1. Ki lika mañi zaswanela kueza muzwale kaufela kuli akondise?

 MULENA Davida naataluselize Salumoni kuli: “Utiye mi ube ni bundume.” (1 Mal. 2:1-3) Mizwale kaufela kacenu, bakaeza hande haiba basebelisa kelezo yeo. Kuli bakondise, baswanela kumamela milao ya Mulimu ni kusebelisa likuka za mwa Bibele mwa bupilo bwabona kaufela. (Luka 2:52) Ki kabakalañi hakuli kwa butokwa kuli mizwale babasali babanca babe Bakreste babahulile kwa moya?

2-3. Ki kabakalañi hakuli kwa butokwa kuli muzwale yasali yomunca abe Mukreste yahulile kwa moya?

² Mizwale bapetanga buikalabelo bwa butokwa mwa lubasi ni mwa puteho. Kusina kukakanya, mina mizwale babasali babanca munahanisisize za buikalabelo bomukona kuba ni bona kwapili. Mwendi muitomezi sikonkwani sa kuba mwa sebelezo ya nako kaufela, kuba sikombwa sa puteho, ni kuba muuna-muhulu mwa puteho hasamulaho. Mwendi hape mukabata kunyala ni kuba ni bana. (Maef. 6:4; 1 Tim. 3:1) Kuli mupete likonkwani zeo ni kukondisa, muswanela kuba Bakreste babahulile kwa moya. b

³ Ki lika mañi zekona kumitusa kuba Bakreste babahulile kwa moya? Muswanela kuba ni buikoneli bobuñwi bwa butokwa. Ki lika mañi zekona kumitusa kuitukiseza kupeta buikalabelo bomukona kuba ni bona kwapili ni kukondisa?

4. Ki kakai komukona kufumana mitala yeminde ya kulikanyisa? (Mubone ni siswaniso.)

⁴ Mulikanyise batu babali mutala omunde. Mwa Bibele kunani mitala yeminde ya babanca babañata bemukona kulikanyisa. Baana bane bapilile kwamulaho bao, nebalata Mulimu  mi nebababalezi batu bahae mwa linzila zeshutana-shutana. Hape mwakona kufumana mizwale babahulile kwa moya mwa lubasi lwamina ni mwa puteho yamina bemukona kulikanyisa. (Maheb. 13:7) Mi Jesu Kreste umitomezi mutala omunde hahulu omukona kulikanyisa. (1 Pit. 2:21) Hamunze muituta ka tokomelo ka za batu bao, mulemuhe tulemeno totunde tobanani tona. (Maheb. 12:1, 2) Mi mubone momukona kubalikanyiseza.

5. Mukona kuba cwañi ni maata a kunahana, mi ki kabakalañi kueza cwalo hakuli kwa butokwa? (Samu 119:9)

⁵ Mube ni ‘maata a kunahana mi muabukeleze.’ (Liprov. 3:21) Mutu yanani maata a kunahana wanahanisisanga ka tokomelo pili asika eza kale katulo. Kacwalo, muikataze kuba ni maata ao ni kuzwelapili kuba ni ona. Libaka? Kakuli buñata bwa babanca mwa lifasi, baezanga likatulo ka kuya ka mubonelo wabona kamba mobaikutwela. (Liprov. 7:7; 29:11) Kutuha fo, mitai ya makande yakona kumikukueza kusanahana hande. Kono mukona kuba cwañi ni maata a kunahana? Mukale ka kuituta likuka za mwa Bibele mi munahanisise libaka hamukona kutuseha haiba mulisebelisa. Kihona mukaitusisa likuka zeo kueza likatulo zekatabisa Jehova. (Mubale Samu 119:9.) Kuba ni buikoneli bo kuka mitusa hahulu kuba Mukreste yahulile kwa moya. (Liprov. 2:11, 12; Maheb. 5:14) Halunyakisiseñi mo kuba ni maata a kunahana kukona kumituseza mwa miinelo yemibeli ye: (1) hamusebelisana ni likaizeli ni (2) hamueza likatulo ka za ponahalo yamina.

6. Kuba ni maata a kunahana kukona kutusa cwañi muzwale yasali yomunca kukuteka basali?

⁶ Kuba ni maata a kunahana kuka mitusa kukuteka basali. Hakusika fosahala muzwale yasali yomunca kueza silikani ni kaizeli. Nihakulicwalo, muzwale yasali yomunca yanani maata a kunahana haana kubulela, kuñola, kamba kueza nto ifi kamba ifi yebonisa inge kuli watabela kaizeli yo, konji haiba ubata kumunyala. (1 Tim. 5:1, 2) Haiba u mwa libato ni kaizeli, uka mutusa kuzwelapili kuba ni libizo lelinde ka kusafumaneha ni yena mwa sibaka sesiipatile kusina mutu yomuñwi.—1 Makor. 6:18.

