1-2. Ki kunyunga kwa mufuta mañi kone kupolofitilwe kuli nekuka ezahala mwa linako zaluna?

MUTU yomuñwi yanaapunyuhile zikinyeho ya lifasi yenebile teñi mwa naha ya Nepal ka 2015 naabulezi kuli: “Mwa mizuzu feela isikai, lintolo ni miyaho yakale zakala kuwa.” Yomuñwi naabulezi kuli: “Neli nyewa-nyewa kai ni kai . . . Batu babañata nebabulezi kuli zikinyeho yeo neiingile feela mizuzu yebato ba yemibeli. Kono ku na nekubonahala inge kuli zikinyeho yeo neiingile nako yetelele.” Hane nemuka ipumana mwa muinelo ocwalo osabisa nemusike mwaulibala kapili.

² Kono kacenu kunani nto yeñwi yeshutana ni zikinyeho ya lifasi yesweli kunyunga batu, isiñi feela mwa naha iliñwi kono mwa lifasi kaufela. Kunyunga ko sekubile teñi ka lilimo-limo. Mupolofita Hagai naapolofitile za kunyunga kokuswana ko. Naañozi kuli: “Jehova wa limpi sabulela ki se, uli: ‘Kono hape—kusiyezi feela nako yenyinyani—mi nikanyunga mahalimu ni lifasi ni liwate ni naha yeomile.’”—Hag. 2:6.

3. Kunyunga kwatalusa Hagai kushutana cwañi ni zikinyeho ya lifasi tenyene?

³ Kunyunga kwatalusa Hagai hakuswani ni zikinyeho ya lifasi tenyene, ili yetahisanga feela sinyeho. Kono kunyunga ko kona kutahisa lika zende. Jehova yena kasibili ulutaluseza kuli: “Nikanyunga macaba kaufela, mi lika za butokwa za macaba kaufela likataha; mi nikataza ndu ye ka kanya.” (Hag. 2:7) Bupolofita bo, nebuamile cwañi batu bane bapila mwa miteñi ya Hagai? Mi buluama cwañi luna kacenu? Lukanyakisisa likalabo za lipuzo zeo mwa taba ye, mi hape lukaituta molukona kutuseza mwa taba ya kunyunga macaba kacenu.

4. Ki kabakalañi Jehova hanaalumile mupolofita Hagai kwa batu bahae?

⁴ Jehova naafile mupolofita Hagai musebezi wa butokwa hahulu. Halunyakisiseñi zeneezahezi pili asika fiwa kale musebezi wo. Kubonahala kuli Hagai naali mwahalaa batu bane bakutezi kwa Jerusalema kuzwa mwa buhapiwa kwa Babilona ka 537 B.C.E. Nakonyana kuzwa fobapunyeza batanga ba Jehova babasepahala bao mwa Jerusalema, bakalisa kutoma mitomo ya ndu ya Jehova kamba tempele. (Ezira 3:8, 10) Kono nakonyana kuzwa fo, kwaezahala nto yeñwi yemaswe. Bazwafa mi batuhela kuyaha tempele kabakala twaniso. (Ezira 4:4; Hag. 1:1, 2) Kacwalo, ka 520 B.C.E., Jehova aluma Hagai kwa Majuda kuli abasusueze kuba ni tukufalelo hape ni kubatiisa kuli bazwelepili kuyaha tempele ni kuifeza. *—Ezira 6:14, 15.

5. Ki kabakalañi lushango lwanaafile Hagai hane lukona kutiisa batu ba Mulimu?

⁵ Hagai naafilwe lushango lo kuli atiise tumelo ya Majuda ku Jehova. Mupolofita yo ka bundume naabulelezi Majuda bane bazwafile manzwi a, aali: “‘Mutiye mina batu kaufela baba mwa naha,’ kubulela Jehova, ‘mi musebeze. Kakuli niinzi ni mina,’ kubulela Jehova wa limpi.” (Hag. 2:4) Kaniti, manzwi a kuli “Jehova wa limpi” naabatiisize luli. Jehova unani mpi yetuna ya mangeloi azamaisa; kacwalo, Majuda nebatokwa kumusepa kuli bakondise.

