1-2. (a) Lukona kuikutwa cwañi haiba lunahanisisa ka za bupilo bwa Jesu ni bukombwa bwahae? (b) Lukanyakisisañi mwa taba ye?

 HAIBA lushwelwa ki mutu yomuñwi yolulata, luka mutonda hahulu! Kwa makalelo, lukona kutomoha hahulu pilu haluhupula zeneezahezi mazazinyana pili asika shwa kale, sihulu haiba mulatiwa waluna naakulile hahulu pili asika shwa kale. Kono hamulaho wa nako, lubanga ni tabo haluhupula nto yeñwi yanaa lulutile kamba yanaaezize kamba yanaabulezi kuli alususueze kamba kulutahiseza tabo.

² Ka mukwa oswana, luikutwanga hahulu butuku kwa pilu kubala za mo Jesu naanyandiselizwe ni kubulaiwa. Ka nako ya Kupuzo, lubanga ni nako ya kunahanisisa hahulu ka za molutusezwa ki sitabelo sahae sa tiululo. (1 Makor. 11:24, 25) Kono kunahanisisa lika kaufela zanaabulezi Jesu ni zanaaezize hanaali fa lifasi, kulutahisezanga tabo yetuna. Hape lwasusuezwanga halunahanisisa zasweli kueza cwale ni zaka luezeza kwapili. Mwa taba ye, lukanyakisisa mo kunahanisisa litaba zeo ni lilato lanani lona ku luna kukona kulutuseza kubonisa buitebuho.

3. Ki kabakalañi haluswanela kuitebuha tiululo?

³ Kunahanisisa za bupilo bwa Jesu ni lifu lahae kulutusanga kuitebuha zaluezelize. Ka nako kaufela ya bukombwa bwahae bwa fa lifasi, Jesu naalutile batu ka za lika zende zeuka peta Mubuso wa Mulimu. Lwaitumela luli kuziba litaba zeama Mubuso zeo. Lwaitumela kwa tiululo bakeñisa kuli ilukonisa kuikola  silikani sesinde ni Jehova ni Jesu. Bababonisa tumelo ku Jesu hape banani sepo ya kupila kuya kuile mi bakabona balatiwa babona habaka zusiwa kwa bafu. (Joa. 5:28, 29; Maro. 6:23) Limbuyoti ze halisika tahiswa ki buikatazo bwaluna, mi halukoni kulifa Mulimu ni Kreste kabakala zeba luezelize. (Maro. 5:8, 20, 21) Kono lwakona kubonisa kuli lwaitumela luli ku zeba luezelize. Ka mukwa ufi?

4. Maria Magdalena naabonisize cwañi kuli naaitebuha zanaa muezelize Jesu? (Mubone siswaniso.)

⁴ Halunyakisiseñi mutala wa musali wa Mujuda yabizwa Maria Magdalena. Naaziyelehile hahulu kabakala kutukufazwa ki madimona a 7. Mwendi naaikutwile kuli hakuna mutu yanaakona kumutusa. Kacwalo, munahane feela mwanaaitebuhezi Jesu hanaalelekile madimona anaa mukataza ao! Bakeñisa kuli naaitebuha zanaa muezelize Jesu, naaikatulezi kumulatelela, kuitusisa nako yahae, maata yahae, ni maluwo ahae kumusebeleza hanaanze apeta bukombwa bwahae. (Luka 8:1-3) Nihaike kuli Maria naaitebuhile hahulu zanaa muezelize Jesu, naasazibi kuli kunani lika zeñwi zende hahulu zanaaka muezeza kwapili. Naaka fana bupilo bwahae kabakala batu kuli “mutu kaufela yabonisa tumelo ku yena” abe ni bupilo bobusa feli. (Joa. 3:16) Nihakulicwalo, Maria naabonisize buitebuho bwahae ku Jesu ka kuzwelapili kusepahala ku yena. Jesu hanaali fa kota ya linyando inze autwa butuku, Maria naayemi bukaufi, kubonisa kuli naamuisa pilu ni kuli aomba-ombe babañwi. (Joa. 19:25) Jesu hasashwile, Maria ni basali babañwi bababeli baisa milyani yenunka hande kwa libita kwa naabulukilwe Jesu kuli bayo toza situpu sahae. (Mare. 16:1, 2) Maria naafuyauzwi hahulu kabakala busepahali bwahae. Naanani tohonolo ya kukopana ni Jesu yanaazusizwe kwa bafu ni kuambola ni yena, ili tohonolo yene basikaba ni yona balutiwa ba Jesu babañata.—Joa. 20:11-18.

