Bashemi baka nebatutile mwa Estonia ka nako yene ikolota Ndwa ya Lifasi Yabubeli kuliba kwa Germany, ili kona kone nipepezwi. Hase nipepilwe, bakala kulukisa za kututela kwa Canada. Ndu yaluna yapili neifumaneha bukaufi ni muleneñi wa Ottawa, kwa Canada, mi neili mwa muyaho omunyinyani mone kuutelwanga likuhu. Lubasi lwaluna nelushebile luli, kono nelucanga mai ka nako ya mukushuko.

Zazi leliñwi, Lipaki za Jehova babalela bo ma liñolo la Sinulo 21:3, 4. Nebatabisizwe hahulu ki litaba zene baitutile kuli mane bakalisa kulotisa miyoko. Bo ma ni bo ndate nebazwezipili kuituta Bibele, mi nakonyana kuzwa fo, bakolobezwa.

Bashemi baka nebasa zibi hande Sikuwa, kono nebaisa pilu kwa litaba za niti zene baituta. Ibato ba sunda ni sunda la Mukibelo, bo ndate nebayanga ni na ni kaizelaaka Sylvia mwa bukombwa kusina taba kuli nebasebelize busihu kaufela mwa fakitori yefumaneha mwa muleneñi wa Sudbury kwa Ontario, kone kushengununwanga sipi ya nickel. Mi sunda ni sunda neluitutanga Tawala ya Mulibeleli sina lubasi. Bo ma ni bo ndate neba nitusize kulata Mulimu. Kacwalo, ka 1956, naneela bupilo bwaka ku Jehova inze ni nani lilimo zelishumi. Lilato labona ku Jehova linitusize mwa bupilo bwaka kaufela.

Hamulaho wa kufeza sikolo sa sekondari, nakala kuyembululwa ki lika zeñwi. Nenisaba kuli hane nikaba paina, nenisike naba ni masheleñi amañata anaaka nikonisa kupotela linaha zeshutana-shutana ka fulai. Nafumana musebezi wa kuliza lipina kwa ndu ya moya yeneli mwa sibaka sene nipila ku sona, mi neni utabela musebezi wo luli. Nenisebezanga busihu; kacwalo, nenisa fumanehangi kwa mikopano kamita mi neniezanga siango ni batu bane basalati Mulimu. Hamulaho wa nako, lizwalo laka lelilutilwe ka Bibele lakala kunisisita, mi naeza licinceho.

Natutela mwa Oshawa, kwa Ontario. Teñi koo, nakopana ni muzwale yabizwa Ray Norman, kaizelaa hae Lesli, ni mapaina babañwi. Kaufelaa bona neba niisa pilu. Hane nilemuhile tabo yene banani yona hane banze baeza bupaina, nakala kunyakisisa likonkwani zaka. Neba nisusuelize kueza bupaina, mi nenibile paina mwa September ka 1966. Neninani tabo mi bupilo nebu nizamaela hande. Nihakulicwalo, nenituha nikopana ni lika zene nisika libelela zeneka ama bupilo bwaka kaufela.

Hane nisakena sikolo sa sekondari, nataleleza fomu ya kukupa kuyo sebeleza fa Betele yeneli mwa Toronto, kwa Canada. Hamulaho wa nako, hane nieza bupaina, nakupiwa kuyo sebeleza fa Betele ka lilimo  zeene. Kono nenitabela bo Lesli luli, mi nenisaba kuli hane nikaamuhela memo yeo, nenisike nababona hape. Hamulaho wa kulapela ka taata ka nako yetelele, naamuhela memo yeo, kono nenisika ikutwa hande kuli nenisike nabonana ni bo Lesli hape.

Fa Betele nenisebelezanga mone kutapisezwanga liapalo, mi hasamulaho nafiwa musebezi wa buñoli. Bo Lesli bona baketiwa kusebeza sina paina yaipitezi mwa tolopo ya Gatineau, kwa Quebec. Hañata nenibatanga kuziba zene baeza mi neniipuzanga ka za haiba neniezize katulo yelukile. Hamulaho wa nako, kwaezahala nto yeñwi yende hahulu yene nisika libelela. Bo Ray, likaizeli za bo Lesli, bamemiwa kuyo sebeleza fa Betele. Nenitabile hahulu hane lukalile kuina mwa muzuzu oswana! Taba yeo neitusize kuli nikale kuambolisananga hape ni bo Lesli. La February 27, 1971, lona lizazi laka la mafelelezo fa Betele, lwanyalana.

