1. Lukona kutanda cwañi nako ni Jehova?

 LUTABELA kutanda nako ni batu belulata. Bo mutu ni musalaa hae batabelanga hahulu kutanda nako hamoho manzibwana hakukuzize. Babanca batabela kutanda nako ni balikani babona babatuna. Mi kaufelaa luna luikolanga hahulu kutanda nako ni mizwale ni likaizeli baluna. Kono sa butokwa nikufita kikuli, lutabela hahulu kutanda nako ni Mulimu waluna. Lukona kueza cwalo ka kulapela ku yena, kubala Linzwi lahae, ni kunahanisisa za mulelo wahae ni tulemeno twahae totunde. Kaniti luli, nako yelutandanga ni Jehova ki ya butokwa hahulu!—Samu 139:17.

2. Ki butata mañi bolukopana ni bona?

² Niha lukona kutabela hahulu kutanda nako ni Jehova, fokuñwi kukona kulubela taata kueza cwalo. Lunani lika zeñata za kueza mwa bupilo; kacwalo, fokuñwi lukona kupalelwa kufumana hande nako ya kueza lika za kwa moya. Mubeleko, buikalabelo bwa lubasi, ni lika zeñwi likona kulupatehisa hahulu kuli mane lupalelwe kuba ni nako ya kulapela, kuituta Bibele, ni kunahanisisa zeluituta.

3. Ki nto mañi yeñwi yekona kulupaleliswa kuba ni nako ya kueza lika za butokwa?

³ Kunani nto yeñwi yekona kulupaleliswa kuba ni nako ya kueza lika za butokwa. Lukona kupateha hahulu kueza lika zeñwi ili zesika fosahala kuli mane lupalelwa kufumana nako  ya kutiisa silikani saluna ni Jehova. Ka mutala, kueza lika za kuitabisa ka zona kwalukatulusanga. Kono haiba lutanda nako yeñata hahulu kueza lika za kuitabisa ka zona, haluna kuba ni nako ya kueza lika za kwa moya. Luswanela kuhupula kuli lika zeo haki zona za butokwa hahulu mwa bupilo.—Liprov. 25:27; 1 Tim. 4:8.

4. Ki lika mañi zeluka nyakisisa cwale?

⁴ Mwa taba ye, lukanyakisisa libaka hakuli kwa butokwa kutaluhanya lika zeswanela kuba za butokwa hahulu ku luna kwa lika zeñwi. Hape lukanyakisisa molukona kuitusiseza hande nako yaluna kuli lutiise silikani saluna ni Jehova ni moluka kutusezwa haiba lueza cwalo.

5. Kunyakisisa kelezo ye kwa Maefese 5:15-17 kukona kutusa cwañi Mukreste yasali yomunca kueza likatulo zeka mutusa kupila bupilo bobunde ka kufitisisa?

⁵ Muiketele kupila bupilo bobunde ka kufitisisa. Babanca hañata babatanga kuziba zebaka eza mwa bupilo bwabona. Baluti babona ni ba lubasi babasi Lipaki bakona kubasusueza kundongwama tuto yepahami ilikuli bakone kueza musebezi oka bafumanisa masheleñi amañata. Kundongwama tuto yepahami kukona kubacela nako yeñata. Niteñi, bashemi ni mizwale ni likaizeli mwa puteho bakona kususueza babanca kuitomela sikonkwani sa kusebeleza Jehova mwa bupilo bwabona. Ki nto mañi yekona kutusa Mukreste yasali yomunca yalata Jehova kueza katulo yende? Ukatusiwa hahulu haiba abala ni kunahanisisa liñolo la Maefese 5:15-17. (Mubale.) Mukreste yasali yomunca hasaabalile litimana zeo uswanela kuipuza kuli: ‘Ki ifi “tato ya Jehova”? Ki katulo ifi yenitokwa kueza yeka mutabisa? Ki katulo ifi yeka nitusa kuitusisa hande nako yaka?’ Muhupule kuli “mazazi amaswe,” mi lifasi la Satani le lituha liyundiswa. Kacwalo, neikaba hande hane lukaitusisa bupilo bwaluna kueza lika zetabisa Jehova.

