1. Ki lika mañi zafile Jehova ku yomuñwi ni yomuñwi wa batanga bahae babasepahala?

JEHOVA ka lilato, ufile mañi ni mañi wa batanga bahae musebezi mwa puteho yahae. Nihaike kuli lueza misebezi yeshutana-shutana mwa puteho, kaufelaa luna luba butokwa, mi mañi ni mañi waluna utokwa tuso ya yomuñwi. Muapositola Paulusi ulutusa kulemuha tuto ya butokwa ye. Ka mukwa ufi?

2. Ka kuya ka liñolo la Maefese 4:16, ki kabakalañi haluswanela kuitebuha yomuñwi ni yomuñwi wa mizwale baluna ni kusebelisana hande ni bona?

² Sina moliboniseza liñolo fokutomile toho ya taba ye, Paulusi naakoñomekile kuli hakuna ku luna yaswanela kubulelela mutangaa Jehova yomuñwi kuli: “Hani mitokwi.” (1 Makor. 12:21) Haiba lubata kuli mwa puteho kube ni kozo, luswanela kuitebuha yomuñwi ni yomuñwi wa mizwale baluna ni kusebelisana hande ni bona. (Mubale Maefese 4:16.) Halusebelisana hande ni babañwi, kukaba ni kozo mwa puteho mi puteho ikatiya.

3. Lukanyakisisañi mwa taba ye?

³ Lukona kubonisa cwañi kuli lwakuteka Bakreste babañwi mwa puteho? Mwa taba ye, lukanyakisisa mo baana-bahulu bakona kuboniseza likute kwa baana-bahulu babañwi mwa puteho? Kuzwa fo, lukanyakisisa mo kaufelaa luna lukona kuboniseza kuli lwakuteka mizwale ni likaizeli ba makwasha. Mi hasamulaho, lukanyakisisa molukona kuboniseza kuli lwaitebuha mizwale  ni likaizeli babasa zibi hande kubulela puo yaluna.

4. Ki kelezo mañi yanaafile Paulusi ye kwa Maroma 12:10 yebaswanela kusebelisa baana-bahulu?

⁴ Baana-bahulu kaufela mwa puteho baketilwe ki moya wa Jehova okenile. Kono mañi ni mañi wabona unani buikoneli bobushutana ni bwa yomuñwi. (1 Makor. 12:17, 18) Babañwi mwendi kihona basazo ketiwa kuba baana-bahulu mi habana hande yeloseli. Babañwi bona mwendi habakoni kueza zeñata kabakala busupali kamba mapongo. Kono hakuna muuna-muhulu yaswanela kuikutwa kuli haatokwi muuna-muhulu yomuñwi. Baana-bahulu kaufela baswanela kusebelisa kelezo ye kwa Maroma 12:10.—Mubale.

5. Baana-bahulu bakona kubonisa cwañi kuli bakuteka baana-bahulu babañwi, mi ki kabakalañi habaswanela kueza cwalo?

⁵ Baana-bahulu babonisa kuli bakuteka baana-bahulu babañwi ka kuteeleza ku bona ka tokomelo. Baswanela kueza cwalo sihulu sitopa sa baana-bahulu hasikopani kunyakisisa litaba zeñwi za butokwa. Ki kabakalañi habaswanela kueza cwalo? Tawala ya Mulibeleli ya Sikuwa ya October 1, 1988 neibulezi kuli: “Baana-bahulu baswanela kulemuha kuli Kreste wakona kuitusisa moya okenile kutusa muuna-muhulu ufi kamba ufi kuhupula sikuka sa mwa Bibele sesikona kubatusa kuziba zebakona kueza mwa muinelo ufi kamba ufi kamba kueza katulo ya butokwa. (Lik. 15:6-15) Moya okenile hautusangi feela muuna-muhulu alimuñwi kono utusanga baana-bahulu kaufela.”

