1. Ki nto mañi mwendi yenee mikomokisize hahulu hane mukutalize lushango lwa mwa Bibele kwa batu babañwi lwapili?

KANA mwahupula mone muikutwezi hane mulemuhile kuli mufumani niti? Nemukalile kuutwisisa hande litaba zene muituta mwa Bibele. Nemunahana kuli batu kaufela nebaka tabela kuituta litaba zene mukalile kulumela. Nemunani buikolwiso bwa kuli lushango lwa mwa Bibele neluka batusa kuba ni tabo mwa bupilo ka nako ya cwale ni kuba ni sepo ya lika zende za kwapili. (Samu 119:105) Kacwalo, bakeñisa kuli nemutabela hahulu kuli batu babañwi bazibe litaba zeo, mwataluseza balikani bamina kaufela ni bahabo mina. Kono ki lika mañi zeneezahezi? Nemukomokile hahulu kuli batu babañata nebasika lumela litaba zene mubabulelezi.

2-3. Batu babañata bane bapila ka nako ya bukombwa bwa Jesu bwa fa lifasi neba muunga cwañi?

² Haluswaneli kukomoka haiba batu babañwi bahana lushango lolukutaza. Ka nako ya bukombwa bwa Jesu bwa fa lifasi, batu babañata neba muhanile, nihaike kuli naaezize limakazo zeñata zenebonisa kuli naatusiwa ki Mulimu. Ka mutala, Jesu naazusize Lazaro kwa bafu, mi batu bane bamulwanisa nebaiponezi makazo yeo. Nihakulicwalo, baeteleli ba Majuda nebasika lumela kuli Jesu neli yena Mesia. Mane nebabata kubulaya Jesu hamoho ni Lazaro!—Joa. 11:47, 48, 53; 12:9-11.

³ Jesu naaziba kuli batu babañata nebasike balumela kuli neli yena Mesia. (Joa. 5:39-44) Naabulelezi babañwi ba balutiwa ba Joani Mukolobezi kuli: “Tabo ki ya mutu yasafumani sesika musitatalisa ku na.” (Mat. 11:2, 3, 6) Ki kabakalañi batu babañata hane bahanile Jesu?

4. Lukanyakisisañi mwa taba ye?

 ⁴ Mwa taba ye, ni yetatama, lukanyakisisa mabaka asikai anaatahisize kuli batu babañata bane bapilile ka nako ya bukombwa bwa Jesu bwa fa lifasi basike balumela ku yena. Mi hape lukanyakisisa libaka batu babañata kacenu habahana lushango lolukutaza. Mi sa butokwa nikufita kikuli, lukanyakisisa libaka kuba ni tumelo yetiile ku Jesu hakukona kulutusa kuli lusike lwasitatala.

5. Ki kabakalañi batu babañwi mwendi hane basalumeli kuli Jesu neli yena Mesia yanaasepisizwe?

⁵ Batu babañata nebasitatalile kabakala simuluho ya Jesu. Nebaziba kuli Jesu naali muluti yomunde mi naaezanga limakazo zeñata. Kono neba muunga feela kuli ki mwanaa mubeti wa mubotana. Jesu naazwa mwa Nazareta, ili muleneñi one baanga kuli ki omunyinyani hahulu. Mane nihaiba Natanaele, yanaabile mulutiwa wa Jesu hasamulaho, sapili naabulezi kuli: “Kana kunani sesinde sesikona kuzwa kwa Nazareta?” (Joa. 1:46) Kubonahala kuli Natanaele naasalati muleneñi wanaapilanga ku ona Jesu. Kamba mwendi naahupula bupolofita bobuñozwi kwa Mika 5:2, bobubonisa kuli Mesia naakapepelwa mwa Betelehema isiñi mwa Nazareta.

6. Ki lika mañi zenekona kutusa batu bane bapila ka nako ya bukombwa bwa Jesu bwa fa lifasi kuziba kuli Jesu neli yena Mesia?

