupwe lolutuna neluwezi “lifasi kamukana leliyahilwe ki batu.” (Lik. 11:28) Bakreste ba mwa linako za baapositola ni bona nebakopani ni butata bo. Munahane feela manyando ene bakopani ni ona kabakala lukupwe lolutuna lo. Kusina kukakanya, litoho za mabasi nebaikalezwi mone bakafumanela mabasi abona lico. Kono kucwañi ka za babanca bane babata kuekeza kwa bukombwa bwabona? Kana nebaikutwile kuli nebatokwa kulibelela pili kuli lukupwe lufele mwendi kihona hane bakaanga muhato wo? Kusina taba ni zene bakopani ni zona, Bakreste bao nebaezize mone bakonela kaufela kutiyela muinelo wo. Nebazwezipili kukutaza ka mone bakonela kaufela, mi nebaikabezi lika zene banani zona ni mizwale ni likaizeli babona ba mwa Judea.—Lik. 11:29, 30.

13. Bakreste nebafuyauzwi cwañi ka nako ya lukupwe?

¹³ Bakreste nebafuyauzwi cwañi ka nako ya lukupwe? Batu bane baamuhezi lituso nebaboni mo Jehova naabatuselize. (Mat. 6:31-33) Nebaikutwile kuli mizwale ni likaizeli babona bane babatusize neba balata hahulu. Mi bane bafile linubu kamba kutusa mizwale ni likaizeli babona mwa linzila zeñwi, nebabile ni tabo  kabakala bufani bwabona. (Lik. 20:35) Jehova naabafuyauzi kaufelaa bona kabakala kuli nebatiyezi miinelo yetaata.

14. Ki lika mañi zeneezahezi ku Barnabasi ni muapositola Paulusi, mi nekuzwileñi mwateñi? (Likezo 14:21, 22)

¹⁴ Bakreste ba mwa linako za baapositola hañata nebanyandiswanga, mi fokuñwi nekubanga cwalo ka nako yene basika libelela. Halunyakisiseñi zeneezahezi ku Barnabasi ni muapositola Paulusi hane banze bakutaza mwa Listra. Kwa makalelo, batu neba baamuhezi hande mi nebateelelize ku bona. Kono hasamulaho, balwanisi “bashemaeta buñata,” mi babañwi ba batu bao bapobaula Paulusi ni kumusiya kwande a muleneñi banze banahana kuli ushwile. (Lik. 14:19) Kono Barnabasi ni Paulusi bazwelapili kukutaleza kwa libaka lisili. Ki lika mañi zenezwile mwateñi? Baeza “balutiwa babañatanyana,” mi batiisa mizwale ni likaizeli babona ka manzwi ni ka mutala wabona. (Mubale Likezo 14:21, 22.) Batu babañata nebatusizwe hahulu bakeñisa kuli Barnabasi ni Paulusi nebasika zwafa kusina taba kuli nebanyandisizwe ka nako yene basika libelela. Haiba luzwelapili kueza musebezi walufile Jehova lusazwafi, uka lufuyaula.

15. Muitutañi kwa mutala wa Muzwale A.H. Macmillan?

¹⁵ Pili silimo sa 1914 sisika fita kale, batanga ba Jehova nebalibelela kuli lika zeñwi nelika ezahala. Ka mutala, halunyakisiseñi zeneezahezi ku Muzwale A.H. Macmillan. Sina batu babañata bane bapila ka nako yeo, Muzwale Macmillan naanahana kuli naatuha aamuhela mupuzo wahae wa kuya kwa lihalimu. Mwa ngambolo yanaafile mwa September ka 1914, naabulezi kuli: “Ngambolo ya nyangela yenifa ye mwendi ki yona ya mafelelezo.” Kono yeo nesi yona ngambolo yahae ya mafelelezo. Muzwale Macmillan naañozi cwana hasamulaho: “Mwendi babañwi ku luna nelumatukezi hahulu kunahana kuli nelukaya kwa lihalimu honafo feela.” Naaekelize kuñola kuli: “Nelutokwa feela kuzwelapili kupateha mwa sebelezo ya Mulena.” Muzwale Macmillan naazwezipili kupateha luli. Naatukufalezwi kukutaza. Naabile ni tohonolo ya kususueza mizwale babañata bane bali mwa tolongo kabakala kuhana kukena busole. Mi naazwezipili kufumaneha kwa mikopano ya puteho ni hasaasupezi. Muzwale Macmillan naatusehile cwañi kabakala kuitusisa hande nako yahae hanaanzaa libelela mupuzo wahae? Nakonyana pili asika shwa kale ka 1966, naañozi kuli: “Tumelo yaka isatiile sina feela mone itiyezi kwamulaho.” Kaniti luli, Muzwale Macmillan ulutomezi mutala omunde hahulu kaufelaa luna olukona kulikanyisa, sihulu haiba lukopani ni miinelo yetaata ka nako yetelele kufita mone lulibelelela!—Maheb. 13:7.

