1-2. (a) Ki kabakalañi batu babasazo nyalana habatokwa kusepa Jehova? (Samu 37:3, 4) (b) Lukanyakisisañi mwa taba ye?

KANA mutuha mukena mwa linyalo kamba kihona musazo nyala kamba kunyalwa? Kusina kukakanya, munyolelwa hahulu kupila ni mutu yemulata hahulu yo. Kono niti kikuli, batu babanyalani fokuñwi bakopananga ni butata mwa linyalo mi batokwanga kueza likatulo za butokwa. Kono muhupule kuli muhato omuka nga hamukopana ni butata mwa linyalo ni likatulo zemuka eza ki zona zekatahisa kuli muzwelepili kuba ni tabo mwa linyalo lamina kamba kutokwa. Haiba muitinga ku Jehova, mukaeza likatulo zende, linyalo lamina likatiya, mi mukaba ni tabo. Kono haiba musasebelisi kelezo ya Mulimu, mukakopana ni butata mwa linyalo lamina, mi hamuna kuba ni tabo.—Mubale Samu 37:3, 4.

² Nihaike kuli taba ye ilukiselizwe batu babasazo nyalana, isakona kutusa ni batu base banyalani ka nako yetelele kakuli iambola za butata bobakona kukopana ni bona batu babanyalani kaufela. Mwa taba ye, lukanyakisisa zelukona kuituta kwa mutala wa baana ni basali babañwi babasepahala bababulezwi mwa Bibele. Mutala wabona uka luluta lituto zende zelukona kusebelisa mwa bupilo, kukopanyeleza cwalo ni mwa linyalo. Hape lukanyakisisa zelukona kuituta kwa mutala wa mizwale ni likaizeli babañwi babanyalani ba mwa linako zaluna.

3-4. Ki butata mañi bobakona kukopana ni bona batu babasazo nyalana?

³ Batu babañwi bakona kususueza batu babasazo nyalana kupila sina mobapilela babañata. Ka mutala, bashemi ni bahabo  babañwi bakona kususueza batu babasazo nyalana kuba ni bana kapili-pili. Kamba balikani ni ba lubasi bakona kususueza batu babasazo nyalana kuleka ndu ni kuitaza ka lika zende.

⁴ Kono haiba bo mutu ni musalaa hae basatokomeli, bakona kueza likatulo zeka bakenya mwa likoloti zeñata. Kabakaleo, bo mutu ni musalaa hae mwendi bakatokwa kusebeza ka nako yetelele ilikuli balife likoloti zeo. Bakona kutanda nako yeñata kwa mubeleko kuli mane bapalelwa kuba ni nako ya kueza tuto ya Bibele ya ka butu, kulapela sina lubasi, ni kuya mwa bukombwa. Bo mutu ni musalaa hae mane bakona kupalelwa kuya kwa mikopano kuli bazwelepili kusebeza nako ya kukotoka niha seikwanile ilikuli bafumane masheleñi amañata kamba kuli basike bazwisiwa musebezi. Kabakaleo, bapalelwa kueza lika zende zeñata mwa sebelezo yabona ku Jehova, ili zenekona kubatusa kuba ni tabo.

5. Muitutañi kwa mutala wa bo Klaus ni bo Marisa?

⁵ Batu babañata baiponezi kuli kuba ni lika zeñata mwa bupilo hakukoni kutahiseza mutu tabo. Ka mutala, halunyakisiseñi zene bakopani ni zona bo mutu ni musalaa hae bo Klaus ni bo Marisa. * Hane basazo nyalana, sibeli sabona nebabeleka ilikuli bakone kupila bupilo bwa simbombo. Nihakulicwalo, nebasina tabo ya luli. Muzwale Klaus utalusa kuli: “Nelufumile hahulu, kono nelusina likonkwani za kwa moya. Kubulela feela niti, nako kaufela nelupatehile hahulu mi neluikutwanga kuimezwa.” Mwendi ni mina mulemuhile kuli kuisa hahulu pilu kwa kuipatela lika za kwa mubili hakusika mitahiseza tabo. Haiba ki cwalo, musike mwazwafa. Kunyakisisa mitala yeminde ya batu babañwi kwakona kumitusa kueza licinceho zetokwahala. Pili, halunyakisiseñi zebakona kuituta baana babanyezi kwa mutala wa Mulena Josafati.

