1-2. (a) Satani upumile cwañi batu? (b) Lukanyakisisañi mwa taba ye?

SATANI, yena “ndatahe buhata,” uzwezipili kupuma batu kuzwa feela kwa makalelo a bupilo bwa batu. (Joa. 8:44) Upumile batu ka kubaluta litaba za buhata ka za babashwile ni zeezahalanga ku mutu hasaashwile. Lituto zeo ki fona fokutomile lizo ni litumelo zeñata zezibahala hahulu ka za batu babashwile. Kabakaleo, mizwale ni likaizeli baluna babañata batokwanga “kulwanela ka taata tumelo” yabona nako kaufela hakutimela mutu mwa lubasi kamba mwa sibaka sebapila ku sona.—Juda 3.

² Haiba muipumana mwa muinelo ocwalo, ki lika mañi zeka mitusa kuyemela zeiluta Bibele ka za batu babashwile? (Maef. 6:11) Mukona kuomba-omba cwañi ni kutiisa Mukreste yakukuezwa kuli aikenye mwa lizo zesatabisi Mulimu? Mwa taba ye, lukanyakisisa likuka za Jehova zekona kulutusa. Pili, halunyakisiseñi zeibulela Bibele ka za lifu.

3. Ki lika mañi zeezahezi kabakala kuli bo Adama ni Eva nebapumilwe?

³ Mulimu naasabati kuli batu bashwange. Kono kuli bo Adama ni Eva bapile kuya kuile, nebaswanela kulatelela mulao obunolo wanaa bafile Jehova wa kuli: “Haili kwa kota ya kuziba bunde ni bumaswe, usike waca kwateñi, kakuli zazi leuka ca kwateñi ukashwa luli.” (Gen. 2:16, 17) Kono Satani atahisa butata. Ka kuitusisa noha, abulelela Eva kuli: “Kushwa, hamuna kushwa.” Ka bumai, Eva naakozwi buhata bo, mi aca kwa muselo wanaahanisizwe. Hasamulaho, muunaa hae ni yena aca kwa muselo wo. (Gen. 3:4, 6) Kabakaleo, sibeli sabona baba baezalibi mi batahisa kuli batu kaufela bahoze sibi ni lifu ku bona.—Maro. 5:12.

4-5. Satani uzwezipili kupuma cwañi batu?

 ⁴ Bo Adama ni Eva nebashwile, sina feela mwanaabulelezi Mulimu. Kono Satani naasika tuhela kubulela buhata ka za lifu. Hamulaho wa nako, akalisa kuhasanya litaba zeñwi za buhata. Taba yeñwi ya buhata yahasanyanga ki ya kuli mutu haashwa, mubili wahae ki ona oshwanga, kono moya wahae ona uzwelangapili kupila kwa sibaka sesiñwi. Mwahalaa lilimo zefitile, batu babañata bapumilwe ki buhata bo, ili bobutalusizwe ka linzila zeshutana-shutana.—1 Tim. 4:1.

⁵ Ki kabakalañi batu babañata habapumilwe? Kabakala kuli Satani waziba moluikutwelanga mutu yomuñwi haashwa. Batu nebabupilwe kuli bapile kuya kuile; kabakaleo hakuna mutu yatabela kushwa. (Muek. 3:11) Lifu ki sila saluna.—1 Makor. 15:26.

6-7. (a) Kana Satani ukonile kupata niti ka za muinelo obali ku ona batu babashwile? Mutaluse. (b) Kuziba zeibulela Bibele ka za lifu, kulutusa cwañi kusasaba batu babashwile?

