1. Hamutaluse zeneezahezi Jesu haeza makazo yahae yapili.

 MUEZE inge bababona zeezahala Jesu hakalisa bukombwa bwahae ibato ba kwa mafelelezo a silimo sa 29 C.E. Jesu, Maria mahe, ni balutiwa bahae babañwi, bamemilwe kwa mukiti wa linyalo kwa Kana, ili munzi oli kwa mutulo wa tolopo ya Nazareta mwahuliselizwe Jesu. Maria ki mulikanaa lubasi lwa munyali ni munyaliwa mi kubonahala kuli utusa kubabalela batu babafumanehile kwa mukiti wo. Kono mukiti wo haunze uzwelapili, waine yafela, mi bo ki butata bobutuna bobukona kuswabisisa munyali ni munyaliwa ni mabasi abona. b Kubonahala kuli batu babafumanehile kwa mukiti wo ki babañata hahulu kufita mone kulibelelelwa. Maria uya ku mwanaa hae kapili-pili mi uyo mubulelela kuli: “Habana waine.” (Joa. 2:1-3) Jesu uezañi? Ueza nto yeñwi yekomokisa hahulu, ili kufetula mezi kuaeza “waine yende.”—Joa. 2:9, 10.

2-3. (a) Jesu naaitusisize cwañi maata anaanani ona a kueza limakazo? (b) Limakazo zanaaezize Jesu likona kulutusa cwañi?

² Jesu naaezize limakazo zeñwi zeñata ka nako ya bukombwa bahae. c Naaitusisize maata anaanani ona kutusa batu babañata-ñata. Ka mutala, nako yeñwi naaezize makazo ya kufepa baana ba 5,000 mi hasamulaho ba 4,000, mi mwendi hakubaliwa  basali ni banana bane baliteñi ka nako yeo, palo hamoho neikona kufitelela 27,000. (Mat. 14:15-21; 15:32-38) Ka nako yeo, Jesu hape naafolisize batu babañata bane bakula. (Mat. 14:14; 15:30, 31) Muhane feela tabo yetuna yene babile ni yona batu babañata Jesu hanaa bafolisize ni kubafepa ka makazo!

³ Limakazo zanaaezize Jesu zakona kulutusa ni luna kacenu. Mwa taba ye, lukanyakisisa zeñwi za lituto zeluituta kwa limakazo zeo zekona kutiisa tumelo yaluna. Kihona lukanyakisisa zelukona kuituta kwa tulemeno twanaabonisize Jesu hanaaeza limakazo zeo, ili buikokobezo ni mukekecima.

4. Lituto zeluituta kwa limakazo zanaaezize Jesu likona kulutusa cwañi?

⁴ Limakazo zanaaezize Jesu liluluta lituto zeñata ka za hae ni Ndatahe, ili lituto zekona kutiisa tumelo yaluna. Kakuli mane Jehova ki yena yanaafile Jesu maata a kueza limakazo zeo. Liñolo la Likezo 10:38 lilubulelela kuli: “Mulimu naamutozize [Jesu] ka moya okenile ni ka maata, mi aya mwa naha kaufela anzaa eza misebezi yeminde ni kufolisa kaufela babahatelezwi ki Diabulosi, kakuli Mulimu naali ni yena.” Hape muhupule kuli lika kaufela zanaabulezi Jesu ni zanaaezize, kukopanyeleza cwalo ni limakazo zanaaezize, libonisa kuli naalikanyisize Ndatahe ka kutala ka kuunga lika sina mwanaa liingela Ndatahe. (Joa. 14:9) Halunyakisiseñi lituto zetaalu zelukona kuituta kwa limakazo zanaaezize Jesu.

5. Ki lika mañi zenesusumelize Jesu kueza limakazo? (Mateu 20:30-34)

⁵ Tuto yapili kikuli, Jesu ni Ndatahe balulata hahulu. Jesu hanaali fa lifasi, naabonisize kuli naalata hahulu batu ka kuitusisa maata anaanani ona a kueza limakazo kutusa batu bane banyanda. Nako yeñwi, baana bababeli ba libofu neba mukupile kuli abatuse. (Mubale Mateu 20:30-34.) Mulemuhe kuli Jesu ‘naabashwezi makeke’ mi abafolisa. Pulelo ya Sigerike yetolokilwe kuli ‘kushwela makeke’ yeitusisizwe kwa liñolo le, ibonisa kuli Jesu naaikutwile hahulu bumaswe hanaaboni manyando abona. Bakeñisa kuli Jesu naalata batu, naabashwezi makeke mi naafepile batu bane bashwile tala ni kufolisa muuna yanaakula mbingwa. (Mat. 15:32; Mare. 1:41) Lunani buikolwiso bwa kuli Jehova, yena Mulimu yanani “mukekecima” ni Mwanaa hae balulata hahulu mi baikutwanga hahulu bumaswe haba lubona inze lunyanda. (Luka 1:78; 1 Pit. 5:7) Banyolezwi hahulu kufelisa manyando kaufela ebakopana ni ona batu!