Na ni bo Lesli lwakupiwa kuswalisana ni puteho yene iitusisa puo ya Sifura kwa Quebec. Lilimonyana kuzwa fo, naketiwa kusebeza sina muokameli wa mupotoloho inze ninani lilimo ze 28, mi taba yeo nei nikomokisize luli. Neniikutwile kuli nenisali mwanana mi nenisike nakona kueza musebezi wo, kono manzwi a kwa Jeremia 1:7, 8 naanisusuelize hahulu. Nihakulicwalo, bo Lesli nebabile mwa kozi ya fa mukwakwa hañata mi hape nekuba bela taata kulobala. Kacwalo, neluikutwa kuli nelusike lwakona kueza musebezi wa kupotela liputeho. Kono bo Lesli sebali: “Haiba Jehova alukupa kueza nto yeñwi, kana haluswaneli kuieza?” Lwalumela kueza musebezi wo mi neluikozi kupotela liputeho ka lilimo ze 17.

Musebezi wa kupotela liputeho neu nipatehisanga hahulu kuli mane fokuñwi nenipalelwanga kutanda nako ni bo Lesli. Neniitutile tuto yeñwi. Zazi leliñwi la Mande kakusasana, lwautwa mulangu wa fa munyako haulila. Halukwaulula munyako, lwafumana kuli nekusina mutu, kono nekusiilwe sizuma fa munyako mone kunani lisila, litolwana, cizi, sinkwa, botela ya waine, likomoki za gilasi, ni kapepa fone kuñozwi kuli: “Hamuise bo musalaa mina kwa sibaka sesiñwi muyo itabisa,” mi nelusa zibi yanaañozi manzwi ao. Zazi leo nekunani kazazi. Kono nataluseza bo Lesli kuli nenitokwa kuitukiseza lingambolo mi nenisike nakona kuya kokuñwi. Nebautwisisize, kono hape nebaikutwile bumaswe. Hane ninze niitukiseza lingambolo kwa tafule, lizwalo laka lakala kunisisita. Nanahana za manzwi a kwa Maefese 5:25, 28. Nalemuha kuli Jehova naanihupulisa kuisa pilu maikuto a bo musalaaka ka kuitusisa litimana zeo za mwa Bibele. Hamulaho wa kulapela, nabulelela bo Lesli kuli: “Haluyeni,” mi taba yeo nei batabisize hahulu. Lwaya kwa sibaka sesiñwi sesinde sene sili bukaufi ni nuka, lwayala lisila laluna, mi neluikozi kutanda nako hamoho. Kono hape nenikonile kuitukiseza lingambolo zaka.

Musebezi wa kupotela liputeho neu lutahiseza tabo mi nelupotezi liputeho zeñata kuzwa kwa British Columbia kuya kwa Newfoundland. Hane nisali mwanana, nenitabela hahulu kupotela linaha zeñata mi musebezi wo neu nikonisize kueza cwalo. Neninahananga  za kukena Sikolo sa Giliadi kono nenisa tabeli kuyo sebeleza mwa naha isili sina mulumiwa. Neninahana kuli balumiwa neli batu babaipitezi, mi neniikutwa kuli nenisa koni kuba mulumiwa. Hape nenisaba kuli mwendi neluka lumiwa kuyo sebeleza mwa naha yeñwi ya mwa Africa mone kunani matuku ni lindwa. Nenitabela kuzwelapili kusebeleza mwa Canada.

Ka 1992, Lipaki za Jehova hane balumelelizwe kukutaza fa nyangela hape mwa linaha zene busiwanga ki mubuso wa Soviet Union, lwakupiwa ka za haiba neluka tabela kuya kwa Estonia ni kuba balumiwa. Taba yeo nei lukomokisize kono lwalapela ka za teñi. Hape lwaipulelisa, lwali: ‘Haiba Jehova alukupa kueza nto yeñwi kana haluswaneli kuieza?’ Lwalumela kueza musebezi wo, mi naipulelisa, nali: ‘Ki hande kuli haluyi kwa Africa.’

Honafo feela, lwakala kuituta puo ya kwa Estonia. Hamulaho wa likweli lisikai kuzwa folupunyeza mwa naha yeo, lwakupiwa kueza musebezi wa kupotela liputeho. Nelutokwa kupotela liputeho zebato eza 46 ni likwata ze mwa Estonia, Latvia, ni Lithuania, hamohocwalo ni mwa Kaliningrad, kwa Russia. Taba yeo neitalusa kuli nelutokwa kuituta Silatvia, Silithuania, ni Sirussia. Nesi nto yebunolo kueza cwalo. Nihakulicwalo, mizwale ni likaizeli nebatabile hahulu kulubona haluikataza kuituta lipuo zabona, mi neba lutusize. Ka 1999, ofisi ya mutai yakwalulwa mwa Estonia, mi nakupiwa kusebeza mwa katengo ka mutai hamoho ni Muzwale Toomas Edur, Lembit Reile, ni Muzwale Tommi Kauko.

