1, 2. (a) Lukona kuitutañi kwa buitiiso bwanaabonisize Gidioni ni baana bahae ba 300? (Mubone siswaniso sesi fa likepe 9) (b) Ka kuya ka manzwi a Jesu a kwa Luka 21:19, ki kabakalañi buitiiso habuli bwa butokwa hahulu?

MULIKE kueza inge bababona zeneezahela ka nako ya ndwa yetuna, yekatalisa, muta masole ba Maisilaele bane baetelelwa ki Muatuli Gidioni, nebalwana ni lila zabona. Gidioni ni baana bahae nebandongwami Mamidiani ni balikani babona busihu kaufela, ibato ba musipili oeza likilomita ze 32! Bibele ilutaluseza zeneezahezi hamulaho wafo: “Gidioni a taha kwa Jordani, a sila ni banna ba ba mianda ye milalu ba ba ne ba zamaya ni yena, inze ba katezi.” Kono nebasika tula kale mwa ndwa mi nebasa tokwa kufenya masole ba 15,000. Lila zeo nelinyandisize Maisilaele ka lilimo zeñata hahulu, kacwalo Maisilaele nebasa tokwi kuzwafa. Kabakaleo, Gidioni ni baana bahae nebazwezipili kundongwama lila zabona, mi kwa mafelelezo balitula!—Baatuli 7:22; 8:4, 10, 28.

² Ni luna lulwana ndwa yetuna ni yekatalisa. Lila zaluna ki Satani, lifasi lahae, ni kusapetahala kwaluna beñi. Babañwi ku luna  sebalwanile ni lila ze, ka lilimo zeñata. Ka tuso ya Jehova, selutuzi mwa lindwa zeñata. Kono halusika ba kale ni tulo ya mafelelezo. Ka linako zeñwi, lukana lwaikutwa kukatala kulwana. Kamba mwendi lukana lwaikutwa kukatala kulibelela mafelelezo a muinelo omaswe wo. Jesu naalulemusize kuli lukatalimana ni miliko yetaata ni nyandiso yetuna mwa mazazi a mafelelezo. Kono hape naabulezi kuli, haiba luitiisa lwakona kutula. (Mubale Luka 21:19.) Buitiiso ki nto mañi? Ki sika mañi sesikona kulutusa kuitiisa? Lukona kuitutañi kwa batu bane baitiisize? Mi lukona cwañi ‘kutuhelela buitiiso kupeta musebezi wabona’?—Jakobo 1:4.

3. Buitiiso ki nto mañi?

³ Ka kuya ka Bibele, buitiiso habutalusi feela kutiyela kamba kutuhelela muinelo otaata. Buitiiso buama molunahanela kamba moluikutwela ka za miliko yelukopana ni yona. Buitiiso bulutusa kuba ni bundume, kusepahala, ni kuba ni pilu-telele. Buka yeñwi ibulela kuli buitiiso ki kalemeno kaka lutusa kuba ni sepo yetiile ni kulutusa kusazwafa halukopana ni miliko. Bulutusa kuba babatiile ni babasa zikinyehi niha lukopana ni miliko yemituna hahulu. Buitiiso hape bulutusa kuba ni tulemeno totunde bakeñisa miliko yelukopana ni yona, mi bulutusa kuisa pilu kwa likonkwani zaluna isiñi kwa miliko yelutalimana ni yona.

4. Ki kabakalañi halukona kubulela kuli Bakreste batusiwanga ki lilato kuli babe ni buitiiso?

⁴ Lilato lilutusa kuitiisa. (Mubale 1 Makorinte 13:4, 7.) Mwa miinelo mañi? Lilato laluna ku Jehova lilutusa kutiyela nto ifi kamba ifi yalumeleza Jehova, yelukana lwakopana ni yona. (Luka 22:41, 42) Lilato laluna kwa mizwale baluna lilutusa kutiyela lika zebaezanga bakeñisa kusapetahala. (1 Pitrosi 4:8) Lilato laluna ku mutu yelunyalani ni yena lilutusa kutiyela “manyando” ebakopana ni ona nihaiba batu babanyalani babatabile, mi lilutusa kutiisa linyalo laluna.—1 Makorinte 7:28.

