1-2. (a) Ki kabakalañi hakusa komokisi kuli Jesu naalutomezi mutala wa mwakuhupulela lifu lahae ka nzila yebunolo? (b) Ki tulemeno tufi twa Jesu toluka nyakisisa?

KANA mwakona kutalusa zeezahalanga kwa Kupuzo ya lifu la Kreste yeeziwanga silimo ni silimo? Kusina kukakanya, buñata bwaluna lwakona kutalusa zeezahalanga ka nako ya Mulalelo wa Mulena. Kabakalañi? Kabakala kuli hakubangi ni lika zeñata hahulu zeezahalanga kwa mulalelo wo. Nihakulicwalo, kezahalo yeo ki ya butokwa hahulu. Kacwalo, lukona kubuza kuli: ‘Ki kabakalañi hakusa ezwangwi lika zeñata kwa mulalelo wo?’

² Jesu hanaali fa lifasi, naazibahala kuba mutu yanaalutanga litaba za butokwa ka nzila yebunolo, yeutwahala, ni yetusa batu kuutwisisa. (Mat. 7:28, 29) Ka mukwa oswana, naalutomezi mutala wa mwakuezeza Kupuzo * ya lifu lahae ka nzila yebunolo. Halunyakisiseñi ka tokomelo za mulalelo wo, ni lika zeñwi zanaabulezi Jesu ni zanaaezize fa lizazi leo. Kueza cwalo, kuka lutusa kuutwisisa buikokobezo bwanaabonisize Jesu, bundume bwahae, ni lilato lahae, mi lukaziba molukona kumulikanyiseza ka kutala.

3. Ka kuya ka liñolo la Mateu 26:26-28, ki lika mañi zebonisa kuli Jesu naalukisize mukiti wa Kupuzo ya lifu lahae wapili ka nzila yebunolo, mi sinkwa ni waine liyemelañi?

³ Jesu hanaalukisize kuli kueziwange Kupuzo ya lifu lahae, naali ni baapositola bahae babasepahala ba 11. Ka nako yeo, naaezize mukiti ka kuitusisa lika lisikai zenesiyezi kwa mukiti  wa Paseka. (Mubale Mateu 26:26-28.) Naaitusisize feela sinkwa sene sisikaya mumela ni waine zeneli teñi. Jesu naataluselize baapositola bahae kuli lika zepeli zeo, neliswaniseza mubili wahae opetahalile ni mali ahae, ili zenetuha lifiwa sina sitabelo sa kubaliulula kwa sibi. Kubonahala kuli baapositola nebasika komoka kuli Jesu naalukisize mukiti omunca wa butokwa wo ka nzila yebunolo. Libaka ki lifi?

4. Kelezo yanaafile Jesu ku Mareta ilutusa cwañi kuutwisisa libaka Jesu hanaalukisize kuli kube ni lika lisikai feela kwa mukiti wa kuhupula lifu lahae?

⁴ Muhupule zanaaezize Jesu likwelinyana kwamulaho, mwa silimo sabulaalu sa bukombwa bwahae, hanaapotezi balikani bahae bo Lazaro, Mareta, ni Maria. Hane basweli kuambola, Jesu akala kubaluta. Mareta naaliteñi ka nako yeo, kono naayauluzwi ki musebezi wa kulukiseza muenyi wabona wa butokwa lico zeñata. Jesu hanaalemuhile taba yeo, asikulula Mareta ka lilato ni kumutusa kulemuha kuli naasatokwi kulukisa lico zeñata. (Luka 10:40-42) Hasamulaho, Jesu naasebelisize kelezo yeswana yanaafile Mareta hane kusiyezi feela lihora lisikai kuli afe bupilo bwahae sina sitabelo. Naalukisize kuli kube ni lika lisikai feela kwa mulalelo wanaaezize. Taba yeo ilulutañi ka za Jesu?

5. Taelo yanaafile Jesu ya kuli kuezwangwe mulalelo obunolo wa kuhupula lifu lahae, ilulutañi ka za hae, mi taba yeo ilumelelana cwañi ni liñolo la Mafilipi 2:5-8?

⁵ Jesu naabonisize kuli waikokobeza mwa lika kaufela zanaabulezi ni zanaaezize. Kacwalo, hakukomokisi kuli naabonisize buikokobezo bobutuna fa busihu bwahae bwa mafelelezo pili asika bulaiwa kale. (Mat. 11:29) Naaziba kuli naatuha afa sitabelo sa butokwa hahulu ni kuli Jehova naaka muzusa kwa bafu ni kumufa situlo sesipahami kwa lihalimu. Nihakulicwalo, naasika bata kuli afiwe hahulu likute ka kulaela kuli kuezwe mukiti omutuna wa kuhupula lifu lahae. Kono naataluselize balutiwa bahae kuli bamuhupulange hañwi ka silimo ka kueza mulalelo osatokwi lika zeñata. (Joa. 13:15; 1 Makor. 11:23-25) Taelo yanaafile Jesu ya kuli balutiwa bahae baezange mukiti wo, kono ili oswanela, ibonisa kuli Jesu naasaikuhumusi. Kwatabisa kuziba kuli Mulenaa luna ya kwa lihalimu waikokobeza luli.—Mubale Mafilipi 2:5-8.

