1-2. (a) Ki lipuzo mañi zeluka nyakisisa? (b) Ki lika mañi zebonisa kuli Jehova walata luli kulutusa?

 JEHOVA wakona kulutusa kutiyela miinelo yetaata yelukopana ni yona mwa bupilo ni kulutusa kuba ni tabo halunze lumusebeleza. Uezanga cwañi cwalo? Mi ki lika mañi zeluswanela kueza kuli lutusiwe hahulu ki tuso yalufa Jehova? Lipuzo ze likaalabiwa mwa taba ye. Kono pili lusika alaba kale lipuzo zeo, halunyakisiseñi puzo ye: Kana Jehova walata luli kulutusa?

² Kuli lualabe puzo yeo, halunyakisiseñi zanaabulezi muapositola Paulusi kwa liñolo lanaañolezi Bakreste ba Maheberu. Paulusi naañozi kuli: “Jehova ki yena yanitusa; hanina kusaba sesiñwi. Saka nieza mutu ki sika mañi?” (Maheb. 13:6) Lihatiso zeñwi za litaba za Bibele litalusa kuli pulelo ya kuli “yanitusa” yeitusisizwe mwa timana ye, iama ku mutu yamatela ku mutu yomuñwi yatokwa tuso mi uyo mutusa. Mueze inge bababona Jehova inze akufela kuyo tusa mutu yaziyelehile. Kaniti luli, taba ye ibonisa kuli Jehova walata kulutusa, mi mane unyolelwa kueza cwalo. Ka tuso ya Jehova, lwakona kutiyela miliko yelukopana ni yona inze lutabile.

3. Ki mwa linzila lifi zetaalu zalutusa ka zona Jehova kutiyela miliko yelukopana ni yona inze lutabile?

³ Jehova ulutusa cwañi kutiyela miliko yelukopana ni yona inze lutabile? Kuli lualabe puzo yeo, halunyakisiseñi zebulezwi mwa buka ya Isaya. Kabakalañi? Bupolofita bobuñata bwanaañozi Isaya ka kususumezwa ki moya wa Mulimu bwaama ni kwa batanga ba Mulimu kacenu. Kutuha fo, Isaya hañata utalusa Jehova ka kuitusisa manzwi olukona kuutwisisa  ka bunolo. Ka mutala, halunyakisiseñi zanaañozi kwa Isaya kauhanyo 30. Kwa liñolo leo, Isaya uitusisa manzwi alutusa kuutwisisa hande mo Jehova atuseza batu bahae (1) ka kuteeleza ka tokomelo ni kualaba litapelo zaluna, (2) ka kulufa ketelelo, ni (3) ka kulufuyaula cwale ni kwapili. Halunyakisiseñi ka butungi linzila zetaalu ze zalutusa ka zona Jehova.

4. (a) Jehova naatalusize cwañi Majuda ba mwa linako za Isaya, mi ki lika mañi zanaalumelelize kuli liezahale ku bona? (b) Ki lika mañi zanaasepisize Jehova kwa Majuda bane basepahala? (Isaya 30:18, 19)

⁴ Kwa Isaya 30:1, Jehova utalusa Majuda kuli ki “bana ba mangulunde,” ili ‘babaekeza sibi kwa sibi.’ Uzwelapili kutalusa kuli: “Ki sicaba sa bakwenuheli, . . . babasa lati kuutwa mulao wa Jehova.” (Isa. 30:1, 9) Bakeñisa kuli sicaba nesihanile kuutwa Jehova, Isaya naapolofitile kuli Jehova naaka batuhelela kuli banyandiswe. (Isa. 30:5, 17; Jer. 25:8-11) Mi nekubile honacwalo luli, nebaisizwe mwa buhapiwa ki Mababilona. Nihakulicwalo, nekunani bane basepahala mwahalaa Majuda bao, mi lushango lwa Isaya nelu batiisize. Naabataluselize kuli Jehova naaka bashemuba kwapili. (Mubale Isaya 30:18, 19.) Mi nekubile honacwalo luli. Jehova naatahisize kuli balukululwe mwa buhapiwa. Kono nekufitile nako pili basika lukululwa kale. Manzwi a kuli “Jehova ulibelela ka pilu-telele kuli amishemube” naabonisa kuli nekuka fita nako kuli Majuda bane basepahala bao balukululwe. Mane Maisilaele nebatandile lilimo ze 70 mwa buhapiwa kwa Babilona pili bo masialeti basika lumelezwa kale kukutela kwa Jerusalema. (Isa. 10:21; Jer. 29:10) Batu hase bakutezi kwa naha yahabo bona, nebabile ni tabo yetuna mi nebasa tokwi kulotisa miyoko yene balotisanga hane bali mwa buhapiwa kabakala manyando.