5. Ki kabakalañi Jehova haali yena feela anosi yakona kulutusa kuitiisa?

⁵ Mukupe Jehova kuli amife maata. Jehova ki “Mulimu ya fa buitiiso ni ku omba-omba.” (Maroma 15:5) Ki yena feela yautwisisa hande muinelo waluna, bufokoli bwaluna, ni moluinezi luli. Kacwalo, waziba hande zelutokwa ilikuli luitiise. Bibele ibulela kuli: “U fa ba ba mu saba se si shukezwi ki bona, hape u utwa ni mihuwo ya bona, mi wa ba lamulela.” (Samu 145:19) Kono Mulimu ualabanga cwañi litapelo zaluna halukupa maata ku yena kuli luitiise?

6. Sina moisepiseza Bibele, Jehova ululukisezanga cwañi “nzila ya ku zwa” mwa miliko?

⁶ Halukupa Jehova kuli alutuse kuitiisa haluli mwa muliko, ulusepisa kuli ‘uka lufa nzila ya kuzwa ku ona.’ (Mubale 1 Makorinte 10:13.) Ka mukwa ufi? Ka linako zeñwi, ufelisanga muliko oluli ku ona. Kono hañata, ulufanga maata ilikuli lukone “ku itiisa ka ku  tala ka pilu-telele ni tabo.” (Makolose 1:11) Mi bakeñisa kuli waziba hande foafelala maata aluna a kwa mubili, munahano waluna ni maikuto aluna, Jehova haana kutuhelela muinelo kuba otaata hahulu kuli lupalelwe kusepahala.

7. Mufe mutala obonisa libaka halutokwa lico za kwa moya kuli lukone kuitiisa?

⁷ Muifepe ka lico za kwa moya zetiisa tumelo yamina. Ki kabakalañi lico za kwa moya halili za butokwa? Ka mutala: Kuli mutu akone kukambama lilundu lelitelele-telele, utokwa kuca lico zeñata mwa lizazi lililiñwi, zanaaka kona kuca mwa mazazi amalaalu kamba amane. Ka nzila yeswana, lutokwa kuca lico zeñata za kwa moya kuli lukone kuitiisa ni kukwanisa zetokwahala. Luswanela kuikataza kutandanga nako yeñata kueza tuto ya ka butu ni kufumanehanga kwa mikopano. Haiba lueza cwalo tumelo yaluna ikazwelapili kutiya.—Joani 6:27.

8, 9. (a) Ka kuya ka Jobo 2:4, 5, ki taba mañi yeamiwa halukopana ni miliko? (b) Hamukopana ni miliko, ki nto mañi yemukona kunahana, yemusa koni kubona ka meeto?

⁸ Muhupule busepahali bwamina ku Mulimu. Halukopana ni miliko, luikutwanga kuli lwanyanda. Kono kunani lika zeñwi zeamiwa. Busepahali bwaluna ku Mulimu busweli bwalikiwa. Moluezeza haluli mwa miliko kubonisa luli haiba luunga Jehova kuli ki yena yaswanela kuba Mubusi wa pupo kaufela. Ka mukwa ufi? Satani, yena sila sa Mulimu, yahanyeza bubusi bwa Mulimu, naasawanile Jehova ka kubulela kuli batu basebeleza Mulimu kabakala lika zaabafa. Satani naaize: “Mutu saa sweli kaufela wa si fana, kuli a pilise bupilo bwa hae!” Satani kihona abulela ka za Jobo kuli: “Kono u otolole lizoho la hao, mi u swale fa masapo a hae ni fa nama ya mubili wa hae; fohe, u ka bona kana a si ke a ku nyefula inzaa li fapilaa hao.” (Jobo 2:4, 5) Kana Satani ucincize mubonelo wahae kacenu? Kutokwa ni hanyinyani! Lilimo zeñata kuzwa fo, Satani hanaalundulwa kwa lihalimu, naasazwelapili kutama litaba za buhata batanga ba Mulimu babasepahala. (Sinulo 12:10) Kacenu, Satani usazwelapili kupihelela kuli batu balapela Mulimu kabakala lika zaabafa. Utabela kulubona haluhana tukelo ya Mulimu ya kuli alubuse, ni kuli lutuhele kusebeleza Mulimu.