6. Mulimu ufile Jesu maata a kuezañi?

⁶ Tuto yabubeli kikuli, Mulimu ufile Jesu maata a kufelisa miinelo yetaata kaufela yebakopana ni yona batu. Jesu hanaaezize limakazo, naabonisize kuli unani maata a kufelisa miinelo yetaata yelusa koni kufelisa luna bañi. Ka mutala, unani maata a kululukulula kwa lika zetahiseza batu butata, ili sibi seluhozize sesitahisa makulanu ni lifu. (Mat. 9:1-6; Maro. 5:12, 18, 19) Limakazo zanaaezize libonisa kuli wakona kufolisa “mifuta kaufela” ya matuku, mane nihaiba kuzusa babashwile. (Mat. 4:23; Joa. 11:43, 44) Hape, unani maata a kuombalisa mañungwa amatuna ni kulukulula batu kwa mioya yemaswe. (Mare. 4:37-39; Luka 8:2) Kwaomba-omba luli kuziba kuli Jehova ufile Mwanaa hae maata amatuna cwalo!

7-8. (a) Limakazo zanaaezize Jesu lilutusa kuba ni buikolwiso mañi? (b) Ki ifi makazo yemunyolelwa hahulu kuto bona mwa lifasi lelinca?

⁷ Tuto yabulaalu kikuli, lwakona kukolwa luli kuli Mulimu ukaitusisa Mubuso wahae kutaleleza lika kaufela zasepisize kuluezeza kwapili. Limakazo zanaaezize Jesu hanaali fa lifasi liluluta kuli ka kuba Mulena wa Mubuso  wa Mulimu, ukaeza lika zetuna hahulu nikufita. Halunyakisiseñi zatuha aluezeza Kreste hakabusa lifasi. Lukaba ni buikangulo bobunde kwa mubili kakuli ukafelisa mufuta kaufela wa matuku ni buyanga zenyandisa batu. (Isa. 33:24; 35:5, 6; Sin. 21:3, 4) Haluna kushwa tala kamba kunyanda kabakala likezahalo za ka taho. (Isa. 25:6; Mare. 4:41) Lukaba ni tabo yetuna haluka amuhela balatiwa baluna babashwile babali mwa “mabita a kupulo.” (Joa. 5:28, 29) Ki ifi makazo yemunyolelwa hahulu kuto bona mwa lifasi lelinca?

⁸ Jesu hanaaeza limakazo, naabonisize buikokobezo bobutuna ni mukekecima, ili tulemeno toluswanela kulikanyisa. Halunyakisiseñi mitala yemibeli, lukakala ka kunyakisisa zeneezahezi kwa mukiti wa linyalo mwa Kana.

9. Ki lika mañi zanaaezize Jesu fa mukiti wa linyalo? (Joani 2:6-10)

⁹ Mubale Joani 2:6-10. Waine hane ifelile fa mukiti wa linyalo, kana Jesu naatamehile kueza sesiñwi ka za teñi? Batili. Hakuna bupolofita bone bubonisa kuli Mesia naakaeza makazo ya kuli kube ni waine. Kono munahane feela mone mukaikutwela lino hane likafela fa mukiti wamina wa linyalo. Kubonahala kuli Jesu naashwezi makeke lubasi lo, sihulu munyali ni munyaliwa, mi naasabati kuli baswabisiswe ki taba yeo. Kacwalo, sina mokutaluselizwe kwa makalelo, naaezize makazo. Naafetuzi mezi abato eza malita a 390 kuaeza waine yende hahulu. Kubonahala kuli naaezize  waine yeñata cwalo kuli yeneka siyala ikone kuitusiswa kwapili kamba kuli ikone kulekiswa ilikuli bo mutu ni musalaa hae bao bafumane masheleñi. Kaniti luli, bo mutu ni musalaa hae bane basazo nyalana bao, balukela kuba bane baitumezi hahulu!

10. Ki lifi zeñwi za litaba za butokwa zeñozwi kwa Joani kauhanyo 2? (Mubone ni siswaniso.)

¹⁰ Halunyakisiseñi litaba zeñwi za butokwa zeñozwi kwa Joani kauhanyo 2. Kana mulemuhile kuli Jesu haki yena yanaatalize mezi mwa linkwana? Kono naataluselize batanga kutaza mezi mwa linkwana kabakala kuli naasabati kuiponahalisa. (Timana 6 ni 7) Mi hamulaho wa kufetula mezi kuaeza waine, Jesu haki yena yanaaisize waine yeo ku muzamaisi wa mukiti. Kono naataluselize batanga kueza cwalo. (Timana 8) Jesu naasika anga komoki ya waine, kuyema fapilaa batu bane bamemilwe kwa mukiti wo, ni kuitumba ka kubulela kuli: ‘Hamuutwe moiutwahalela waine yenisazo eza!’

