1921—Sekufitile Lilimo ze Mwanda Kuzwa Silimo Seo

MUBAPALE

MWA Tawala ya Mulibeleli ya Sikuwa ya January 1, 1921, nekunani puzo ye, yeneya kwa Baituti ba Bibele, yeli: “Ki lika mañi zelulibelela kupeta mwa silimo se?” Kalabo yenefilwe mwa Tawala yeo neitomile fa Isaya 61:1, 2, yenebonisa musebezi wa kukutaza one baswanela kueza. Liñolo leo, libulela kuli: “Jehova unitozize kuli nishaele taba yende ku babaishuwa . . . , nishaele silimo sa sishemo sa Jehova ni lizazi leo Mulimu waluna akakutiseza batu bumaswe bwabona.”

BAKUTAZI BABANANI BUNDUME

Baituti ba Bibele nebaka tokwa kuba ni bundume kuli baeze musebezi wa kukutaza. Nebaka tokwa kushaela “taba yende” ku babaishuwa ni kushaela “lizazi leo Mulimu waluna akakutiseza batu bumaswe bwabona.”

Muzwale J. H. Hoskin, yanaapila kwa Canada, naakutalize ka bundume kusina taba ni twaniso. Kwa makalelo a silimo sa 1921, naakopani ni mukutazi wa Keleke ya Methodist. Muzwale Hoskin naakalile puisano yahae ka kubulela kuli: “Lwakona kuikola kuikambota litaba za mwa Bibele, mi niha lusike lwalumelelana mwa litaba zeñwi, lwakona kufeza puisano yaluna ka kozo.” Kono nekusikaba cwalo. Muzwale Hoskin hahupula taba yeo, ubulela kuli: “Hamulaho wa kuambola ni yena ka mizuzu isikai feela, mukutazi yo akwala sikwala ka maata kuli mane neninahana kuli mwendi gilasi ya fa sikwalo seo neika pwaceha.”

Mukutazi yo amualaba ka buhali, ali: “Hamuye kwa batu babasi Bakreste muyo kutaza ku bona!” Muzwale Hoskin naasika mualaba, kono hanaanzaa musiya cwalo, aipulelisa, ali: ‘Zaezize mukutazi yo esi libonisa feela kuli haki Mukreste!’

Fa lizazi lene litatami, mukutazi yo naazwezipili kubulela litaba za buhata ka za Muzwale Hoskin kwa baputehi mwa keleke yahae. Muzwale Hoskin utalusa kuli: “Mukutazi yo naabulelezi batu ba mwa keleke yahae kuli banitokolomohe, mi naabulezi kuli ki na yanaali lihata lelifitelezi mwa tolopo yeo kaufela, ni kuli neniswanela feela kubulaiwa.” Kono Muzwale Hoskin naasika zwafiswa ki taba yeo, naazwezipili kukutaza mi naakonile kuambola ni batu babañata. Utalusa kuli: “Neniikozi hahulu kukutaza mwa sibaka seo. Batu babañwi mane nebabulezi cwana, ‘Lwaziba kuli mu batu ba Mulimu!’ mi banitaluseza kuli nebaka nitusa kufumana lika zene nitokwa.”

TUTO YA KA BUTU NI TUTO YA LUBASI

Kuli batuse batu kuutwisisa hande Bibele, Baituti ba Bibele nebalukisanga lipuzo ni likalabo mwa magazini yebizwa cwale kuli Muzuhe! Mwa magazini yeo, nekubanga ni lipuzo za mwa Bibele za babanca, zene bakona kunyakisisa bashemi ni bana babona. Bashemi nebabuzanga bana babona lipuzo zeo mi neba batusanga kufumana likalabo mwa Bibele. Lipuzo zeñwi zecwale ka, “Ki libuka zekai zefumaneha mwa Bibele?,” neli batusanga kuziba litaba za makalelo za mwa Bibele. Lipuzo zeñwi zecwale ka, “Kana Mukreste kaufela wa niti uswanela kulibelela kuli ukanyandiswa?,” nelitusanga babanca kuba bakutazi bababundume.

Hape nekunani lipuzo ni likalabo zenelukiselizwe batu bane banani zibo ka za Bibele, mi likalabo nelifumanehanga mwa volyumu yapili ya hatiso ya Studies in the Scriptures. Batu babañata nebatusizwe hahulu ki lipuzo zenelukiswanga zeo, kono hamulaho wa nako, kwafiwa zibiso ya kuli lipuzo zeo nelisike zalukiswanga. Ki kabakalañi hane kuezizwe cinceho yeo?