5. Lukona kubonisa cwañi kuli lwaitebuha lika kaufela zaluezelize Jehova ni Jesu?

 ⁵ Ni luna lwakona kubonisa kuli lwaitebuha lika kaufela zaluezelize Jehova ni Jesu ka kuitusisa nako yaluna, maata aluna, ni masheleñi aluna kuli luzwisezepili musebezi wa Mubuso. Ka mutala, lwakona kuitatela kutusa mwa musebezi wa kuyaha ni kubabalela miyaho yeitusiswa mwa bulapeli bwa niti.

6. Ki kabakalañi halukona kubulela kuli tiululo ki mpo yefilwe ku mañi ni mañi waluna?

⁶ Haiba lunahanisisa mo Jehova ni Jesu balulatela, luka balata ni luna. (1 Joa. 4:10, 19) Luka balata hahulu nikufita sihulu haiba luhupula kuli Jesu naashwezi mañi ni mañi waluna. Muapositola Paulusi naalemuhile taba yeo mi naabonisize buitumelo bwahae mwa manzwi anaañolezi Bakreste ba Magalata kuli: ‘Mwanaa Mulimu . . . naanilatile ni kufana bupilo bwahae kabakala ka.’ (Magal. 2:20) Ka kuitusisa sitabelo sa tiululo, Jehova umihohezi ku yena kuli mube balikani bahae. (Joa. 6:44) Kwaomba-omba kuziba kuli Jehova uboni nto yeñwi yende ku mina mi naalifile teko yetuna hahulu kuli mube balikani bahae. Kuziba taba yeo kulutusa kulata hahulu Jehova ni Jesu. Neikaba hande kuipuza kuli: ‘Lilato leo linisusueza kuezañi?’

7. Sina mokuboniselizwe mwa siswaniso, lukona kubonisa cwañi kaufelaa luna kuli lwalata Jehova ni Jesu? (2 Makorinte 5:14, 15; 6:1, 2)

⁷ Lilato laluna ku Mulimu ni Kreste lilususueza kulata babañwi. (Mubale 2 Makorinte 5:14, 15; 6:1, 2.) Nzila yeñwi yelukona kubonisa ka yona lilato laluna ki ka kukutaza ka tukufalelo. Luambolanga ni batu kaufela bolukopana ni bona. Haluketululangi babañwi kabakala mubala wa litalo labona, mushobo, kuli banani masheleñi kamba kutokwa, kamba baile kwa sikolo kamba kutokwa. Ka kueza  cwalo, lueza sina mwabatela Jehova ili yo “tato yahae kikuli batu ba mufuta kaufela bapiliswe mi babe ni zibo yenepahezi ya kuziba niti.”—1 Tim. 2:4.

8. Lukona kubonisa cwañi kuli lwalata mizwale ni likaizeli baluna?

⁸ Nzila yeñwi yelukona kubonisa ka yona kuli lwalata Mulimu ni Kreste ki ka kulata mizwale ni likaizeli baluna. (1 Joa. 4:21) Lubonisanga kuli lwabaisa pilu ni kubatusa habakopana ni miinelo yetaata. Lwabaomba-ombanga habashwezwi ki mutu yomuñwi yebalata, kubalekula habakula, ni kueza molukonela kaufela kubasusueza habazwafile. (2 Makor. 1:3-7; 1 Mates. 5:11, 14) Luzwelangapili kubalapelela ka kuhupula kuli “kupo ya mutu yalukile inani maata amatuna.”—Jak. 5:16.

9. Ki ifi nzila yeñwi yelukona kubonisa ka yona kuli lwalata mizwale ni likaizeli baluna?

⁹ Hape lubonisa kuli lwalata mizwale ni likaizeli baluna ka kueza molukonela kaufela kupilisana ka kozo ni bona. Lwaikatazanga kulikanyisa mutala wa Jehova wa kuswalela babañwi. Haiba Jehova naaitatezi kufana Mwanaa hae kuli ashwele libi zaluna, kana ni luna haluswaneli kuitatela kuswalela mizwale ni likaizeli baluna haba lufoseza? Halubati kuba sina mutanga yamaswe yanaabulezwi ku yeñwi ya linguli za Jesu. Nihaike kuli mulenaa hae naamuswalezi sikoloti sesituna hahulu, mutanga yo yena naahanile kuswalela mutanga ka yena yanaa mukolotezi masheleñi amanyinyani feela. (Mat. 18:23-35) Haiba mushelani ni mutu yomuñwi mwa puteho, kana mwakona kuba mina bapili kuunga muhato wa kukutisana pilu ni mutu yo pili musika fumaneha kale kwa Kupuzo? (Mat. 5:23, 24) Haiba mueza cwalo, mukabonisa kuli mulata hahulu Jehova ni Jesu.