11. Luitutañi kwa makazo yanaaezize Jesu?

¹¹ Luitutañi kwa makazo yanaaezize Jesu ya kufetula mezi kuaeza waine? Luituta kuba ni buikokobezo. Jesu naasika itumba ka za makazo yanaaezize yeo; mane naasika itumba nihanyinyani ka za lika zanaaezize. Kono naabonisize buikokobezo ni kukuta-kutela kufa Ndatahe kanya ni tumbo. (Joa. 5:19, 30; 8:28) Haiba lulikanyisa Jesu ka kuzwelapili kuba ni buikokobezo, haluna kuitumba kabakala lika zelupetile. Lusike lwaitumba kabakala nto ifi kamba ifi yelukona kupeta mwa sebelezo yaluna ku Jehova, kono luitumbe kabakala tohonolo yelunani yona ya kusebeleza Mulimu yomunde. (Jer. 9:23, 24) Haike lumufe tumbo yemuswanela. Kaniti luli, hakuna nto yende niyekana yelukona kupeta lusatusiwi ki Jehova!—1 Makor. 1:26-31.

12. Ki ifi nzila yeñwi yelukona kulikanyisa ka yona buikokobezo bwa Jesu? Mufe mutala.

¹² Halunyakisiseñi nzila yeñwi yelukona kulikanyisa ka yona buikokobezo bwa Jesu. Halunyakisiseñi mutala wo: Luungeñi kuli muuna-muhulu yomuñwi utanda nako yeñata kutusa sikombwa sa puteho yasali yomunca kuitukiseza kufa ngambolo yahae ya nyangela yapili. Kabakaleo, muzwale yomunca yo ufa ngambolo yesusueza, mi mizwale ni likaizeli mwa puteho baikola ngambolo yeo. Hamulaho wa mukopano, mutu yomuñwi uya ku muuna-muhulu yo ni kuyo mubulelela kuli: ‘Ngambolo yafile Muzwale Ngete ibile yende hahulu nji cwañi?’ Kana muuna-muhulu yo ukabulela kuli: ‘Eni, kono nenitandile nako yeñata hahulu kumutusa’? Kamba kana ukabulela ka buikokobezo kuli: ‘Eni, ibile yende. Niikozi yona luli?’ Haiba luba ni buikokobezo, haluna kubata kulumbiwa kabakala lika zende zeluezelize batu babañwi. Lukaba ni tabo ka kuziba kuli Jehova wabona zelueza mi waitebuha zona. (Mubapanye Mateu 6:2-4; Maheb. 13:16) Kaniti luli, haiba lulikanyisa Jesu ka kuba ni buikokobezo, lukatabisa Jehova.—1 Pit. 5:6.

13. Ki lika mañi zabona Jesu bukaufi ni muleneñi wa Naine, mi uezañi ka za teñi? (Luka 7:11-15)

¹³ Mubale Luka 7:11-15. Halunyakisiseñi zeneezahezi ibato ba lilimo zepeli kuzwa fakalela bukombwa bwahae Jesu. Uile kwa Naine, muleneñi omuñwi wa Galilea oli bukaufi ni Shunemi, ili ko mupolofita Elisha naazusize kwa bafu mwana wamushimani wamusali yomuñwi ibato ba lilimo ze 900 kwamulaho. (2 Mal. 4:32-37) Jesu hanzaa atumela makenelo a muleneñi wo, ubona batu babañata babazwa mwa muleneñi wo babayo buluka mufu. Ki muinelo otomohisa pilu luli—mbelwa yomuñwi ushwezwi ki mwanaa  hae anosi. Kono mbelwa yo haayo anosi; batu babañata babazwa mwa muleneñi wo bainzi ni yena. Jesu uyemisa batu bao babaya kwa mabita mi uezeza mbelwa yo nto yeñwi yekomokisa—uzusa mwanaa hae kwa bafu! Yo ki yena mutu wapili kwa batu babalaalu banaazusize Jesu kwa bafu babañozwi mwa Libuka za Evangeli.