5. Manzwi a kwa Isaya 30:19 alufa buikolwiso mañi?

⁵ Manzwi a kuli: “Uka mishemuba haka miutwa inze mukupa tuso ku yena,” akona kuluomba-omba. (Isa. 30:19) Isaya ulukolwisa kuli Jehova ukateeleza ka tokomelo halukupa tuso ku yena mi ukaalaba kapili litapelo zaluna za kukupa tuso. Isaya uekeza kubulela kuli: “Uka mialaba asautwa feela linzwi lamina.” Manzwi aomba-omba ao abonisa kuli Ndataa luna ulata kutusa babakupa tuso ku yena, mi mane unyolelwa kueza cwalo. Kuziba taba yeo kulutusa kuitiisa inze lutabile.

6. Manzwi a Isaya abonisa cwañi kuli Jehova wateelezanga kwa tapelo ya mañi ni mañi wa batanga bahae?

⁶ Ki buikolwiso mañi bobuñwi bolufumana kwa Isaya 30:19 ka za litapelo zaluna? Jehova wateelezanga ka tokomelo kwa tapelo ya mañi ni mañi waluna. Ki kabakalañi halubulela cwalo? Litimana za makalelo za Isaya kauhanyo 30 libonisa kuli Jehova naaambola kwa batu bahae sina sikwata. Kono mwa timana 19 Jehova naaambola ku mañi ni mañi wa batu bahae. Isaya naañozi kuli: “Hamuna kulila”; “uka mishemuba”; “uka mialaba.” Ka kuba Ndate yalilato, Jehova habuzangi mwana yazwafile kuli: “Ki kabakalañi hausa tiyi inge mwanahenu?” Kono uisa pilu ku yomuñwi ni yomuñwi waluna mi wateelezanga kwa tapelo ya mañi ni mañi waluna.—Samu 116:1; Isa. 57:15.

7. Isaya ni Jesu nebabonisize cwañi butokwa bwa kutundamena kulapela?

⁷ Halutaluseza Jehova taba yeñwi yelubilaeza, ukona kulufa maata aka lutusa kutiyela muinelo otaata olukopana ni ona wo. Mi haiba muliko olukopana ni ona usafeli honafo feela ka mone lulibelelela, lukatokwa  kuzwelapili kukupa Jehova kuli alufe maata a kuutiyela. Ulususueza kuli lueze cwalo. Luziba cwalo kabakala manzwi anaabulezi Isaya a, ali: “Musike [mwatuhelela Jehova] kupumula.” (Isa. 62:7) Taba yeo italusañi? Luswanela kutundamena kulapela ku Jehova; kueza cwalo kuswana feela inge kuli halu mutuheleli kupumula. Manzwi a Isaya aluhupulisa liswanisezo zanaafile Jesu ka za tapelo zeñozwi kwa Luka 11:8-10, 13. Kwa liñolo leo, Jesu ulususueza “kutundamena” kulapela ni ‘kuzwelapili kukupa’ moya okenile. Hape lwakona kukupa Jehova kuli aluetelele ilikuli lueze likatulo zende.