6. Ki lika mañi zanaaezize Mulena Josafati hanaakopani ni muinelo omuñwi otaata, zelumelelana ni kelezo yeñozwi kwa Liproverbia 3:5, 6?

⁶ Baana, kana fokuñwi muikutwanga kuimezwa ki buikalabelo bwamina? Haiba ki cwalo, mukatusiwa hahulu ki mutala wa Mulena Josafati. Ka kuba mulena, Josafati naanani buikalabelo bwa kusileleza sicaba kaufela! Naapetile cwañi buikalabelo bobutuna bo? Naaezize mwanaakonela kaufela kusileleza sicaba sahae. Naayahile mileneñi yesilelelizwe ya Juda mi naakubukanyize mpi yetuna ya masole babafitelela 1,160,000. (2 Makol. 17:12-19) Hasamulaho, Josafati naakopani ni butata bobuñwi. Mpi yetuna ya Maamoni, Mamoabi, ni baana bane bazwa kwa sibaka sa malundu sa Seiri, neitilo mulwanisa, ni kulwanisa lubasi lwahae, ni sicaba sahae. (2 Makol. 20:1, 2) Ki lika mañi zanaaezize Josafati? Naakupile Jehova kuli amutuse ni kumutiisa. Zanaaezize lilumelelana ni kelezo yende yefumaneha kwa Liproverbia 3:5, 6. (Mubale.) Tapelo yanaalapezi Josafati ka buikokobezo,  yeñozwi kwa 2 Makolonika 20:5-12, ibonisa kuli naasepile Ndatahe wa kwa lihalimu yalilato. Jehova naaalabile cwañi tapelo ya Josafati?

7. Jehova naaalabile cwañi tapelo ya Josafati?

⁷ Jehova naaambozi ni Josafati ka kuitusisa Mulivi yabizwa Jahaziele. Jehova naabulezi kuli: “Muitukiseze, muyeme mwa libaka zamina, mi mubone mwaka mipiliseza Jehova.” (2 Makol. 20:13-17) Mwendi nebakomokile hahulu kuutwa cwalo kakuli nebaziba kuli batu nebasa lwanangi ka nzila yecwalo! Nihakulicwalo, litaelo zeo nelisazwi kwa batu kono nelizwa ku Jehova. Josafati naasepile Mulimu ka kutala, mi naaezize lika kaufela zanaa mubulelezi. Josafati ni batu bahae hane baile kuyo katanyeza lila zabona, naasika beya masole bane bacuukile mwa ndwa kwapili, kono naabeile baopeli bane basina lilwaniso. Jehova naatalelelize sepiso yahae ku Josafati; naatuzi mpi ya lila zahae.—2 Makol. 20:18-23.

8. Baana babanyezi baitutañi kwa mutala wa Josafati?

⁸ Baana babanyezi, mwakona kuituta kwa mutala wa Josafati. Munani buikalabelo bwa kubabalela lubasi lwamina; kacwalo, mueze momukonela kaufela kulusileleza ni kulutusa. Hamukopana ni miinelo yetaata, mukona kuikutwa kuli mwakona kutatulula miinelo yetaata yeo munosi. Niteñi, musike mwaitinga fa maata amina. Kono mulapele ku Jehova kwa mukunda kuli amituse. Hape mulapele ni basali bamina kuzwelela kwatasaa pilu. Mukupe ketelelo ya Jehova ka kubala Bibele ni lihatiso zelukisizwe ki kopano ya Mulimu, mi musebelise kelezo yemuka fumana mwateñi. Babañwi mwendi habana kulumelelana ni likatulo zetomile fa Bibele zemuezize, mi bakona kumibulelela kuli hamunahani hande. Bakona kumitaluseza kuli masheleñi ni lika zemukona kuleka ki zona zekona kutusa hahulu lubasi lwamina. Kono muhupule mutala wa Josafati. Naasepile Jehova mi naabonisize cwalo ka likezo zahae. Jehova naasika yubeka muuna yanaasepahala yo, mi haana kumiyubeka. (Samu 37:28; Maheb. 13:5) Ki lika mañi zebaswanela kueza batu babanyalani kuli babe ni tabo mwa bupilo bwabona?

