1-2. Ki lifi libaka lapili haluswanela kutabela kubala buka ya Sinulo?

 KANA mutu yomuñwi akile amikupa kubuha maswaniso ahae? Hamunze mubuha maswaniso ao, mubona batu babañata bomusa zibi. Kono siswaniso sesiñwi sihoha mamelelo yamina. Kabakalañi? Kabakala kuli muteñi fa siswaniso seo. Hamunze mutalima fa siswaniso seo, mukala kuhupula lizazi fone siingezwi ni sibaka kone muli ka nako yene siingiwa. Hape mulika kutalusa batu bomubona mwa siswaniso. Siswaniso seo simihupulisa lika zende hahulu.

² Buka ya Sinulo iswana sina siswaniso seo. Ki kabakalañi halubulela cwalo? Bakeñisa mabaka amabeli alatelela. Libaka lapili kikuli, buka ya mwa Bibele ye neiñolezwi luna. Mwa timana yapili ya buka yeo, lubala kuli: “Sinulo yefilwe ka Jesu Kreste, yeo Mulimu naamufile, kuli abonise batanga bahae lika zelukela kuezahala hona cwale-cwale fa.” (Sin. 1:1) Kacwalo, litaba zeñozwi mwa buka yeo halisika ñolelwa batu kaufela kono liñolezwi batanga ba Mulimu babaineezi ku yena. Ka kuba batanga ba Mulimu, haluswaneli kukomoka kulemuha kuli lusweli kutusa kuli bupolofita bobuñozwi mwa buka yende yeo butalelezwe. Kacwalo, halubala buka ya Sinulo, lubala litaba zeluama.

3-4. Ka kuya ka buka ya Sinulo, bupolofita bobufumaneha mwateñi nebuka talelezwa lili, mi taba yeo iswanela kususueza mañi ni mañi waluna kuezañi?

³ Libaka labubeli kikuli, nako yebutalelezwa bupolofita bobuñozwi mwa buka ya Sinulo yaluama. Muapositola Joani naabulezi za nako yeo, hanaaize: “Ka susumezo ya moya naipumana mwa lizazi la Mulena.” (Sin. 1:10) Joani hanaañola  manzwi ao ibato ba ka 96 C.E., “lizazi la Mulena” nelisali kwahule hahulu. (Mat. 25:14, 19; Luka 19:12) Kono ka kuya ka bupolofita bwa mwa Bibele, lizazi leo nelikalile ka 1914 Jesu haketiwa kuba Mulena kwa lihalimu. Kuzwa feela ka silimo seo, bupolofita bobufumaneha mwa buka ya Sinulo, ili bobuama batu ba Mulimu, bwakala kutalelezwa. Kaniti luli, lupila mwa “lizazi la Mulena”!

⁴ Bakeñisa kuli lupila mwa nako yetabisa ye, ki luna babatokwa kuisa hahulu mamelelo kwa kelezo yefumaneha kwa Sinulo 1:3, yeli: “Tabo ki ya mutu yabala ka kutumusa ni babautwa manzwi a bupolofita bo ni babamamela zeñozwi mwateñi, kakuli nako yetomilwe i fakaufi.” Kaniti luli, luswanela ‘kubala ka kutumusa,’ ‘kuutwa manzwi a bupolofita bo,’ ni ‘kuamamela.’ Ki manzwi afi ao eluswanela kumamela?

