1. Lubasi lwa Jakobo neli lubasi lolucwañi?

 JAKOBO, yena munyanaa Jesu, naahuliselizwe mwa lubasi lolutiile kwa moya. * Josefa ni Maria, bona bashemi bahae, nebalata Jehova luli mi nebaezize mone bakonela kaufela kumusebeleza. Jakobo naanani tohonolo yeñwi hape—muhulwanaa hae hanaaka hula, naakaba yena Mesia yanaasepisizwe. Kaniti luli, Jakobo naanani tohonolo yetuna kuba mwa lubasi lo!

2. Ki kabakalañi Jakobo hanaakona kuituta zeñata ku muhulwanaa hae?

² Jakobo naakona kuituta zeñata ku muhulwanaa hae. (Mat. 13:55) Ka mutala, Jesu naaziba hande Mañolo kuli mane hanaanani feela lilimo ze 12, naakomokisize hahulu baluti ba mwa Jerusalema bane baitutile hahulu. (Luka 2:46, 47) Jakobo mwendi naasebezanga ni Jesu mwa musebezi wa bubeti. Mi haiba ki cwalo, uswanela kuba yanaazibile hande muhulwanaa hae. Muzwale Nathan H. Knorr, naabulelanga kuli: “Hamusebeza ni mutu, muka muziba hande hahulu.” * Jakobo hape naalemuhile mo “Jesu [naazwezipili] kuba ni butali ni kuhula mi ashemubiwa ki Mulimu ni batu.” (Luka 2:52) Kacwalo, neluka libelela kuli Jakobo naaswanela kuba yomuñwi wa balutiwa ba Jesu bapili. Kono nekusikaba cwalo.

3. Jakobo naaikutwile cwañi Jesu hakalisa bukombwa bwahae?

³ Jakobo naasikaba mulutiwa wa Jesu ka nako ya bukombwa bwahae bwa fa lifasi. (Joa. 7:3-5) Mane mwendi Jakobo ki yomuñwi wa bahabo Jesu bane banahanile kuli Jesu “watakana.”  (Mare. 3:21) Mi hakuna bupaki bobubonisa kuli Jakobo naali ni Maria, yena mahe, Jesu hanaakokotezwi fa kota ya linyando.—Joa. 19:25-27.

4. Ki lituto mañi zeluka nyakisisa?

⁴ Hamulaho wa nako, Jakobo naabonisize tumelo ku Jesu mi aba muzwale yakutekiwa hahulu mwa puteho ya Sikreste. Mwa taba ye, lukanyakisisa lituto zepeli zelukona kuituta ku Jakobo: (1) libaka haluswanela kuikokobeza, ni (2) molukona kubela baluti babande.

5. Jakobo naaezize cwañi Jesu hasaabonahezi ku yena hamulaho wa kuzusiwa kwa bafu?

⁵ Jakobo naabile lili mulutiwa wa Jesu yasepahala? Jesu hasaazusizwe kwa bafu, “abonahala ku Jakobo, kihona abonahala ni kwa baapositola kaufela.” (1 Makor. 15:7) Jakobo hasaakopani ni Jesu, aba yomuñwi wa balutiwa bahae. Naali hamoho ni baapositola mwa muzuzu wa kwahalimu mwa Jerusalema hane banze balibelela kuamuhela moya okenile one basepisizwe. (Lik. 1:13, 14) Hamulaho wa nako, Jakobo naabile ni tohonolo ya kuba mwa sitopa sesietelela sa mwa linako za baapositola. (Lik. 15:6, 13-22; Magal. 2:9) Pili silimo sa 62 C.E. sisika fita kale, naasusumelizwe ki moya wa Mulimu kuñolela Bakreste babatozizwe liñolo. Liñolo leo lakona kulutusa kacenu, ibe kuli sepo yaluna ki ya kuyo pila kwa lihalimu kamba fa lifasi. (Jak. 1:1) Ka kuya ka caziba wa litaba zakale wa mwa linako za baapositola yabizwa Josephus, Jakobo naabulailwe ka taelo ya Muprisita Yapahami Ananiasi mwanaa Annasi. Jakobo naazwezipili kusepahala ku Jehova kufitela afeza sebelezo yahae ya fa lifasi.