6. Ki lika mañi zekona kutusa baana-bahulu kusebelisana hande, mi puteho ikona kutusiwa cwañi haiba baeza cwalo?

⁶ Muuna-muhulu yakuteka baana-bahulu babañwi habangi yena wapili ka nako kaufela kubulela hakuezwa mukopano wa baana-bahulu. Habulelangi hahulu, mi haikutwangi kuli mubonelo wahae kamita ki ona olukile. Kono utalusanga maikuto ahae ka buikokobezo ni ka buishuwo. Babañwi hababulela, wateelezanga ka tokomelo. Sa butokwa nikufita kikuli, ufanga liakalezo zetomile fa Mañolo ni  kulatelela ketelelo yezwa ku “mutanga yasepahala yanani kutwisiso.” (Mat. 24:45-47) Haiba baana-bahulu babonisa lilato ni likute mwahalaa bona habanze baeza mukopano, moya wa Mulimu okenile uka baetelela ni kubatusa kueza likatulo zekatiisa puteho.—Jak. 3:17, 18.

7. Jesu naanga cwañi batu bane bali makwasha?

⁷ Mwa puteho ya Sikreste kacenu kunani mizwale ni likaizeli babanyalani, mi babañwi ku bona banani bana. Kono hape kunani mizwale ni likaizeli babañata ba makwasha. Luswanela kuunga cwañi mizwale ni likaizeli ba makwasha? Halunyakisiseñi mo Jesu naangela makwasha. Jesu hanaali fa lifasi, naasika nyala. Naazwezipili kuba likwasha mi naaitusisize nako ni maata ahae kueza musebezi wanaafilwe. Jesu nikamuta naasika luta batu kuli Bakreste baswanela kunyala kamba kuba makwasha. Nihakulicwalo, naabulezi kuli Bakreste babañwi nebaka iketela kusanyala. (Mat. 19:11, 12) Jesu naakuteka batu bane basika nyala. Naasaangi makwasha kuli haki ba butokwa hababapanywa kwa batu babanyezi kamba kuli nekunani lika zene bayawa mwa bupilo.

8. Ka kuya ka liñolo la 1 Makorinte 7:7-9, Paulusi naasusuelize Bakreste kuezañi?

⁸ Sina Jesu, muapositola Paulusi ni yena naasebelelize Jehova inze ali likwasha. Paulusi naasika luta batu kuli Mukreste haswaneli kunyala. Naaziba kuli yeo ki keto ya ka butu. Nihakulicwalo, Paulusi naasusuelize Bakreste kusebeleza Jehova inze bali makwasha. (Mubale1 Makorinte 7:7-9.) Taba yeo ibonisa kuli Paulusi naasaangi Bakreste ba makwasha kuli haki ba butokwa. Mane naaketile muzwale wa mukulwani, Timotea yanaali likwasha, kuli aeze misebezi yemiñwi ya butokwa. * (Mafil. 2:19-22) Kacwalo, hakusika luka kunahana kuli muzwale ukwanisize zetokwahala kuli afiwe buikalabelo mwa puteho kamba kutokwa kabakala kuli unyezi kamba ki likwasha.—1 Makor. 7:32-35, 38.

9. Luswanela kuunga cwañi linyalo kamba bukwasha?

⁹ Jesu ni Paulusi nebasika luta batu kuli Bakreste baswanela kunyala kamba kuba makwasha. Kono cwale luswanela kuunga cwañi linyalo kamba bukwasha? Tawala ya Mulibeleli ya Sikuwa ya October 1, 2012 neitalusize hande kuli: “Linyalo kamba bukwasha ki mpo yezwa ku Mulimu. . . . Jehova haangi taba ya kuba likwasha kuli imaswe kamba kuli makwasha baswanela  kuikutwa bumaswe kabakala kusanyala kamba kunyalwa.” Kabakaleo, luswanela kukuteka mizwale ni likaizeli ba makwasha boluswalisana ni bona mwa puteho.