5. Buka ya Sinulo ilutusa cwañi kuziba libaka hakuli kwa butokwa hahulu kulapela Jehova ka nzila yeswanela?

⁵ Kuzwa feela mwa kauhanyo yapili ya buka ya Sinulo, luituta kuli Jesu waziba lika kaufela zeezahala mwa liputeho za batu bahae. (Sin. 1:12-16, 20; 2:1) Mashango anaafile Jesu kwa liputeho ze 7 za mwa Asia Minor abonisa cwalo. Mwa mashango ao, Jesu naafile litaelo zenongile zeneka tusa Bakreste ka nako yeo kulapela Jehova ka nzila yeswanela. Mi litaba zanaabulezi mwa mashango ao zakona kutusa batanga ba Mulimu kaufela kacenu. Taba yeo ilulutañi? Mueteleli waluna, Kreste Jesu, waziba hande haiba lunani silikani sesinde ni Jehova kamba kutokwa. Jesu walusileleza mi waluetelela; ubona lika kaufela. Waziba zeluswanela kueza kuli luzwelepili kutabisa Jehova. Ki litaelo mañi zanaafile zelutokwa kumamela kacenu?

6. (a) Sina mokuboniselizwe kwa Sinulo 2:3, 4, ki butata mañi bone inani bona puteho ya Efese ka kuya ka lushango lwa Jesu? (b) Luitutañi kwa taba yeo?

⁶ Mubale Sinulo 2:3, 4. Haluswaneli kusiya lilato lene lunani lona ku Jehova sapili. Lushango lwanaafile Jesu kwa puteho ya Efese nelubonisa kuli ba mwa puteho yeo nebaitiisize mi nebazwezipili kusebeleza Jehova kusina taba ni miinelo yetaata yene bakopana ni yona. Nihakulicwalo, nebasiile lilato lene banani lona sapili. Nebatokwa kukalisa kubonisa lilato leo sina sapili kakuli hane basike baeza cwalo, sebelezo yabona ku Mulimu neisike yaamuhelwa. Ni luna kacenu, kunani lika zeñwi zeluswanela kueza kwandaa kuitiisa feela halukopana ni miinelo yetaata. Luswanela kuitiisa ka mabaka aswanela. Mulimu waluna haisangi feela pilu kwa lika zelueza kono ni libaka halueza lika zeo. Jehova waitebuhanga haiba lumusebeleza ka mabaka aswanela mi ubata kuli lumulapele kabakala kuli lwamulata luli mi lwaitebuha zaluezelize.—Liprov. 16:2; Mare. 12:29, 30.

7. (a) Sina mokuboniselizwe kwa Sinulo 3:1-3, ki butata mañi bwanaalemuhile Jesu mwa puteho ya Sarde? (b) Ki lika mañi zeluswanela kueza?

⁷ Mubale Sinulo 3:1-3. Luswanela kuzwelapili kutona. Ba mwa puteho ya Sarde bona nebanani butata busili. Nihaike kuli kwamulaho nebaezanga hande kwa moya, nebakalile kukeshebisa sebelezo yabona ku Mulimu. Kabakaleo, Jesu naababulelezi kuli ‘bazuhe.’ Luitutañi kwa temuso yeo? Ki niti kuli Jehova haana kulibala musebezi waluna. (Maheb. 6:10) Kono haluswaneli kunahana kuli bakeñisa kuli neluezize zeñata  mwa sebelezo yaluna ku Jehova kwamulaho, halusa tokwa kueza cwalo ka nako ya cwale. Niha lukona kupalelwa kueza zeñata sina mone luezezanga kwamulaho kabakala miinelo yemiñwi, luswanela kupateha mwa “musebezi wa Mulena,” ni kuzwelapili kutona kuisa kwa mafelelezo.—1 Makor. 15:58; Mat. 24:13; Mare. 13:33.