6. Jakobo naashutana cwañi ni baeteleli ba bulapeli ba mwa linako zahae?

⁶ Jakobo naaikokobeza. Ki kabakalañi halubulela cwalo? Halunyakisisiseñi mwanaangezi Jesu hasamulaho ili kushutana ni mone bamuungezi baeteleli ba bulapeli babañata. Jakobo hasaabile ni bupaki bobukolwisa bwa kuli Jesu neli Mwanaa Mulimu, naabonisize buikokobezo ka kulumela taba yeo. Kono baprisita babahulu ba mwa Jerusalema bona nebasika eza cwalo. Ka mutala, nebaiponezi kuli Jesu naazusize Lazaro kwa bafu. Kono kufita kuli balumele kuli Jesu naalumilwe ki Jehova, balelisana kubulaya Jesu ni Lazaro. (Joa. 11:53; 12:9-11) Hasamulaho, Jesu hasaazusizwe kwa bafu, balika kupatela batu taba yeo. (Mat. 28:11-15) Baeteleli ba bulapeli bao nebahanile Mesia bakeñisa kuli nebanani buikuhumuso.

7. Ki kabakalañi haluswanela kuambuka moya wa buikuhumuso?

 ⁷ Zeluituta: Muambuke moya wa buikuhumuso, mi mutabele kulutiwa ki Jehova. Sina feela butuku habukona kupaleliswa pilu ya mutu kusebeza hande, buikuhumuso bukona kulupaleliswa kumamela milao ya Jehova. Bafalisi nebatatafalize hahulu lipilu zabona kuli mane nebahanile bupaki bobukolwisa bone bubonisa kuli Jesu naanani moya wa Mulimu ni kuli neli Mwanaa Mulimu. (Joa. 12:37-40) Bakeñisa buikuhumuso bwabona, nebasike baba ni bupilo bobusa feli. (Mat. 23:13, 33) Kaniti, ki kwa butokwa hahulu kutuhelela Linzwi la Mulimu ni moya wahae kuli licince butu bwaluna ni molunahanela ni kulutusa kueza likatulo zende! (Jak. 3:17) Bakeñisa kuli Jakobo naaikokobeza, naatabela kulutiwa ki Jehova. Mi sina moluka nyakisiseza, naabile muluti yomunde bakeñisa kuli naaikokobeza.

8. Ki lika mañi zekona kulutusa kuba baluti babande?

⁸ Jakobo naasikaya kwa likolo zepahami. Kusina kukakanya, baeteleli ba bulapeli ba mwa linako zahae neba muunga sina mone baangela muapositola Pitrosi ni muapositola Joani, sina ‘mutu-tu feela yasika ituta.’ (Lik. 4:13) Niteñi, Jakobo naabile muluti yomunde, mi taba yeo iiponahalela hande mwa buka yanaañozi. Sina Jakobo, ni luna mwendi halusikaya kwa likolo zepahami. Nihakulicwalo, moya wa Jehova ni lituto zelulutiwa ki kopano yahae ni luna zakona kulutusa kuba baluti babande. Halunyakisiseñi mutala walutomezi Jakobo ka kuba muluti yomunde ni zelukona kuituta.

9. Jakobo naali muluti yacwañi?

⁹ Jakobo naasaitusisangi manzwi kamba mitala yetaata. Kabakaleo, batu bane bamuteeleza nebautwisisa zene baswanela kueza ni mwakuezeza cwalo. Ka mutala, Jakobo naatalusize ka bunolo kuli Bakreste baswanela kutabela kuitiisa habanyandiswa kusina kuba ni ndimbelela. Naañozi kuli: “Luunga babaitiisize kuli banani tabo. Muutwile za buitiiso bwa Jobo mi muboni mwanaa muezelize Jehova kwa mafelelezo, muboni kuli Jehova unani lilato lelituna ni makeke.” (Jak. 5:11) Mulemuhe kuli Jakobo naatomile taba yanaaluta mizwale bahae fa Mañolo. Naaitusisize Linzwi  la Mulimu kuli atuse batu bane bamuteeleza kulemuha kuli Jehova kamita wafanga mupuzo batu babasepahala ku yena, sina feela mwanaaezelize ku Jobo. Jakobo naatusize mizwale bahae kuutwisisa tuto yeo ka kuitusisa manzwi ni mutala obunolo. Ka kueza cwalo, naatusize batu kuisa mamelelo ku Jehova, isiñi ku yena muñi.

