1. Batu babañwi baikutwanga cwañi mutu yobalata hazwisiwa mwa puteho?

KANA mutu yomuñwi yomulata uzwisizwe mwa puteho? Taba yeo yautwisa butuku kwa pilu luli! Kaizeli yomuñwi yabizwa Hilda naabulezi kuli: “Bo munaaka hane bashwile hamulaho wa kunyalana ni bona ka lilimo ze 41, nenitomohile hahulu pilu. * Kono mwanaaka hanaazwisizwe mwa puteho ni kuyubeka musalaa hae ni bana bahae, neniutwile hahulu butuku nikufita.”

2-3. Sina mokuboniselizwe kwa Samu 78:40, 41, Jehova uikutwanga cwañi batanga bahae habatuhela kumusebeleza?

² Munahane feela mwanaaikutwezi Jehova mangeloi amañwi anaali mwa lubasi lwahae hanaa mukwenuhezi. Kaniti luli, naaikutwile hahulu butuku kwa pilu! (Juda 6) Mi munahane feela butuku bobutuna bwanaautwile hanaaboni batanga bahae balata, bona Maisilaele, hane bazwelapili kumufetuhela. (Mubale Samu 78:40, 41.) Mukolwe kuli Ndataa luna wa kwa lihalimu yalilato wautwanga butuku kwa pilu mutu yomuñwi yomulata hatuhela kumusebeleza. Wautwisisa butuku bomuutwa. Uka mitiisa ka lilato ni kumifa tuso yemutokwa.

³ Mwa taba ye, lukanyakisisa zelukona kueza kuli lutusiwe ki Jehova mutu yomuñwi yolulata hatuhela kumusebeleza. Hape lukaituta molukona kutuseza mizwale ni likaizeli mwa puteho babakopana ni muinelo wo. Kono pili, halunyakisiseñi mubonelo omuñwi osika luka olutokwa kuambuka.

4. Bashemi babañata baikutwanga cwañi mwanaa bona hatuhela kusebeleza Jehova?

⁴ Mwanaa bona hatuhela kusebeleza Jehova, bashemi babañata baikutwanga kuli mwendi kunani lika zeñwi zene bakona kueza kuli batuse mwanaa bona kuzwelapili mwa niti. Muzwale yomuñwi  yabizwa Luke naabulezi cwana mwanaa hae wamushimani hanaazwisizwe mwa puteho: “Neniipile mulatu. Mane nenilolanga lika zemaswe ka za teñi. Fokuñwi nenililanga mi neniutwanga butuku kwa pilu.” Kaizeli yabizwa Elizabeth, ili yanaaipumani mwa muinelo oswana naabulelanga kuli: “Mwendi kunani lika zeñwi zene nisaezangi hande ka kuba mushemi. Neniikutwile kuli nenipalezwi kuluta mwanaka niti.”

5. Ki mañi yaswanela kufiwa mulatu haiba mutu yomuñwi atuhela kusebeleza Jehova?

⁵ Luswanela kuhupula kuli Jehova ufile mañi ni mañi waluna tukelo ya kuiketela za kueza. Taba yeo italusa kuli lwakona kuiketela kumusebeleza kamba kutokwa. Banana babañwi baiketezi kusebeleza Jehova ka busepahali kusina taba kuli bashemi babona nebasika batomela mutala omunde. Babañwi bona nebalutilwe niti ki bashemi babona bane baezize mone bakonela kaufela kubatusa kulata Jehova inze basali banana, kono hase bahulile, nebatuhezi kumusebeleza. Kacwalo, mañi ni mañi waluna uswanela kuiketela haiba ukasebeleza Jehova kamba kutokwa. (Josh. 24:15) Kabakaleo, mina bashemi babaikutwa mulatu bakeñisa kuli mwanaa mina utuhezi kusebeleza Jehova hamuswaneli kuikutwa cwalo.

6. Mukreste yasali yomunca ukona kuikutwa cwañi mushemi wahae hatuhela kusebeleza Mulimu?

⁶ Fokuñwi, mushemi ki yena yakona kutuhela kusebeleza Jehova mi mane ukona kuyubeka lubasi lwahae. (Samu 27:10) Taba yeo ikona kuzwafisa hahulu bana kakuli nebakuteka hahulu mushemi wabona mi neba muunga kuba mutala omunde. Kaizeli yabizwa Esther, ili yo bo ndatahe nebazwisizwe mwa puteho utalusa kuli: “Hañata nenililanga bakeñisa kuli neniziba kuli bo ndate nebasika yauluka feela. Kono nebaikatulezi kutuhela kusebeleza Jehova. Bo ndate nabalata; kacwalo, hane bazwisizwe mwa puteho, kamita nenibatanga kuziba mone bazuhela. Mi fokuñwi mane neniikalelwanga hahulu.”

