Ki kabakalañi muuna yabizwa “Ngete” hanaabulezi kuli ‘naakasinya’ saanda sahae hanaaka nyala Ruti? (Ruti 4:1, 6)

Mwa linako zene iñolwa Bibele, haiba muuna yanyezi ashwa asina bana, kunani lipuzo zeñwi zenetokwa kualabiwa: Ki lika mañi zeneka ezahala kwa mubu wanaaluwile? Kana libizo la lubasi lwahae nelika fela? Mulao wa Mushe neukona kualaba lipuzo zeo.

Haiba muuna atimela kamba alekisa mubu wahae bakeñisa bubotana, ki lika mañi zeneka ezwa kwa mubu wo? Muhulwanaa hae kamba munyanaa hae, kamba mwanahabo yena luli naakona kuleka sinca mubu wo. Kueza cwalo nekukona kutusa kuli mubu wo uzwelepili kuba wa lubasi lo.—Liv. 25:23-28; Num. 27:8-11.

Ki lika mañi zenekona kutusa kuli libizo la muuna yashwile lizwisezwepili? Nelikona kuzwisezwapili ka linyalo la mutu ni mulamwae sina mone kuezahalezi ku Ruti. Muuna naakona kunyala musali yanaanyalwanga ki muhulwanaa hae kamba munyanaa hae kuli bapepe mwana yanaaka zwisezapili libizo la muuna yashwile ni kuluwa saanda sahae. Tukiso yeo neibonisa lilato mi hape neitusa kuli mbelwa akone kubabalelwa.—Deut. 25:5-7; Mat. 22:23-28.

Halunyakisiseñi zeneezahezi ku Naomi. Naanyezwi ku muuna yabizwa Elimeleki. Elimeleki ni bana babona bababeli babashimani hane bashwile, Naomi naasina muuna wa kumubabalela. (Ruti 1:1-5) Naomi ni Ruti hase bakutezi kwa Juda, Naomi ataluseza mukwenyanaa hae Ruti kuli akupe Boazi kuleka sinca mubu wabona. Boazi naali wahabo Elimeleki wa fakaufi. (Ruti 2:1, 19, 20; 3:1-4) Kono Boazi naaziba kuli Elimeleki naanani mwanahabo yena yomuñwi, yabizwa mwa Bibele kuli ki “Ngete” mi yo naali mwanahabo yena wa fakaufi hahulu kumufita. Kacwalo, muuna yo ki yena pili yanaaswanela kuba muliululi.—Ruti 3:9, 12, 13.

Kwa makalelo, “Ngete” naaitakaleza kutusa. (Ruti 4:1-4) Kueza cwalo nekukona kutahisa kuli asinyehelwe ki masheleñi, kono hape naaziba kuli Naomi naasike akona kupepa mwana yanaaka yola mubu wa Elimeleki. Mubu wo neuka ekezwa kwa mubu wa Ngete; kacwalo, nekubonahala inge kuli naakona kufumanela fateñi sesiñwi.

Kono Ngete hanaalemuhile kuli naatokwa kunyala ni Ruti, ahana kuleka simu yeo. Naabulezi kuli: “Hanikoni kuileka, kakuli nikasuhana nasinya saanda saka.” (Ruti 4:5, 6) Ki kabakalañi muuna yo hanaahanile haili fo naalumezi kueza cwalo sapili?

Ngete kamba muuna usili hanaaka nyala Ruti mi baba ni mwana wamushimani, mwana yo naakayola mubu wa Elimeleki. Kueza cwalo nekukona ‘kusinya’ cwañi “saanda” sa Ngete? Bibele haibuleli sesiñwi ka za taba yeo kono mwendi naaezize cwalo kabakala mabaka alatelela.

• Libaka lapili kikuli, naakasinyehelwa feela ki masheleñi kakuli mubu wa Elimeleki neusike waba wahae. Neukaba wa mwanaa Ruti.

• Libaka labubeli kikuli, naakaba ni buikalabelo bwa kubabalela Naomi ni Ruti.

• Libaka labulaalu kikuli, haiba Ngete naanani bana babañwi, bana bao nebaka ikabela saanda sahae ni bana banaaka mupepela Ruti.

• Libaka labune kikuli, haiba Ngete naasina bana, mwanaa wamushimani yanaaka mupepela Ruti naakaba ni tukelo ya kuyola mubu wa Elimeleki ni wa Ngete. Kacwalo, mubu wahae neuka fiwa ku mwana yanani libizo la Elimeleki isiñi la Ngete. Ngete naasabati kusinya saanda sahae kuli atuse Naomi. Naabona kuli neikaba hande muliululi yomuñwi, yena Boazi, hanaaka fiwa buikalabelo bo. Boazi naaezize cwalo, kakuli naabata kuli “libizo la muuna yashwile likutisezwe kwa saanda sahae.”—Ruti 4:10.

Ku Ngete nto yanaanga kuba ya butokwa hahulu neli kuzwisezapili libizo lahae ni kuzwelapili kuba ni saanda sahae. Naanani buitati. Kusina taba ni buikatazo bwanaaezize Ngete kuli azwisezepili libizo lahae, kacenu, libizo lahae halizibahali feela. Hape naayawile tohonolo yeipitezi yanaafilwe Boazi, ya kuba mwa lusika mwanaapepezwi Mesia, yena Jesu Kreste. Ngete naamaibile luli kakuli buitati bwahae nebu mupalelisizwe kutusa mutu yomuñwi yanaali mwa butokwi!—Mat. 1:5; Luka 3:23, 32.