6. Ki lika mañi zeneezahezi kabakala kunyunga kwanaapolofitile Hagai?

⁶ Jehova naasusumelize Hagai kushaela lushango lone lutalusa za kunyunga macaba kaufela ka swanisezo. Taba yeo neitiisize Majuda bane bazwafile bao bane bayaha tempele ka kubasepisa kuli Jehova naakanyunga Mubuso wa Peresia, ili mubuso one uli omaata hahulu mwa lifasi one ubusa linaha zeñata ka nako yeo. Mi ki lika mañi zeneka ezahala kabakala kunyunga ko? Pili, batu ba Mulimu nebaka feza kuyaha tempele. Hasamulaho, nihaiba batu babañwi bane basi Majuda nebaka swalisana ni bona kulapela Jehova kwa tempele yeo yeneyahilwe sinca. Kaniti luli, lushango lo nelususuelize hahulu batanga ba Mulimu!—Zak. 8:9.

7. Ki musebezi mañi onyunga lifasi olutusa kueza kacenu? Mutaluse.

⁷ Bupolofita bwa Hagai buluama cwañi kacenu? Jehova hape unyunga macaba kaufela, mi ni luna lusweli kutusa mwa musebezi wo. Munyakisise taba ye: Ka 1914, Jehova naabeile Jesu Kreste mwa lubona kuli abuse sina Mulena mwa Mubuso wahae wa kwa lihalimu. (Samu 2:6) Kutomiwa kwa Mubuso wo nekutalusa kuli lika zenepolofitilwe ka za baeteleli ba lifasi nelituha liezahala. Taba yeo neitalusa kuli “linako zetomilwe za macaba” nelifelile, kamba ka mubulelelo omuñwi, kutomiwa kwa Mubuso wo nekutalusa kuli nako yene kusina mubusi yayemela Jehova neifelile. (Luka 21:24) Kabakaleo, kuzwa feela silimo sa 1919, batanga ba Jehova nebakalile kukutaza ka kutukufalelwa kuli Mubuso wa Mulimu ki ona feela okona kufelisa manyando abakopana ni ona batu. Musebezi wa kukutaza ‘taba yende ya Mubuso’ unyungile lifasi kaufela.—Mat. 24:14.

8. Ka kuya ka Samu 2:1-3, macaba amañata aezize cwañi hamulaho wa kuutwa lushango lwaluna lolunyunga?

⁸ Batu baezize cwañi hamulaho wa kuutwa lushango lo? Babañata habasika luamuhela.  (Mubale Samu 2:1-3.) Macaba ahalifile. Balwanisa Mubusi yaketilwe ki Jehova. Habaangi lushango lwa Mubuso lolukutaza kuli ki “taba yende.” Mane mibuso yemiñwi ikwalile musebezi waluna wa kukutaza! Nihaike kuli baeteleli ba macaba ao baipapata kuli basebeleza Mulimu, basabata kuzwelapili kuba ni maata a kubusa. Kacwalo, sina mone baezelize babusi mwa linako za Jesu, babusi kacenu balwanisa Mutoziwa wa Jehova ka kunyandisa balateleli bahae babasepahala.—Lik. 4:25-28.

9. Jehova ueza cwañi kabakala kuli macaba ahana kuamuhela lushango lwaluna lolunyunga?

⁹ Jehova ueza cwañi kabakala kuli macaba ahana kuamuhela lushango lwaluna lolunyunga? Samu 2:10-12 ialaba kuli: “Cwale mina malena, mubonise kutwisiso; mulumele kuhakululwa, mina baatuli ba lifasi. Musebeleze Jehova ka sabo, mi mutabe ka tutumelo. Mukuteke mwana, hakusicwalo Mulimu ukahalifa mi mukayundiswa mwa nzila, kakuli buhali Bwahae bukatuka kapili. Tabo ki ya batu kaufela babasabela ku Yena.” Jehova ka sishemo ufile balwanisi bao kolo ya kueza katulo yeswanela. Basakona kucinca ni kuamuhela Mubuso wa Jehova. Nihakulicwalo, nako yesiyezi ki yenyinyani. Lupila mwa “mazazi a mafelelezo” a lifasi le. (2 Tim. 3:1; Isa. 61:2) Kacenu, batu batokwa hahulu kuziba niti ni kuiketela kusebeleza Jehova kufita lili kaufela.