10-11. Baana-bahulu bakona kubonisa cwañi kuli balata Jehova ni Jesu? (1 Pitrosi 5:1, 2)

¹⁰ Baana-bahulu bakona kubonisa cwañi kuli balata Jehova ni Jesu? Nzila yeñwi ya butokwa yebakona kueza cwalo ka yona ki ka kubabalela lingu za Jesu. (Mubale 1 Pitrosi 5:1, 2.) Jesu naakoñomekile taba yeo ku muapositola Pitrosi. Hamulaho wa kulatula Jesu halaalu, kubonahala kuli Pitrosi naabata luli kubonisa kuli naalata Jesu. Jesu hasaazusizwe kwa bafu, abuza Pitrosi, ali: “Simoni mwanaa Joani, kana wanilata?” Kusina kukakanya Pitrosi naakaeza nto ifi kamba ifi yanaa mukupile Jesu kuli abonise kuli naalata Mulenaa hae. Jesu abulelela Pitrosi, ali: “Fepa lingunyana zaka.” (Joa. 21:15-17) Mi Pitrosi naababalezi hande lingu za Mulenaa hae mwa bupilo bwahae kaufela, ili kubonisa kuli naalata Jesu.

¹¹ Baana-bahulu, mukona kubonisa cwañi ka nako ya Kupuzo kuli manzwi anaabulezi Jesu ku Pitrosi ki a butokwa ku mina? Mukona kubonisa kuli mulata hahulu Jehova ni Jesu ka kueza musebezi wa bulisana ni kueza momukonela kaufela kutusa babafokozi kukutela ku Jehova. (Ezek. 34:11, 12) Hape mukona kueza cwalo ka kuisa pilu baituti ba Bibele ni batu babafumanehile kwa Kupuzo lwapili, ili kueza momukonela kaufela kutusa batu bao babakona kuba balutiwa ba Jesu kuikutwa kuamuhelwa.

12. Ki kabakalañi kunahanisisa manzwi anaabulezi Jesu fa busihu bone butatamiwa ki lizazi lanaabulailwe hakukona kulutusa kuba ni bundume? (Joani 16:32, 33)

¹² Fa busihu bone butatamiwa ki lizazi lanaabulailwe, Jesu naabulelezi balutiwa bahae kuli: “Mwa lifasi mukaba ni ñalelwa, kono mutiye lipilu! Nituzi lifasi.” (Mubale Joani  16:32, 33.) Ki lika mañi zenetusize Jesu kuba ni bundume hanaalwaniswa ki lila zahae ni kuzwelapili kusepahala kuisa lifu? Naaitingile ku Jehova. Ka kuziba kuli balateleli bahae nebaka kopana ni miliko yeswana, Jesu naakupile Jehova kubasileleza. (Joa. 17:11) Ki kabakalañi taba yeo hai lutusa kuba ni bundume? Kakuli lwaziba kuli Jehova unani maata kufita lila zaluna kaufela. (1 Joa. 4:4) Wabona lika kaufela. Lunani buikolwiso bwa kuli haiba luitinga ku Jehova, lukakona kufelisa sabo yelunani yona mi lukabonisa bundume.

13. Josefa wa kwa Arimatea naabonisize cwañi bundume?

¹³ Halunyakisiseñi mutala wa Josefa wa kwa Arimatea. Muuna yo naakutekiwa hahulu ki Majuda. Naali yomuñwi wa batu bane basebeleza mwa Sanhedrini, yona kuta yetuna ya Majuda. Kono ka nako ya bukombwa bwa Jesu bwa fa lifasi, Josefa naasina bundume. Joani umutalusa kuli naali “mulutiwa wa Jesu kono ili ka kuipata kabakala kusaba Majuda.” (Joa. 19:38) Nihaike kuli Josefa naatabela lushango lwa Mubuso, naapatezi babañwi kuli naanani tumelo ku Jesu. Kusina kukakanya, naasaba kuli batu mwa silalanda nebaka tuhela kumukuteka. Ibe kuli nekuli cwalo kamba kutokwa, Bibele ilutaluseza kuli Jesu hasaashwile, Josefa “aba ni bundume bwa kuya ku Pilato mi ayo kupa situpu sa Jesu.” (Mare. 15:42, 43) Ka nako yeo, Josefa naasakoni kupata kuli naali mulutiwa wa Jesu.