9. Mupolofita Isaya ni musalaa hae batomezi batu babanyalani mutala mañi?

⁹ Mupolofita Isaya ni musalaa hae nebaanga kusebeleza Jehova kuba yona nto ya butokwa hahulu mwa bupilo bwabona. Isaya neli mupolofita, mi kubonahala kuli musalaa hae ni yena naafilwe musebezi wa kupolofita bakeñisa kuli ubizwa kuli ki “mupolofita wamusali.” (Isa. 8:1-4) Sibeli sabona nebaisize pilu kwa kusebeleza Jehova mwa bupilo bwabona. Isaya ni musalaa hae, batomezi batu babanyalani mutala omunde hahulu kacenu.

10. Kubalanga bupolofita bwa mwa Bibele kukona kutusa cwañi Bakreste babanyalani kueza zeñata mwa sebelezo yabona ku Jehova?

¹⁰ Bakreste babanyalani kacenu bakona kueza zeñata mwa sebelezo yabona ku Jehova. Kubalanga bupolofita bwa mwa Bibele hamoho ni kunyakisisa mobutalelelizwe bupolofita bo kuka batusa kusepa hahulu Jehova. * (Tite 1:2) Bakona kunahanisisa zebakona kueza kuli bupolofita bobuñwi bwa mwa Bibele butalelezwe. Ka mutala, bakona kutusa kuli bupolofita bwa Jesu bwa kuli taba yende ikakutazwa mwa lifasi kaufela pili mafelelezo asika taha kale butalelezwe. (Mat. 24:14) Haiba  Bakreste babanyalani baba ni buikolwiso bwa kuli bupolofita bwa mwa Bibele busweli bwatalelezwa, bakaeza zeñata mwa sebelezo yabona ku Jehova.

11. Ki lika mañi zene bakonile kueza bo Prisila ni Akila, mi ki kabakalañi?

¹¹ Bakreste babanyalani babasali babanca, bakona kuituta kwa mutala wa Prisila ni Akila, bo mutu ni musalaa hae bane bali Majuda, ili bane bapila mwa muleneñi wa Roma. Nebabile Bakreste hamulaho wa kuutwa taba yende ka za Jesu. Kusina kukakanya, nebaikola bupilo. Nihakulicwalo, bupilo bwabona nebucincize ka sipundumukela muta mubusi yabizwa Klaude naalaezi Majuda kaufela kuli bazwe mwa Roma. Halunyakisiseñi zeneezahezi ku Akila ni Prisila kabakala taba yeo. Nebanani kututa mwa sibaka mone bapilile nako yetelele, kuyo yaha mwa sibaka sisili, ni kukalisa sinca pisinisi yabona ya kueza litende. Kana kucinca kwa miinelo mwa bupilo bwabona nekutahisize kuli batuhele kubeya za Mubuso mwa sibaka sapili? Mwendi mwaziba kalabo ya puzo yeo. Mwa sibaka sesinca sene batutezi ku sona kwa Korinte, Akila ni Prisila nebaswalisani ni puteho ya kwateñi, mi nebasebelize hamoho ni muapositola Paulusi kutiisa mizwale. Hamulaho wa nako, batutela kwa litolopo zeñwi kone kutokwahala hahulu bakutazi. (Lik. 18:18-21; Maro. 16:3-5) Kaniti luli, nebanani tabo yetuna mwa bupilo, mi nebaikozi kusebeleza Mulimu!