10. Lukona kulikanyisa cwañi mutala wa Jakobo mwa mulutelo waluna?

¹⁰ Zeluituta: Mulute ka nzila yebunolo, mi muitusise Linzwi la Mulimu. Halunani kolo ya kuluta babañwi, haluswaneli kubata kuiponahalisa kuli luziba lika zeñata kono luswanela kubabonisa kuli Jehova uziba lika zeñata mi wabaisa pilu luli. (Maro. 11: 33) Kuli lueze cwalo, kamita lutokwa kutoma litaba zelubulela fa Mañolo. Ka mutala, kufita kutaluseza batu boluituta ni bona Bibele zene lukaeza hane lukaipumana mwa muinelo oswana ni wabona, luswanela kubatusa kunyakisisa mitala ya batu bababulezwi mwa Bibele ni kubatusa kuutwisisa mwaangela Jehova lika ni mwaikutwela. Haiba lueza cwalo, luka batusa kusebelisa zebaituta kabakala kuli babata kutabisa Jehova, isiñi luna.

11. Ki bufokoli mañi bone banani bona Bakreste bane bapila mwa linako za Jakobo, mi ki kelezo mañi yanaa bafile? (Jakobo 5:13-15)

¹¹ Jakobo naanani kutwisiso. Liñolo lanaañozi Jakobo libonisa kuli naaziba bufokoli bone banani bona Bakreste babañwi, mi naabafile kelezo yenekona kubatusa kubutula. Ka mutala, Bakreste babañwi nebazina-zinanga kusebelisa kelezo yene bafiwa. (Jak. 1:22) Babañwi nebashemubanga hahulu bafumi kufita babotana. (Jak. 2:1-3) Mi babañwi bona nebafumana taata kuzamaisa lulimi lwabona. (Jak. 3:8-10) Bakreste bao nebanani butata bobutuna kono Jakobo naasika tuhela kubatusa. Naabafile kelezo ka lilato kono ili ka kunonga, mi naasusuelize bane bakula kwa moya kukupa tuso kwa baana-bahulu.—Mubale Jakobo 5:13-15.

12. Ki lika mañi zekona kulutusa kuzwelapili kuba ni mubonelo omunde halutusa baituti baluna ba Bibele?

¹² Zeluituta: Mube ni kutwisiso mi mube ni mubonelo omunde ka za babañwi. Kukona kubela taata batu babañata beluituta ni bona Bibele kusebelisa zebaituta. (Jak. 4:1-4) Babañwi kubaangelanga nako kuli batuhele mikwa yemaswe yene banani yona ni kuba ni mikwa yeminde yeluswanela kuba ni yona sina Bakreste. Ka kulikanyisa Jakobo, ni luna luswanela kuba ni bundume kuli lutaluseze batu boluituta ni bona Bibele bufokoli bolulemuhile ku bona. Kono hape luswanela kuba ni mubonelo omunde ka za baituti baluna, ka kusepa kuli Jehova ukahohela batu babaikokobeza ku yena ni kubafa maata a kueza licinceho mwa bupilo bwabona.—Jak. 4:10.

13. Ka kuya ka Jakobo 3:2 ni litaluso ze kwatasi, ki nto mañi yanaaitumelezi Jakobo?

¹³ Jakobo naanani mubonelo omunde ka za hae. Jakobo naasaikutwi kuli naali wa butokwa hahulu kufita Bakreste babañwi bakeñisa kuli naali munyanaa Jesu kamba bakeñisa buikalabelo bwa butokwa bwanaanani bona. Naabizize Bakreste babañwi kuli “mizwale baka babalatiwa.” (Jak. 1:16, 19; 2:5) Naasika iponahaza inge kuli naali mutu yapetahalile. Kono mane naabonisize kuli ni yena naali muezalibi hanaabulezi kuli: “Kaufelaa luna lwaezanga mafosisa.”—Mubale Jakobo 3:2 ni litaluso ze kwatasi.

14. Ki kabakalañi haluswanela kutaluseza muituti waluna bufokoli bone lunani bona?

¹⁴ Zeluituta: Muhupule kuli kaufelaa luna lu baezalibi. Haluswaneli kunahana kuli lushutana hahulu ni batu boluituta ni bona Bibele. Libaka? Haiba lubonisa inge kuli haluezangi mafosisa, muituti waluna ukazwafa  kakuli ukaikutwa kuli yena haakoni kusebeleza Mulimu kusina kueza mafosisa. Kono haiba luitumelela kuli ni luna fokuñwi neku lubelanga taata kusebelisa likuka za mwa Mañolo, mi lutalusa mo Jehova naalutuselize kutula bufokoli bwaluna, lukatusa muituti waluna kulemuha kuli ni yena wakona kusebeleza Jehova.