⁶ Mañolo abulelañi? Mupolofita Isaya naapolofitile kuli lila za Jesu nelisike ‘zaisa pilu kwa litaba za lusika [lwa Mesia].’ (Isa. 53:8) Buñata bwa litaba zeo nelipolofitilwe. Kambe batu bao nebanyakisisize bupaki bo kaufela, nebaka ziba kuli Jesu naapepezwi mwa Betelehema mi naasimuluha mwa lusika lwa Mulena Davida. (Luka 2:4-7) Kacwalo, sibaka sanaapepezwi ku sona Jesu nesipolofitilwe kwa liñolo la Mika 5:2. Kono cwale ki kabakalañi hane basitatalile? Batu nebamatukezi kumuatula. Nebasika nyakisisa bupaki kaufela. Kabakaleo, bahana Jesu.

7. Ki kabakalañi batu babañata kacenu habasa tabeli kuba Lipaki za Jehova?

⁷ Kana batu banani butata bobuswana kacenu? Eni. Buñata bwa batanga ba Jehova haki bafumi, mi batu babañata babaanga kuli ki “batu-tu feela babasika ituta.” (Lik. 4:13) Batu babañwi baikutwa kuli batu ba Mulimu habakoni kuluta litaba za mwa Bibele kabakala kuli habasika kena likolo za bulapeli zetumile. Babañwi balumela kuli bulapeli bwa Lipaki za Jehova ki “bulapeli bwa kwa America,” kono niti kikuli, buñata bwa Lipaki za Jehova habapili kwa America. Mi babañwi bona mane babulelezwi kuli Lipaki za Jehova habalumeli ku Jesu. Mwa lilimo zefelile, batu babañwi baluungile kuli lu “matwela ba naha ya America,” mi lu “balwanisi.” Kacwalo, batu babañata habatabeli kuba Lipaki za Jehova kabakala litaba za buhata zebautwanga mi habazibi niti ka za batanga ba Jehova.

8. Ka kuya ka Likezo 17:11, ki lika mañi zebaswanela kueza batu kuli bazibe batanga ba Mulimu kacenu?

⁸ Mutu uswanela kuezañi kuli asike asitatala? Batu baswanela kunyakisisanga litaba ka tokomelo. Ki zona zanaaezize Luka, yomuñwi wa bañoli ba Libuka za Evangeli. Naaezize mwanaakonela kaufela kubatisisa “lika kaufela ka kunepahala kuzwa kwa makalelo.” Naabata kuli batu bane bakabala litaba zanaañozi “[bazibe] ka kutala buniti bwa litaba” zene bautwile ka za Jesu. (Luka 1:1-4) Majuda bane bapila mwa muleneñi wa Berea wa kwaikale, ni bona nebaezize sina Luka. Hane bautwile taba yende ka za Jesu lwapili, nebatatubile Mañolo A Siheberu kuli baikolwisise kuli litaba zene batalusezwa neli za niti. (Mubale Likezo 17:11.) Ka mukwa oswana, batu kacenu baswanela kunyakisisanga  litaba ka tokomelo. Baswanela kunyakisisanga zebalutiwa ki batanga ba Mulimu ni kulibapanya kwa litaba zabulela Mañolo. Hape baswanela kunyakisisanga zebapetile batanga ba Jehova ba mwa linako zaluna. Haiba banyakisisa litaba ka tokomelo, bakaziba hande batanga ba Mulimu mwa sibaka sa kubaketulula kamba kulumela feela zebautwile kwa batu.

9. Ki lika mañi zeneezahezi Jesu hanaahanile kufa batu sisupo sesizwa kwahalimu?

⁹ Batu babañwi bane bapila ka nako ya bukombwa bwa Jesu bwa fa lifasi, nebasa bati feela kuli Jesu akutaze ku bona. Nebabata kuli aeze lika zeñwi. Neba mukupile kuli abonise kuli neli yena Mesia ka kubafa “sisupo sesizwa kwahalimu.” (Mat. 16:1) Mwendi nebabata kuli aeze cwalo kabakala kuli nebasika utwisisa litaba zeñozwi kwa Daniele 7:13, 14. Niteñi, yeo nesi yona nako ya kuli Jehova ataleleze bupolofita bo. Litaba zanaa baluta Jesu nelilikani mi nelikona kubatusa kulemuha kuli neli yena Mesia. Kono hanaahanile kubafa sisupo sene babata, basitatala.—Mat. 16:4.

