1-2. Jesu naatalusañi hanaabulezi manzwi afumaneha kwa Joani 4:35, 36?

JESU naasweli kuzamaya mwa simu ya mabele anaasazo mela. (Joa. 4:3-6) Mabele ao naakakutulwa hamulaho wa likweli zeene. Kacwalo, batu mwendi nebakomokile kuutwa Jesu habulela kuli: “Muinule meeto amina, mi mubone masimu, kuli sealibelezi kukutulwa.” (Mubale Joani 4:35, 36.) Jesu naatalusañi?

² Kubonahala kuli Jesu naatalusa kutulo ya swanisezo, ili batu. Halunyakisiseñi zenesazo ezahala. Nihaike kuli Majuda hañata nebasa swalisanangi ni Masamaria, Jesu naakutalize ku musali wa Musamaria, mi musali yo naateelelize! Mane Jesu hanaanzaa bulela za masimu ‘alibelezi kukutulwa,’ kwataha sikwata sa Masamaria bane bautwile za Jesu ku musali yo, ili bane babata kuziba zeñata. (Joa. 4:9, 39-42) Caziba yomuñwi wa litaba za Bibele naabulezi cwana ka za taba yeo: “Batu nebasika liyeha kutaha ku yena . . . ili kubonisa kuli nebaswana sina bubeke bobulibelezi kukutulwa.”

3. Kuunga batu sina mwanaa baangela Jesu kuka mitusa cwañi kuba bakutazi babande?

³ Mina bo, muunga cwañi batu bomukutaza ku bona? Kana mubaanga sina bubeke bobulibelezi kukutulwa? Haiba ki cwalo, mukaeza lika zetaalu zelatelela. Sapili, mukakutaza ka putako. Nako ya kukutula ki yenyinyani; hakuna nako ya kusinya. Sabubeli, mukaba ni tabo kubona batu habaamuhela taba yende. Bibele ibulela kuli: ‘Batu banyakalala ka nako ya kutulo.’ (Isa. 9:3) Sabulaalu, mukaanga mutu ni mutu yomukutaza ku yena kuli wakona kuba mulutiwa; kacwalo mukacinca mukutalezo wamina kuli mumufite kwa pilu.

4. Ki lika mañi zeluka nyakisisa ka za muapositola Paulusi?

 ⁴ Jesu naasika nahana kuli Masamaria nebasa koni kuamuhela taba yende sina mone baangela balutiwa bahae. Kono naabanga kuli nebakona kuba balutiwa bahae. Ni luna luswanela kuunga batu bolukutaza ku bona kuli bakona kuba balutiwa ba Kreste. Muapositola Paulusi ulutomezi mutala omunde oluswanela kulikanyisa. Lukona kuitutañi ku yena? Mwa taba ye, lukanyakisisa zenetusize Paulusi (1) kuziba litaba zene balumela batu banaakutaza ku bona, (2) kulemuha zene batabela, ni (3) kuunga kuli nebakona kuba balutiwa ba Jesu.

5. Ki kabakalañi Paulusi hanaautwisisa batu banaaambola ni bona mwa sinagoge?

⁵ Hañata, Paulusi naakutalezanga mwa masinagoge a Majuda. Ka mutala, ‘ka lisabata zetaalu naanyakisisize ni [Majuda] kuzwelela mwa Mañolo’ inzaa li mwa sinagoge ya kwa Tesalonika. (Lik. 17:1, 2) Kubonahala kuli Paulusi naaikutwanga kulukuluha hanaakutaleza mwa sinagoge. Naali Mujuda. (Lik. 26:4, 5) Paulusi naautwisisa hande Majuda; kacwalo naakona kukutaza ku bona ka kulukuluha.—Mafil. 3:4, 5.