⁹ Hamukopana ni miliko, mulike kueza inge bababona nto yesabonahali ye, yesweli kuezahala ka yona nako yeo. Satani ni badimona bahae ki bao bainzi kwa lineku le. Balibelela kubona semuka eza mi bapiha kuli mukapalelwa kusepahala. Mi kwa lineku leliñwi, mubona Jehova, Mulenaa luna Jesu Kreste, batoziwa base bazusizwe kwa bafu, ni mangeloi amañata-ñata. Ni bona bamibona hamunze mutundana, kono basweli kumisusueza kuli muzwelepili kuitiisa! Batabile kumibona hamuitiisa ni hamuzwelapili kusepahala ku Jehova. Mi cwale muutwa Jehova haamibulelela kuli: “Mwanaaka u talife, mi u tabise pilu ya ka, mi ni ka kona ku alaba ya ni nyaza.”—Liproverbia 27:11.

10. Sina Jesu, ki nto mañi yeluswanela kuisa pilu ku yona halukopana ni miliko?

¹⁰ Munahane za mupuzo wamina. Luungeni kuli musweli kuzamaya musipili omutelele, mi mukayo fita komuya lizazi lelitatama.  Kuli muyo fita kwa sibaka seo, mutokwa kuzamaya busihu kaufela. Komutalima kaufela ki lififi feela. Kono mwaziba kuli lizazi lituha lipazula, mi haiba muzwelapili kuzamaya, mukafita komuya. Bupilo bwaluna buswana feela sina musipili wo. Ka linako zeñwi, mukana mwakopana ni matata, ni kuikutwa kuimezwa ki matata ao. Nihaiba Jesu naakabe aikutwile cwalo. Hanaakokotezwi fa kota ya linyando, naaikutwile kushubulwa, mi naautwile butuku bobutuna luli. Yeo neli yona nako yetaata hahulu mwa bupilo bwahae! Ki nto mañi yenee mutusize kuitiisa? Bibele ibulela kuli naatalimezi “tabo ye ne beilwe fapilaa hae.” (Maheberu 12:2, 3) Jesu naaisize pilu kwa lika zende zeneka ezahala bakeñisa buitiiso bwahae, mi sihulu-hulu, naabata kukenisa libizo la Mulimu ni kuyemela bubusi bwa Mulimu. Naaziba kuli muliko wanaakopani ni ona neli wa ka nakonyana feela mi mupuzo wahae kwa lihalimu neuka ba wa kuya kuile. Kacenu, miliko yemukopana ni yona ikona kuba yemiimeza ni kumiutwisa butuku, kono muhupule kuli miliko yeo ki ya nakonyana feela.

11. Ki kabakalañi haluswanela kunyakisisa mutala wa batu “ba ba itiisize”?

¹¹ Hakiluna feela babatokwa kuitiisa. Muapositola Pitrosi hanaabata kususueza Bakreste kuli batiyele miliko yemiñata yezwa ku Satani, naañozi kuli: “Mu mu hanele, mu nze mu tiile mwa tumelo, ka ku ziba kuli kopano ya mizwale ba mina kaufela mwa lifasi i sweli ku tiyela manyando a swana.” (1 Pitrosi 5:9) Mutala wa batu “ba ba itiisize” ulubonisa selutokwa kueza kuli luzwelepili kusepahala, ulukolwisa kuli lwakona kuitiisa, mi uluhupulisa kuli busepahali bwaluna buka lutahiseza limbuyoti. (Jakobo 5:11) Halunyakisiseñi mitala isikai. ^[1]—Mubone litaluso za kwa mafelelezo.