10. Jesu naatalelelize cwañi bupolofita bwanaañozi Isaya ka za Mesia?

¹⁰ Mañolo abulelañi? Mupolofita Isaya naabulezi cwana ka za Mesia: “Haana kuhuweleza kamba kutumusa kwa linzwi lahae, mi haana kuutwahaza linzwi lahae mwa likululu.” (Isa. 42:1, 2) Jesu hanaanzaa kutaza kwa batu, naasika eza lika zeneka tahisa kuli batu baise mamelelo ku yena. Naasika icahela litempele, kuapala liapalo za bulapeli zeipitezi kamba kubata kuli batu bamubize ka malumbatina a bulapeli. Ka nako yanaazekiswa, Jesu naahanile kutabisa Mulena Heroda ka kueza makazo, kusina taba kuli bupilo bwahae nebuli mwa lubeta. (Luka 23:8-11) Jesu naaezanga limakazo, kono musebezi wa kukutaza taba yende neli ona wa butokwa hahulu ku yena. Naabulelezi balutiwa bahae kuli: “Wo ki ona mulelo onitezi.”—Mare. 1:38.

11. Ki mibonelo mañi yefosahezi yebanani yona batu kacenu?

¹¹ Kana batu banani butata bobuswana kacenu?  Eni. Kacenu, batu babañata batabiswanga hahulu ki miyaho yemituna ya bulapeli yekabisizwe ka lika zeleka masheleñi amañata, kuba ni babahulu ba bulapeli bababizwa ka malumbatina akutekehisa, ni kueza mikiti. Mi buñata bwabona habazibi kuli mikiti yeo ni lika zeezwanga fa mikiti yeo haki za Sikreste. Nihakulicwalo, batu babafumanehanga kwa mikiti yeo habaitutangi zeñata ka za Mulimu ni milelo yahae. Batu babafumanehanga kwa mikopano yaluna ya puteho baitutanga zabata Jehova ku luna ni molukona kuezeza tato yahae. Mandu A Mubuso aluna akenile mi haki miyaho yekabisizwe ka lika zeleka masheleñi amañata. Babaetelela mwa liputeho habaapalangi liapalo zeipitezi mi hababiziwangi ka malumbatina akutekehisa. Litaba zeluitutanga kwa Ndu ya Mubuso ni litaba zelulumela litomile fa Linzwi la Mulimu. Nihakulicwalo, batu babañata kacenu bahana lushango lwaluna bakeñisa kuli haluezangi mikiti yemiñwi sina mobaezezanga mwa bulapeli bobuñwi, mi litaba zeluluta halilumelelani ni zebabata kuutwa mwa mazebe abona.

12. Ka kuya ka Maheberu 11:1, 6, tumelo yaluna iswanela kutoma fañi?

¹² Luswanela kuezañi kuli lusike lwasitatala? Muapositola Paulusi naabulelezi Bakreste bane bapila mwa Roma kuli: “Tumelo itaha hamulaho wa kuutwa. Mi litaba zeutwilwe litaha ka manzwi a za Kreste.” (Maro. 10:17) Kacwalo, kuli lube ni tumelo yetiile, lutokwa kuituta Mañolo isiñi kueza mikiti ya bulapeli yesi ya ka Mañolo, niha ikona kubonahala kutabisa. Luswanela kuba ni tumelo yetiile yetomile fa zibo yenepahezi kakuli “hakusina tumelo hakukonahali kutabisa Mulimu.” (Mubale Maheberu 11:1, 6.) Kacwalo, halutokwi kuli konji haluka bona sisupo sesizwa kwahalimu kihona lukalumela kuli lufumani niti. Haiba luituta Bibele ka tokomelo, tumelo yaluna ikatiya mi haluna kukakanya kuli lufumani bulapeli bwa niti.