8. Manzwi a kwa Isaya 30:20, 21 naatalelelizwe cwañi mwa linako za kwamulaho?

⁸ Mubale Isaya 30:20, 21. Mpi ya Mababilona hane iambekile Jerusalema silimo ni licika, batu nese bakalile kutwaela manyando ane bakopana ni ona sina feela mone batwaelezi kuca sinkwa ni kunwa mezi. Kono ka kuya ka litimana 20 ni 21, Jehova naasepisize Majuda kuli hane bakabaka ni kucinca mupilelo wabona, naaka batusa. Ka kubiza Jehova kuli ki “Muluti Yapahami” wabona, Isaya naatusize Majuda kulemuha kuli Jehova naaka batusa kuziba mwaku mulapelela ka nzila yelukile. Sepiso yeo neitalelelizwe muta Majuda nebalukuluzwi mwa buhapiwa. Jehova naabile Muluti Yapahami wabona, mi naaetelezi sicaba sahae kuli mane nebakonile kumulapela ka nzila yelukile hape. Kacenu, lunani tohonolo yetuna ya kulutiwa ki Jehova, yena Muluti Yapahami waluna.

9. Ki mwa nzila ifi yeñwi mo Jehova alufa ketelelo kacenu?

⁹ Isaya uzwelapili kuitusisa puo ya swanisezo, ka kubulela kuli luswana sina baituti babalutiwa ki Jehova mwa linzila zepeli. Sapili, Isaya utalusa kuli: “Mukabona Muluti Yapahami wamina ka meeto amina.” Mwa swanisezo ye, Muluti utaluswa kuli uyemi fapilaa baituti bahae. Lunani tohonolo ya kulutiwa ki yena kacenu. Jehova ululuta cwañi? Ka kuitusisa kopano yahae. Luitebuha hahulu ketelelo yende yalufa ka kuitusisa kopano yahae! Ketelelo yelufiwanga kwa mikopano yaluna ya puteho ni mikopano yemituna hamohocwalo ni mwa lihatiso zaluna, JW Broadcasting®, ni mwa linzila zeñwi ilutusa kutiyela miinelo yetaata yelukopana ni yona inze lutabile.

10. Lukona kuutwa cwañi “linzwi mwamulaho [waluna]”?

¹⁰ Isaya utalusa nzila yabubeli yaluluta ka yona Jehova, ka kubulela kuli: “Mazebe amina  akautwa linzwi mwamulaho wamina.” Mwa timana ye, mupolofita utalusa Jehova sina muluti yateeleza ka tokomelo, ili yazamaya baituti bahae mwamulaho, inze abasupeza nzila yebaswanela kuzamaya ku yona mi wabaetelela. Kacenu, luutwa linzwi la Mulimu mwamulaho waluna. Ka mukwa ufi? Manzwi a Mulimu añozwi ka kuetelelwa ki moya wahae naañozwi mwa Bibele lilimo zeñata-ñata kwamulaho. Kacwalo, halubala Bibele, kuswana feela inge kuli luutwa linzwi la Mulimu mwamulaho waluna.—Isa. 51:4.

11. Kuli luitiise inze lutabile, ki lika mañi zelutokwa kueza, mi ki kabakalañi?

¹¹ Lutokwa kuezañi kuli lutusiwe hahulu ki ketelelo yalufa Jehova ka kuitusisa kopano yahae ni Linzwi lahae? Mulemuhe kuli Isaya utalusa litaba zepeli ze. Taba yapili ki ya kuli “nzila ki yona ye.” Taba yabubeli ki ya kuli “muzamaye ku yona.” (Isa. 30:21) Hakusika likana kuziba feela “nzila.” Hape luswanela ‘kuzamaya ku yona.’ Jehova uitusisa Linzwi lahae ni kopano yahae kuli alutuse kuziba zatokwa ku luna. Hape luituta molukona kusebeliseza litaba zelulutiwa. Kuli luitiise inze lutabile mwa sebelezo yaluna ku Jehova, lutokwa kueza lika zepeli zeo. Lukona feela kufuyaulwa ki Jehova haiba lueza cwalo.