8. Luitutañi kwa lushango lone lufilwe mizwale ba mwa puteho ya Laodisea, sina mokuboniselizwe kwa Sinulo 3:15-17?

⁸ Mubale Sinulo 3:15-17. Luswanela kusebeleza Jehova ka tukufalelo ni ka pilu yaluna kaufela. Lushango lwanaafile Jesu ku ba mwa puteho ya Laodisea lubonisa butata busili hape bone banani bona Bakreste ba mwa linako zeo. ‘Nebaenya feela’ mwa sebelezo yabona ku Mulimu. Bakeñisa kuli nebasina tukufalelo, Jesu naabataluselize kuli ‘nebanyandile, nebashwisa makeke.’ Nebatokwa kulapela Jehova ka tukufalelo yetuna. (Sin. 3:19) Luitutañi kwa taba yeo? Haiba lulemuha kuli halusa bonisa hahulu tukufalelo sina mone luezezanga kwamulaho, luswanela kuitebuha lika zende kaufela zaluezelize Jehova ni kopano yahae. (Sin. 3:18) Haluswaneli kuisa hahulu pilu kwa kubata kupila hande kuli mane lupalelwa kuba ni nako ya kueza lika za kwa moya.

9. Sina mokuboniselizwe mwa mashango anaafile Jesu kwa Bakreste ba mwa puteho ya Pergamo ni ya Tiyatira, ki lika mañi zeluswanela kuambuka?

⁹ Luswanela kuhana lituto za bakwenuheli. Jesu naanyazize Bakreste babañwi ba mwa puteho ya Pergamo kabakala kuli nebatahisa kuli kube ni likauhano mwa puteho. (Sin. 2:14-16) Naababalize ba mwa puteho ya Tiyatira kabakala kuli nebaambukile “zetungile za Satani,” mi naabasusuelize ‘kuswala ka taata’ niti. (Sin. 2:24-26) Bakreste ba mwa liputeho zeo bane bafokozi, ili bane bakalile kulumela lituto za buhata, nebaswanela kubaka. Luitutañi kwa taba yeo kacenu? Luswanela kuhana tuto ifi kamba ifi yelwanisana ni tato ya Jehova. Bakwenuheli bakona ‘kubonahala kuba balumeli’ kono ‘habapili sina balumeli.’ (2 Tim. 3:5) Haiba luzwelapili kuituta Linzwi la Mulimu ka tukufalelo, kuka lubela bunolo kulemuha lituto za buhata ni kulihana.—2 Tim. 3:14-17; Juda 3, 4.

10. Ki tuto ifi yeñwi yeluituta kwa lushango lwanaafile Jesu kwa puteho ya Pergamo ni ya Tiyatira?

¹⁰ Luswanela kuambuka muzamao wa buhule ufi kamba ufi mi haluswaneli kutuhelela  muzamao wo. Kono kunani butata bobuñwi hape bone banani bona ba mwa puteho ya Pergamo ni ya Tiyatira. Jesu naanyazize babañwi mwa liputeho zeo kabakala kuli nebatuhelela muzamao wa buhule mwa puteho. (Sin. 2:14, 20) Luitutañi kwa taba yeo? Haluswaneli kuikutwa kuli lwakona kuikenya mwa muzamao wa buhule ufi kamba ufi mi Jehova uka luswalela haubona selu musebelelize ka lilimo zeñata mi lunani buikalabelo bobuñata mwa kopano. (1 Sam. 15:22; 1 Pit. 2:16) Jehova ubata kuli luzwelepili kupila ka kuya ka likuka zahae za muzamao zepahami kusina taba kuli muzamao wa batu mwa lifasi uzwelapili kuba omaswe hahulu.—Maef. 6:11-13.

11. Ki lika mañi zeluitutile? (Mubone ni mbokisi yeli, “ Zeluituta Kacenu.”)

¹¹ Ki lika mañi zeluitutile? Luitutile butokwa bwa kueza molukonela kaufela kuli Jehova aamuhele sebelezo yaluna. Haiba kunani nto yeñwi yelueza yekona kutahisa kuli Jehova asike aamuhela sebelezo yaluna, luswanela kueza licinceho kapili. (Sin. 2:5, 16; 3:3, 16) Kono kunani nto yeñwi hape yanaatalusize Jesu mwa mashango anaafile kwa liputeho. Ki nto mañi ona yeo?