12. Ki kabakalañi Bakreste babanyalani habaswanela kuitomela likonkwani za kwa moya?

¹² Bakreste babanyalani kacenu bakona kulikanyisa mutala wa Prisila ni Akila ka kubeya za Mubuso mwa sibaka sapili. Nako yende hahulu yebakona kuambola za likonkwani za mwa bupilo batu ki habasali mwa libato. Bakreste babanyalani habaeza likatulo hamoho ni kueza mobakonela kaufela kupeta likonkwani zabona, bakaiponela hande mwabatuseza Jehova mwa bupilo bwabona. (Muek. 4:9, 12) Halunyakisiseñi mutala wa muzwale yabizwa Russell ni kaizeli wa libizo la Elizabeth. Bo Russell babulela kuli: “Ka nako yene luli mwa libato, neluambozi ka  za likonkwani zaluna za kwa moya.” Bo Elizabeth bali: “Neluambozi ka za likonkwani zaluna ilikuli likatulo zeluka eza kwapili liseke zalupaleliswa kupeta likonkwani zeo.” Bo Russell ni bo Elizabeth nebakonile kututela kwa Micronesia kone kutokwahala hahulu bakutazi.

13. Ka kuya ka liñolo la Samu 28:7, kusepa Jehova kuka lutusa cwañi?

¹³ Ka kuswana ni bo Russell ni bo Elizabeth, Bakreste babañata babanyalani banolofalize bupilo bwabona kuli babe ni nako yeñata ya kueza musebezi wa kukutaza ni kuluta. Bakreste babanyalani habaitomela likonkwani zende mwa sebelezo yabona ku Jehova ni kutusana kuli bapete likonkwani zeo, bakaikola limbuyoti zeñata mwa bupilo. Bakaiponela mo Jehova abababalelela, baka musepa hahulu, ni kuba ni tabo ya luli.—Mubale Samu 28:7.

14. Muapositola Pitrosi ni musalaa hae nebabonisize cwañi kuli nebasepile kuli Jehova naakataleleza sepiso yahae yefumaneha kwa Mateu 6:25, 31-34?

¹⁴ Bakreste babanyalani hape bakona kuituta kwa mutala wa muapositola Pitrosi ni musalaa hae. Ibato ba mwahalaa nako yeeza likweli ze 6 kamba silimo kuzwa fakopanela ni Jesu, muapositola Pitrosi naanani kueza katulo ya butokwa hahulu. Pitrosi naaipiliseza fa bundui. Kacwalo, Jesu hanaa mukupile kuli abe mulutiwa wahae wa ka nako kaufela, Pitrosi naatokwa kubeya musalaa hae mwa munahano pili asika eza kale katulo yeo. (Luka 5:1-11) Pitrosi naaikatulezi kuya ni Jesu kuyo eza musebezi wa kukutaza. Naaezize katulo yende! Kusina kukakanya, musalaa Pitrosi naalumelelani ni katulo yahae. Bibele ibonisa kuli Jesu hasaazusizwe kwa bafu, musalaa Pitrosi naayanga ni Pitrosi mwa misipili yahae ka linako zeñwi. (1 Makor. 9:5) Kusina kukakanya, bakeñisa kuli musalaa Pitrosi naali mutala omunde mwa puteho, Pitrosi naakona kulukuluha kufa baana babanyezi ni basali babanyezwi kelezo yeñozwi ka kususumezwa ki moya wa Mulimu. (1 Pit. 3:1-7) Kaniti, Pitrosi ni musalaa hae nebasepile kuli Jehova naakataleleza sepiso yahae ya kuli naaka bafa zene batokwa hane bakabeya za Mubuso mwa sibaka sapili mwa bupilo bwabona.—Mubale Mateu 6:25, 31-34.