7. Jehova uikutwa cwañi ka za Mukreste yomunca ili yo mushemi wahae uzwisizwe mwa puteho?

⁷ Babanca, haiba yomuñwi wa bashemi bamina uzwisizwe mwa puteho, luikutwa hahulu bumaswe kabakala taba yeo! Mukolwe kuli Jehova ni yena wautwisisa luli butuku bomuutwa. Wamilata mi waitebuha busepahali bwamina, mi ni luna mizwale ni likaizeli bamina luikutwa cwalo. Hape muhupule kuli haki mina babatahisize kuli bashemi bamina baeze likatulo zecwalo. Sina molunyakisiselize kwamulaho, Jehova ufile mañi ni mañi tukuluho ya kuiketela kumusebeleza kamba kutokwa. Mi Mukreste kaufela yaineezi ni kukolobezwa “ukashimba mulwalo [wahae] wa kuikalabela.”—Magal. 6:5, litaluso ze kwatasi.

8. Ki lika mañi zebakona kueza ba lubasi habanze balibelela kuli wa lubasi lwabona akutele ku Jehova? (Mubone ni mbokisi yeli, “ Mukutele ku Jehova.”)

⁸ Mutu yomulata hatuhela kusebeleza Jehova, mubanga ni sepo ya kuli ukakutela ku Jehova. Kono ki lika mañi zemuswanela kueza ka nako ya cwale hamunze mulibelela kuli akutele ku Jehova? Muswanela kueza momukonela kaufela kutiisa tumelo yamina. Haiba mueza cwalo, mukatomela lubasi lwamina mutala omunde, mi mane mwendi mukatomela mutala nihaiba wa lubasi lwamina yazwisizwe mwa puteho. Hape mukakona kutiyela muinelo otaata omukopana ni ona. Halunyakisiseñi lika zeñwi zemukona kueza kuli mutiise tumelo yamina.

9. Muswanela kuezañi kuli muzwelepili kuba ni tumelo yetiile ku Jehova? (Mubone ni mbokisi yeli, “ Mañolo Akona Kumiomba-Omba Mutu Yomulata Hatuhela Kusebeleza Jehova.”)

⁹ Muzwelepili kueza lika za kwa moya. Ki kwa butokwa hahulu kuli muzwelepili kutiisa tumelo yamina ni ya lubasi lwamina. Mukona kueza cwañi cwalo? Mubalange Linzwi la Mulimu kamita, kunahanisisa zemubala, ni kufumaneha kwa mikopano ya puteho. Kaizeli yabizwa Joanna, ili yo bo ndatahe ni muhulwanaa hae nebazwile mwa niti, naabulezi kuli: “Hanibala za batu bababulezwi mwa Bibele babacwale ka Abigaili, Estere, Jobo, Josefa, ni Jesu niikutwanga kuomba-ombiwa. Mutala wabona wanitiisanga ni kunitusa kuba ni mubonelo oswanela. Hape nisusuezwanga hahulu ki lipina zaluna zelusa opelangi kwa Ndu ya Mubuso.”

10. Liñolo la Samu 32:6-8 lilutusa cwañi kuziba zeluswanela kueza haluikutwa hahulu bumaswe?

¹⁰ Mutaluseze Jehova lika kaufela zemibilaeza. Hamuikutwa hahulu bumaswe, musike mwatuhela kulapela ku yena. Mukupe Mulimu waluna yalilato kuli amituse kuunga muinelo wo sina mwauungela ni ‘kumifa kutwisiso ni kumiluta nzila yemuswanela kuzamaya ku yona.’ (Mubale Samu 32:6-8.) Ki niti kuli kukona kumibela hahulu taata kutaluseza Jehova momuikutwela. Kono Jehova wautwisisa luli butuku bomuutwa. Umilata hahulu mi ubata kuli mumubulelele kaufela ze mwa pilu yamina.—Exo. 34:6; Samu 62:7, 8.

11. Sina mokuboniselizwe kwa Maheberu 12:11, ki kabakalañi haluswanela kusepa nzila yafa ka yona Jehova kalimelo yelilato? (Mubone ni mbokisi yeli, “ Kuzwisa Mutu Mwa Puteho ki Nzila Yeñwi Yafa Jehova ka Yona Kalimelo Yelilato.”)

