1. Bashemi babata kutusa bana babona kuezañi?

 BASHEMI, lwaziba kuli mubata kutusa bana bamina kuziba Jehova ni kumulata. Kono hakuna mutu yakona kubona Mulimu. Kacwalo, mukona kutusa cwañi bana bamina kuunga Mulimu kuba wa luli ni kusutelela ku yena?—Jak. 4:8.

2. Bashemi bakona kuluta cwañi bana babona za tulemeno twa Jehova?

² Nzila ya butokwa yemukona kutusa ka yona bana bamina kusutelela ku Jehova ki ka kuituta Bibele ni bona. (2 Tim. 3:14-17) Niteñi, Bibele ilutaluseza nzila yeñwi yebakona kuituta ka yona ka za Jehova bana bamina. Mwa buka ya Liproverbia, ndate uhupulisa mwanaa hae kuli asike alibala tulemeno twa Jehova, totuiponahalela mwa pupo. (Liprov. 3:19-21) Lukanyakisisa mo bashemi bakona kuitusiseza lika zebupilwe kuluta bana babona mwainezi Jehova.

3. Bashemi bakona kutusa cwañi bana babona?

³ Bibele ibulela kuli: “Tulemeno twa Mulimu totusa bonahali tuiponahalela hande haisamba lifasi liezwa, kakuli tulemuhiwa ka lika zeezizwe.” (Maro. 1:20) Bashemi, mwendi mwaikolanga kutanda nako ni bana bamina hamuli kwa sibaka sesiñwi. Muitusise nako yeo kutusa bana bamina kulemuha mo “lika zeezizwe” liboniseza tulemeno twa Jehova totunde. Kacwalo, halunyakisiseñi zebakona kuituta bashemi kwa mutala wa Jesu.

4. Jesu naaitusisize cwañi lika zebupilwe kuluta balutiwa bahae? (Luka 12:24, 27-30)

⁴ Mulemuhe mo Jesu naaitusiselize lika zebupilwe kuluta batu. Nako yeñwi, Jesu naataluselize balutiwa bahae kuli babuhe mañwalala ni mayangayanga. (Mubale Luka 12:24, 27-30.)  Jesu naakona kuitusisa mutala wa folofolo kamba simela, kono naaketile kuitusisa mutala wa nyunywani ni wa palisa kakuli balutiwa bahae nebaziba hande lika zeo. Balutiwa bahae balukela kuba bane baboni mañwalala inzaa fufa mwahalimu ni lipalisa zemelile mwa masimu. Mueze inge bababona Jesu hasupa lika zeo inzaa ambola ni bona. Mi ki lika mañi zanaaezize hamulaho wa kufa mitala yeo? Naalutile balutiwa bahae tuto ya butokwa hahulu ka za bufani ni sishemo sa Ndataa bona wa kwa lihalimu ya kuli: Jehova ukatusa batanga bahae babasepahala kufumana lico ni liapalo sina feela mwafepelanga mañwalala ni kuapesa lipalisa za mwa simu.

5. Ki lika mañi zebupilwe zebakona kuitusisa bashemi kuluta bana babona ka za Jehova?

⁵ Bashemi, kana mukalikanyisa mutala wa Jesu hamuluta bana bamina? Mwakona kutaluseza mwanaa mina ka za nto yeñwi yebupilwe yemuitebuha hahulu, inge cwalo folofolo yemulata hahulu kamba simela semulata hahulu. Hamunze mueza cwalo, mumutaluseze zeluituta ka za Jehova kwa nto yeo. Hase muezize cwalo, mwendi mwakona kukupa mwanaa mina kuli amitaluseze za folofolo kamba simela satabela hahulu. Haiba mutaluseza mwanaa mina ka za nto yebupilwe yatabela, mwendi ukateeleza ka tokomelo hamuka mutaluseza za tulemeno twa Jehova tolukona kuituta kwa nto yeo.