13. Ki lika mañi zenetahisize kuli batu babañata bahane Jesu?

¹³ Ka nako ya bukombwa bwa Jesu bwa fa lifasi, balutiwa ba Joani Mukolobezi  nebakomokile hahulu bakeñisa kuli balutiwa ba Jesu nebasa itimangi lico. Jesu naabataluselize kuli balutiwa bahae nebasa tokwi kuitima lico hanaasa pila. (Mat. 9:14-17) Nihakulicwalo, Bafalisi ni batu babañwi bane bamulwanisa, neba munyazize kabakala kuli naasalatelelangi lizo zabona. Nebanyemile hahulu hanaafolisize mutu yomuñwi la Sabata. (Mare. 3:1-6; Joa. 9:16) Nebaipapata kuli bona nebabuluka Sabata; hailifo hape nebaezanga lipisinisi mwa tempele, mi nebaikutwa kuli taba yeo neisika fosahala. Nebahalifile hahulu Jesu hanaa banyazize kabakala kueza cwalo. (Mat. 21:12, 13, 15) Mi batu banaakutalize ku bona Jesu mwa sinagoge kwa Nazareta nebahalifile hahulu Jesu hanaaitusisize mutala wa zeneezahezi kwamulaho kubonisa kuli nebanani buitati mi nebasina tumelo. (Luka 4:16, 25-30) Batu babañata nebasitatalile kabakala Jesu bakeñisa kuli naasika eza lika zene balibelela.—Mat. 11:16-19.

14. Ki kabakalañi Jesu hanaanyazize lizo za batu zenesika toma fa Mañolo?

¹⁴ Mañolo abulelañi? Jehova, ka kuitusisa mupolofita Isaya, naabulezi kuli: “Batu ba, baniatumela ka mulomo wabona mi banikuteka ka milomo yabona, kono lipilu zabona likwahule hahulu ni na; mi banisaba kabakala milao ya batu yebalutilwe.” (Isa. 29:13) Jesu naasika fosa hanaanyazize lizo zenesi za ka Mañolo zene balatelela batu. Muhato one baangile wa kulatelela lizo za batu kufita kueza zabulela Mañolo, neubonisa kuli nebahanile Jehova ni yanaalumile, yena Mesia.

15. Ki kabakalañi batu babañata kacenu habasa lati Lipaki za Jehova?

¹⁵ Kana batu banani butata bobuswana kacenu? Eni. Batu babañata bafilikananga Lipaki za Jehova habasa swalisani ni bona kueza mikiti yesi ya ka Mañolo, yecwale ka kuhupula lizazi la kupepwa ni Kirisimasi. Babañwi banyemanga Lipaki za Jehova habasa swalisani ni bona kueza mikiti ya naha kamba kulatelela lizo zeezwanga fa maswabi, ili zesalumelelani ni zeñozwi mwa Linzwi la Mulimu. Batu babasitatalanga kabakala kuli Lipaki za Jehova habaezangi cwalo, banahana kuli Mulimu waamuhela bulapeli bwabona. Kono habakoni kumutabisa haiba balatelela lizo za batu kufita kusebelisa lituto zeutwahala zefumaneha mwa Bibele.—Mare. 7:7-9.

16. Ka kuya ka Samu 119:97, 113, 163-165, ki lika mañi zeluswanela kueza, mi ki lika mañi zeluswanela kuambuka?

¹⁶ Luswanela kuezañi kuli lusike lwasitatala? Luswanela kulata hahulu milao ya Jehova ni likuka zahae. (Mubale Samu 119:97, 113, 163-165.) Haiba lwalata Jehova, haluna kulatelela lizo zesa mutabisi. Haluna kutuhelela nto ifi kamba ifi kuba ya butokwa hahulu ku luna kufita lilato lelunani lona ku Jehova.