KUZWISIWA BUKA YENCA!

Buka ya The Harp of God

Kadi yebonisa litaba zeswanela kubaliwa

Kadi yenani lipuzo

Mizwale bane baetelela nebalemuhile kuli batu nebatokwa kuituta Bibele ka nzila yeonga-ongilwe hande. Kacwalo, mwa November, ka silimo sa 1921, bazwisa buka ya The Harp of God. Batu bane batabela, ili bane baamuhezi buka yeo, baiñolisa ilikuli ni bona babange ni tukiso ya kuitutanga Bibele banosi. Kuituta ka nzila yeo neku batusize kuziba mulelo wa Mulimu wa kuli batu babe ni bupilo bobusa feli. Batu nebaitutanga cwañi?

Mutu hanaaamuhelanga buka yeo, naafiwanga ni kadi yenyinyani yenebonisa makepe anaaswanela kubala mwateñi. Mi mwa sunda yetatama, naafiwanga kadi yeñwi yenani lipuzo lisikai ka za litaba zanaabalile. Kwa mafelelezo a kadi yeo hape nekuboniswanga makepe anaaswanela kubala mwa sunda yetatama.

Ka likweli zetaalu, sunda ni sunda, muituti naaamuhelanga kadi yenca yanaalumelwanga kuzwa kwa puteho yeneli bukaufi. Hañata makadi ao naalumiwanga ki mizwale ni likaizeli ba basupali kamba bane basakoni kuzamaya. Ka mutala, kaizeli yabizwa Anna K. Gardner, wa kwa America, hahupula taba yeo, uli: “Buka ya The Harp of God hane izwisizwe, bahulwani baka bo Thayle, ili bane basakoni kuzamaya, nebapatehanga kuluma makadi ao anaanani lipuzo sunda ni sunda.” Hase bafelize kubala litaba zeo kaufela, baituti nebapotelwanga ilikuli bakone kuituta litaba zeñata za mwa Bibele.

Bo Thayle Gardner ba mwa sipula sa mawili

MUSEBEZI ONE LUKAPETA KWAPILI

Kwa mafelelezo a silimo, Muzwale J. F. Rutherford naalumile mañolo kwa liputeho kaufela. Naabulezi kuli “taba yende ya Mubuso neikutalizwe mwa libaka zeñata mi batu babañata nebaamuhezi taba yende kufita lilimo kaufela za kwamulaho.” Aekeza kubulela kuli: “Kusanani musebezi omutuna otokwa kupetiwa. Mususueze babañwi kuswalisana ni luna mwa musebezi omunde wo.” Kusina kukakanya, Baituti ba Bibele nebalatelezi kelezo yeo. Ka silimo sa 1922, nebakutalize taba yende ya Mubuso ka bundume kufita lili kaufela.

Balikani Babanani Bundume

Baituti ba Bibele nebabonisize lilato mwahalaa bona ka kutusana. Nebali balikani babanani bundume, ili ‘bapepezwi kuli babe mwanahabo mutu mwa linako za ziyezi,’ sina moiboniseza taba yelatelela.—Liprov. 17:17.

La Bubeli, May 31, 1921, mwa muleneñi wa Tulsa, kwa Oklahoma, kwa America, batu nebakalile kubulayana hasituhu muta mutu yomuñwi yomunsu naalengilwe mwa tolongo ni kufiwa mulatu bakeñisa kuholofaza musali wa mukuwa. Sikwata sa makuwa babafitelela 1,000 hane bakalile kulwana ni sikwatanyana sa batu babansu mwa sibaka seo, ndwa yeo yayamba kapili ni mwa muleneñi wa Greenwood mone kufumaneha hahulu batu babansu. Batu bakena mwa mandu ni lintolo zefitelela 1,400, mi bauzwa lika mwateñi ni kucisa libaka zeo. Lipiho libonisa kuli nekushwile batu ba 36, kono palo luli ya batu bane bashwile mwendi neibato eza 300.