10. Lukona kubonisa cwañi kuli lwakuteka mizwale ni likaizeli ba makwasha?

¹⁰ Lukona kubonisa cwañi kuli lwakuteka maikuto a mizwale ni likaizeli ba makwasha? Luswanela kuhupula kuli mizwale ni likaizeli babañwi ki makwasha ka mabaka ashutana-shutana. Ka mutala, mizwale ni likaizeli babañwi baiketezi kuba makwasha. Bakreste babañwi ba makwasha nebaka tabela kunyala, kono mwendi habasika fumana mutu yaswanela. Mi babañwi bona mwendi bashwezwi ki bakubona. Kacwalo, hakuswaneli kuli mizwale ni likaizeli mwa puteho babuze Bakreste ba makwasha libaka habasika nyala kamba kunyalwa kamba kubakupa kuli bababatele mutu wa kunyalana ni bona. Ki niti kuli fokuñwi Bakreste ba makwasha babañwi bakupanga kuli mutu yomuñwi abatuse kufumana mutu wa kunyalana ni yena. Kono haiba habasika lukupa kueza cwalo, bakona kuikutwa cwañi haiba lubataluseza kuli lubata kubatusa kufumana mutu wa kunyalana ni yena? (1 Mates. 4:11; 1 Tim. 5:13) Halunyakisiseñi zene babulezi mizwale ni likaizeli babañwi ba makwasha, babasepahala.

11-12. Haiba lusatokomeli, lukona kuzwafisa cwañi mizwale ni likaizeli ba makwasha?

¹¹ Muokameli wa mupotoloho yomuñwi yali likwasha, ili yaeza hande musebezi wahae naatalusize za bunde bwanaafumani kabakala kuba likwasha. Kono naabulezi kuli naazwafanga kuutwa mizwale ni likaizeli haba mubuza kuli: “Ki kabakalañi hamusika nyala?” Muzwale wa likwasha yasebeleza fa ofisi ya mutai utalusa kuli: “Fokuñwi mizwale ni likaizeli batahisanga kuli niikutwe kuli kuba likwasha ki nto yeshwisa makeke. Taba yeo ikona kutahisa kuli mizwale ni likaizeli ba makwasha batuhele kuitebuha mpo ya kuba likwasha, mi bakale kuikutwa kuli kutaata kuba likwasha.”

¹² Kaizeli yomuñwi wa likwasha yasebeleza fa Betele utalusa kuli: “Mizwale ni likaizeli babañwi banahananga kuli makwasha kaufela babata mutu wa kunyalana ni yena, mi nako kaufela makwasha habali mwa sikwata sa batu, baikutwanga kuli yeo ki yona kolo ya kufumana mutu wa kunyalana ni yena. Nako yeñwi hane niile kwa sibaka sesiñwi mwa naha kuyo eza musebezi omuñwi wa mutai, nenifitile fa lizazi lekueziwanga mukopano manzibwana. Kaizeli kone nifitezi anitaluseza kuli mwa puteho yanaaswalisana ni yona nekunani mizwale bababeli bane bali litaka zaka. Nihakulicwalo, anitaluseza kuli naasabati kunifumanela mutu wa kunyalana ni yena. Kono lusafita feela kwa Ndu ya Mubuso, aniisa kwa mizwale bababeli bao kuli niyo kopana ni bona. Kubulela feela niti, kaizeli yo naaluziyelize luli.”