14. Ki lika mañi zemuswanela kueza haiba mukatazwa ki sabo ya kusaba batu?

¹⁴ Kana fokuñwi ni mina mwasabanga batu sina mwanaaezelize Josefa? Hamuli kwa sikolo kamba kwa mubeleko, kana fokuñwi mwasabanga kuitibahaza kuli mu yomuñwi wa Lipaki za Jehova? Kana muzina-zina kuba muhasanyi kamba kukolobezwa kabakala kuli muikalezwi momuka ngelwa ki batu babañwi? Musike mwatuhelela maikuto ao kumipaleliswa kueza zelukile. Mulapele ku Jehova kuzwelela kwatasaa pilu yamina. Mumukupe kuli amife bundume kuli mueze tato yahae. Kubona mo Jehova aalabela litapelo zamina kuka mitusa kutiya ni kuba hahulu ni bundume.—Isa. 41:10, 13.

15. Jesu hasaabonahezi kwa balutiwa bahae, ki lika mañi zene baezize kabakala tabo yene banani yona? (Luka 24:52, 53)

¹⁵ Balutiwa ba Jesu nebatomohile hahulu pilu Jesu hanaashwile. Munahane feela mone mukaikutwela hane mukaba mwa muinelo wo. Nesi feela kuli mulikanaa bona yene balata naashwile, kono hape kushwa kwahae nekutalusa  kuli lika zene balibelela nelisike zaezahala. (Luka 24:17-21) Kono Jesu hanaabonahezi ku bona, naabatusize kuutwisisa mwanaatuseza kuli bupolofita bwa mwa Bibele butalelezwe. Hape naabafile musebezi wa butokwa wa kueza. (Luka 24:26, 27, 45-48) Hamulaho wa mazazi a 40 kuzwa fo, ka nako yanaakutela Jesu kwa lihalimu, balutiwa nebatuhezi kuikutwa bumaswe kono nebanani tabo yetuna. Nebanani tabo kakuli nebaziba kuli Mulenaa bona naapila mi naaitukiselize kubatusa kupeta musebezi omunca wanaa bafile. Tabo yene banani yona nei basusuelize kulumbeka Jehova basaliseli.—Mubale Luka 24:52, 53; Lik. 5:42.

16. Lukona kulikanyisa cwañi balutiwa ba Jesu?

¹⁶ Lukona kulikanyisa cwañi balutiwa ba Jesu? Lwakona kuba ni tabo halunze lusebeleza Jehova isiñi feela ka nako ya Kupuzo kono mwa silimo kaufela. Kuli lube ni tabo, luswanela kubeya Mubuso wa Mulimu mwa sibaka sapili mwa bupilo bwaluna. Ka mutala, mizwale ni likaizeli baluna babañata baezize licinceho ka za mone babelekelanga kuli babe ni nako ya kuya mwa bukombwa, kufumaneha kwa mikopano ya puteho, ni kuba ni nako ya kulapela sina lubasi kamita. Babañwi mane baitobohile lika zeñwi za kwa mubili zebaanga batu babañwi kuli ki za butokwa ilikuli babe ni nako yeñata ya kueza misebezi ya puteho kamba kuyo sebeleza kokutokwahala hahulu bakutazi ba Mubuso. Nihaike kuli lutokwa kuitiisa kuli luzwelepili kusebeleza Jehova, usepisa kuli uka lufuyaula hahulu haiba lubeya za Mubuso mwa sibaka sapili mwa bupilo bwaluna.—Liprov. 10:22; Mat. 6:32, 33.

17. Muikatulezi kuezañi ka nako ya Kupuzo ye? (Mubone siswaniso.)

¹⁷ Lunyolezwi kueza Kupuzo la Bubeli, April 4. Nihakulicwalo, haki kuli mutokwa kulibelela kuli nako yeo ifite kihona mukanahanisisa za bupilo bwa Jesu ni lifu lahae ni lilato lalubonisize Jesu ni Jehova. Muitusise kolo yemuba ni yona ka nako kaufela ya Kupuzo kuli mueze cwalo. Ka mutala, mube ni nako ya kubala ni kunahanisisa litaba zefumaneha mwa chati yeli, “Sunda ya Mafelelezo Mwa Bupilo Bwa Jesu Bwa fa Lifasi,” yefumaneha mwa Litaba Zeekelizwe B12 mwa Bibele ya Toloko ya Lifasi Lelinca. Hamunze mueza cwalo, mufumane litaba za mwa Bibele zeka mitusa kuzwelapili kuba ni buitebuho, lilato, bundume, ni tabo. Hasamulaho, munyakisise linzila zemukona kubonisa ka zona kuli mwaitebuha kuzwelela kwatasaa pilu. Mube ni buikolwiso bwa kuli Jesu ukaitebuha buikatazo bomuka eza kaufela kuli mumuhupule ka nako ya Kupuzo ye.—Sin. 2:19.