12. Ka kuya ka Isaya 30:23-26, Jehova naakafuyaula cwañi batu bahae?

¹² Mubale Isaya 30:23-26. Bupolofita bo nebutalelelizwe cwañi kwa Majuda bane bakutezi kwa naha ya Isilaele hamulaho wa kulukululwa mwa buhapiwa kwa Babilona? Jehova naabafuyauzi hahulu kwa mubili ni kwa moya. Jehova naafuyauzi batu bahae ka kubafa lico zeñata za kwa mubili. Kono sa butokwa nikufita kikuli, naabafuyauzi ka kubafa lico zeñata za kwa moya hane banze bazwelapili kuikataza kumulapela ka nzila yelukile hape. Mulimu naafuyauzi hahulu batu bahae kwa moya kufita lili kaufela. Mi sina mokuboniselizwe mwa timana 26, Jehova naaekelize hahulu kwa liseli, ili kutusa batu bahae kumuziba hande. (Isa. 60:2) Limbuyoti zanaafile Jehova batanga bahae neli batusize kumusebeleza inze batabile ni kuba ni maata “kabakala buiketo bwa lipilu zabona.”—Isa. 65:14.

13. Bupolofita bobubulela za kulapela Jehova ka nzila yelukile hape butalelelizwe cwañi mwa mazazi aluna?

¹³ Kana bupolofita bobubulela za kulapela Jehova ka nzila yelukile hape bwaluama ni luna kacenu? Eni! Ka nzila ifi? Kuzwa feela ka 1919 C.E., batu babañata bazwile mwa buhapiwa ku Babilona Yomutuna, bona  bulapeli kaufela bwa buhata mwa lifasi. Baisizwe kwa sibaka sesinde hahulu kufita Naha ya Sepiso ya Maisilaele. Baisizwe mwa paradaisi ya kwa moya. (Isa. 51:3; 66:8) Paradaisi ya kwa moya yeo ki nto mañi?

14. Paradaisi ya kwa moya ki nto mañi, mi ki bo mañi babapila mwateñi kacenu? (Mubone Taluso ya Manzwi.)

¹⁴ Kuzwa feela ka 1919 C.E., Bakreste babatozizwe baikozi kupila mwa paradaisi ya kwa moya. b Nako hane inze iya, babanani sepo ya kupila fa lifasi, bona ba “lingu zeñwi,” ni bona bakeni mwa naha ya kwa moya mi baikozi limbuyoti za Jehova zeñata.—Joa. 10:16; Isa. 25:6; 65:13.

15. Paradaisi ya kwa moya ifumaneha kai?

¹⁵ Naha ya kwa moya kamba paradaisi ya kwa moya ifumaneha kai kacenu? Batanga ba Jehova bafumaneha kai ni kai mwa lifasi. Kacwalo, naha ya kwa moya mobapila ifumaneha mwa lifasi kaufela. Taba yeo italusa kuli kusina taba ni kolupila mwa lifasi kacenu, lwakona kuba mwa paradaisi ya kwa moya ibile feela lueza molukonela kaufela kuswalisana ni bulapeli bwa niti.