Lwazibana ni Lipaki za Jehova babañata bane balunduzwi mwa naha ni kuisiwa kwa Siberia mwa lilimo za kwamulaho. Kusina taba kuli nebanyandisizwe mwa tolongo mi nebakauhanyizwe kwa mabasi abona, nebasikaba ni ndimbelela. Nebazwezipili kuba ni tabo ni kukutaza ka kutukufalelwa. Taba yeo nei lutusize kulemuha kuli ni luna nelukona kuitiisa ni kuba ni tabo halukopana ni miinelo yetaata.

Nelusina nako ya kupumula, mi lilimo hane linze liya, bo Lesli bakala kuikutwa kukatala hahulu. Nelusika lemuha kapili kuli mukatalo wo neutahiswa ki butuku bobutahisanga kuli mutu aikutwe kukatala bobubizwa fibromyalgia. Lwakala kunahana hahulu za kukutela kwa Canada. Hane lumemilwe kwa mutai wa Patterson, mwa New York, kwa America, kuli luyo fiwa lituto zeñwi, nakakanya kuli neluka kona kueza cwalo. Kono hamulaho wa kulapela ka taata, lwaamuhela memo yeo. Jehova naafuyauzi katulo yene luezize. Hane lufiwa lituto zeo kwa sikolo, bo Lesli baalafiwa hande. Kabakaleo, lwakala kueza misebezi yene luezanga kwamulaho.

Zazi leliñwi manzibwana ka silimo sa 2008, hane lusali mwa Estonia, nalizezwa foni kuzwelela kwa ofisi yetuna yezamaisa musebezi wa Lipaki za Jehova mwa lifasi kaufela, mi nakupiwa ka za haiba neluka tabela kuyo sebeleza kwa Congo. Nenikomokile hahulu, sihulu bakeñisa kuli nenitokwa kualaba habusa. Kwa makalelo, nenisika taluseza bo Lesli ka za teñi bakeñisa kuli neniziba kuli hane nikaeza cwalo nebasike balobala busihu. Kono mane ki na yanaasika lobala kakuli nenisweli kulapela ku Jehova kumutaluseza zene nibilaeza ka za Africa.

Habusa hane nitaluselize bo Lesli ka za teñi,  lwali: “Jehova ulukupa kuya kwa Africa. Halukoni kuziba haiba lwakona kuikola kuyo sebeleza kwateñi konji haiba luya kwateñi.” Kacwalo, hamulaho wa kusebeleza mwa Estonia ka lilimo ze 16, lwaya kwa Kinshasa, kwa Congo ka fulai. Ofisi ya mutai neli sibaka sesinde sesikuzize. Yeñwi ya lika zapili zene babeile bo Lesli mwa muzuzu waluna ki kadi yene babulukile kuzwa feela foluzwela kwa Canada. Fateñi nekuñozwi kuli: “Muzwelepili kusebeleza Jehova inze mutabile komulumiwa kaufela.” Hamulaho wa kukopana ni mizwale baluna, kuzamaisa lituto za Bibele, ni kuikola musebezi wa bulumiwa, lwaba ni tabo yetuna. Hamulaho wa nako, nelubile ni tohonolo ya kupotela mitai yebato ba 13 mwa linaha zeñwi za Africa. Kueza cwalo neku lutusize kuituta zeñata ka za batu babashutana-shutana. Sabo yene ninani yona kwa makalelo yafela, mi lwaitumela ku Jehova kabakala kululuma kuyo sebeleza kwa Africa.

Mwa Congo, nelukalile kucanga lico zeshutana-shutana zecwale ka likokwani, mi nelusa nahani kuli nelukona kuca lico zecwalo. Kono hane lulemuhile kuli mizwale baluna nebaikola zona, lwalika kulica mi neluikozi zona.

Neluile kwa upa wa naha kuyo omba-omba mizwale baluna ni kubaiseza lika zene batokwa; mwa libaka zeo, likwata zenenani lilwaniso nelinze litaseza minzi ni kueza maswe basali ni banana. Buñata bwa mizwale baluna nebashebile. Nelususuelizwe hahulu kubona mo mizwale bao nebaboniselize kuli nebanani sepo yetiile mwa sepiso ya zuho, nebalata Jehova, mi nebasepahala kwa kopano yahae. Mutala wabona neu lutusize kunyakisisa libaka hane lusebeleza Jehova ni kutiisa tumelo yaluna ku yena. Mizwale babañwi nebasinyehezwi ki mandu ni licalo zabona. Taba yeo nei nitusize kuhupula kuli lukona kulatehelwa ki maluwo aluna ka nako ifi kamba ifi ni kulemuha butokwa haluswanela kutiisa silikani saluna ni Jehova. Nihaike kuli mizwale baluna nebakopana ni miinelo yetaata, nebasa bilaelangi hahulu ka za teñi. Mubonelo wabona neu lutusize kutiyela miinelo yetaata yene lukopana ni yona ni makulanu.