10. Ki muhato mañi omunde obaanga batu babañwi kabakala kunyunga kokutalusizwe kwa Hagai 2:7-9?

¹⁰ Batu babañwi basweli kuunga muhato omunde kabakala kunyunga kwa swanisezo kwanaapolofitile Hagai. Naapolofitile kuli kunyunga ko nekuka tahisa kuli ‘lika za butokwa za macaba [batu ba lipilu zende] kaufela litahe’ kuto lapela Jehova. * (Mubale Hagai 2:7-9.) Isaya ni Mika ni bona nebapolofitile kuli taba yeswana yeo neika ezahala mwa “mazazi a maungulo.”—Isa. 2:2-4, litaluso ze kwatasi; Mika 4:1, 2, litaluso ze kwatasi.

11. Muzwale yomuñwi naaezize cwañi hanaautwile lushango lwa Mubuso lwapili?

 ¹¹ Halunyakisiseñi mo lushango lolunyunga lifasi neluamezi muzwale yabizwa Ken, yasebeleza kwa ofisi yetuna yezamaisa musebezi waluna mwa lifasi kaufela. Bo Ken basahupula hande zene baezize hane bautwile lushango lwa Mubuso lwapili lilimo ze 40 kwamulaho. Batalusa kuli: “Lwapili hane niitutile niti yezwa mwa Linzwi la Mulimu, nenitabile kuziba kuli lupila mwa mazazi a mafelelezo a lifasi le. Nenilemuhile kuli nenitokwa kusiya lika za mwa lifasi lelituha lifela le ni kuzwelapili kusepahala ku Jehova kuli nimutabise ni kufumana bupilo bobusa feli. Naikatulela kueza cwalo kapili-pili, mi nalapela ku Jehova. Natuhela kuswalisana ni lifasi mi nakala kusepa hahulu Mubuso wa Mulimu okaina kuya kuile.”

12. Ki lika mañi zetahisize kuli tempele ya Jehova ya kwa moya itale kanya mwa mazazi a mafelelezo a?

¹² Kwaiponahalela hande kuli Jehova uzwezipili kufuyaula batanga bahae. Mwa mazazi a mafelelezo a, luiponezi kuli palo ya batu babasebeleza Jehova izwezipili kuekezeha hahulu. Mwa silimo sa 1914, palo ya batu bane balapela Jehova neifitelela hanyinyani 5,000. Kono ka nako ya cwale, batanga ba Mulimu sebafitelela 8 milioni, mi batu babañata-ñata bafumanehanga kwa Kupuzo silimo ni silimo. Ka mukwa ocwalo, lapa la fa lifasi la tempele ya Jehova ya kwa moya, yeyemela tukiso ya kumulapela ka nzila yelukile, litezi “lika za butokwa za macaba kaufela.” Hape libizo la Jehova likanyisizwe kabakala licinceho zebaezize batu bao habanze baapala butu bobunca.—Maef. 4:22-24.