⁶ Kusina taba ni zaezize Satani, hasika kona kupaleliswa batu kuziba niti ka za lifu. Mane batu babañata-ñata cwale sebaziba zeibulela Bibele ka za muinelo obali ku ona batu babashwile ni sepiso yende ka za bona, mi basweli kushaela litaba zeo ku babañwi. (Muek. 9:5, 10; Lik. 24:15) Kuziba litaba za niti zeo kwaluomba-omba, mi kulutusa kuli lusike lwasaba lifu ni kupumiwa ka za muinelo obali ku ona batu babashwile. Ka mutala, halusabi batu babashwile, mi haluikalelwangi kuli mwendi banyanda. Lwaziba kuli habapili mi habakoni kutahisa kozi. Baswana feela sina mutu yalobezi buloko bobutuna. (Joa. 11:11-14) Hape lwaziba kuli babashwile habazibi za nako yefitile kuzwa fobashwezi. Kacwalo, ka nako ya zuho, nihaiba batu base bashwile ka lilimo zeñata-ñata, habana kuikutwa kuli nebashwile ka nako yetelele, kono bakanahana kuli nebashwile ni kuzuha ka nako yekuswani feela inge ka kukobya kwa liito.

⁷ Kaniti luli, zeibulela Bibele ka za muinelo obali ku ona batu babashwile zautwahala, mi libunolo kuliutwisisa. Kono lituto za Satani zona zalyanganisa. Litaba za buhata zeo, halikelusi feela batu, kono mane lisinya libizo la Mubupi waluna. Kuli luutwisise hande butata bobutuna bwatahisize Satani, halunyakisiseñi lipuzo ze: Litaba za buhata zahasanya Satani lisinyize cwañi Jehova libizo? Litaba zeo litahisize cwañi kuli batu banahane kuli habatokwi sitabelo sa Kreste sa tiululo? Litaba zeo liekelize cwañi kwa masita-pilu ni manyando ebatalimana ni ona batu?

8. Ka kuya ka liñolo la Jeremia 19:5, litaba za buhata zahasanya Satani ka za muinelo wa batu babashwile lisinya cwañi Jehova libizo?

⁸ Litaba za buhata zahasanya Satani ka za muinelo wa batu babashwile lisinya Jehova libizo. Litaba zeo likopanyeleza tuto ya buhata ya kuli batu babamaswe habashwa, bayo tukufazwangwa mwa mulilo. Tuto yeo isinya Mulimu libizo! Ka mukwa ufi? Lituto zecwalo libonisa inge kuli Mulimu yalilato uswana ni Diabulosi yasituhu. (1 Joa. 4:8) Kusina kukakanya, taba yeo imiutwisa hahulu butuku kwa pilu. Jehova yena mane uikutwanga hahulu bumaswe nikufita. Bibele ibonisa kuli utoile likezo kaufela zesituhu.—Mubale Jeremia 19:5.

9. Litaba za buhata zahasanya Satani ka za batu babashwile linyinyafaza cwañi butokwa bwa kulumela mwa sitabelo sa Kreste sa tiululo sesitalusizwe kwa Joani 3:16 ni kwa Joani 15:13?

⁹ Litaba za buhata zahasanya Satani ka za batu babashwile linyinyafaza butokwa bwa kulumela mwa sitabelo sa Kreste sa tiululo. (Mat. 20:28) Satani hape upuma batu ka kuhasanya tuto ya buhata ya kuli moyo wa batu haushwangi. Kambe taba yeo ki ya niti, kambe batu kaufela bapilanga kuya kuile. Mi nekusike kwatokwahala kuli Kreste afane bupilo bwahae sina sitabelo kuli aluliulule kwa sibi ni lifu ni kulutusa kufumana bupilo bobusa feli. Muhupule kuli nzila yende hahulu yabonisize ka yona Jehova kuli ululata hahulu ki ka kuluma Mwanaa hae kuli ato lushwela. (Mubale Joani 3:16; 15:13.) Munahane feela mwaikutwelanga Jehova ni Mwanaa hae ka za lituto za buhata zebonisa inge kuli batu habatokwi mpo ya butokwa hahulu ya tiululo!