13. Ki mutala wa bo mañi one ususuelize kaizeli yomuñwi wa likwasha?

¹³ Kaizeli yomuñwi wa likwasha yasebeleza fa Betele utalusa kuli: “Kunani mizwale ni likaizeli boniziba bababile makwasha ka nako yetelele, ili babali mapaina. Mizwale ni likaizeli bao banani mubonelo oswanela, baisa pilu kwa lika za kwa moya, balata kutusa babañwi, mi batabile. Mizwale ni likaizeli bao batusa hahulu puteho. Banani mubonelo oswanela ka za bukwasha; habaikutwi kuli ki ba butokwa hahulu kufita babañwi kabakala kuli bakonile kuzwelapili kuba makwasha, mi habaikutwi kuli habakoni kuba ni tabo bakeñisa kuli habasika nyala kamba kunyalwa kamba kuli habana bana.” Kaniti luli, kwatabisa kuba mwa puteho yecwalo, ili mo mizwale ni likaizeli baikutwa kukutekiwa ni kulatiwa. Mwateñi, hakuna muzwale kamba kaizeli yaikutwa kuli washwisa makeke kamba washwelwa muna, mi hakuna baba muambuka kamba babaikutwa kuli ki wa butokwa hahulu kubafita. Mañi ni mañi uikutwa kuli walatiwa.

14. Lukona kubonisa cwañi kuli lwakuteka mizwale ni likaizeli ba makwasha?

 ¹⁴ Mizwale ni likaizeli ba makwasha bakaitebuha hahulu haiba lubakuteka kabakala tulemeno twabona totunde isiñi kubashwela makeke kabakala kuli ki makwasha. Kufita kubashwela makeke, luswanela kuitebuha busepahali bwabona. Mi habana kuikutwa kuli ‘halu batokwi.’ (1 Makor. 12:21) Kono bakaikutwa kuli lwabakuteka mi lwaitebuha musebezi obaeza mwa puteho.

15. Ki licinceho mañi zebaezize Bakreste babañwi kuli baekeze kwa bukombwa bwabona?

¹⁵ Cwanoñu fa, bahasanyi babañata baitomezi sikonkwani sa kuituta puo isili ilikuli baekeze kwa bukombwa bwabona. Kono kuli baeze cwalo, nebatokwa kueza licinceho zeñwi mwa bupilo bwabona. Mizwale ni likaizeli bao basiile puteho mokubulelwa puo yabona kuli bayo swalisana ni puteho mokubulelwa puo isili, ili kokutokwahala hahulu bakutazi ba Mubuso. (Lik. 16:9) Bakreste bao baezize katulo ya ka butu yeo ilikuli bazwisezepili Mubuso. Nihaike kuli kukona kubaangela nako kuli bazibe hande mwakubulelela puo yenca, batusa liputeho mwa linzila zeñata. Tulemeno twabona totunde ni zebaipumani ku zona mwa bupilo litiisa mizwale ni likaizeli mwa puteho. Kaniti luli, luitebuha hahulu mizwale ni likaizeli bao babanani moya wa buitomboli!

16. Baana-bahulu banyakisisangañi kuli bazibe haiba muzwale wakona kuba muuna-muhulu kamba sikombwa sa puteho?

¹⁶ Sitopa sa baana-bahulu hasiswaneli kuikutwa kuli muzwale haakoni kuba muuna-muhulu kamba sikombwa sa puteho ka libaka feela la kuli muzwale yo hazibi hande kubulela puo yeitusiswa mwa puteho. Baana-bahulu bakabata kuziba haiba muzwale yo ufitile ku zekonisa za mwa Mañolo za kuba muuna-muhulu kamba sikombwa sa puteho, isiñi kuli waziba hande kubulela puo yeitusiswa mwa puteho kamba kutokwa.—1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tite 1:5-9.

17. Ki katulo mañi yebatokwa kueza bashemi habatutela kwa naha isili?

¹⁷ Bakreste babañwi batutezi kwa linaha lisili hamoho ni mabasi abona kuyo bata masabelo kamba musebezi. Kabakaleo, bana babona bakenanga likolo zeitusisa puo ya mwa naha yeo. Bashemi ni bona mwendi batokwanga kuituta puo yebulelwa mwa naha yeo kuli bafumane musebezi. Kono kucwañi haiba mwa naha yeo kunani puteho kamba sikwata sesiitusisa puo yabona? Lubasi lo luswanela kuswalisana ni puteho ifi? Kana bakaswalisana ni puteho yeitusisa puo yebulelwa mwa naha mo kamba puteho mokubulelwa puo yabona?