17. Ki lika mañi zene balibelela Majuda babañata zenetahisize kuli bahane Jesu?

¹⁷ Batu babañwi bane bapila ka nako ya bukombwa bwa Jesu bwa fa lifasi nebabata kucinca muuso kapili-pili. Nebalibelela kuli Mesia naaka balukulula kwa puso ya Maroma bane babanyandisa. Kono hane babata kuli Jesu abe mulena, ahana. (Joa. 6:14, 15) Batu babañwi, babacwale ka baprisita, nebaikalezwi kuli Jesu naakacinca muuso, ili taba yeneka nyemisa Maroma, bona bane bafile baeteleli ba bulapeli bao maata. Buñata bwa Majuda nebahanile Jesu bakeñisa kuli nebaikalezwi kuli nebaka amuhiwa litulo zene banani zona mwa muuso.

18. Ki bupolofita mañi bwa mwa Bibele bobubulela za Mesia bone basika isa pilu ku bona batu babañata?

¹⁸ Mañolo abulelañi? Nihaike kuli bupolofita bobuñata nebubonisa kuli Mesia naakaba Ndwalume yatula ndwa, bupolofita bobuñwi bubonisa kuli Mesia naakatokwa pili kushwela libi zaluna. (Isa. 53:9, 12) Kono ki kabakalañi  Majuda hane balibelela kuli Mesia naaka balukulula kwa puso ya Maroma? Buñata bwa batu bane bapila ka nako ya bukombwa bwa Jesu bwa fa lifasi nebasika isa hahulu pilu kwa bupolofita bone bubonisa kuli manyando ane bali ku ona naasike afeliswa honafo feela.—Joa. 6:26, 27.

19. Ki lika mañi zebalibelela batu babañata ku luna kacenu zetahisa kuli basitatale?

¹⁹ Kana batu banani butata bobuswana kacenu? Eni. Batu babañata kacenu basitatalanga kabakala kuli haluikenyangi mwa litaba za lipolitiki. Babata kuli ni luna luvote ka nako ya liketisa. Kono lwaziba mubonelo wa Jehova wa kuli haiba luketa mutu kuli alubuse, fo kutalusa kuli lumuhanile. (1 Sam. 8:4-7) Batu babañwi hape babata kuli luyahe likolo ni lipatela, hamohocwalo ni kueza lika zeñwi zetusa batu mwa silalanda. Basitatalanga kabakala kuli luisa hahulu pilu kwa musebezi wa kukutaza kufita kuikataza kutusa batu babakopana ni miinelo yetaata mwa bupilo.

20. Sina mwaboniseza manzwi a Jesu a kwa Mateu 7:21-23, ki nto mañi yeswanela kuba ya butokwa hahulu ku luna?

²⁰ Luswanela kuezañi kuli lusike lwasitatala? (Mubale Mateu 7:21-23.) Luswanela kuisa hahulu pilu kwa musebezi wanaalaezi Jesu kuli lueze. (Mat. 28:19, 20) Haluswaneli kuyaululwa ki litaba za lipolitiki kamba kuiyakatwa hahulu za kutatulula butata bobakopana ni bona batu mwa lifasi. Lwalata batu, mi haluikutwangi hande habakopana ni miinelo yetaata, kono lwaziba kuli nzila yende hahulu yelukona kubatusa ka yona ki kubaluta za Mubuso wa Mulimu ni kubatusa kuba balikani ba Jehova.

21. Luswanela kuikatulela kuezañi?

²¹ Mwa taba ye, lunyakisisize lika zeene zenetahisize kuli batu babañata bahane Jesu, ili zekona kutahisa kuli batu babañwi kacenu bahane balateleli bahae. Kono kana zeo ki zona feela lika zekona kutahisa kuli batu basitatale? Batili. Mwa taba yetatama, lukanyakisisa lika zeñwi zeene zekona kusitatalisa batu. Haike luikatulele kuli haluna kutuhelela nto ifi kamba ifi kutahisa kuli lusitatale mi luzweleñipili kutiisa tumelo yaluna!