10. Lituto za buhata zasweli kuhasanya Satani liekelize cwañi kwa manyando ni masitapilu a batu?

¹⁰ Lituto za buhata zasweli kuhasanya Satani liekezanga kwa manyando ni masitapilu a batu. Bashemi babashwezwi ki mwanaa bona, bakona kubulelelwa kuli Mulimu uungile mwanaa bona ilikuli ayo ba lingeloi kwa lihalimu. Buhata bwahasanya Satani bo, butahisanga kuli bautwe hahulu butuku nikufita. Batu babañwi baitusisize tuto ya buhata ya lihele kuyemela mukwa wabona wa kunyandisa babañwi ka situhu. Ka mutala, nebapahekanga batu bane balwanisa lituto za keleke fa kota ni kubaciseza fateñi. Buka yebulela za kuta ya Spanish Inquisition, ibonisa kuli batu babañwi bane baezanga likezo zesituhu zeo nebalumela kuli kueza cwalo nekutusa kuli batu bao babaangiwa kuli ki lifosi “bazibe mokuutwahalela kutukufazwa mwa lihele,” mi babake basika shwa kale ilikuli basike bayo cisiwa mwa lihele la kuya kuile. Mwa linaha zeñata, batu babañwi balapelanga bo kukululu babona babashwile, kubabonisa likute, kamba kubakupa kuli babasileleze. Babañwi babatanga kutabisa bo kukululu babona babashwile ilikuli basike babafa koto. Ka bumai, lituto za buhata zahasanya Satani zeo, haliomba-ombangi batu. Kono mane litahisa kuli batu baikalelwe hahulu ni kukenelwa ki sabo.

11. Bahabo luna ni balikani baluna baba lulata bakona kulika cwañi kulukukueza kuli lusike lwamamela zeibulela Bibele?

¹¹ Kulata Mulimu ni Linzwi lahae, yona Bibele, kuka lutusa kuutwa Jehova, bahabo luna ni balikani baluna baba lulata niha bakalika kulukukueza kuli luikenye mwa lizo zesi za ka Mañolo ka za batu babashwile. Bakona kutahisa kuli luikutwe bumaswe ka kulubulelela kuli nelusa lati kamba kukuteka batu babashwile. Kamba bakona kubulela kuli likezo zaluna likatahisa kuli mutu yashwile anyandise batu babasa pila. Lukona kubonisa cwañi kuli luyemela lituto za niti za mwa Bibele? Halunyakisiseñi momukona kuitusiseza likuka za mwa Bibele zelatelela.

12. Ki litumelo ni lizo zecwañi zesi za ka Mañolo zebanani zona batu ka za babashwile?

¹² Muikatulele ‘kuikauhanya’ kwa litumelo ni lizo zesi za ka Mañolo. (2 Makor. 6:17) Mwa  naha yeñwi yeli bukaufi ni Liwate la Caribbean, batu babañata balumela kuli mutu unani silumba, mi hasaashwile, silumba seo kuti sazwelangapili kupila ni kunyandisa batu bane basaezangi hande mutu yo. Hatiso yeñwi italusa kuli silumba sa mutu yo, “sikona nihaiba kunyandisa batu kaufela babapila mwa silalanda.” Mwa Africa kunani sizo sa kutumbulanga mulilo kwa ndu ya maswabi, mi mulilo wo utukanga busihu kaufela. Mulelo wa kueza cwalo ki ufi? Babañwi balumela kuli habaeza cwalo, baleleka mioya yemaswe. Ka kuba batanga ba Jehova, halulumeli litumelo za buhata zeo kamba kuikenya mwa lizo zetomile fa lituto za buhata za Satani!—1 Makor. 10:21, 22.

13. Ka kuya ka liñolo la Jakobo 1:5, muswanela kuezañi haiba hamuzibi hande kuli sizo sebalatelela batu silukile kamba kutokwa?

¹³ Haiba hamuzibi hande kuli lika zeñwi zebaezanga batu kamba sizo sebalatelela silukile kamba kutokwa, mulapele ku Jehova mi mumukupe kuli amife butali. (Mubale Jakobo 1:5.) Hasamulaho, mueze lipatisiso mwa lihatiso zaluna. Haiba kutokwahala, mukupe tuso kwa baana-bahulu ba puteho yamina. Baana-bahulu bao habana kumitaluseza zemuswanela kueza kono baka mibonisa likuka za mwa Bibele zekona kumitusa, inge cwalo zenyakisisizwe mwa taba ye. Hamueza cwalo, mutwaeza ‘maata amina a kulemuha,’ mi maata ao aka mitusa ‘kutaluhanya zelukile ku zesika luka.’—Maheb. 5:14.