6. Luitutañi kwa mutala oba lutomezi bo maa bona bo Christopher?

⁶ Kana bashemi batokwa kutanda nako yeñata kueza lipatisiso ka za folofolo yeñwi kamba simela sesiñwi pili basika nyakisisa kale ni bana babona zeluituta kwa lika zeo ka za Jehova? Habatokwi kueza cwalo luli. Jesu naasika taluseza balutiwa bahae litaba zeñata ka za mwacelanga mañwalala kamba ka za liselusi zefumaneha mwa mayangayanga. Fokuñwi mwanaa mina ukona kutabela kuituta ka butungi ka za lika zebupilwe, kono ka linako zeñwi kwakona kutusa haiba mumutaluseza ka bukuswani kamba kubuza puzo kuli autwisise sisupo semu muluta. Muzwale yabizwa Christopher usahupula zanaalutilwe hanaasali mwanana, utalusa kuli: “Bo ma neba lutalusezanga ka bukuswani ka za lika zebupilwe zeneli mwa sibaka sene lupila ku sona kuli balutuse kuitebuha zona. Ka mutala, hane lubanga bukaufi ni malundu, bo ma nebakona kubulela kuli: ‘Mwaabona malundu ani, ki amatuna mi abuheha! Zabupile Jehova zakomokisa luli.’ Kamba hane lubanga kwa liwate, bo ma nebakona kubulela kuli: ‘Hamubone mandinda amaata ani! Mulimu unani maata amatuna luli!’” Bo Christopher bali: “Litaba zene balutalusezanga ka bukuswani zeo, neli lutusanga kunahanisisa mi neluitutile zeñata luli.”

7. Mukona kutusa cwañi bana bamina kunahanisisa lika zebupilwe?

⁷ Bana bamina habanze bahula, mubalute kuisa hahulu pilu kwa lika zebupilwe ni kuituta ka za Jehova kwa lika zeo. Mwakona kuambola za nto yeñwi yabupile Mulimu ni kubuza bana bamina kuli: “Nto ye imilutañi ka za Jehova?” Mwendi mukakomokiswa ki litaba zebaka bulela.—Mat. 21:16.

8. Bashemi ba Maisilaele nebaitusisanga cwañi kolo yene babanga ni yona hane bazamayanga ni bana babona “mwa nzila”?

⁸ Bashemi ba Maisilaele nebasusuelizwe kuluta bana babona manzwi a mulao wa Jehova habazamaya ni bona “mwa nzila.” (Deut. 11:19) Mwa Isilaele, nihaiba mwa libaka za matakanyani nekunani linzila zeñata. Batu nebakona kubona lifolofolo zeshutana-shutana, linyunywani, ni lipalisa. Mabasi a Maisilaele hanaazamayanga mwa linzila zeo, bashemi nebaitusisanga kolo yeo kutusa bana babona kutabela lika zabupile Jehova. Bashemi, mwendi ni mina mwakona kuitusisa lika zebupilwe kuluta bana bamina hamuya  kwa sibaka sesiñwi. Halunyakisiseñi mo bashemi babañwi baezelize cwalo.

9. Muitutañi kwa mutala wa bo Punitha ni bo Katya?

⁹ Me yabizwa Punitha, yapila mwa tolopo yetuna kwa India, utalusa kuli: “Halupotelanga bahabo luna babapila mwa libaka za matakanyani, luitusisanga kolo yeo kutusa bana baluna kuituta ka za lika zende zabupile Jehova. Nilemuhile kuli bana baka bautwisisanga hande zabupile Jehova habasiyo mwa tolopo yetuna mokunani batu babañata.” Bashemi, bana bamina mwendi habana kulibala nako yebaka tanda ni mina mwa sibaka sesiñwi sesinde. Kaizeli yabizwa Katya yapila kwa Moldova, utalusa kuli: “Nako yende hahulu yenihupula yene niikozi hane nisali mwanana ki hane luyo potela libaka za matakanyani ni bashemi baka. Niitumela hahulu kwa bashemi baka kuli hane nisali mwanana neba nilutile kubuhanga lika zabupile Jehova ni kunahanisisa zeniituta kwa lika zeo ka za hae.”

10. Ki lika mañi zekona kutusa bashemi haiba kubabela taata kuzwa mwa tolopo yetuna kuya kwa sibaka sesiñwi? (Mubone mbokisi yeli, “ Zekona Kutusa Bashemi.”)

¹⁰ Kono kucwañi haiba miinelo hai milumelezi kuya kwa libaka za matakanyani? Muzwale yabizwa Amol ni yena upila kwa India, mi utalusa kuli: “Konipila, bashemi babelekanga nako yetelele, mi kwatula kuya kwa libaka za matakanyani. Nihakulicwalo, batu bakona kubuha lika zabupile Jehova ni kuituta za tulemeno twahae kwa lika zeo habaya kwa parki yeñwi yenyinyani kamba habapahama fa situwa sa ndu yabona.” Ni mina, haiba mutalimisisa ka tokomelo mwa sibaka semupila ku sona, mwendi mukalemuha lika zeñwi zebupilwe zemukona kubonisa bana bamina. (Samu 104:24) Mwendi mukabona linyunywani, likokwani, limela, ni zeñwi cwalo. Kaizeli yabizwa Karina, yapila kwa Germany, utalusa kuli: “Bo ma balata hahulu lipalisa; kacwalo, hane nisali mwanana, neba nisupezanga lipalisa zende nako kaufela hane nizamayanga ni bona.” Bashemi, ni mina mwakona kuitusisa mavidio amañata ni  lihatiso zeambola za lika zebupilwe zelukisizwe ki kopano yaluna kuli mulute bana bamina. Kaniti luli, mwakona kutusa bana bamina kubona lika zaezize Mulimu kusina taba ni sibaka komupila. Cwale halunyakisiseñi tulemeno totuñwi twa Jehova tomukona kutaluseza bana bamina.