¹¹ Muyemele katulo yebaezize baana-bahulu. Kuzwisa mutu mwa puteho ki tukiso yalukisize Jehova. Ki nzila yeñwi yafa ka yona kalimelo yelilato ili kutusa mutu yaezize sibi sesituna, ni kutusa  mizwale ni likaizeli kaufela mwa puteho. (Mubale Maheberu 12:11.) Batu babañwi bakona kunyaza katulo yebaezize baana-bahulu ya kuzwisa mutu mwa puteho kabakala kuli habalati kubulela litaba zekatahisa kuli mutu yazwisizwe mwa puteho asike aangiwa hande ki batu. Haluswaneli kueza cwalo kakuli haluzibi litaba kaufela. Kacwalo, musepe kuli baana-bahulu bane bali mwa katengo ka buatuli nebalatelezi likuka za mwa Bibele ka tokomelo ni ‘kuatulela Jehova.’—2 Makol. 19:6.

12. Batu babañwi batusizwe cwañi kabakala kuli nebayemezi tukiso ya Jehova ya kufa sifosi kalimelo?

¹² Haiba muyemela katulo yebaezize baana-bahulu ya kuzwisa mulatiwa wamina mwa puteho, mwendi mane muka mutusa kukutela ku Jehova. Kaizeli yabizwa Elizabeth yabulezwi kwamulaho utalusa kuli: “Nekuli taata hahulu kutuhela kuswalisana ni mwanaa luna yanaasa hulile yanaazwisizwe mwa puteho. Kono hasaakutezi ku Jehova, aitumelela kuli katulo yeneezizwe ya kumuzwisa mwa puteho neli yeswanela. Hasamulaho, naatalusize kuli naaitutile lituto zeñata. Neniitebuhile hahulu kalimelo yafanga Jehova.” Bo muunaa bona bo Mark baekeza kubulela kuli: “Hase kufitile nako yetelele kuzwa fo, mwanaa luna naanitaluselize kuli nto yeñwi yene mususuelize kukutela ku Jehova kikuli nelusa swalisanangi ni yena nihanyinyani. Niitumela hahulu kuli Jehova naalutusize kuipeya kuutwa.”

13. Ki lika mañi zekona kumitusa kuitiisa hamuikutwa hahulu bumaswe?

¹³ Mutaluseze balikani bamina babakona kuutwisisa momuikutwela. Mutande nako ni Bakreste babahulile kwa moya babakona kumitusa kuzwelapili kuba ni mubonelo oswanela. (Liprov. 12:25; 17:17) Bo Joanna bababulezwi kwamulaho, batalusa kuli: “Neniikutwanga bulutu. Kono kuambola ni balikani bonisepile neku nitusize kuitiisa.” Kono kucwañi haiba batu babañwi mwa puteho babulela litaba zemisitatalisa?

14. Ki kabakalañi haluswanela ‘kuzwelapili kutuhelelana ni kuswalelana ka pilu kaufela’?

¹⁴ Mubonise mizwale ni likaizeli bamina pilu-telele. Haluswaneli kulibelela kuli batu kaufela bakabulela lika zeswanela kamita. (Jak. 3:2) Kaufelaa luna halusika petahala; kacwalo, hamuswaneli kukomoka haiba batu babañwi bapalelwa kuziba hande za kubulela kamba mwendi ka kusalela babulela litaba zeñwi zemisitatalisa. Muhupule kelezo yanaafile muapositola Paulusi, yeli: “Muzwelepili kutuhelelana ni kuswalelana ka pilu kaufela mutu ni kwanani libaka la kutongoka yomuñwi.” (Makolo. 3:13) Kaizeli yomuñwi, ili yo mwanaa hae naazwisizwe mwa puteho, utalusa kuli: “Jehova unitusize kuswalela mizwale bane babata kunitiisa kono mane litaba zene babulezi neli niutwisize feela butuku kwa pilu.” Ki lika mañi zebakona kueza mizwale ni likaizeli kuli batuse lubasi lwa mutu yazwisizwe mwa puteho?

15. Ki lika mañi zelukona kueza kuli lutuse lubasi lwa mutu yasazo zwisiwa mwa puteho?

¹⁵ Mubonise silikani ni sishemo ku ba lubasi lwa mutu yazwisizwe mwa puteho. Kaizeli  yabizwa Miriam naatalusize kuli kaizelaa hae hanaazwisizwe mwa puteho, naasabanga kuya kwa mikopano. Utalusa kuli: “Neniikalelwanga zebaka bulela batu. Kono kunani mizwale ni likaizeli babañata bane baikutwile bumaswe kabakala zeneezahezi, mi nebasika bulela litaba zemaswe ka za kaizelaaka. Neba nitusize kulemuha kuli haki na ninosi yanaaikutwile bumaswe kaizelaaka hanaazwisizwe mwa puteho.” Kaizeli yomuñwi naabulezi kuli: “Mwanaa luna wamushimani hanaazwisizwe mwa puteho, balikani baluna nebatile kuto luomba-omba. Babañwi ku bona neba lutaluselize kuli nebasa zibi za kubulela. Babañwi nebalilile ni na, mi babañwi bona neba niñolezi mañolo asusueza. Zene baezize neli nitusize hahulu!”