15. Jakobo naaitusisize liswanisezo zecwañi? (Jakobo 3:2-6, 10-12)

¹⁵ Jakobo naaitusisize liswanisezo zenefitile batu kwa pilu. Kusina kukakanya, moya okenile neu mutusize kufumana liswanisezo zecwalo, kono hape kunyakisisa liswanisezo zanaaitusisize muhulwanaa hae Jesu, mwendi neku mutusize kuziba mwakulutela batu ka kuitusisa liswanisezo. Jakobo naaitusisize liswanisezo zebunolo mwa liñolo lanaañozi, mi bateelezi bahae nebakona kuutwisisa hande taluso yazona.—Mubale Jakobo 3:2-6, 10-12.

16. Ki kabakalañi haluswanela kuitusisanga liswanisezo zebakona kuutwisisa hande bateelezi baluna?

¹⁶ Zeluituta: Muitusisange liswanisezo zebakona kuutwisisa hande bateelezi bamina. Haiba muitusisa liswanisezo zeswanela, bateelezi bamina bakautwisisa hande zemutalusa. Muka batusa kueza inge bababona litaba zemutalusa mwa swanisezo. Liswanisezo zeo likatusa bateelezi bamina kuhupula litaba za butokwa za mwa Bibele. Jesu ki mutala omunde hahulu wa mutu yanaaitusisanga liswanisezo zebakona kuutwisisa hande batu, mi munyanaa hae Jakobo naalikanyisize mutala wahae. Halunyakisiseñi yeñwi ya liswanisezo zanaaitusisize Jakobo ni libaka swanisezo yeo hane ili yeswanela.

17. Ki kabakalañi swanisezo yeitusisizwe kwa Jakobo 1:22-25 haili yeswanela?

¹⁷ Mubale Jakobo 1:22-25. Swanisezo yanaaitusisize Jakobo ya siiponi neiswanela ka mabaka ashutana-shutana. Naabata kukoñomeka sisupo sa butokwa sa kuli haiba lubata kutusiwa ki Linzwi la Mulimu, haluswaneli feela kulibala kono luswanela kusebelisa litaba zelubala. Jakobo naaitusisize mutala one baziba hande bateelezi bahae wa mutu yatalima mwa siiponi. Ki sisupo mañi sanaabata kutalusa? Neikaba butoto haiba mutu atalima mwa siiponi mi alemuha kuli kunani nto yeñwi yatokwa kuhakulula kono haaezi sesiñwi ka za teñi. Ka mukwa oswana, neikaba butoto haiba mutu hanzaa bala Linzwi la Mulimu alemuha  kuli utokwa kucinca butu bwahae kono haaezi sesiñwi ka za teñi.

18. Ki lika mañi zetaalu zeluswanela kueza haluitusisa liswanisezo?

¹⁸ Lukona kulikanyisa mulutelo wa Jakobo wa kuitusisa liswanisezo ka kueza lika zetaalu ze: (1) Mubone teñi kuli swanisezo yemuitusisa yaswalisana hande ni taba yemunyakisisa. (2) Muitusise swanisezo yebakona kuutwisisa hande bateelezi bamina. (3) Mutuse bateelezi bamina kuutwisisa taluso ya swanisezo yamina. Haiba kumibela taata kufumana liswanisezo zeswanela, mubone buka ya Watch Tower Publications Index. Mwatasaa toho ya taba yeli, “Illustrations,” kunani liswanisezo zeñata zemukona kuitusisa. Muhupule kuli liswanisezo liswana sina maikrofoni, litusa batu kuutwisisa hande taba yemuluta. Kacwalo, mubone teñi kuli liswanisezo zemuitusisa likoñomeka feela lisupo zetuna zemubata kutalusa. Nihakulicwalo, libaka lelituna la kuekeza kwa buikoneli bwaluna bwa kuluta haki kuli batu baise mamelelo ku luna, kono lubata kutusa batu babañata kuswalisana ni lubasi lwa Jehova lolutabile.

19. Lukona kubonisa cwañi kuli lwaitebuha mizwale ni likaizeli baluna?

¹⁹ Jakobo naanani tohonolo ya kuba ni muhulwani yapetahalile, kono luna haluna tohonolo yecwalo. Niteñi, lunani tohonolo ya kusebeleza Jehova hamoho ni mizwale ni likaizeli baluna babañata-ñata. Lubonisa kuli lwabalata ka kutanda nako ni bona, kuituta kwa mutala wabona, ni kuswalisana ni bona mwa musebezi wa kukutaza ni kuluta batu. Haiba lueza molukonela kaufela kulikanyisa mutala wa Jakobo ka kuba ni tulemeno totuswana ni twanaanani tona, kulikanyisa muzamao wahae, ni mulutelo wahae, lukakanyisa libizo la Jehova ni kutusa batu ba lipilu zende kusutelela ku Ndataa luna wa kwa lihalimu yalilato.