12. Luitutañi kacenu ku zanaabulezi Jesu kwa mizwale ba mwa puteho ya Smirna ni Filadelfia? (Sinulo 2:10)

¹² Halunyakisiseñi zanaabulezi Jesu kwa puteho ya Smirna ni ya Filadelfia. Naataluselize Bakreste ba mwa liputeho zeo kuli basike basaba nyandiso yene bakakopana ni yona kabakala kuli Jehova naaka bafa mupuzo hane bakazwelapili kusepahala ku yena. (Mubale Sinulo 2:10; 3:10) Luitutañi kwa taba yeo kacenu? Luswanela kulibelela kuli batu baka lunyandisa mi luswanela kutiyela nyandiso yeo. (Mat. 24:9, 13; 2 Makor. 12:10) Ki kabakalañi kuziba taba ye hakuli kwa butokwa?

13-14. Batu ba Mulimu baamiwa cwañi ki litaba zebulezwi kwa Sinulo kauhanyo 12?

¹³ Buka ya Sinulo neipolofitile kuli batu ba Mulimu nebaka nyandiswa mwa mazazi aluna, lona “lizazi la Mulena.” Sinulo kauhanyo 12 ibulela za ndwa yezuha kwa lihalimu kuzwa feela foutomelwa Mubuso wa Mulimu. Mikaele, yena Jesu Kreste yapahamisizwe, ni limpi zahae, ulwana ni Satani ni madimona ahae. (Sin. 12:7, 8) Lila za Mulimu zeo zatulwa mi linepelwa fa lifasi, ili kutahisa kuli babayahile mwateñi banyande hahulu. (Sin. 12:9, 12) Kono taba yeo iama cwañi batu ba Mulimu?

¹⁴ Buka ya Sinulo cwale ilutaluseza zaeza Satani. Haasakona kukutela kwa lihalimu; kacwalo, ubifela bo masialeti babatozizwe, bona bayemeli ba Mubuso wa Mulimu  fa lifasi ni “babanani musebezi wa kupaka ka za Jesu.” (Sin. 12:17; 2 Makor. 5:20; Maef. 6:19, 20) Bupolofita bo, butalelelizwe cwañi?

15. Ki bo mañi babayemelwa ki ‘lipaki zepeli’ zebulezwi kwa Sinulo kauhanyo 11, mi ki lika mañi zeneezahezi ku bona?

¹⁵ Satani naakukuelize lila za Mulimu kulwanisa mizwale babatozizwe bane baetelela mwa musebezi wa kukutaza Mubuso. Mizwale bao ki bona babayemelwa ki ‘lipaki zepeli’ zetaluswa kuli nelibulailwe. * (Sin. 11:3, 7-11) Ka silimo sa 1918, mizwale ba 8 bane baetelela mwa kopano nebatamelelizwe litaba za buhata mi yomuñwi ni yomuñwi wabona naaatulezwi kupika lilimo zeñata mwa tolongo. Nekubonahala inge kuli musebezi wa batoziwa bao ‘neubulailwe’ kamba kuyemiswa.

16. Ki nto mañi yekomokisa yeneezahezi ka silimo sa 1919, kono Satani uzwezipili kuezañi kuzwa feela nako yeo?

¹⁶ Bupolofita bobu kwa Sinulo kauhanyo 11 hape nebubulezi kuli ‘lipaki zepeli’ zeo nebaka zusiwa kwa bafu hamulaho wa nakonyana. Bupolofita bo, nebutalelelizwe ka nzila yekomokisa hamulaho wa likweli lisikai kuzwa feela fobakenyezwa mwa tolongo mizwale bao. Kwa makalelo a silimo sa 1919, mizwale babatozizwe bao balukululwa mwa tolongo mi litaba zene batamelelizwe zafeliswa. Honafo feela, mizwale bao bakala kukutaza taba yende ya Mubuso hape. Kono Satani naasika tuhela kulwanisa batu ba Mulimu. Kuzwa feela nako yeo, Satani ulibisize mezi a “nuka” ya nyandiso kwa batu ba Mulimu kaufela, kubalwanisa. (Sin. 12:15) Kaniti, kaufelaa luna lutokwa ‘kuitiisa ni kuba ni tumelo.’—Sin. 13:10.