15. Muitutañi kwa mutala wa bo Tiago ni bo Esther?

¹⁵ Haiba semunyalani ka lilimo zeñata-nyana, ki lika mañi zeka mitusa kuba ni takazo ya kueza zeñata mwa sebelezo yamina ku Jehova? Nto yeñwi yekona kumitusa kueza cwalo ki kuituta kwa mitala ya Bakreste babañwi babanyalani. Ka mutala, mwakona kubala litaba zenani toho ya taba yeli, “Nebaifanile ka Kuitatela.” Litaba zeo nelitusize Muzwale Tiago ni bo Esther, bo mutu ni musalaa hae ba kwa Brazil kuba ni takazo yetuna ya kuyo sebeleza kwa sibaka kone kutokwahala hahulu bakutazi. Bo Tiago batalusa kuli: “Hane lubalile litaba zebonisa mo Jehova naatuselize batanga bahae ba mwa linako zaluna, ni luna nelubata kuiponela mo Jehova naaka luetelela ni kulubabalela.” Hamulaho wa nako, batutela kwa Paraguay kokuitusiswa puo ya Siputukisi, mi sebasebelelize kwateñi kuzwa feela ka 2014. Bo Esther bona bali: “Liñolo lelulata hahulu ki la Maefese 3:20. Luzwezipili kuiponela buniti bwa manzwi a kwa liñolo leo mwa sebelezo yaluna ku Jehova.” Mwa liñolo leo lanaañolezi Maefese, Paulusi naasepisize kuli Jehova naaka bafa hahulu nikufita mwa lika kaufela zene bakakupa. Kaniti, Jehova utalelelize sepiso yeo!

16. Bakreste babanyalani babasali babanca bakona kufumana kai tuso haiba babata kunyakisisa likonkwani zabona?

 ¹⁶ Bakreste babanyalani babasali babanca kacenu bakona kuituta kwa mitala ya babañwi bane basepile Jehova. Bakreste babanyalani babañwi mwendi sebabile mwa sebelezo ya nako kaufela ka lilimo zeñata. Mwakona kukupa tuso yabona haiba muikutwa kuli mutokwa kunyakisisa likonkwani zamina. Yeo ki nzila yeñwi yemukona kubonisa ka yona kuli musepile Jehova. (Liprov. 22:17, 19) Baana-bahulu ni bona bakona kutusa Bakreste babanyalani babasali babanca kuitomela likonkwani za kwa moya ni kulipeta.

17. Ki lika mañi zeneezahezi ku bo Klaus ni bo Marisa, mi luitutañi kwa mutala wabona?

¹⁷ Fokuñwi, lukona kuitomela sikonkwani sesiñwi mwa sebelezo yaluna ku Jehova kono mwendi lukona kukupiwa kueza musebezi usili. Ka mutala, halunyakisiseñi zeneezahezi ku bo Klaus ni bo Marisa, bababulezwi kwa makalelo a taba ye. Hase banyalani ka lilimo zetaalu, batuta mwa sibaka sene bapila ku sona mi baitatela kuyo tusa mwa musebezi wa kuyaha mutai wa Finland. Nihakulicwalo, batalusezwa kuli nebasike bazwelapili kueza musebezi wo hamulaho wa likweli ze 6. Sapili, nebazwafile hahulu habautwa taba yeo. Kono nakonyana kuzwa fo, bamemiwa kuyo swalisana ni sikwata sene siituta puo ya Siarabe, mi ka nako ya cwale batabile kuli sebasebeleza kwa naha isili kokuitusiswa puo ya Siarabe. Habaiheta kwamulaho, bo Marisa babulela kuli: “Nesi nto yebunolo kututa mwa sibaka sene lupila ku sona; kacwalo, nelutokwa kusepa hahulu Jehova. Kono niiponezi mo Jehova azwezipili kulutusa mwa linzila zene lusika libelela. Taba yeo ilutusize kusepa hahulu Jehova.” Mutala wo ubonisa kuli haiba musepa hahulu Jehova, uka mifuyaula.

18. Bakreste babanyalani baswanela kuezañi kuli bazwelepili kusepa Jehova?

¹⁸ Linyalo ki mpo yezwa ku Jehova. (Mat. 19:5, 6) Ubata kuli Bakreste babanyalani baikole mpo yeo. (Liprov. 5:18) Bakreste babanyalani babasali babanca, munyakisise momuitusiseza nako yamina. Kana mueza momukonela kaufela kubonisa kuli mwaitebuha limpo zamifile? Muambolange ni Jehova ka tapelo. Mueze lipatisiso mwa Linzwi lahae kuli mufumane likuka zeka mitusa mwa muinelo wamina. Mi musebelise kelezo yamifa Jehova. Mukolwe kuli mukaba ni tabo ni kuikola bupilo bobunde haiba kusebeleza Jehova ki yona nto ya butokwa hahulu mwa linyalo lamina!