16. Ki lika mañi zekona kulutusa kuitebuha bunde bwa paradaisi ya kwa moya?

¹⁶ Zeñwi za lika zeluswanela kueza kuli luzwelepili kuba mwa paradaisi ya kwa moya ki kuitebuha hahulu mizwale ni likaizeli baluna mwa lifasi kaufela. Lukona kueza cwañi cwalo? Ka kuisa pilu kwa tulemeno totunde tobanani tona batu babapila mwateñi isiñi kwa bufokoli bwabona. (Joa. 17:20, 21) Ki kabakalañi kueza cwalo hakuli kwa butokwa hahulu? Halunyakisiseñi mutala wo. Mwa parki yende kamba simu kufumaneha likota zeshutana-shutana. Ka mukwa oswana, mwa paradaisi ya kwa moya yefumaneha mwa liputeho kacenu kufumaneha batu babashutana-shutana babakona kubapiswa kwa likota. (Isa. 44:4; 61:3) Luswanela kueza molukonela kaufela kuisa pilu kwa tulemeno totunde tobanani tona batu babafumaneha mwa simu yeo isiñi kwa bufokoli bwabona. Haluswaneli kutuhelela bufokoli bolunani  bona kamba bobanani bona babañwi mwa puteho kulupaleliswa kuisa pilu kwa bunde bwa mizwale ni likaizeli mwa lifasi kaufela babaswalisani.

17. Ki lika mañi zakona kueza mañi ni mañi waluna kuli kube ni swalisano mwa puteho?

¹⁷ Ki lika mañi zakona kueza mañi ni mañi waluna kuli kube ni swalisano mwa puteho? Lukona kueza cwalo ka kubatiseza babañwi kozo. (Mat. 5:9; Maro. 12:18) Nako kaufela halueza molukonela kaufela kupilisana ka kozo ni babañwi mwa puteho, lutusa kuli paradaisi ya kwa moya ibe yende hahulu. Luzwelapili kuhupula kuli Jehova ki yena yahohezi mañi ni mañi wa batu babafumaneha mwa paradaisi ya kwa moya kwa bulapeli bwa niti. (Joa. 6:44) Kaniti luli, Jehova ubanga ni tabo yetuna kulubona halueza molukonela kaufela kutusa kuli kube ni kozo ni swalisano mwahalaa batu baanga kuba ba butokwa, bona batanga bahae!—Isa. 26:3; Hag. 2:7.

18. Ki lika mañi zeluswanela kunahanisisanga, mi ki kabakalañi?

¹⁸ Ki lika mañi zeluswanela kueza kuli lutusiwe hahulu ki lika zende zalufa Mulimu ka kuba batanga bahae? Luswanela kunahanisisanga zelubala mwa Linzwi la Mulimu ni mwa lihatiso zaluna zetomile fa Bibele. Kunahanisisa zeluituta kuka lutusa kuli lube ni tulemeno twa Sikreste, ili totuka lutusa kuli ‘lulatane yomuñwi ni yomuñwi’ ni kuba ni “lilato la mizwale” mwa puteho. (Maro. 12:10) Haiba lunahanisisa lika zende zaluezeza Jehova kacenu, lukatiisa silikani saluna ni yena. Mi haiba luzwelapili kunahanisisa lika zende zalela kuluezeza Jehova kwapili, sepo yaluna ya kumusebeleza kuya kuile kwapili ikaba ya luli ku luna. Kueza cwalo kuka lutusa kusebeleza Jehova inze lutabile ka nako ya cwale.

19. (a) Sina mokuboniselizwe kwa Isaya 30:18, ki buikolwiso mañi bolunani bona? (b) Ki lika mañi zekona kulutusa kuitiisa inze lutabile?

¹⁹ Jehova “ukayema” kuli alutuse hakasinya lifasi lelimaswe le. (Isa. 30:18) Lunani buikolwiso bwa kuli Jehova, yena “Mulimu wa katulo yelukile” haana kulumeleza lifasi la Satani le kuzwelapili nako yalona ya kufela hase ifitile. (Isa. 25:9) Lukalibelela nako yeluka piliswa yeo ka pilu-telele ka kulikanyisa Jehova. Kono nako yeo pili isika fita kale, luikatulele kuzwelapili kuitebuha tohonolo yelunani yona ya tapelo, kuituta Linzwi la Mulimu ni kusebelisa zeluituta, ni kunahanisisa lika zende zaluezeza. Haiba lueza cwalo, Jehova uka lutusa kuitiisa inze lutabile mwa sebelezo yaluna ku yena.