14. Ki lika mañi zeluswanela kueza kuli lusike lwasitatalisa babañwi?

¹⁴ “Mueze lika kaufela kuli Mulimu akanyiswe ka zona. Mutuhele kuba lisitataliso.” (1 Makor. 10:31, 32) Pili lusika ikenya kale mwa sizo sesiñwi, luswanela kunahanisisa mo katulo yaluna ikaamela mazwalo a babañwi, sihulu Bakreste sina luna. Nikamuta lusike lwaeza nto ifi kamba ifi yekasitatalisa babañwi! (Mare. 9:42) Kono hape luswanela kutokomela kuli halusitatalisi batu babasi Lipaki ka bomu. Haiba lubonisa lilato, lukaambola ni bona ka nzila yende, yekanyisa Jehova. Haluswaneli kukananisa kamba kusheununa batu kabakala lizo zabona. Muhupule kuli kubonisa lilato kwatusa luli! Haiba lubonisa batu baba lulwanisa lilato ka kubautwisisa ni kubakuteka, lwakona kunolofaza lipilu zabona.

15-16. (a) Ki kabakalañi hakutusa kutaluseza babañwi litaba zemulumela? Mufe mutala. (b) Lukona kusebelisa cwañi manzwi anaañozi Paulusi kwa liñolo la Maroma 1:16?

¹⁵ Muzibise batu bomupila ni bona kuli mu Lipaki za Jehova. (Isa. 43:10) Haiba mutaluseza cimo banabahabo mina ni batu bomupila ni bona kuli  mu Lipaki za Jehova, kuka mibela bunolo kutatulula butata hamutongokiwa kuli hamuikenyi mwa lizo zelatelelwangwa muta mutu yomuñwi atimela. Bo Francisco babapila kwa Mozambique batalusa kuli: “Na ni bo musalaaka bo Carolina hane luitutile niti, nelutaluselize ba mwa lubasi lwaluna kuli nelusike lwalapela babashwile hape. Nelukopani ni muinelo otaata muta bahulwani ba bo Carolina nebatimezi. Mwa silalanda sene lupila ku sona, batu nebanani sizo sa kutapisa situpu sa mutu ka kulumelelana ni litumelo zabona. Hase baezize cwalo, mutu yanaapepwa ni mufu naatokwiwanga kulobala masihu amalaalu fa sibaka fone kusululezwi mezi anaaitusisizwe kwa kutapisa situpu. Batu nebalumela kuli kueza cwalo nekukona kutabisa moya wa mufu. Lubasi lwa bo Carolina nelukupile bo Carolina kuli bayo lobala fa sibaka fone kusululezwi mezi anaaitusisizwe kwa kutapisa situpu sa bahulwani babona.”

¹⁶ Bo Francisco ni bakubona nebaezize cwañi? Bo Francisco batalusa kuli: “Bakeñisa kuli nelulata Jehova mi nelubata kumutabisa, lwahana kuikenya mwa sizo seo. Lubasi lwa bo Carolina lwahalifa hahulu. Balutameleza kuli nelusa kuteki mufu mi balutaluseza kuli nebaka tuhela kulupotelanga kamba kulutusa. Bakeñisa kuli nelu bataluselize kale litaba zene lulumela, nelusika ambola taba yeo ni bona ka nako yene bahalifile yeo. Bahabo luna babañwi mane baluyemela ka kubulela kuli nelu bataluselize kale za tumelo yaluna. Hamulaho wa nako, lubasi lwa bo Carolina lwautwisisa, mi lwakala kuutwana ni lona hape. Mane babañwi ku bona batahanga kwa ndu yaluna kuto lukupa lihatiso zaluna zebulela za Bibele.” Nikamuta lusike lwaswabela kuyemela zeiluta Bibele ka za batu babashwile.—Mubale Maroma 1:16.