13. Kuekezeha kwa palo ya batu babalapela Jehova kutalelelize bupolofita bufi bobuñwi? (Mubone siswaniso sesi fa kava.)

¹³ Litaba zetabisa zeo zeama kuekezeha kwa palo ya batu babalapela Jehova litalelelize bupolofita bobuñwi bobucwale ka bobufumaneha kwa Isaya kauhanyo 60. Timana 22 ya liñolo leo ibulela kuli: “Yomunyinyani ukafetuha babaeza 1,000 mi yafokola ukafetuha sicaba sesimaata. Na, Jehova, nikaakufisa kueza cwalo ka nako ya teñi.” Kuekezeha kwa palo ya batu babalapela Jehova kutahisize lika zende. “Lika za butokwa” kamba batu bao babataha mwa kopano  ya Jehova banani buikoneli bobushutana-shutana, mi baitatela kutusa mwa musebezi wa kukutaza ‘taba yende ya Mubuso.’ Kabakaleo, sina feela mwanaapolofitezi Isaya, batanga ba Jehova basweli banwa “mabisi a macaba” kamba kuitusisa buikoneli bwa batu bao. (Isa. 60:5, 16) Ka tuso ya baana ni basali ba butokwa ba, musebezi wa kukutaza seuezwa mwa linaha ze 240 mi selutoloka lihatiso mwa lipuo zefitelela 1,000.

14. Ki katulo mañi yebaswanela kueza batu kacenu?

¹⁴ Mwa linako za mafelelezo ze, kunyungiwa kwa macaba kutahisa kuli batu babonise haiba bakayemela Mubuso wa Mulimu kamba kusepa mibuso ya lifasi le. Yeo ki katulo yatokwa kueza mutu kaufela. Nihaike kuli batanga ba Jehova bamamelanga milao ya mibuso mwa linaha mobapila, habaikenyangi nihanyinyani mwa litaba za lipolitiki za lifasi le. (Maro. 13:1-7) Baziba kuli Mubuso wa Mulimu ki ona feela okona kufelisa miinelo yetaata yebakopana ni yona batu. Mubuso wo haki wa lifasi le.—Joa. 18:36, 37.

15. Buka ya Sinulo ibonisa cwañi kuli busepahali bwa batanga ba Mulimu bukalikiwa?

¹⁵ Buka ya Sinulo ibonisa kuli busepahali bwa batanga ba Mulimu bukalikiwa mwa mazazi a mafelelezo. Lukazwelapili kulwaniswa ni kunyandiswa hahulu. Mibuso ya lifasi le ikabata kuli luisebeleze mi ikanyandisa batu babahana kuswalisana ni yona. (Sin. 13:12, 15) “[Ikahapeleza] batu kaufela—babanyinyani ni babatuna, bafumi ni babotana, babalukuluhile ni batanga—kuli bao baswanela kuswaiwa fa lizoho labona la bulyo kamba fa pata yabona.” (Sin. 13:16) Mwa linako za kwamulaho, batanga nebaswaiwanga ka liswayo kuli kuzibahale kuli muñaa bona ki mañi. Ka mukwa oswana, batu kaufela mwa mazazi aluna bakatokwa kuba ni liswayo la swanisezo fa lizoho kamba pata yabona. Batu bakatokwa kuli batu kaufela babonise ka lika zebanahana ni zebaeza, kuli baluilwe mi baswalisana ni mibuso ya lipolitiki.

16. Ki kabakalañi haluswanela kusepahala hahulu ku Jehova kacenu?

¹⁶ Kana lukalumela kufiwa liswayo la swanisezo leo ni kuyemela mibuso ya lipolitiki? Batu babaka hana kuswaiwa bakakopana ni miinelo yetaata mi bupilo bwabona bukaba mwa lubeta. Buka ya Sinulo izwelapili kubulela kuli: ‘Hakuna kuba ni yakona kuleka kamba kulekisa kwandaa mutu yanani liswayo.’ (Sin. 13:17) Kono batanga ba Mulimu baziba zakaeza Mulimu kwa batu babakaba ni liswayo lelibulezwi kwa Sinulo 14:9, 10. Mwa sibaka sa kuba ni liswayo leo, bona bakañola fa mazoho abona ka swanisezo kuli: “Niwa Jehova.” (Isa. 44:5) Ye ki yona nako yeluswanela kueza molukonela kaufela kusepahala hahulu ku Jehova. Haiba lueza cwalo, Jehova ukataba mi uka luunga kuli lu kwa lineku lahae.