18. Ka kuya ka liñolo la Magalata 6:5, lukona kubonisa cwañi kuli lwakuteka katulo yaezize toho ya lubasi?

¹⁸ Toho ya lubasi uswanela kuketa puteho yakaswalisana ni yona ni lubasi lwahae. Bakeñisa kuli yeo ki taba ya ka butu, toho ya lubasi uswanela kunyakisisa zekatusa lubasi lwahae. (Mubale Magalata 6:5.) Luswanela kukuteka  katulo yaezize toho ya lubasi. Kusina taba ni katulo yeo, haike luikuteke ka kuamuhela lubasi lo mwa puteho yaluna ni kulubonisa lilato.—Maro. 15:7.

19. Litoho za mabasi baswanela kulapela ni kunahanisisañi ka tokomelo?

¹⁹ Mabasi amañwi akona kuswalisana ni puteho yeitusisa puo ya bashemi kono bana mwendi habazibi hande puo yeo. Haiba puteho yeo ifumaneha mwa sibaka mokubulelwa puo ya mwa naha yeo, mwendi bana habana kuutwisisa zebulelwa kwa mikopano mi habana kueza zwelopili ya kwa moya. Kabakalañi? Kakuli mwendi bana kwa sikolo baitusisa puo ya mwa naha yeo isiñi puo ya bashemi babona. Mwa muinelo ocwalo, litoho za mabasi baswanela kunahanisisa ka tokomelo taba yeo ni kukupa Jehova kuli abafe butali ilikuli bazibe mobakona kutuseza bana babona kusutelela ku yena ni batu bahae. Bashemi bakona kuketa kutusa bana babona kuziba hande puo yabona kamba kunyakisisa za haiba baswanela kututela mwa puteho yeitusisa puo yebautwisisa hande bana babona. Kusina taba ni katulo yaeza toho ya lubasi, mizwale ni likaizeli ba mwa puteho yeluka swalisana ni yona lubasi lo baswanela kubabonisa lilato ni kubakuteka.

20. Lukona kubonisa cwañi kuli lwakuteka mizwale ni likaizeli baluna babaituta puo yenca?

²⁰ Bakeñisa miinelo yese lunyakisisize mwa taba ye, mwa liputeho zeñata kacenu, kunani mizwale ni likaizeli babasweli kuituta lipuo zenca. Kukona kubabela taata kufa hande likalabo sina mone bakatabelela. Kono haiba lusaisi hahulu pilu ka za mobabulelela puo yenca, lukalemuha kuli balata Jehova mi babata kumusebeleza. Haiba lulemuha kuli banani tulemeno totunde to, lukaitebuha hahulu mizwale ni likaizeli bao ni kubakuteka. Haluna kuikutwa kuli ‘halu batokwi’ mwa puteho yaluna ka libaka feela la kuli habakoni kubulela hande puo yaluna.

21-22. Ki tohonolo mañi yelunani yona?

²¹ Jehova ufile mañi ni mañi waluna tohonolo ya kueza musebezi mwa puteho yahae. Ibe kuli lu baana kamba lu basali, lu makwasha kamba lunyezi kamba kunyalwa, lu banana kamba lu babahulu, lubulela puo yeñwi hande kamba halu izibi hande, kaufelaa luna luba butokwa ku Jehova ni kwa mizwale ni likaizeli baluna.—Maro. 12:4, 5; Makolo. 3:10, 11.

²² Haike luzweleñipili kusebelisa lituto zende zeluitutile mwa swanisezo ya Paulusi ka za mubili wa mutu. Haluka eza cwalo, lukalemuha libaka haluswanela kuitebuha musebezi olueza ni obaeza mizwale ni likazeli babañwi mwa puteho ya Jehova.