17. Ki lika mañi zekona kulutusa kuba mulikani wa niti ku Mukreste yashwezwi ki mutu yomuñwi?

¹⁷ Mukreste yomuñwi hashwelwa ki mutu yomuñwi yalata, luswanela kueza molukonela kaufela kuba “mulikani wa niti . . . , [yapepezwi] kuli abe mwanahabo mutu mwa linako za ziyezi.” (Liprov. 17:17) Lukona kuba cwañi “mulikani wa niti” sihulu haiba muzwale kamba kaizeli waluna usweli kukukuezwa kuli aikenye mwa lizo zesi za ka Mañolo? Halunyakisiseñi likuka zepeli za mwa Bibele zekona kulutusa kuziba mwakuomba-ombela batu babashwezwi.

18. Ki kabakalañi Jesu hanaalilile, mi luitutañi kwa taba yeo?

 ¹⁸ “Mulile ni babalila.” (Maro. 12:15) Kukona kuba taata kuziba zelukona kubulela ku mutu yashwezwi. Fokuñwi, lukona kubonisa kuli lwamuisa pilu ka kulila ni yena niha lusabuleli sesiñwi. Lazaro, mulikanaa Jesu hanaashwile, likaizeli zahae, bo Maria ni Mareta, hamohocwalo ni balikani bahae neba mulilile. Hamulaho wa mazazi amane, Jesu afita kwa sibaka kone bainzi, mi ni yena “alotisa miyoko” niha naaziba kuli naatuha azusa Lazaro. (Joa. 11:17, 33-35) Jesu hanaalilile, naabonisize mwanaaikutwezi Ndatahe ka za lifu la Lazaro. Hape naabonisize kuli naalata lubasi lwa Lazaro, mi taba yeo neiomba-ombile Maria ni Mareta. Ka mukwa oswana, haiba mizwale baluna balemuha kuli lwabalata mi lwabaisa pilu, bakaomba-ombiwa ni kuikutwa kuli banani balikani ba niti.

19. Lukona kusebelisa cwañi liñolo la Muekelesia 3:7 haluomba-omba Mukreste yashwezwi?

¹⁹ “Nako ya kukuza ni nako ya kubulela.” (Muek. 3:7) Nzila yeñwi yelukona kuomba-omba ka yona Mukreste yashwezwi ki ka kuteeleza ku yena ka tokomelo. Muzwale kamba kaizeli wamina hamitaluseza mwaikutwela, musike mwamukauleza mi musike mwazwafiswa ki manzwi abulezi ka ‘kusanahanisisa.’ (Jobo 6:2, 3) Mwendi ulembwalile kabakala kuli bahabo yena babasi Lipaki bamukukueza kuli aikenye mwa lizo zesi za ka Mañolo. Kacwalo, mulapele ni yena. Mukupe Mulimu, yena “Yautwa litapelo,” kuli amufe maata a kuitiisa ni kozo ya mwa munahano. (Samu 65:2) Haiba kwakonahala, mubale ni yena litimana za mwa Bibele. Kamba mwakona kubala ni yena taba yeñwi yeswanela yefumaneha mwa hatiso yaluna, inge cwalo kubala taba yesusueza yebonisa zeezahezi mwa bupilo bwa Mukreste yomuñwi.

20. Lukanyakisisañi mwa taba yetatama?

²⁰ Luikutwa kuba ni tohonolo yetuna luli kuziba zeibulela Bibele ka za muinelo obali ku ona babashwile ni kuba ni sepo ya kuli babali mwa mabita a kupulo bakazuha! (Joa. 5:28, 29) Kacwalo, haike lubonise kuli lwayemela niti ya mwa Bibele ka likezo ni ka manzwi aluna, mi lutaluseze babañwi litaba zeo folubela ni kolo kaufela. Mwa taba yetatama, lukanyakisisa nzila yeñwi yaitusisanga Satani kuli apume batu, ili tumelo ya mioya. Lukanyakisisa libaka haluswanela kuambuka likezo kamba lika za kuitabisa ka zona zeswalisana ni katwa kao kaitusisanga Satani.