6. Batu ba mwa musika wa Atene nebashutana cwañi ni batu banaakutalize ku bona Paulusi mwa sinagoge?

⁶ Paulusi hasaabalehile kuzwa mwa Tesalonika ni mwa Berea hasamulaho kabakala banyandisi, afita mwa Atene. Hape “akala kunyakisisa litaba mwa sinagoge ni Majuda ni batu babañwi bane balapela Mulimu.” (Lik. 17:17) Kono Paulusi hanaali mwa musika, naakutalize kwa batu ba litumelo zeshutana ni za batu banaakutalize ku bona kwamulaho. Babañwi ku bona neli baluti ba mihupulo ya butu ni ba macaba bane baanga taba yanaakutaza Paulusi kuli ki “tuto yenca.” Neba mutaluselize kuli: “Ubulela lika zeñwi zeutwahala kuba zesienyi mwa mazebe aluna.”—Lik. 17:18-20.

7. Ka kuya ka liñolo la Likezo 17:22, 23, Paulusi naacincize cwañi mikutalezo yahae?

⁷ Mubale Likezo 17:22, 23. Paulusi naasika kutaza ku ba macaba ba mwa Atene ka nzila yeswana yanaakutalize kwa Majuda mwa sinagoge. Mwendi naaipuzize kuli: ‘Batu ba mwa Atene balumelañi?’ Naanzaa talimisisa zeneli teñi mwa muleneñi wo mi alemuha lika zene baitusisa batu mwa bulapeli bwabona. Hasamulaho, Paulusi hanaakutalize ku bona litaba za niti za mwa Mañolo, naakalile kuambola ni bona litaba zene balumela nikale. Caziba yomuñwi wa litaba za Bibele naabulezi kuli: “Ka kuba Mukreste wa Mujuda, Paulusi naalemuhile kuli  Magerike nebasa lapeli Mulimu yene baanga Majuda ni Bakreste kuli ki yena Mulimu wa niti, kono naaezize mwanaakonela kaufela kutusa batu ba mwa Atene banaakutaza ku bona kulemuha kuli ni bona nebaziba Mulimu yo.” Kacwalo, Paulusi naatabela kucinca mikutalezo yahae. Naabulelezi batu ba mwa Atene kuli lushango lwanaakutaza neluzwa ku “Mulimu Yasazibahali,” yene banahana kuli ki yena yene balapela. Nihaike kuli ba macaba nebasa zibi hande Mañolo, Paulusi naasika tuhela kukutaza ku bona. Naabaanga sina bubeke bobulibelezi kukutulwa, mi naacincanga mikutalezo yahae.

8. (a) Mukona kuziba cwañi zebalumela batu babapila mwa sibaka semukutaleza ku sona? (b) Mukona kualaba cwañi haiba mutu yomubata kukutaza ku yena amitaluseza kuli unani bulapeli bwaswalisana ni bona?

⁸ Mulikanyise Paulusi ka kuba ni temuho. Mulemuhe lika zebalumela batu ba mwa sibaka semukutaleza ku sona. Muñaa ndu ukabisize cwañi ndu kamba mota yahae? Kana libizo lahae, mutinelo, muikabisezo, ni lipulelo zahae zabonisa bulapeli bwaswalisana ni bona? Mwendi umitaluselize bulapeli bwaswalisana ni bona. Kaizeli yali paina yaipitezi yabizwa Flutura hakopananga ni muinelo ocwalo ualabanga kuli: “Mane zenitezi haki kuli nimihapeleze kulumela zenilumela, kono nitile kuli luto ikambota fa taba ye . . . ”

9. Ki litaba lifi zemukona kubuisana ni mutu yatabela za bulapeli?

⁹ Ki litaba mañi zemukona kubuisana ni mutu yatabela za bulapeli? Mulike kufumana litaba zemukona kulumelelana ni yena. Mwendi ni yena ulumela kuli Mulimu ki yena feela yaswanela kulapelwa, ni kuli Jesu ki Mupilisi waluna, kamba mwendi ulumela kuli lupila mwa linako zemaswe zetuha lifela. Hase mufumani litaba zemulumelelana, muikambote ni yena lushango lwa mwa Bibele ka nzila yekatahisa kuli atabele kuituta.