11. Bashemi bakona kutusa cwañi bana babona kulemuha kuli Jehova unani lilato?

¹¹ Kuli mutuse bana bamina kulemuha kuli Jehova unani lilato, mubataluseze mo lifolofolo zeñata libabalelanga bana bazona. (Mat. 23:37) Hape mwakona kubataluseza lika zende zeshutana-shutana zelutabela hahulu mwa pupo. Bo Karina bababulezwi kwamulaho, batalusa kuli: “Hane nitambalanga ni bo ma, neba nisusuezanga kuyema halufumana lipalisa ni kubona mo palisa ni palisa ishutanela ni lipalisa zeñwi ni mo bunde bwayona buboniseza kuli Jehova unani lilato. Nihaike kuli kikale kufita lilimo zeñata kuzwa fo, nisabuhanga lipalisa ka tokomelo ni kulemuha molishutanela, molibupehezi, ni mibala yazona. Lizwelapili kunihupulisa kuli Jehova ululata hahulu.”

12. Bashemi bakona kutusa cwañi bana babona kulemuha kuli Mulimu unani butali? (Samu 139:14) (Mubone ni siswaniso.)

¹² Mutuse bana bamina kulemuha kuli Mulimu unani butali. Kaniti luli, Jehova ulufitela kwahule hahulu kwa butali. (Maro. 11:33) Ka mutala, mwakona kutaluseza mwanaa mina mwananuhelanga mezi kuya mwahalimu kuyo panga malu ni mwashimbulukelanga ka bunolo mwa sibaka sesiñwi kuya ku sesiñwi. (Jobo 38:36, 37) Hape mwakona kumutaluseza mo mubili wa mutu ubupehezi ka nzila yekomokisa. (Mubale Samu 139:14.) Halunyakisiseñi mwanaaezelize cwalo mushemi yomuñwi wamuuna yabizwa Vladimir. Utalusa kuli: “Zazi leliñwi, mwanaa luna wamushimani naawile fa njinga mi aikolofaza. Sitombo sahae nesifolile hamulaho wa mazazi asikai feela. Na ni bakuluna lwamutaluseza kuli Jehova ubupile mibili yaluna ni buikoneli bwa kufolisa litombo kaili yona. Nelu mutaluselize kuli lika zepangilwe ki batu zona halina buikoneli bo. Ka mutala, haiba mota iba mwa kozi haikoni kulukisa lika zeshwile ku yona. Zanaaipumani ku zona mwanaa luna, neli mutusize kuutwisisa kuli Jehova unani butali.”

13. Bashemi bakona kutusa cwañi bana babona kulemuha kuli Jehova unani maata? (Isaya 40:26)

 ¹³ Jehova ulumema kuinulela meeto aluna kwa mahalimu ni kulemuha mo maata ahae amatuna atuseza kuli linaleli kaufela libe mwa libaka zazona. (Mubale Isaya 40:26.) Mwakona kususueza bana bamina kuinulela meeto abona kwahalimu ni kunahanisisa lika zebabona. Kaizeli yabizwa Tingting, yapila kwa Taiwan, usahupula zeneezahezi ku yena hanaasali mwanana, uli: “Nako yeñwi, na ni bo ma neluile kwa sibaka sesiñwi mi halutalima kwahalimu busihu nelukona kubona linaleli zeñata kakuli nelusiyo mwa tolopo mokunani malaiti amañata. Ka nako yeo, neniikalezwi ka za haiba nenika kona kuzwelapili kusebeleza Jehova ka busepahali kakuli bone nikena ni bona mwa kilasi neba nikukueza kueza lika zemaswe. Bo ma neba nisusuelize kunahana za maata anaaitusisize Jehova kubupa linaleli zeo kaufela ni kuhupula kuli kaniti luli, Jehova naakona kuitusisa maata aswana ao kunitusa kutiyela muliko ufi kamba ufi. Musipili wo neu nitusize kubuha ni kunahanisisa lika zebupilwe, mi naaikatulela kuziba hande Jehova ni kuzwelapili kumusebeleza ka busepahali.”