17. Batu ba Mulimu batusizwe cwañi ka nzila yesika libelelwa kusina taba ni twaniso ya Satani?

¹⁷ Sinulo kauhanyo 12 ibonisa kuli batu ba Mulimu nebaka tusiwa ka nzila yene basika libelela. Nekuka swana inge kuli “lifasi” limizize “nuka” ya nyandiso. (Sin. 12:16) Zeo ki zona zeezahezi luli. Fokuñwi, likalulo zeñwi za lifasi la Satani, zecwale ka likuta, litusize batu ba Mulimu. Batanga ba Jehova sebawinile litaba zeñata mwa likuta, ili kutahisa  kuli babe ni tukuluho ya kulapela. Baitusisize cwañi tukuluho yeo? Baitusisize kolo kaufela yebabile ni yona kueza musebezi wabafile Jehova. (1 Makor. 16:9) Ki lika mañi zeamiwa mwa musebezi wo?

18. Ki musebezi mañi wa butokwa hahulu oluswanela kueza mwa mazazi a mafelelezo a?

¹⁸ Jesu naapolofitile kuli balutiwa bahae nebaka shaela ‘taba yende ya Mubuso [wa Mulimu]’ mwa lifasi kaufela, kihona hane kukataha mafelelezo. (Mat. 24:14) Habanze baeza musebezi wo, batusiwa ki lingeloi kamba sikwata sa mangeloi, ataluswa kuli anani “taba yende yesafeli ya kushaela ku babayahile mwa lifasi, kwa macaba kaufela ni mishobo ni malimi ni batu.”—Sin. 14:6.

19. Ki lushango lufi loluñwi lobaswanela kushaela batu babalata Jehova?

¹⁹ Batanga ba Mulimu habashaeli feela taba yende ya Mubuso. Hape batokwa kutusa mwa musebezi waeza mangeloi obulezwi kwa Sinulo kauhanyo 8 kuisa 10. Mangeloi ao azibahaza za bumai bobanani bona batu babahana Mubuso wa Mulimu. Kacwalo, Lipaki za Jehova bazwezipili kushaela lushango lwa katulo, loluswanisezwa kwa “pula ya macwe ni mulilo,” ili kubonisa katulo ya Mulimu yetaha fahalimwaa likalulo zeshutana-shutana za lifasi la Satani. (Sin. 8:7, 13) Batu batokwa kuziba kuli mafelelezo a lifasi le a fakaufi mi baeze licinceho mwa bupilo bwabona ilikuli bapiliswe fa lizazi la buhali bwa Jehova. (Zef. 2:2, 3) Kono batu babañata habatabeli lushango lwaluna. Lutokwa kuba ni bundume kuli lushaele lushango lo. Ka nako ya ñalelwa yetuna, lushango lwa katulo lwa mafelelezo loluka shaela lukanyemisa hahulu batu.—Sin. 16:21.

20. Ki lika mañi zeluka nyakisisa mwa litaba zepeli zetatama?

²⁰ Kaniti luli, lutokwa kumamela “manzwi a bupolofita bo” kabakala kuli litaba zeñozwi mwa buka ya Sinulo zaluama. (Sin. 1:3) Kono ki lika mañi zekona kulutusa kutiyela nyandiso ka busepahali ni kuzwelapili kukutaza mashango ao ka bundume? Lika zepeli ze lika lutusa kuitiisa: sapili, ki zei lutaluseza buka ya Sinulo ka za lila za Mulimu, mi sabubeli, ki limbuyoti zeluka ikola haiba luzwelapili kusepahala. Lukanyakisisa litaba zeo mwa litaba zepeli zetatama.