6. Lukona kulikanyisa cwañi buikokobezo bwa Jesu halukopana ni miliko?

⁶ Lukona kulikanyisa cwañi buikokobezo bwa Jesu? Lukona kueza cwalo ka kuisa pilu ku za babañwi pili. (Mafil. 2:3, 4) Halunyakisiseñi zanaaezize Jesu fa busihu bwahae bwa  mafelelezo pili asika bulaiwa kale. Jesu naaziba kuli naatuha ashwa lifu lelibutuku; niteñi, naaiyakatwa hahulu baapositola bahae babasepahala bane batuha baba mwa maswabi amatuna kabakala kuli naatuha abulaiwa. Kacwalo, fa busihu bo, naatandile nako ni balutiwa bahae inzaa baluta, kubasusueza, ni kubatiisa. (Joa. 14:25-31) Jesu naabonisize buikokobezo ka kuiyakatwa babañwi kufita kuisa pilu ku zanaatokwa yena muñi. Kaniti luli, Jesu ulutomezi mutala omunde hahulu!

7. Jesu naabonisize cwañi bundume bobutuna hamulaho feela wa kulukisa kuli kuezwangwe Mulalelo wa Mulena?

⁷ Jesu hasaalukisize kuli kuezwangwe Mulalelo wa Mulena, naabonisize bundume bobutuna. Ka mukwa ufi? Naaikatulezi kueza tato ya Ndatahe niha naaziba kuli kueza cwalo nekuka tahisa kuli abulaiwe ka libaka la kuli batu nebaka mutameleza kuli naanyefuzi Mulimu. (Mat. 26:65, 66; Luka 22:41, 42) Jesu naazwezipili kusepahala ku Mulimu bakeñisa kuli naabata kukuteka libizo la Jehova, kuyemela bubusi bwahae, ni kutusa batu bababakile kuli bafumane bupilo bobusa feli kwapili. Ka nako yeswana, Jesu naatusize balateleli bahae kuitukiseza miliko yene batuha bakopana ni yona.

8. (a) Jesu naabuleleziñi baapositola bahae babasepahala? (b) Balutiwa ba Jesu nebalatelezi cwañi mutala wahae wa kubonisa bundume niha nekufitile lilimo zeñata kuzwa fanaashwezi?

⁸ Jesu hape naabonisize bundume ka kusaisa hahulu pilu kwa lika zenetuha liezahala ku yena, kono naaisize mamelelo kwa lika zene batokwa baapositola bahae babasepahala. Mulalelo wanaaezize Jesu hamulaho wa kufundula Judasi, neuka hupulisa balateleli bahae bane bakatoziwa hasamulaho za limbuyoti zene bakaikola kabakala mali a Jesu anaaka sululwa ni za tumelelano yenca yene bakaba ku yona. (1 Makor. 10:16, 17) Jesu naabulelezi balateleli bahae zanaatokwa yena ni Ndatahe kuli baeze ilikuli abatuse kuzwelapili kusepahala  ni kuyo busa ni yena mwa Mubuso wa lihalimu. (Joa. 15:12-15) Jesu hape naabulelezi baapositola bahae miliko yene bakakopana ni yona. Hape ka kuama kwa mutala wahae, naabasusuelize kuli ‘batiye lipilu!’ (Joa. 16:1-4a, 33) Hamulaho wa lilimo zeñata, balutiwa ba Jesu nebazwezipili kulatelela mutala wahae wa buitomboli ni bundume. Nebatusananga hane bakopana ni miliko yeshutana-shutana kusina taba kuli kueza cwalo nekutahisize kuli banyandiswe.—Maheb. 10:33, 34.