16. Ki butata mañi bwanaakopani ni bona Muzwale Herbert Jennings ni musalaa hae bone basika libelela? (Jakobo 4:14)

¹⁶ Batanga ba Jehova babañata kacenu bakopana ni butata bwa kusaba ni buikangulo bobunde, ili nto yene basika libelela. Ka mutala, muzwale yomuñwi yabizwa Herbert Jennings b mwa likande la zeezahezi mwa bupilo bwahae, utalusa mo yena ni musalaa hae nebaikolezi kusebeza sina balumiwa mwa Ghana. Kono hamulaho wa nako, afumanwa ni butuku bobutuna bwa kulembwala ni kuba ni sizuhela. Muzwale Jennings naakutezi kubulela manzwi a kwa Jakobo 4:14, ka kubulela kuli: “Nelusika libelela kuli lukakopana ni butata bo kakuli hakuna mutu yakona kuziba mobuka bela bupilo bwahae ‘kamuso.’” (Mubale.) Naañozi kuli: “Lwalemuha kuli nelusa koni kuzwelapili kuina mwa naha yeo; kacwalo, lwalukisa kuzwa mwa Ghana ni kusiya balikani baluna  babatuna mi lwakutela kwa Canada [kuli niyo fiwa likalafo].” Jehova naatusize Muzwale Jennings ni musalaa hae kuzwelapili ku musebeleza ka busepahali kusina taba ni butata bone bakopana ni bona.

17. Mutala wa Muzwale Jennings neutusize cwañi mizwale ni likaizeli bahae?

¹⁷ Muzwale Jennings mwa likande la zeezahezi mwa bupilo bwahae naatalusize ka kunonga zeneezahezi luli ku yena mi likande lahae litusize hahulu batu babañwi. Kaizeli yomuñwi naañozi kuli: “Ha ni si ka susuezwa kale hahulu sina mo ni susuelelizwe ha ne ni balile taba ye. . . . Ku bala ka mo muzwale Jennings n’a itombolezi ku si na taba ni ku kula kwa hae, ne ku ni tusize ku bona muinelo wa ka ka nzila ye itikanelezi.” Ka mukwa oswana, muzwale yomuñwi naañozi kuli: “Ha se ni sebelize sina eluda mwa puteho ka lilimo ze lishumi, ne ni na ni ku tuhela tohonolo ya ka bakeñisa ku kula butuku bwa munahano. Maikuto a ku palelwa ne a ni tomohisanga pilu hañata ha ni bala litaba ze ezahezi mwa bupilo. . . . Kono buitiiso bwa muzwale Jennings ne bu ni tiisize.” Taba yeo iluluta kuli haiba luitiisa halukopana ni miinelo yetaata yelusika libelela, lukasusueza babañwi. Nihaike kuli lika halikoni kuezahala sina mone luhupulela, mutala waluna wa buitiiso ni kuba ni tumelo usakona kususueza babañwi.—1 Pit. 5:9.