7. Maata a kunahana akona kutusa cwañi muzwale yasali yomunca haeza likatulo ka za muapalelo ni muikabisezo wahae?

⁷ Nzila yeñwi yakona kubonisa ka yona  muzwale yasali yomunca kuli unani maata a kunahana, ki ka kueza likatulo zende zeama muapalelo ni muikabisezo. Hañata, liapalo zetumile hahulu lilukiswanga ni kufundotwa ki batu babasa kuteki Jehova kamba babapila ka muzamao wa buhule. Litakazo zabona za buhule zaiponahalelanga hande mwa mifuta ya liapalo zeswala hahulu kamba zetahisa kuli baana babonahale inge basali, zebalukisanga. Muzwale yasali yomunca yaikataza kuba Mukreste yahulile kwa moya, ukaetelelwa ki likuka za mwa Bibele ni kulikanyisa batu babali mutala omunde mwa puteho, haketa litino. Ukona kuipuza kuli: ‘Kana likatulo zaka libonisa kuli nanahana hande ni kuli naiyakatwa babañwi? Kana muapalelo waka ukatahisa kuli batu kubabele bunolo kulemuha kuli ni mutangaa Mulimu?’ (1 Makor. 10:31-33; Tite 2:6) Muzwale yasali yomunca yanani maata a kunahana ukakutekiwa ki mizwale ni likaizeli bahae hamohocwalo ni Ndatahe wa kwa lihalimu.

8. Muzwale yasali yomunca ukona kuba cwañi yaitingwa?

⁸ Mube babaitingwa. Muzwale yasali yomunca, ili yaitingwa upetanga buikalabelo bwahae kaufela ka tukufalelo. (Luka 16:10) Halunyakisiseñi mutala omunde ka kufitisisa wanaa lutomezi Jesu. Naaisa pilu kwa lika. Naaezize lika kaufela zanaa mubulelezi Jehova kuli aeza, niha nekuli taata kueza cwalo. Naalata batu, sihulu balutiwa bahae, mi naaitatezi kufana bupilo bwahae kabakala bona. (Joa. 13:1) Ka kuswana ni Jesu, musebeze ka taata kuli mupete musebezi ufi kamba ufi omufilwe. Haiba hamuzibi mwakuezeza musebezi omuñwi, mubonise buikokobezo ka kukupa tuso kwa mizwale babahulile kwa moya. Musike mwapeta musebezi wamina ka kuezeza feela mulao. (Maro. 12:11) Kono mueze ka kutala misebezi kaufela yemufilwe “inge babaezeza Jehova, isiñi batu.” (Makolo. 3:23) Niti kikuli, hamusika petahala; kacwalo, mube ni buishuwo mi muitumelelange mafosisa.—Liprov. 11:2.

9. Ki kabakalañi muzwale yasali yomunca hatokwa kuba ni buikoneli bobuñwi?

⁹ Kuli mube Mukreste yahulile kwa moya, mutokwa kuba ni buikoneli bobuñwi. Kuba ni buikoneli bo, kuka mitusa kupeta hande buikalabelo bwamina mwa puteho, kufumana musebezi fomuka ipiliseza kamba fa kupiliseza lubasi lwamina, ni kuswalisana hande ni babañwi. Halunyakisiseñi mitala isikai ya buikoneli bomukona kuba ni bona.

10-11. Muzwale yasali yomunca ukona kuitusa cwañi ni kutusa puteho haiba aituta kubala ni kuñola hande? (Samu 1:1-3) (Mubone ni siswaniso.)

¹⁰ Muitute kubala ni kuñola hande. Bibele ibulela kuli mutu uswanela kubalanga Linzwi la Mulimu zazi ni zazi ni kunahanisisa litaba zabala. (Mubale Samu 1:1-3.) Haiba aeza cwalo, ukaziba mwanahanela Jehova, ili nto yeka mutusa kunahana hande. (Liprov. 1:3, 4) Kutokwahala baana babacwalo mwa liputeho. Kabakalañi?

¹¹ Mizwale ni likaizeli baluna batokwa kutusiwa ki baana babakona kuluta ni kufa likelezo  zetomile fa Bibele. (Tite 1:9) Haiba muziba kubala ni kuñola hande, mukakona kuitukiseza kufa lingambolo ni likalabo zekatiisa tumelo ya mizwale ni likaizeli bamina. Hape mukakona kuñola lisupo za butokwa hamunze muituta ni hamuli kwa mikopano ya puteho, ya mupotoloho ni ye mituna. Lisupo zeo lika mitusa kuba ni tumelo yetiile ni kususueza babañwi.