9. Lukona kulikanyisa cwañi mutala wa Jesu wa bundume?

⁹ Ni luna kacenu, lulikanyisa mutala wa Jesu wa bundume. Ka mutala, lubonisanga bundume ka kutusa mizwale baluna babasweli kunyandisezwa tumelo yabona. Fokuñwi, mizwale baluna balengiwanga mwa tolongo kusina mulatu obaezize. Haiba baipumana mwa miinelo yecwalo, luswanela kueza molukonela kaufela kuli lubatuse, inge cwalo ka kubayemela mwa kuta. (Mafil. 1:14; Maheb. 13:19) Nzila yeñwi yelukona kulikanyisa ka yona mutala wa Jesu ki ka kuzwelapili kukutaza “ka bundume.” (Lik. 14:3) Ka kulikanyisa Jesu, luikatulezi kuzwelapili kukutaza lushango lwa Mubuso, batu niha baka lulwanisa kamba kulunyandisa. Kono fokuñwi lukenelwangwa ki sabo. Ki lika mañi zekona kulutusa mwa muinelo ocwalo?

10. Mwa lisunda lisikai pili lizazi la Kupuzo lisika fita kale, luswanela kuezañi, mi ki kabakalañi?

¹⁰ Kuli lube ni bundume, lutokwa kunahanisisa limbuyoti zelukaba ni zona kwapili zekonahaliswa ki sitabelo sa Kreste sa tiululo. (Joa. 3:16; Maef. 1:7) Mwa lisunda lisikai pili lizazi la Kupuzo lisika fita kale, lubanga ni kolo ya kubonisa kuli lwaitebuha tiululo. Ka nako yeo, lubalange Mañolo A Kupuzo ni kunahanisisa litaba zeneezahezi pili Jesu asika bulaiwa kale. Mi haluka fumaneha kwa Mulalelo wa Mulena, lukautwisisa taluso luli ya sinkwa ni waine zeitusiswangwa fa Kupuzo, mi  lukaitebuha hahulu sitabelo sesituna sene sifilwe. Haiba luutwisisa zaluezelize Jesu ni Jehova ni kulemuha molutusezwa ki tiululo ni moituseza batu bolulata, lukaba ni sepo yetiile, mi lukaikatulela kuitiisa kuisa kwa mafelelezo.—Maheb. 12:3.

11-12. Luitutileñi mwa taba ye?

¹¹ Mwa taba ye, luitutile kuli Mulalelo wa Mulena hau luhupulisi feela za butokwa bwa sitabelo sa tiululo, kono hape ulutusa kuziba kuli Jesu naaikokobeza mi naanani bundume. Luitebuha hahulu kuli Jesu, yena muprisita waluna yapahami ya kwa lihalimu, yalukupela ku Mulimu, uzwelapili kubonisa tulemeno to! (Maheb. 7:24, 25) Kuli lubonise kuli lwaitebuha zanaa luezelize Jesu, luswanela kuzwelapili kuhupulanga lifu la Jesu sina mwanaalaelezi. (Luka 22:19, 20) Luezanga Kupuzo ya lifu la Jesu fa lizazi lelizamaelela ni Nisani 14, lona lizazi la butokwa hahulu mwa silimo.

¹² Mulalelo wa Mulena osatokwi lika zeñata hape uluhupulisa kalemeno kakañwi kanaanani kona Jesu, kane kamususuelize kuli alushwele. Mi Jesu hanaali fa lifasi naabonisize hahulu kalemeno kao. Ki kalemeno kafi ona kao?

13. Liñolo la Joani 15:9 ni la 1 Joani 4:8-10, libonisa cwañi kuli Jehova ni Jesu banani lilato, mi ki bo mañi babatusiwa ki lilato leo?

¹³ Jesu naalikanyisize Jehova ka kutala ka kubonisa lilato lelituna ku luna mwa lika kaufela zanaaezize. (Mubale Joani 15:9; 1 Joani 4:8-10.) Mi sa butokwa nikufita kikuli, Jesu naaitatezi kulushwela. Ibe kuli lu Bakreste babatozizwe kamba lu ba “lingu zeñwi,” kaufelaa luna lutusiwa ki lilato lalubonisize Jehova ni Mwanaa hae ka kulufa sitabelo sa tiululo. (Joa. 10:16; 1 Joa. 2:2) Hape, kuhupula lika zeneeitusisizwe kwa kulukisa Mulalelo wa Mulena, kulutusa kulemuha kuli Jesu naalata balutiwa bahae, mi naabaisa pilu. Ka mukwa ufi?

14. Jesu naabonisize cwañi kuli naalata balutiwa bahae?

¹⁴ Jesu naabonisize kuli naalata balateleli bahae babatozizwe ka kubalaela kuli bamuhupulange ka kueza mulalelo ka lika lisikai feela isiñi kueza mukiti omutuna. Hamulaho wa nako, balutiwa babatozizwe bao nebaka ezanga Kupuzo silimo ni silimo, kusina taba ni miinelo yene bakaipumana ku yona, inge cwalo kutamiwa mwa tolongo. (Sin. 2:10) Bakeñisa kuli Mulalelo wa Mulena neulukiswangwa ka lika lisikai feela, balutiwa ba Jesu nebakonile kumamela taelo yahae ka nako kaufela.