10. Luswanela kuikataza kuezañi, mi ki kabakalañi?

¹⁰ Muhupule kuli fokuñwi batu habalumelangi litaba kaufela zebuluta bulapeli bwabona. Kacwalo, niha semuzibile bulapeli bwa mutu yemukutaza ku yena, mulike kuziba litaba zalumela ka butu. Bo David, babali mapaina babaipitezi ba kwa Australia, batalusa kuli: “Batu babañata kacenu bazwakanya mihupulo ya butu ni lituto za bulapeli.” Bo Donalta ba kwa Albania, babulela kuli: “Batu babañwi bolukutazanga ku bona batalusanga kuli ba mwa bulapeli bobuñwi, kono hasamulaho baitumelelanga kuli habalumeli kuli Mulimu uteñi.” Mi muzwale yomuñwi yali mulumiwa kwa Argentina ulemuhile kuli batu babañwi balumela mwa tuto ya Silaalu, kono habalumeli luli kuli Ndate, Mwana, ni moya okenile ki Mulimu alimuñwi. Muzwale  yo utalusa kuli: “Kuziba kuli mutu haalumeli litaba kaufela za mwa bulapeli bwahae kunitusanga kufumana litaba zenilumelelana ni yena zelukona kuikambota.” Kacwalo, muikataze kuziba litaba luli zebalumela batu. Mi sina Paulusi, mwakona ‘kuba lika kaufela kwa batu ba mufuta kaufela.’—1 Makor. 9:19-23.

11. Sina mokuboniselizwe kwa Likezo 14:14-17, Paulusi naakutalize cwañi kwa batu ba kwa Listra ka nzila yenetahisize kuli bateeleze ku yena?

¹¹ Mubale Likezo 14:14-17. Paulusi naalemuhile lika zene batabela bateelezi bahae, mi naacincanga mukutalezo wahae. Ka mutala, batu banaaambozi ni bona mwa Listra nebasina hande zibo ka za Mañolo. Kacwalo, Paulusi naaambozi ni bona ka nzila yene bakona kuutwisisa. Naabulezi za kuba ni kutulo yende ni kuikola bupilo. Naaitusisize manzwi ni mitala yene bakona kuutwisa hande banaakutaza ku bona.

12. Mukona kuziba cwañi zatabela mutu ni kucinca mukutalezo wamina?

¹² Mube ni temuho kuli muzibe zebatabela batu mwa sibaka semukutaleza ku sona mi mucince mukutalezo wamina. Mukona kuziba cwañi lika zatabela mutu hamunze mumuatumela kamba hamutuha mufita fa ndu yahae? Mutokwa kuba ni temuho. Mwendi mumufumani inzaa sweli kulima mwa simu, kubala buka, kulukisa mota, kamba kueza misebezi yemiñwi. Mwendi mwakona kukalisa puisano ka kuambola zasweli kueza. (Joa. 4:7) Nihaiba liapalo za mutu zakona kumitusa kuziba naha yahae, musebezi wahae, kamba sikwata sa babapali satabela hahulu. Bo Gustavo batalusa kuli: “Nenikalile puisano ni muuna yanaanani lilimo ze 19 yanaapezi siapalo fone kuswanisizwe muopeli yanaazibahala hahulu. Neni mubuzize libaka hanaalata siapalo seo, mi anitaluseza libaka hanaalata muopeli yo. Hamulaho wa puisano yeo, nakalisa kuituta Bibele ni yena, mi cwale seli yomuñwi wa mizwale baluna.”