6. Ki keto mañi yanaaezize Maria, mi ki kabakalañi keto yeo hane ili yende?

⁶ Muiketele kueza lika za butokwa. Halubata kuitusisa hande nako yaluna, fokuñwi lukatokwa kuketa mwahalaa lika zepeli nto yeñwi yeluunga kuba ya butokwa hahulu. Likande lelizibahala hahulu la Jesu hayo potela Maria ni Mareta lilutusa kulemuha taba yeo. Mareta naatabile hahulu kuamuhela Jesu kuli mane naamulukiselize lico zeñata. Kono munyanaa hae Maria yena naaiketezi kuina kwa mahutu a Mulenaa hae kuli ateeleze ku yena. Zanaaezize Mareta nelisika fosahala, kono Jesu naabulezi kuli Maria yena “[naaiketezi] kabelo yende hahulu.” (Luka 10:38-42, litaluso ze kwatasi) Hamulaho wa nako kuzwa fo, Maria mwendi naalibezi lico zene bacile fa lizazi leo, kono naasika libala zanaaitutile ku Jesu. Sina feela Maria hanaanga nako yanaatandile ni Jesu kuba ya butokwa hahulu, ni luna luunga nako yelutanda ni Jehova kuba ya butokwa hahulu. Lukona kuitusisa cwañi hande nako yeo?

7. Ki kabakalañi kulapela, kuituta Bibele ka butu, ni kunahanisisa zeluituta hakuli kwa butokwa hahulu?

⁷ Mulemuhe kuli tapelo, kuituta Bibele ka butu, ni kunahanisisa zeluituta ki kalulo ya bulapeli bwaluna. Halulapela, luambola ni Ndataa luna wa kwa lihalimu yalulata hahulu. (Samu 5:7) Haluituta Bibele, luba ni “zibo ya kuziba Mulimu,” yena yabutali ka kufitisisa. (Liprov. 2:1-5) Halunahanisisa zeluituta ka za Jehova, luisa pilu kwa tulemeno twahae totunde, mi luhupula lika zende zabata kuluezeza  ni batu kaufela. Yeo ki yona nzila yende hahulu yelukona kuitusisa ka yona nako yaluna. Kono lukona kueza cwañi cwalo?

8. Luitutañi ku Jesu ka za mwanaaitusiselize nako yahae hanaali mwa lihalaupa?

⁸ Haiba kwakonahala, mubate sibaka sesikuzize. Munyakisise mutala wa Jesu. Pili asika kalisa kale bukombwa bwahae bwa fa lifasi, Jesu naatandile mazazi a 40 mwa lihalaupa. (Luka 4:1, 2) Hanaali mwa sibaka sesikuzize seo, Jesu naalapezi ku Jehova ni kunahanisisa zanaabata Ndatahe kuli aeze. Kusina kukakanya, kueza cwalo nekutusize Jesu kuitukiseza miliko yanaatuha akopana ni yona. Mutala wa Jesu ukona kumitusa cwañi? Haiba mupila ni batu babañata, mwendi fokuñwi hamuna kukona kufumananga sibaka sesikuzize hamuli kwa ndu. Haiba ki cwalo, mwendi mukatokwa kuya kwa sibaka sesiñwi sesikuzize. Zeo ki zona zaezanga kaizeli yabizwa Julie haabata kuba ni nako ya kulapela ku Jehova. Kaizeli yo ni muunaa hae bapila kwa France mwa ndu yenyinyani yenani muzuzu ulimuñwi mi kutaata kuli mutu abe anosi kusina kufilikanywa ki batu babañwi. Bo Julie batalusa kuli: “Zazi ni zazi, niyo hata-hatanga kwa sibaka sesiñwi sesikuzize. Teñi ko, nibanga ninosi kusina kufilikanywa ki lika zeñwi, mi niambolanga ni Jehova.”

9. Jesu naabonisize cwañi kuli naanga silikani sahae ni Jehova kuba sa butokwa niha naali mutu yapatehile hahulu?

⁹ Jesu naali mutu yapatehile hahulu. Ka nako ya bukombwa bwahae bwa fa lifasi, batu babañata-ñata neba mulatelelanga kwanaaya kaufela, mi kaufelaa bona nebabata kuba ni yena. Nako yeñwi, “ba mwa muleneñi kaufela bato kubukana mwa munyako” kuli bamubone. Nihakulicwalo, Jesu naabanga ni nako ya kutiisa silikani sahae ni Jehova. Lizazi lisika pazula kale, naabatile “sibaka kokusina batu” ilikuli atande nako ni Ndatahe kusina yamufilikanya.—Mare. 1:32-35.

10-11. Ka kuya ka Mateu 26:40, 41, ki kelezo mañi yeswanela yanaafile Jesu kwa balutiwa bwahae mwa simu ya Getsemani, kono nebaezizeñi?

¹⁰ Fa busihu bwahae bwa mafelelezo pili asika bulaiwa kale, ili ka nako yanaatuha afeza bukombwa bwahae fa lifasi, Jesu naabatile sibaka sesikuzize ilikuli akone kuyeya ni kulapela. Naafumani sibaka seo mwa simu ya Getsemani. (Mat. 26:36) Ka nako yeo, Jesu naafile balutiwa bahae kelezo yeswanela ka za tapelo.