15-16. Mizwale ni likaizeli baluna babañwi bakonile cwañi kueza Mulalelo wa Mulena kusina taba ni miinelo yetaata yene bali ku yona?

¹⁵ Kuzwa feela mwa linako za baapositola kuto fita ni kacenu le, Bakreste ba niti baezize ka mobakonela kaufela kuhupula lifu la Jesu. Balatelezi litaelo zanaafile Jesu ka za mwakuezeza Mulalelo wa Mulena, mi fokuñwi baezize cwalo ka nako yene bali mwa miinelo yetaata. Halunyakisiseñi mitala isikai. Muzwale Harold King hanaali mwa sitokisi mwanaapila anosi kwa China, naanani kubata nzila ya mwakuezeza Kupuzo. Naalukisize ka maseme sinkwa ni waine ka kuitusisa lika zanaanani zona. Hape naaezize ka mwanaakonela kaufela kubala hande mazazi kuli azibe lizazi la Kupuzo. Nako ya mukiti hane ifitanga, Muzwale King naaopelanga, kulapela, ni kufa ngambolo ya Bibele inze ali anosi mwa sitokisi.

¹⁶ Ki wo mutala omuñwi. Sikwata sa likaizeli bane batamilwe mwa tolongo mone bahapelezwa kueza misebezi yetaata ka nako yene ikolota Ndwa ya Lifasi Yabubeli, nebabeile bupilo bwabona mwa lubeta ka kueza Mulalelo wa Mulena. Kono bakeñisa kuli kulukisa mulalelo wo hakutokwangi lika zeñata, nebakonile kueza Kupuzo ka maseme. Likaizeli bao batalusa kuli: “Neluyemi sikwenda, mi fahali nelubeile kapula kane kaapesizwe lisila lelisweu, mi nelubeile  sinkwa ni waine fateñi. Mwa muzuzu mone luinzi, nelutukisize feela kandela ka kusaba kuli hane lukatukisa malaiti, batu nebaka ziba zene lueza. . . . Ka nako ya Kupuzo, nelukutezi kueza buitamo fapilaa Ndataa luna ni kumusepisa kuli neluka itusisa maata aluna kaufela kububekisa libizo lahae lelikenile.” Likaizeli bao nebabonisize tumelo yetuna luli! Kaniti luli, Jesu naabonisize lilato lelituna ka kulukisa kuli lukone kuezanga mukiti wa Kupuzo niha luli mwa miinelo yetaata!

17. Ki lipuzo mañi zeluswanela kuipuza?

¹⁷ Lizazi la Kupuzo halinze lisutelela, luswanela kuipuza lipuzo zelatelela: ‘Nikona kulikanyisa cwañi mutala wa Jesu wa lilato? Kana niisanga pilu pili kwa lika zebatokwa Bakreste babañwi kufita kuisa pilu kwa lika zenitokwa? Kana nibatanga kuli mizwale ni likaizeli baka baeze lika zeñata zebasa koni kueza, kamba kana naautwisisanga kuli kunani lika zeñwi zebasa koni kueza?’ Haike luzweleñipili kulikanyisa Jesu ni ‘kuutwelana butuku.’—1 Pit. 3:8.

18-19. (a) Ki buikolwiso mañi bolunani bona? (b) Muikatulela kuezañi?

¹⁸ Haluna kuezanga mukiti wa kuhupula lifu la Kreste kuya kuile. Jesu ‘hakataha’ ka nako ya ñalelwa yetuna, ukakubukanyeza kwa lihalimu “baketiwa” bahae babasiyezi, mi ka nako yeo, Kupuzo haisana kuezwangwa.—1 Makor. 11:26; Mat. 24:31.

¹⁹ Batanga ba Jehova niha bakatuhela kuezanga Kupuzo, bakazwelapili kuhupula mukiti osatokwi lika zeñata wo, mi mukiti wo ukazwelapili kubahupulisa tulemeno twa Jesu twa buikokobezo, bundume, ni lilato lelituna lanaa lubonisize. Ka nako yeo, bane bafumanehanga kwa mukiti wa Kupuzo, kaniti bakataluseza babakaba teñi ka nako yeo za kupuzo. Kono haiba lubata kuli lutusiwe ki Kupuzo ka nako ya cwale, luswanela kuikatulela kulikanyisa mutala wa Jesu ka kubonisa buikokobezo, bundume ni lilato. Mi haiba lueza cwalo, lwakona kuba ni buikolwiso bwa kuli Jehova uka lufa mupuzo.—2 Pit. 1:10, 11.