Kwaezahala nto yeñwi yene lusika libelela. Neba lukupile kuyo sebeleza kwa mutai wa Hong Kong. Nelusika libelela kuli nelukayo pila kwa Asia! Kono bakeñisa kuli nelulemuhile kuli Jehova naalutusize kupeta  misebezi kaufela yene lufilwe, lwaamuhela memo yeo. Ka 2013, lwalaeza balikani baluna babatuna inze luenga-enga miyoko ni lifasi lelinde la Africa, lusazibi zene lukakopana ni zona kwapili.

Nelutokwa kutwaela kupila mwa Hong Kong kakuli neli muleneñi one unani batu babañata hahulu bane bazwa mwa linaha zeshutana-shutana. Neku lubezi taata kuituta puo ya Sichainizi. Nihakulicwalo, mizwale baluna neba luamuhezi hande, mi neluikozi hahulu kuca lico za kwateñi. Kunani misebezi yemiñata yenetokwa kuezwa fa mutai, kono miyaho ni mubu nelileka masheleñi amañata hahulu. Kacwalo, ba Sitopa Sesietelela baatula kuli buñata bwa miyaho ya fa mutai ilekiswe, mi katulo yeo neli yende. Nakonyana kuzwa fo, ili ka 2015, lwatutisezwa kwa South Korea, ili kona kolusa sebeleza ka nako ya cwale. Nelunani kuituta puo yeñwi yetaata ya Sikorea, mi nihaike kuli halukoni kuibulela hande, mizwale ni likaizeli baluna balususuezanga ka kulutaluseza kuli luezize zwelopili yende kwa neku la kuituta puo yeo.

Fokuñwi kukona kulubela taata kuba ni balikani babanca, kono luitutile kuli haiba lubonisa moya wa kuamuhela baenyi ka kumemela mizwale ni likaizeli baluna kwa mandu aluna, luka baziba kapili. Lulemuhile kuli mizwale ni likaizeli baluna baswana luli ni kuli Jehova ulubupile ka nzila yende hahulu yelukonisa kukwalula lipilu zaluna ni kubonisa balikani baluna babañata lilato.—2 Makor. 6:11.

Luboni butokwa bwa kuunga batu sina mwabaangela Jehova ni kulemuha bupaki bobubonisa kuli walulata ni kuli waluetelela mwa bupilo baluna. Hane luzwafanga kamba kuikutwa kuli mizwale baluna haba luisi pilu, nelubalanga hape makadi ni mañolo asusueza anaazwa kwa balikani baluna. Kaniti luli, luiponezi mo Jehova aalabezi litapelo zaluna, mwaluboniselize kuli walulata, ni mwalutiiselize kuli luzwelepili kumusebeleza.

Mwahalaa lilimo zefitile, na ni bo Lesli luitutile butokwa bwa kutandanga nako hamoho, kusina taba ni mipateho yaluna. Hape luitutile kuli hakusika fosahala kuseha halueza mafosisa, sihulu haluituta puo yenca. Mi zazi ni zazi busihu, lunahanisisanga nto yeñwi yaluezelize Jehova mi lwaitumelanga ku yena ka za nto yeo.

Kubulela feela niti, neniikutwa kuli nenisike nakona kuba mulumiwa kamba kupila mwa naha isili. Nihakulicwalo, nibile ni tabo kabakala kulemuha kuli lika kaufela zakonahala ka tuso ya Jehova. Taba yeo inihupulisa manzwi a mupolofita Jeremia, aali: “Wena Jehova, unikomokisize.” (Jer. 20:7) Kaniti luli, uluezelize lika zende zeñata zene lusika libelela ni kulufuyaula hahulu, mane nihaiba kukulisa takazo yaka ya kupotela libaka zeñwi ka fulai. Lupotezi libaka zeñata hahulu ka fulai kufita zene ninahana kuli nenika lipotela hane nisali mwanana, ili kupotela mitai mwa linaha zeshutana-shutana. Hape niitumela luli kuli bo Lesli nebaikatulezi kunitusa kupeta misebezi kaufela yene nifilwe.

Luzwelangapili kuhupula kuli lusebeleza Jehova kakuli lwamulata. Limbuyoti zeluikola cwale libonisa feela limbuyoti zeluka ikola kwapili haluka pila kuya kuile Jehova ‘haakafumbutula lizoho lahae ni kukulisa takazo ya zepila kaufela.’—Samu 145:16.