14. Ki litaba lifi zeñwi za butokwa zefumaneha kwa Luka kauhanyo 7? (Mubone ni siswaniso.)

¹⁴ Halunyakisiseñi litaba zeñwi za butokwa zefumaneha kwa Luka kauhanyo 7. Kana mulemuhile kuli Jesu pili ‘naaboni’ mbelwa yanaashwezwi ki mwanaa hae yanaalila kihona “amushwela makeke”? (Timana 13) Kacwalo, Jesu mwendi hanaaboni musali yo hazamaya fapilaa situpu sa mwanaa hae inzaa lila, naamushwezi makeke. Jesu naasika shwela feela musali yo makeke; naangile muhato wa kumutusa. Kusina kukakanya, naaambozi ni yena ka nzila yeomba-omba, mi naaize: “Tuhela kulila.” Hasamulaho, amutusa. Naazusize mwanaa hae kwa bafu mi “amufa ku mahe.”—Timana 14 ni 15.

15. Luitutañi kwa makazo yanaaezize Jesu?

¹⁵ Luitutañi kwa makazo yanaaezize Jesu ya kuzusa mwanaa mbelwa kwa bafu? Luituta kuli luswanela kubonisa mukekecima batu babashwezwi. Ki niti kuli halukoni kuzusa batu babashwile, sina mwanaaezelize Jesu. Kono sina Jesu, haiba luba ni temuho, lwakona kubonisa batu babashwezwi mukekecima. Lukona kueza cwalo ka kubulela ni kueza molukonela kaufela kubatusa ni kubaomba-omba. d (Liprov. 17:17; 2 Makor. 1:3, 4; 1 Pit. 3:8) Nihaiba feela kubulela manzwi asikai ni kubaezeza lika zenyinyani kwakona kubatiisa ni kubaomba-omba.

16. Sina mokuboniselizwe mwa siswaniso, muitutañi ku zeneezahezi ku me yomuñwi yanaasazo shwelwa ki mwanaa hae?

¹⁶ Halunyakisiseñi mutala wo. Lilimonyana kwamulaho, mizwale ni likaizeli nebaopela pina kwa mukopano wa puteho, mi kaizeli yomuñwi alemuha kuli me yomuñwi yanaali bukaufi  ni yena naasweli kulila. Pina yeo neibulela za sepo ya zuho, mi mushemi yo kihona hanaasazo shwelwa ki mwanaa hae wamusizana yanaasali yomunca. Ka kuziba taba yeo, kaizeli yo honafo feela ayo yema kwatuko ni yena, amuswala fa liheta, mi aopela pina kaufela ni yena. Me yo hasamulaho naabulezi kuli: “Taba yeo nei nitusize kulata hahulu mizwale ni likaizeli baka.” Naaitebuhile hahulu kuli naaile kwa mukopano wa puteho zazi leo. Utalusa kuli: “Kwa Ndu ya Mubuso ki kona kolukona kufumana tuso.” Lwakona kukolwa kuli Jehova walemuhanga mi waitebuha nihaiba lika zenyinyani zelueza kuli lubonise mukekecima babashwezwi, ili “babaswabile.”—Samu 34:18.

17. Luitutileñi mwa taba ye?

¹⁷ Kuituta ka za limakazo za Jesu zebulezwi mwa Libuka za Evangeli kwakona kutiisa tumelo yaluna. Limakazo zeo liluluta kuli Jehova ni Jesu balulata hahulu, Jesu unani maata a kufelisa miinelo yetaata kaufela yebakopana ni yona batu, mi lwakona kuba ni buikolwiso bobutuna bwa kuli lika zasepisa kuluezeza Mulimu kwapili ka kuitusisa Mubuso wahae lituha litalelezwa. Halunze lunyakisisa litaba zeo, lunahanisise linzila zelukona kulikanyisa ka zona tulemeno twa Jesu. Neikaba hande hane mukanyakisisa limakazo zeñwi zanaaezize Jesu hamueza tuto ya ka butu kamba ka Nako ya Kulapela Sina Lubasi. Mulemuhe lituto zemukona kuituta, mi hasamulaho mutaluseze babañwi ka za teñi. Munahane feela lipuisano zesusueza zemukaba ni zona!—Maro. 1:11, 12.

18. Lukanyakisisañi mwa taba yetatama?

¹⁸ Jesu hanaatuha afeza bukombwa bwahae fa lifasi, naazusize mutu wa mafelelezo kwa batu babalaalu babañozwi mwa Bibele banaazusize kwa bafu. Kono zuho ye neishutana ni zeñwi—Jesu naazusize mulikanaa hae yanaalata, mi batu nebasika libelela kuli taba yeo neikona kuezahala. Luitutañi kwa makazo yeo yeñozwi mwa buka yeñwi ya Evangeli? Mi lukona kutiisa cwañi tumelo yaluna mwa sepo ya zuho? Lipuzo zeo likaalabiwa mwa taba yetatama.