13. Mukona kukalisa cwañi tuto ya Bibele ni mutu ka nzila yekona kutahisa kuli atabele kuituta?

¹³ Hamubata kukalisa kuituta Bibele ni mutu, mueze cwalo ka nzila yekatahisa kuli atabele kuituta, mi mumubonise mwakona kutusezwa  haiba aituta Bibele. (Joa. 4:13-15) Ka mutala, kaizeli yabizwa Poppy naakupilwe kukena mwa ndu ya musali yanaaamuhezi taba yende. Bo Poppy hane baboni liñolo la bupaki lelibonisa kuli musali yo naali caziba wa lituto za kwa sikolo, bamutaluseza kuli ni luna lulutanga batu ka kubazamaiseza tuto ya Bibele ni ka lituto zeluitutanga kwa mikopano yaluna. Musali yo alumela kuituta Bibele ni yena, aya kwa mikopano habusa, mi ayo fumaneha kwa mukopano wa mupotoloho one ubile teñi hasamulahonyana wa fo. Hamulaho wa silimo kuzwa fo, akolobezwa. Muipuze kuli: ‘Ki litaba mañi zebatabela batu bonitokwa kukutela ku bona? Kana nakona kubataluseza moluezezanga tuto ya Bibele ni batu ka nzila yekona kutahisa kuli batabele kuituta?’

14. Ki lika mañi zemuswanela kueza hamuitukiseza kuzamaisa tuto ya Bibele ku yomuñwi ni yomuñwi wa baituti bamina?

¹⁴ Hase mukalisize kuituta Bibele ni mutu, muitukisezange tuto ni tuto yemukayo zamaiseza muituti yomuñwi ni yomuñwi pili musika ituta kale ni yena, inze mubeya mwa munahano simuluho ni lika zatabela muituti wamina. Hamuitukiseza, mukete hande mañolo amukayo bala, mavidio amuka buhisa, ni liswanisezo zemuka itusisa kwa kuluta niti ya mwa Bibele. Muipuze kuli: ‘Ki lika mañi zakatabela hahulu muituti waka mi ki lika mañi zeka mufita kwa pilu?’ (Liprov. 16:23) Musali yomuñwi yapila kwa Albania, ili yanaaituta Bibele ni kaizeli yali paina yabizwa Flora, naabulezi cwana ka kutiya: “Hanilumeli tuto ya kuli kukaba ni zuho.” Bo Flora nebasika hapeleza musali yo kulumela taba yeo. Batalusa kuli: “Nenibata kuli musali yo pili aitute za Mulimu yasepisa kuli kukaba ni zuho.” Kuzwa feela ka nako yeo, bo Flora hane baitutanga ni musali yo, nebakoñomekanga za lilato la Jehova, butali bwahae, ni maata ahae. Hasamulaho, muituti wabona aba ni tumelo ya kuli kukaba ni zuho. Cwale seli paki ya Jehova yatukufalezwi.

15. Ka kuya ka liñolo la Likezo 17:16-18, ki lika mañi zene baezanga batu ba kwa Atene zanaasika tabela Paulusi, kono ki kabakalañi hanaasika tuhela kukutaza ku bona?

¹⁵ Mubale Likezo 17:16-18. Nihaike kuli batu bane bapila mwa Atene nebalapela milimu ya maswaniso, nebanani muzamao wa buhule, nebalumela lituto za batu, mi mane neba musheununanga, Paulusi naasika tuhela kukutaza ku bona. Nihaike kuli Paulusi sapili naali “munyefuli ni munyandisi ni wa kashwau,” naabile Mukreste. (1 Tim. 1:13) Sina feela Jesu hanaanani sepo ya kuli Paulusi naakona kuba mulutiwa wahae, Paulusi ni yena naanani sepo ya kuli batu ba mwa Atene nebakona kuba balutiwa. Mi luli nekubile cwalo.—Lik. 9:13-15; 17:34.

16-17. Ki lika mañi zebonisa kuli batu ba lisimuluho zeshutana-shutana bakona kuba balutiwa ba Kreste? Mufe mutala.