12. Luitutañi kwa mutala wa likerubimi zenebeilwe mwa simu ya Edeni?

¹² Likerubimi ki mangeloi anani litulo zepahami. Adama ni Eva hase baezize sibi, Jehova naafile likerubimi musebezi omunca fa lifasi. Neushutana hahulu ni musebezi one lipetanga hane lisali kwa lihalimu. Mutala wa likerubimi zeo, wakona kulubonisa molukona kuitiiseza halufiwa musebezi otaata. Bibele ibulela kuli Jehova abeya ‘kwa neku la Upa la simu ya Edeni, likerubimi zenani lilumo lelibenya, lelizukuziwa kwa maneku kaufela, kutiba nzila yeya kwa kota ya bupilo.’ ^[2] (Mubone litaluso za kwa mafelelezo.) (Genese 3:24) Mwa Bibele hakuna fokuñozwi kuli likerubimi zeo nelibilaezi kamba kuikutwa kuli musebezi omunca one lifilwe neusa liswaneli ni hanyinyani. Nelisika ikutwa kukatala, kamba kutuhela musebezi wazona. Kono nelizwezipili kupeta musebezi wazona kufitela lifeza musebezi wo, mwendi ili ka nako ya  Muunda, ili lilimo zefitelela 1,600 kuzwa fo lifelwa musebezi wo!

13. Ki sika mañi sene situsize Jobo kutiyela manyando ahae?

¹³ Jobo, muuna yasepahala. Ka linako zeñwi mukana mwaikutwa kufosezwa bakeñisa lika zezwafisa zabulezi mulikanaa mina kamba mutu yomuñwi wa mwa lubasi. Kamba mwendi mukulile hahulu kamba mukatazwa ki masita-pilu a kushwelwa ki mutu yemulata. Kusina taba ni zemukopana ni zona, mutala wa Jobo wakona kumiomba-omba. (Jobo 1:18, 19; 2:7, 9; 19:1-3) Jobo naasika ziba libaka hanaatahezwi ki manyando amañata ka simpundumukela, niteñi, naasika zwafiswa ki manyando ao. Ki sika mañi sene simutusize kuitiisa? Sapili, naalata Jehova mi naasaba kumufoseza. (Jobo 1:1) Jobo naabata kutabisa Mulimu ibe kuli lika nelimuzamaela hande kamba kutokwa. Kwandaa zeo, Jehova naatusize Jobo kubona maata a Jehova ka kumutaluseza lika zeñwi zekomokisa zaabupile. Seo nesikolwisize hahulu Jobo kuli Jehova ukafelisa miliko yeo ka nako yeswanela. (Jobo 42:1, 2) Mi kona mone kuezahalezi luli. ‘Muñaa Bupilo a lukulula Jobo ku ze mu tamile. Muñaa Bupilo a fa Jobo habeli ku zaa naa luwile pili.’ Jobo apila bupilo bobunde, “a atezwi ki mazazi.”—Jobo 42:10, 17.

14. Ka kuya ka 2 Makorinte 1:6, kuitiisa kwa Paulusi nekutusize cwañi babañwi?

¹⁴ Muapositola Paulusi. Kana mutalimani ni twaniso kamba nyandiso yetuna? Kana muikutwa kuimelwa hahulu bakeñisa misebezi yemiñata yemutokwa kueza ka kuba baana-bahulu mwa puteho kamba baokameli ba mupotoloho? Haiba ki cwalo, mutala wa Paulusi wakona kumitusa. Paulusi naanyandile hahulu, mi kamita naabilaezwa ki zene bakopana ni zona mizwale mwa liputeho. (2 Makorinte 11:23-29) Niteñi, Paulusi naasika zwafa, mi mutala wahae neutiisize babañwi. (Mubale 2 Makorinte 1:6.) Ni mina, mutala wamina wa buitiiso wakona kususueza babañwi kuitiisa.