12. Ki lika mañi zeka mitusa kuziba mwakuambolisanela hande ni babañwi?

¹² Muitute kuambolisana hande ni babañwi. Muzwale uswanela kuziba mwakuambolisanela hande ni babañwi. Muuna yaziba kuambolisana hande ni babañwi, uteelezanga ka tokomelo ku babañwi mi wautwisisanga mibonelo ni maikuto abona. (Liprov. 20:5) Wakona kuziba mwaikutwela mutu yomuñwi ka kuutwa feela moliutwahalela linzwi lahae, mwabonahalela fa sifateho hanzaa bulela, ni mwaitusiseza lilama za mubili wahae haambola. Hamukoni kuziba lika zeo haiba musatandi nako ni batu babañwi. Haiba muitwaeza feela kuambolanga ni batu ka kubañolela mashango, kuka mibela hahulu taata kuambolisana ni bona pata ka pata. Kacwalo muikataze kuambolanga ni batu pata ka pata.—2 Joa. 12.

13. Ki lika mañi zeñwi zaswanela kuituta muzwale yasali yomunca? (1 Timotea 5:8) (Mubone ni siswaniso.)

¹³ Muitute mwakuipiliseza. Muzwale yahulile kwa moya uswanela kuziba mwakuipiliseza ni mwakupiliseza lubasi lwahae. (Mubale 1 Timotea 5:8.) Mwa linaha zeñwi, mizwale babasali babanca bakona kulutiwa mwakuezeza musebezi omuñwi ki bo ndataa bona kamba mutu yomuñwi mwa lubasi. Kono mwa linaha zeñwi babanca bakona kuituta misebezi yemiñwi habali kwa sikolo sa sekondari. Nihakulicwalo, ki kwa butokwa kuba ni buikoneli bobuñwi bobukona kumitusa kufumana musebezi. (Lik. 18:2, 3; 20:34; Maef. 4:28) Muzibahale ka kuba mutu yabeleka ka taata ni yapetanga ka kutala musebezi kaufela wafiwa. Haiba mueza cwalo, kuka mibela bunolo kufumana musebezi. Tulemeno ni buikoneli zelunyakisisize ki za butokwa kuli muzwale akone kupeta buikalabelo bwakona kuba ni bona kwapili. Halunyakisiseñi bobuñwi bwa buikalabelo bo.

14. Muzwale yasali yomunca ukona kuitukiseza cwañi kuba mwa sebelezo ya nako kaufela?

¹⁴ Kuba mwa sebelezo ya nako kaufela. Bakreste babañata babahulile kwa moya nebakeni mwa sebelezo ya nako kaufela inze basali babanca. Kuba paina kukona kutusa muzwale yasali yomunca kuziba mwa kusebelisanela hande ni batu babashutana-shutana. Hape  kukona kumutusa kuziba mwakuitusiseza hande masheleñi. (Mafil. 4:11-13) Nto yekona kutusa mutu kuba mwa sebelezo ya nako kaufela, ki kuba paina wa kutusa. Batu babañata bakalanga pili kuba mapaina ba kutusa ka nakonyana, ili nto yebatusanga kuitukiseza kuba mapaina ba kamita. Kuba paina kwakona kutusa mutu kueza misebezi yemiñwi mwa sebelezo ya nako kaufela, inge cwalo kutusa mwa musebezi wa kuyaha kamba kusebeleza fa Betele.

15-16. Ki lika mañi zekona kutusa muzwale yasali yomunca kukwanisa zetokwahala kuli abe sikombwa sa puteho kamba muuna-muhulu mwa puteho?

¹⁵ Kuba sikombwa sa puteho kamba muuna-muhulu. Mizwale kaufela baswanela kuitomela sikonkwani sa kukwanisa zetokwahala kuli babe baana-bahulu mwa puteho, ilikuli batuse mizwale ni likaizeli babona. Bibele ibulela kuli baana babaeza ka taata kuli bafiwe buikalabelo ‘balakaza musebezi omunde.’ (1 Tim. 3:1) Pili muzwale asikaba kale muuna-muhulu, uswanela kukwanisa zetokwahala kuli abe sikombwa sa puteho. Likombwa za puteho batusanga baana-bahulu mwa linzila zeñata. Baana-bahulu ni likombwa za puteho batusanga mizwale ni likaizeli babona ka buikokobezo ni kukutaza ka kutukufalelwa. Mizwale babasali babanca bakona kukwanisa zetokwahala kuli babe likombwa za puteho niha bali kwa mafelelezo a lilimo za kunonoboka. Mi sikombwa sa puteho yakwanisize zetokwahala wakona kuketiwa kuba muuna-muhulu nihali kwa makalelo a lilimo za ma 20.