¹⁶ Mwa linako za baapositola, batu ba lisimuluho zeshutana-shutana nebabile balutiwa ba Jesu. Paulusi hanaañolela Bakreste bane bapila mwa muleneñi wa Korinte one ufumaneha mwa naha ya Magerike, naabulezi kuli batu babañwi mwa puteho yeo sapili nebabanga likebenga mi babañwi bona mane nebanani muzamao omaswe oswabisa. Mi naaekelize kubulela kuli: “Ki mona mone bainezi babañwi ku mina cwalo. Kono mutapisizwe mi mukenile.” (1 Makor. 6:9-11) Kambe ki mina, kana nemuka anga batu bao kuli bakona kucinca ni kuba balutiwa?

¹⁷ Kacenu, batu babañata batabela kueza licinceho mwa bupilo kuli babe balutiwa ba Jesu. Ka mutala, kaizeli yabizwa Yukina yali paina yaipitezi wa kwa Australia, naalemuhile kuli batu ba mufuta kaufela bakona kuamuhela lushango lwa mwa Bibele. Nako yeñwi hanaali kwa sibaka sa lipisinisi za kulekisa maluwo, naaboni musali yanaabasize maswaniso fa mubili wahae,  ili yanaapezi liapalo zetuna. Bo Yukina batalusa kuli: “Sapili, nenisaba kumubulelisa, kono hasamulaho namuambolisa. Nenilemuhile kuli naalata hahulu Bibele kuli mane amañwi a maswaniso anaabasize fa mubili wahae neli litimana za mwa buka ya Lisamu!” Musali yo naakalile kuituta Bibele ni kufumanehanga kwa mikopano. *

18. Ki kabakalañi halusa swaneli kuatula batu?

¹⁸ Kana Jesu hanaabulezi kuli masimu naalibelezi kukutulwa naalibelela kuli batu babañata nebaka mulatelela? Batili. Mwa Mañolo, nekupolofitilwe kuli ki batu basikai feela bane bakabonisa tumelo ku yena. (Joa. 12:37, 38) Mi Jesu naanani buikoneli bobuipitezi bwa kuziba ze mwa pilu ya mutu. (Mat. 9:4) Nihakulicwalo, naaisize pilu kwa batu basikai bane balumezi ku yena, mi naakutalize ka tukufalelo kwa batu kaufela. Luna haluzibi ze mwa lipilu za batu; kacwalo, haluswaneli kunahana kuli batu bolukutaza ku bona habakoni kuba balutiwa. Kono luswanela kuba ni sepo ya kuli ni bona bakona kucinca ni kuba balutiwa. Bo Marc babali balumiwa kwa Burkina Faso, babulela kuli: “Hañata, batu boninahananga kuli bakaeza zwelopili ya kwa moya, batuhelanga kuituta Bibele. Kono batu boninahananga kuli habana kueza zwelopili ki bona babaezanga hande. Kacwalo, niitutile kuli ki hande kutuhelela moya wa Jehova kuluetelela.”

19. Ki mubonelo mañi oluswanela kuba ni ona ka za batu bolukutaza ku bona?

¹⁹ Sapili, lukona kunahana kuli ki batu basikai feela mwa sibaka selukutaleza ku sona babaswana sina bubeke bobulibelezi kukutulwa. Kono muhupule zanaabulelezi balutiwa bahae Jesu. Naaize masimu alibelezi kukutulwa. Batu bakona kucinca ni kuba balutiwa ba Kreste. Jehova uunga batu bao babakona kuba balutiwa sina “lika za butokwa.” (Hag. 2:7) Haiba luunga batu sina mwabaangela Jehova ni Jesu, lukalika kuutwisisa simuluho yabona ni lika zebatabela. Haluna kunahana kuli habakoni kucinca kono lukaba ni sepo ya kuli kwapili bakaba mizwale ni likaizeli baluna.