18. Sina mokuboniselizwe mwa maswaniso, muitutañi kwa mutala wa mbelwa wa kwa Nigeria?

¹⁸ Likozi zecwale ka butuku bobuyambukela bwa COVID-19 liamile batanga ba Jehova babañata. Ka mutala, mbelwa yapila kwa Nigeria naasina hande lico ni masheleñi a kuitusisa. Zazi leliñwi kakusasana, mwanaa hae wamusizana naamubuzize zene bakaca hamulaho wa kuapeha laisinyana ya mafelelezo yene banani yona. Kaizelaa luna naataluselize mwanaa hae kuli nebasina masheleñi kamba lico, kono nebatokwa kulikanyisa mbelwa wa kwa Sarepta  ka kuapeha sico sene banani sona sa mafelelezo ni kusepa hahulu Jehova. (1 Mal. 17:8-16) Mane pili basika kalisa kale kunahana zene bakaca zazi leo musihali, baamuhela lico zenezwa kwa mizwale ni likaizeli babona. Lico zene baamuhezi neli zeñata hahulu kuli mane nelikona kubaangela lisunda zefitelela zepeli. Kaizeli yo naabulezi kuli naasazibi kuli Jehova naateeleza ka tokomelo kwa manzwi anaabulelezi mwanaa hae wamusizana. Kaniti luli, haiba luitinga ku Jehova halukopana ni miinelo yetaata yelusika libelela, lukasutelela hahulu ku yena.—1 Pit. 5:6, 7.

19. Ki nyandiso mañi yakopani ni yona Muzwale Aleksey Yershov?

¹⁹ Cwanoñu fa, mizwale ni likaizeli baluna babañata bakopani ni nyandiso ka nako yene basika libelela. Halunyakisiseñi mutala wa Muzwale Aleksey Yershov yapila kwa Russia. Ka nako yanaakolobezwa Muzwale Yershov ka 1994, batanga ba Jehova mwa naha yeo nebalukuluhile kueza lika zeñwi zeama bulapeli bwabona. Kono hamulaho wa fo, miinelo yacinca kwa Russia. Mwa 2020, mapokola ba muuso bataseza ndu ya Muzwale Yershov ni kuiseca mi bamuamuha maluwo ahae amañata. Likweli zeñata kuzwa fo, ba muuso bamuzekisa mi afumanwa ni mulatu. Ka bumai, katulo yeo neitomile fa mavidio anaarekodilwe ki mutu yomuñwi yanaaipumisa kuli naatabela kuituta Bibele mi naaitutile ni yena ka nako yefitelela silimo. Taba yeo neifosahalile luli!

20. Ki lika mañi zetusize Muzwale Yershov kutiisa silikani sahae ni Jehova?

²⁰ Kana kunani zende zenezwile ku zanaakopani ni zona Muzwale Yershov? Eni. Silikani sahae ni Jehova sitiile hahulu. Utalusa kuli: “Na ni bakuluna selulapelanga hamoho hañata. Ninahana kuli nenisike nakona kutiyela muinelo wo kusina kutusiwa ki Jehova.” Uekeza kubulela kuli: “Kueza tuto ya ka butu kunitusanga kuitiisa hanizwafile. Ninahanisisanga mitala ya batanga ba Mulimu ba kwamulaho bane basepahala. Kunani mitala yemiñata ya batu bababulezwi mwa Bibele yebonisa libaka hakuli kwa butokwa kuikuzeza ni kusepa Jehova.”

21. Luitutileñi mwa taba ye?

²¹ Luitutileñi mwa taba ye? Luitutile kuli fokuñwi lukopananga ni miinelo yetaata yelusika libelela. Nihakulicwalo, Jehova kamita watusanga batanga bahae babaitinga ku yena. Sina moliboniseza liñolo fokutomile toho ya taba ye, “manyando a mutu yalukile ki amañata, kono Jehova umulamulela ku ona kaufela.” (Samu 34:19) Haike luzweleñipili kuisa pilu kwa tuso yalufa Jehova isiñi kwa manyando aluna. Haiba lueza cwalo, ni luna sina muapositola Paulusi lukakona kubulela kuli: “Nifumana maata mwa lika kaufela ka yena yanifa maata.”—Mafil. 4:13.