17. Ki nto mañi yeluswanela kuhupulanga ka za pilu-telele ya Jehova?

¹⁷ Jehova ubonisize hahulu pilu-telele mwa mazazi a mafelelezo a. Hatabeli kuli mutu ufi kamba ufi atimezwe. (2 Pit. 3:9) Ufile batu kaufela kolo ya kubaka ni kueza katulo yeswanela. Kono haana kuzwelapili kubonisa batu pilu-telele. Batu babahana kuswalisana ni Mubuso wa Mulimu, bakaipumana mwa muinelo oswana wanaaipumani ku ona Faro mwa mazazi a Mushe. Jehova naabulelezi Faro kuli: “Ka nako ya cwale nenika be niotolozi lizoho laka kukunata ni kunata batu bahao ka koto yetuna, mi neuka be uyundisizwe mwa lifasi. Kono nikutuhelezi kupila ka lona libaka le: kuli nikubonise maata aka ni kuli libizo laka lishaelwe  mwa lifasi kaufela.” (Exo. 9:15, 16) Macaba kaufela akaziba kuli Jehova ki yena feela Mulimu wa niti. (Ezek. 38:23) Taba yeo ikaezahala cwañi?

18. (a) Ki kunyunga kokucwañi kokuñwi kokutalusizwe kwa Hagai 2:6, 20-22? (b) Luziba cwañi kuli bupolofita bwa Hagai bukatalelezwa kwapili?

¹⁸ Hamulaho wa lilimo zeñata-ñata kuzwa linako zanaapila Hagai, muapositola Paulusi naasusumelizwe kutalusa kuli bupolofita bobu kwa Hagai 2:6, 20-22 nebuka talelezwa kwapili. (Mubale.) Paulusi naañozi kuli: “Cwale usepisa kuli: ‘Hape nikanyanganyisa isiñi feela lifasi kono ni lihalimu.’ Cwale linzwi la kuli ‘hape’ libonisa kuzwisiwa kwa lika zenyanganyiswa, zona lika zeezizwe, ilikuli lika zesika nyanganyiswa likone kuina.” (Maheb. 12:26, 27) Ka kushutana ni kunyunga kokubulezwi kwa Hagai 2:7, kunyanganyiswa kamba kunyunga kwanaatalusize Paulusi kutalusa kuyundiswa kwa batu babaswana sina Faro, babahana kuli Jehova ki yena yanani tukelo ya kubusa.

19. Ki nto mañi yesike yanyungiwa, mi luziba cwañi cwalo?

¹⁹ Ki nto mañi yesike yanyungiwa kamba kuzwisiwa? Paulusi naazwezipili kubulela kuli: “Haubona lukaamuhela Mubuso osakoni kunyanganyiswa, luzwelepili kuamuhela sishemo sa Mulimu, seo ka sona lukona kufa sebelezo yekenile yeamuheleha ku Mulimu ka sabo ni ka likute.” (Maheb. 12:28) Kaniti, kunyunga kwa mafelelezo ko hase kufelile, ki Mubuso wa Mulimu feela okaba ateñi. Ukazwelapili kubateñi kuya kuile!—Samu 110:5, 6; Dan. 2:44.

20. Ki katulo mañi yebaswanela kueza batu, mi lukona kubatusa cwañi?

²⁰ Ye ki yona nako ya kuunga muhato! Batu baswanela kuketa haiba bakazwelapili kuswalisana ni lifasi le, ili nto yekatahisa kuli bayundiswe, kamba kuiketela kueza licinceho mwa bupilo bwabona kuli baeze tato ya Mulimu, ili nto yekatahisa kuli bafumane bupilo bobusa feli. (Maheb. 12:25) Musebezi waluna wa kukutaza ufa batu kolo ya kueza katulo ya butokwa yeo. Haike lueze molukonela kaufela kutusa batu babañata ba butokwa kuyemela Mubuso wa Mulimu. Mi haike kamita luhupulange manzwi a Mulenaa luna Jesu, aali: “Taba yende ye ya Mubuso ikakutazwa mwa lifasi kaufela kuli ibe bupaki kwa macaba kaufela, kihona kukataha mafelelezo.”—Mat. 24:14.