¹¹ Halunyakisiseñi zeneezahezi. Kubonahala kuli habafita mwa simu ya Getsemani neseli fahalaa busihu. Jesu naataluselize baapositola bahae kuli ‘bazwelepili kutona,’ mi aya kwa sibaka sesiñwi kuyo lapela. (Mat. 26:37-39) Kono hanaanzaa lapela,  baapositola bahae balobala. Hanaa bafumani inze balobezi, Jesu hape abasusueza kuli ‘bazwelepili kutona mi bazwelepili kulapela.’ (Mubale Mateu 26:40, 41.) Naalemuhile kuli nebali mwa maswabi amatuna mi nebakatezi. Jesu ka lilato, naabulezi kuli “nama yafokola.” Mi aya lwabubeli ni lwabulaalu kuyo lapela, mi haakutile, afumana balutiwa bahae inze balobezi, nebasa lapeli.—Mat. 26:42-45.

12. Lukona kueza cwañi haiba luikutwa hahulu kuimezwa ki lika zeñwi kamba kukatala kuli mane lupalelwa kulapela?

¹² Mukete nako yeswanela. Fokuñwi, lukona kuikutwa hahulu kuimezwa ki lika zeñwi kamba kukatala kuli mane lupalelwa kulapela. Haiba mukile mwaipumana mwa muinelo ocwalo, uzibe haki mina munosi. Ki lika mañi zemutokwa kueza? Batu babañwi bane balapelanga ku Jehova basakotoka feela kwa misebezi yabona bafumani kuli kwatusa kulapela ku Jehova manzibwana hase bakatuluhile. Babañwi balemuhile kuli baisanga hahulu pilu kwa tapelo haiba balapela inze bainzi kamba inze bakubami. Kono kucwañi haiba muikalezwi hahulu kamba muzwafile kuli mane mupalelwa kulapela? Mutaluseze Jehova momuikutwela. Mukolwe kuli Ndataa luna yanani makeke wautwisisa momuikutwela.—Samu 139:4.

13. Lipangaliko zaluna likona kuluyaulula cwañi halutanda nako ni Jehova?

¹³ Musike mwayaululwa ki lika zeñwi hamuituta. Tapelo haki yona feela nto yelutusa kutiisa silikani saluna ni Jehova. Kuituta Linzwi la Mulimu ni kufumaneha kwa mikopano ya puteho ni kona kwakona kulutusa kusutelela ku Mulimu. Kana kunani zemukona kueza kuli muitusise hande nako hamueza tuto ya ka butu ni hamuli kwa mikopano ya puteho? Muipuze kuli: ‘Kana kunani nto yeñwi yeniyaululanga hanili kwa mikopano ya puteho kamba hanieza tuto ya ka butu?’ Kana muyaululwanga ki foni kamba sipangaliko sesiñwi hamueza lika zeo bakeñisa batu babañwi baba milizeza, kumilumela email, kamba lushango lwa fa foni? Kacenu, batu babañata-ñata banani lipangaliko zetusa zeo. Licaziba babañwi batalusa kuli kuba feela ni foni fakaufi kukona kupaleliswa mutu kuisa hahulu pilu kwa lika zaeza. Ka mutala, caziba yomuñwi yaitutile za munahano wa batu naabulezi cwana ka za taba yeo: “Mutu haana kuisa feela pilu kwa  lika zaeza. Munahano wahae uinzi kusili.” Pili tukiso ya mukopano wa mupotoloho kamba mukopano omutuna isika kalisa kale, hañata lukupiwanga kucuna lipangaliko zaluna ilikuli lisike zafilikanya babañwi. Kana lwakona kueza nto yeswana niha luinzi lunosi ilikuli lipangaliko zaluna lisike zalufilikanya kamba kuluyaulula halutanda nako ni Jehova?

14. Ka kuya ka Mafilipi 4:6, 7, Jehova uka lutusa cwañi kuisa pilu kwa lika zelueza?

¹⁴ Mukupe Jehova kuli amituse kuisa pilu kwa lika zemueza. Haiba mulemuha kuli mukalile kunahana lika lisili ka nako yemueza tuto ya ka butu kamba hamuli kwa mukopano wa puteho, mukupe Jehova kuli amituse. Haiba kunani lika zeñwi zemibilaeza kamba zemuikalezwi, kukona kumibela taata kutuhela kunahana lika zeo ni kuisa pilu kwa lika za kwa moya zemueza, kono kueza cwalo ki kwa butokwa. Mulapele kuli Jehova amife kozo yekasileleza pilu yamina ni “maata amina a kunahana.”—Mubale Mafilipi 4:6, 7.

15. Lutusiwa cwañi haiba lutanda nako ni Jehova?

¹⁵ Haiba muba ni nako ya kuambola ni Jehova, kuteeleza ku yena, ni kunahanisisa ka za hae, mukatusiwa hahulu. Ka mukwa ufi? Sapili, mukaeza likatulo zende. Bibele ibulela kuli “yazamaya ni bababutali ukaba yabutali.” (Liprov. 13:20) Kacwalo, haiba mutanda nako ni Jehova, yena Simbule sa butali, mukaba bababutali. Mukaziba hande mwaku mutabiseza ni kuambuka lika zasatabeli.