Muzwale Richard J. Hill, Muituti wa Bibele yanaali mutu yomunsu yanaapila mwa Greenwood, utalusa zeneezahezi, uli: “Fa lizazi lene kubile ni mifilifili yeo busihu, nelueza mukopano wa puteho sina kamita. Hase lufelize mukopano wo, lwautwa milumo ya litobolo mwa tolopo. Mi neluzwezipili kuutwa milumo ya litobolo yeo kuyo fita mane fahalaa busihu.” Habusa kakusasana la Bulaalu, la June 1, muinelo watotobela hahulu. Muzwale Hill utalusa kuli: “Batu babañwi bataha mi babulela kuli haiba nelubata kusilelezwa, neluswanela kuya kapili-pili kwa muyaho omutuna wa muuso.” Kacwalo, Muzwale Hill ni musalaa hae hamohocwalo ni bana babona baketalizoho, babalehela kwa muyaho omutuna wo. Teñi ko, nekunani baana ni basali babansu bababato eza 3,000, ili bane bakantelwa ki masole bane balumilwe ki muuso kuli bato felisa ndwa yeo.

Ibato ba ka nako yeswana yeo, Muzwale Arthur Claus, yanaali mukuwa, naabonisize bundume ka kuunga muhato omuñwi. Utalusa kuli: “Hane niiutwile kuli batu nebasweli kuuzwa lika ni kucisa mandu a batu babansu mwa muleneñi wa Greenwood, naya kwateñi kuli niyo bona haiba Muzwale Hill, yanaali mulikanaa ka, uiketile.”

Muzwale Arthur Claus uluta banana ba 14 litaba za mwa Bibele ka kuitusisa buka ya The Harp of God

Muzwale yo hasaafitile kwa ndu ya Muzwale Hill, afumana kwateñi mukuwa yanaaina bukaufi ni bo Hill inzaa sweli tobolo. Muuna yo ni yena naali mulikanaa bo Hill, mi naanahana kuli bo Arthur ki babañwi ba batu bane basweli kutisa mifilifili. Mi muuna yo ababuza kuli: “Mubatañi kwanu?”

Bo Arthur batalusa kuli: “Kambe nenisika mufa kalabo yeutwahala, naaka nikunupa luli. Namutaluseza kuli nenili mulikanaa bo Hill, mi neni bapotelanga kwa ndu yabona nako ni nako.” Bo Arthur ni muuna yo nebasilelelize ndu ya bo Hill kuli isike yasinyiwa ki batu bane batahisa mifilifili.

Nakonyana kuzwa fo, bo Arthur batalusezwa kuli Muzwale Hill ni lubasi lwahae nebali kwa muyaho omutuna wa muuso. Bo Arthur nebataluselizwe kuli batu babansu nebasa koni kuzwa mwa sibaka seo kusina pampili yebalumeleza, ili yenyatezwi ki yomuhulu wa mapokola. Bo Arthur batalusa kuli: “Nesi nto yebunolo kuli mutu aambole ni yomuhulu wa mapokola yo. Hane nimutaluselize kuli nenibata kuzwisa lubasi lwa bo Hill mwa sibaka seo, anibuza kuli: ‘Kana ukasileleza lubasi lo ni kulufumanela lika zelutokwa?’ Naalaba ka tabo kuli nenika eza cwalo.”

Hase bafilwe pampili ya tumelezo yeo, bo Arthur bamatela kwa muyaho wa muuso wo. Hane batambekile mupokola pampili yeo, akomoka hahulu, ali: “Yomuhulu wa mapokola ki yena yanyatezi pampili ye luli! Kana mwaziba kuli ki mina bapili kuzwisa mutu mwa sibaka se kacenu?” Nakonyana kuzwa fo, bo Arthur ni mupokola yo babata bo Hill ni lubasi lwabona, mi babafumana. Lubasi lo kaufela lwakwela mwa mota ya bo Arthur ni kuliba kwa ndu ya bo Hill.

Muzwale Claus naaboni teñi kuli Muzwale Hill ni lubasi lwahae basilelelizwe. Batu babañwi nebatabisizwe hahulu ki bundume ni lilato lanaabonisize Muzwale Claus. Bo Arthur batalusa kuli: “Muuna yo yanaaina bukaufi ni bo Hill, ili yanaatusize kusileleza lika zabona, akala kukuteka hahulu Lipaki za Jehova kufita sapili. Mi batu babañata bakala kutabela niti bakeñisa kuli nebaiponezi kuli nekusina saluluti mwahalaa luna, mi neluunga kuli yomuñwi ni yomuñwi mwahalaa luna walikana ni yomuñwi.”

TAWALA YA MULIBELELI—HATISO YA KUITUTA