14. Bashemi bakona kuitusisa cwañi lika zebupilwe kutusa bana babona kulemuha kuli Jehova ki Mulimu yatabile?

¹⁴ Lika zabupile Jehova libonisa kuli ki Mulimu yatabile mi ubata kuli ni luna lube ni tabo. Ba Sayansi balemuhile kuli buñata bwa lifolofolo zabapalanga, kukopanyeleza cwalo ni linyunywani ni litapi. (Jobo 40:20) Kana mukile mwabona bana bamina inze baseha hamulaho wa kubona folofolo yebapala? Mwendi nebaboni tukaze totumatisana kamba tunjanana totubapala hamoho. Nako yeñwi hamuka bona bana bamina inze baseha kabakala kubona folofolo yebapala, muitusise kolo yeo kubatusa kulemuha kuli lusebeleza Mulimu yatabile.—1 Tim. 1:11.

15. Ki lika mañi zekona kutusa bashemi kuziba zebilaeza bana babona? (Liproverbia 20:5) (Mubone ni siswaniso.)

¹⁵ Fokuñwi, bashemi kukona kubabela taata kutusa bana babona kulukuluha kubataluseza miliko yebakopana ni yona. Haiba ki bona butata bomukopana ni bona bo, mutokwa kuikataza kuli mutuse bana bamina kulukuluha kumitaluseza zebabilaeza.  (Mubale Liproverbia 20:5.) Bashemi babañwi kubabelanga bunolo kueza cwalo ka nako yebabuha lika zebupilwe ni bana babona. Kabakalañi? Libaka leliñwi kikuli ka nako yeo hakuna lika zeñata zekona kuyaulula bashemi ni bana babona. Mushemi yomuñwi wamuuna yapila kwa Taiwan yabizwa Masahiko, utalusa libaka leliñwi, uli: “Halutanda nako ni bana baluna kwa sibaka sesiñwi, inge cwalo kupahama malundu kamba kuzamaya fa likamba, baikutwanga hahulu kulukuluha. Kacwalo, kulubelanga bunolo kuambola ni bona ni kuziba zebabilaeza.” Bo Katya bababulezwi kwamulaho, batalusa kuli: “Hane nizwanga kwa sikolo, bo ma neba niisanga kwa parki yeñwi yende. Ka nako yeo, neniikutwanga kulukuluha, mi nekunibelanga bunolo kubataluseza zeneezahezi kwa sikolo kamba zene nibilaeza.”

16. Lika zabupile Jehova likona kutusa cwañi mabasi kuikatulusa ni kuikola siango?

¹⁶ Lika zabupile Jehova hape likona kutusa mabasi kuba ni nako yende ya kuikatulusa ni kuikola siango, mi kueza cwalo kukona kubatusa kuswalisana hahulu. Bibele ibulela kuli kunani “nako ya kuseha” ni “nako ya kutula-tula.” (Muek. 3:1, 4, litaluso ze kwatasi) Jehova ubupile lika zende kolukona kuezeza lika zelulata. Mabasi amañata atabela hahulu kuya hamoho kwa sibaka sesiñwi kuyo buha pupo, kuya kwa libaka za matakanyani, kwa malundu, kamba kwa makamba. Banana babañwi batabela hahulu kumata-mata ni kubapala mwa parki, kubuha lifolofolo, kutapa mwa nuka, mwa lisa, kamba mwa liwate. Kaniti luli, Jehova ubupile lika zende zeñata zelukona kuikola ka nako yeluikatulusa!

17. Ki kabakalañi bashemi habaswanela kutusa bana babona kuikola lika zabupile Mulimu?

¹⁷ Mwa lifasi lelinca la Mulimu, bashemi ni bana babona bakaikola hahulu lika zabupile Jehova kufita lili kaufela. Ka kushutana ni kacenu, ka nako yeo haluna kusaba lifolofolo mi ni zona halina kulusaba. (Isa. 11:6-9) Lukaikola lika zaezize Jehova kuya kuile. (Samu 22:26) Kono bashemi, hamutokwi kulibelela nako yeo kuli mutuse bana bamina kuikola lika zebupilwe. Haiba muitusisa lika zebupilwe kuluta bana bamina ka za Jehova, mwendi bakalumelelana ni manzwi anaabulezi Mulena Davida, hanaaize: “Wena Jehova hakuna misebezi yeswana ni yahao.”—Samu 86:8.