16. Kutanda nako ni Jehova kulutusa cwañi kuba baluti babande?

¹⁶ Sabubeli, mukaba baluti babande. Haluituta Bibele ni mutu yomuñwi, nto ya butokwa hahulu yelubata kueza ki kumutusa kusutelela ku Jehova. Haiba luzwelapili kuambola ni Ndataa luna wa kwa lihalimu, lilato laluna ku yena likatiya mi lukakona hande kuluta baituti baluna kumulata. Zeo ki zona zanaaezize Jesu. Naatalusize Ndatahe sina Mulimu yalilato ni yasishemo, mi kueza cwalo nekutusize balutiwa bahae kuli ni bona balate Jehova.—Joa. 17:25, 26.

17. Ki kabakalañi kulapela ni kuituta hakukona kutiisa tumelo yaluna?

¹⁷ Sabulaalu, tumelo yamina ikatiya. Munyakisise zeezahalanga hamukupa Mulimu kuli amietelele, kumiomba-omba, kamba kumitusa. Tumelo yamina yatiyanga hamulemuha kuli Jehova ualabile tapelo yamina. (1 Joa. 5:15) Ki nto mañi yeñwi yekona kutiisa tumelo yamina? Ki kueza tuto ya ka butu. Muhupule kuli “tumelo itaha hamulaho wa kuutwa.” (Maro. 10:17) Niteñi, kuli mube ni tumelo yetiile, mutokwa kueza lika zeñwi kwandaa kuituta feela. Ki lika mañi zeñwi zelutokwa kueza?

18. Mutaluse libaka kunahanisisa litaba zeluituta hakuli kwa butokwa.

 ¹⁸ Luswanela kunahanisisa litaba zeluituta. Halunyakisiseñi zeneezahezi ku muñoli wa Samu 77. Naazwafile kabakala kuli naaikutwa kuli yena ni Maisilaele babañwi nebasa tabisi Jehova. Naapalelwa kulobala busihu bakeñisa kubilaezwa hahulu ki taba yeo. (Litimana 2-8) Ki nto mañi yanaaezize? Naataluselize Jehova kuli: “Nikanahanisisa misebezi yahao kaufela ni kukengeyela likezo zahao.” (Timana 12) Ki niti kuli muñoli wa samu yo naaziba hande zanaaezelize Jehova batanga bahae kwamulaho, kono muuna yanaazwafile yo naaipuzanga kuli: “Kana Mulimu ulibezi kubonisa sishemo sahae, kamba kana buhali bwahae bufelisize makeke ahae?” (Timana 9) Muñoli wa samu yo naanahanisisize misebezi ya Jehova ni mo Mulimu kwamulaho naaboniselize batanga bahae sishemo ni mukekecima. (Timana 11) Kueza cwalo neku mutusize cwañi? Naabile ni buikolwiso bwa kuli Jehova naasike ayubeka batu bahae. (Timana 15) Ka mukwa oswana, ni mina tumelo yamina ikatiya haiba munahanisisa mo Jehova atuselize batu bahae ni mwamituselize.

19. Kutanda nako ni Jehova kuka lutusa mwa nzila ifi yeñwi?

¹⁹ Sabune, ili taba ya butokwa hahulu nikufita, mukalata hahulu Jehova. Lilato ki la butokwa hahulu kufita kalemeno kafi kamba kafi, kakuli lilato lika misusueza kumamela milao ya Jehova, kuitombola lika zeñwi kuli mumutabise, ni kutiyela miinelo yetaata ifi kamba ifi yemukona kukopana ni yona. (Mat. 22:37-39; 1 Makor. 13:4, 7; 1 Joa. 5:3) Silikani saluna ni Jehova ki yona nto ya butokwa hahulu ku luna kufita nto ifi kamba ifi.—Samu 63:1-8.

20. Ki lika mañi zemulela kueza kuli mutande nako ni Jehova?

²⁰ Muhupule kuli tapelo, kuituta Bibele ka butu, ni kunahanisisa zeluituta ki kalulo ya bulapeli bwaluna. Mulikanyise Jesu ka kubatanga sibaka sesikuzize kuli mutande nako ni Jehova. Mubone teñi kuli hakuna nto ifi kamba ifi yemiyaulula. Mukupe Jehova kuli amituse kusanahana lika lisili hamueza lika za kwa moya. Haiba muitusisa hande nako yamina cwale, Jehova uka mifa mupuzo wa bupilo bobusa feli mwa lifasi lahae lelinca.—Mare. 4:24.