15, 16. (a) Ki “musebezi” mañi obuswanela kupeta buitiiso? (b) Mufe mitala yebonisa molukona ‘kutuhelela buitiiso kupeta musebezi wabona.’

¹⁵ Mulutiwa Jakobo naañozi manzwi a, ka kususumezwa ki moya wa Mulimu, ali: “Mu tuhelele buitiiso ku peta musebezi wa bona, kuli mu kone ku talelela ni ku kwanelela mwa linto kaufela, mu sa tokwi se siñwi.” (Jakobo 1:4) Buitiiso bukona kupeta cwañi “musebezi” wabona ku luna? Halukopana ni muliko, lukana lwalemuha kuli lutokwa kuba ni pilu-telele, moya wa buitebuho, kamba kubonisa lilato. Halunze lutiyela muliko wo, lufita fa kuituta hahulu kubonisa tulemeno to, mi ka nzila yeo butu bwaluna ka kuba Bakreste, bukaba bobunde hahulu ni kufita.

¹⁶ Kuitiisa kulutusa kuba Bakreste babande hahulu, mi kacwalo, haluswaneli kuloba mulao wa Jehova kabakala kubata kufelisa muliko waluna. Ka mutala, haiba mufumana taata kuzwisa munahano wamina ku za buhule, musike mwalumeleza kutulwa ki muliko wo! Mukupe Jehova kuli amituse kuzwisa taba yefosahalile yeo mwa munahano wamina. Kucwañi haiba kunani yomuñwi mwa lubasi lwamina, yamilwanisa bakeñisa kuba Bakreste? Musike mwazwafa! Mutiiseze kusebeleza Jehova. Kueza cwalo kuka mitusa kutiisa sepo yemunani yona ku Jehova. Muhupule taba ye: Haiba mubata kuli Mulimu amikatelwe, mulukela kuitiisa.—Maroma 5:3-5; Jakobo 1:12.

17, 18. (a) Mufe mutala obonisa butokwa bwa kuzwelapili kuitiisa kuisa kwa mafelelezo. (b) Mafelelezo hanzaa sutelela, ki buikolwiso mañi bolukona kuba ni bona?

¹⁷ Lulukela kuitiisa kuisa kwa mafelelezo, isiñi kuitiisa ka nakonyana feela. Ka mutala, luungeni kuli sisepe sesisweli satiba. Kuli baba mwa sisepe seo bayo fita fa likamba, batokwa kuzwelapili kutapa. Haiba mutu yomuñwi azwafa isali kwa makalelo feela mi atuhela kutapa, mutu yo ukatiba. Mi mutu yatuhela kutapa hase kusiyezi feela fokunyinyani kuli afite fa likamba, ni yena ukatiba. Haiba lubata kupila mwa lifasi lelinca, lutokwa kuzwelapili kuiitisa. Haike luzweleñipili kuba ni mubonelo oswana ni wanani ona Paulusi, yanaaize: “Ha lu zwafi.”—2 Makorinte 4:1, 16.

¹⁸ Sina Paulusi, lunani buikolwiso bobutuna bwa kuli Jehova uka lutusa kutiya kuisa kwa mafelelezo. Paulusi naañozi kuli: “Lu sweli lwa tula ka ku tala ka yena ya lu latile. Kakuli ni kozwi kuli nihaiba lifu kamba bupilo kamba mangeloi kamba mibuso kamba lika ze li teñi cwale kamba ze sa taha kamba maata kamba bupahamo kamba butasi kamba pupo ifi kamba ifi, ha ku na se si ka kona ku lu kauhanya kwa lilato la Mulimu le li li ku Kreste Jesu Mulenaa luna.” (Maroma 8:37-39) Ki niti kuli lukakatala ka nako yeñwi. Kono haike lulikanyise mutala wa Gidioni ni baana bahae. Nebakatezi, kono nebasika zwafa. Nebazwezipili ‘kulelekisa Mamidiani’!—Baatuli 8:4.