¹⁶ Mukona kukwanisa cwañi zetokwahala kuli mufiwe buikalabelo bo? Bibele ibonisa tulemeno tomuswanela kuba ni tona kuli mufiwe buikalabelo bo. Nihakulicwalo, muswanela kukwanisa zetokwahala sina mokuboniselizwe mwa Bibele ni kulata Jehova, lubasi lwamina ni mizwale ni likaizeli bamina. (1 Tim. 3:1-13; Tite 1:6-9; 1 Pit. 5:2, 3) Muikataze kuutwisisa lika kaufela zemuswanela kueza kuli mukwanise zetokwahala. Mulapele ku Jehova kuli amituse kukwanisa zetokwahala. c

17. Ki lika mañi zekona kutusa muzwale yasali yomunca kuitukiseza kuba muuna yanyezi ni toho ya lubasi? (Mubone ni siswaniso.)

¹⁷ Kuba muuna yanyezi ni kuba toho ya lubasi. Sina mwanaabulelezi Jesu, mizwale babañwi babahulile kwa moya baikatulelanga kuzwelapili kuba makwasha. (Mat. 19:12) Kono haiba muikatulela kunyala, mukaba ni buikalabelo bobuñwi bwa kuba muuna yanyezi ni toho ya lubasi. (1 Makor. 11:3) Jehova ubata kuli muuna alate musalaa hae, kumubabalela, kuba mulikanaa hae yomunde, ni kumutusa kuzwelapili kuba  ni silikani sesitiile ni Jehova. (Maef. 5:28, 29) Tulemeno ni buikoneli zelunyakisisize mwa taba ye, zecwale ka kuba ni maata a kunahana, kukuteka basali, ni kuba yaitingwa, lika mitusa kuba muuna yanyezi yomunde. Mukaitukiseza kupeta hande buikalabelo bwa kuba muuna yanyezi ni toho ya lubasi.

18. Muzwale yasali yomunca ukona kuitukiseza cwañi kuba ndate?

¹⁸ Kuba ndate. Hase munyezi, mwakona kuba ndate. Ki lika mañi zemukona kuituta ku Jehova ka za kuba ndate yomunde? Ki zeñata. (Maef. 6:4) Jehova naabulelezi mwanaa hae Jesu ka kuutwahala kuli naamulata mi naamutabisa. (Mat. 3:17) Haiba mukaba ndate, kamita mubulelelange bana bamina kuli mwabalata. Mubababazange kabakala lika zende zebaeza. Bo ndate bana babalikanyisanga mutala wa Jehova batusanga bana babona kuba Bakreste babahulile kwa moya. Mwakona kuitukiseza kupeta buikalabelo bomukona kuba ni bona kwapili bo, ka kuisa pilu ba mwa lubasi lwamina, ba mwa puteho ni kubabonisa kuli mwabalata ni kuli mwaitebuha lika zende zebaeza. (Joa. 15:9) Kueza cwalo kuka mitusa kupeta buikalabelo bomukona kuba ni bona kwapili bwa kuba muuna yanyezi ni ndate. Ka nako ya cwale, mukaba ba butokwa hahulu ku Jehova ni kutusa hahulu lubasi lwamina ni puteho.

19-20. Ki lika mañi zekatusa mizwale babasali babanca kuba Bakreste babahulile kwa moya? (Mubone siswaniso sesi fa kava.)

¹⁹ Mizwale babasali babanca, mutokwa kuikataza kuli mube Bakreste babahulile kwa moya. Mutokwa kulikanyisa batu babali mutala omunde, kuba ni maata a kunahana, kuba yaitingwa, kuba ni buikoneli bobuñwi, ni kuitukiseza kupeta buikalabelo bomukona kuba ni bona kwapili.

²⁰ Hamunahana za misebezi yemuka eza kwapili, fokuñwi mukona kuikutwa kuli hamuna kukona kuipeta. Kono mwakona kukondisa. Muhupule kuli Jehova ubata luli kumitusa. (Isa. 41:10, 13) Kusina kukakanya, mizwale ni likaizeli bamina mwa puteho ni bona baka mitusa. Hamukaba Mukreste yahulile kwa moya, mukaba ni tabo mi mukaikola bupilo. Lwamilata mina mizwale babasali babanca! Haike Jehova amifuyaule hahulu hamunze muikataza kuba Bakreste babahulile kwa moya.—Liprov. 22:4.