16. Ki lika mañi zebakona kueza mizwale ni likaizeli kuli bazwelepili kutusa lubasi lwa mutu yazwisizwe mwa puteho?

¹⁶ Muzwelepili kutusa lubasi lwa mutu yazwisizwe mwa puteho. Batokwa hahulu kuboniswa lilato ni kususuezwa kufita lili kaufela. (Maheb. 10:24, 25) Fokuñwi, ba lubasi lwa mutu yazwisizwe mwa puteho bakona kulemuha kuli batu babañwi mwa puteho habatabeli kuswalisana ni bona inge kuli ni bona bazwisizwe mwa puteho. Halutabeli kuli baikutwe cwalo! Luswanela kususueza ni kubabaza babanca, ili bao bashemi babona batuhezi kusebeleza Jehova. Kaizeli yabizwa Maria, ili yo muunaa hae naazwisizwe mwa puteho ni kuyubeka lubasi lwahae utalusa kuli: “Mizwale ni likaizeli babañwi nebatile kwa ndu yaka kuto nitusa kuapeha lico ni kueza tuto ya lubasi ni luna. Nebautwisisa mone niikutwela mi balila ni na. Neba niyemezi batu babañwi hane babulezi litaba za buhata ka za ka. Neba nisusuelize hahulu luli!”—Maro. 12:13, 15.

17. Baana-bahulu bakona kuomba-omba cwañi mizwale ni likaizeli babona babalobehile pilu?

¹⁷ Baana-bahulu, muitusise kolo yemunani yona kaufela kutiisa lubasi lwa mutu yazwisizwe mwa puteho. Munani buikalabelo bwa kuomba-omba Bakreste babañwi, ili bao balatiwa babona batuhezi kusebeleza Jehova. (1 Mates. 5:14) Mubasusuezange mikopano ya puteho isika kalisa kale ni hamulaho wa mikopano. Mubapotelange mi mulapelange ni bona. Musebezange ni bona mwa bukombwa, mi fokuñwi, mubamemange kuli baswalisane ni mina ka nako ya kulapela  sina lubasi. Balisana ba kwa moya baswanela kuisa pilu lingu za Jehova zeziyelehile, kulibonisa mukekecima ni lilato.—1 Mates. 2:7, 8.

18. Sina mokuboniselizwe kwa 2 Pitrosi 3:9, Jehova ubata kuli lifosi baezeñi?

¹⁸ Jehova “hatabeli kuli mutu ufi kamba ufi atimezwe kono utabela kuli batu kaufela babake.” (Mubale 2 Pitrosi 3:9.) Mutu niha kona kueza sibi sesituna, Mulimu usaanga bupilo bwahae kuba bwa butokwa. Muhupule kuli Jehova naalifile teko yetuna, ili bupilo bwa Mwanaa hae yalatwa, ilikuli mañi ni mañi waluna aliululwe kwa sibi. Ka lilato, Jehova ulikanga kutusa batu babatuhezi kumusebeleza kukutela ku yena. Usepile kuli bakakutela ku yena sina feela moiboniseza swanisezo yanaafile Jesu ya mwana yanaalatehile. (Luka 15:11-32) Batu babañata bane bazwile mwa niti hasamulaho nebakutezi ku Ndataa bona wa kwa lihalimu yalilato. Mi mizwale ni likaizeli mwa puteho neba baamuhezi ka lilato. Bo Elizabeth bababulezwi kwamulaho, nebabile ni tabo yetuna mwanaa bona hanaakutisizwe mwa puteho. Habahupula taba yeo, batalusa kuli: “Niitumela hahulu kuli mizwale ni likaizeli neba lutusize kuzwelapili kuba ni sepo ya kuli mwanaa luna naakakutela ku Jehova.”

19. Ki kabakalañi halukona kuzwelapili kusepa Jehova?

¹⁹ Kaniti luli lwakona kusepa Jehova. Kamita ulufanga kelezo yelutusa. Ki Ndate yanani bufani ni mukekecima, ili yalata hahulu batu kaufela baba mulata ni kumulapela. Mukolwe kuli Jehova haana kumiyubeka ka nako yemutomohile pilu. (Maheb. 13:5, 6) Bo Mark bababulezwi kwamulaho, batalusa kuli: “Jehova naasika luyubeka nikamuta. Kamita uka lutusa halukopana ni miinelo yetaata.” Jehova ukazwelapili kumifa “maata afita a butu.” (2 Makor. 4:7) Kaniti luli, mwakona kuzwelapili kusepahala ku Jehova ni kusepa kuli mulatiwa wamina yazwisizwe mwa puteho ukakutela ku yena.