1. Ki lika mañi zatabela yomuñwi ni yomuñwi waluna, mi taba yeo iamañi?

MUKONA kuikutwa cwañi haiba mutu yemuziba ni yemukuteka alibala libizo lamina, kamba mane apalelwa kumihupula? Taba yeo yakona kumizwafisa hahulu. Kabakalañi? Kakuli yomuñwi ni yomuñwi waluna utabela kuungiwa kuba wa butokwa. Kono halubati feela kuzibwa ki babañwi; lubata kuli batu bazibe moluinezi luli ni kulemuha lika zelupetile.—Num. 11:16, litaluso ze kwatasi; Jobo 31:6.

2, 3. Takazo yaluna ya kubata kuzibahala ikona kuba cwañi yetulile tikanyo? (Mubone siswaniso sesi fahalimu.)

² Kono bakeñisa kuli halusika petahala, takazo yaluna ya kubata kuzibahala yakona kuba yetulile tikanyo. Takazo yeo ikona kutahisa kuli lubate kulemuhiwa ki babañwi ka nzila yesaswaneli. Lifasi la Satani lifuzelela moya wa kubata kutuma ni kuzibahala hahulu ka nzila yetahisa kuli Ndataa luna ya kwa lihalimu, Jehova Mulimu, yena anosi yaswanela kuzibwa ni kulapelwa, asike afiwa tumbo yemuswanela.—Sin. 4:11.

 ³ Jesu hanaali fa lifasi, baeteleli ba bulapeli babañwi nebabata kuzibahala ka nzila yesaswaneli. Jesu naalemusize balateleli bahae kuli: “Mutokomele bañoli babatabela kuzamaya-zamaya mwa mikanjo mi [balata] kulumeliswa ka likute mwa misika ni kuina mwa lipula za kwapili [“zende hahulu,” litaluso ze kwatasi] mwa masinagoge ni mwa libaka zekutekeha hahulu kwa milalelo.” Naaekelize kubulela kuli: “Bao bakafiwa katulo yetuna hahulu.” (Luka 20:46, 47) Ka kushutana ni baeteleli ba bulapeli bao, Jesu naababalize mbelwa yashebile yanaafile nubu yenyinyani, ili yeo mwendi neisika lemuhiwa ki babañwi. (Luka 21:1-4) Mubonelo wa Jesu neushutanela kwahule ni mubonelo wa batu babañwi. Taba ye, ika lutusa kuba ni mubonelo oswanela ka za kubata kuzibahala, ili mubonelo otabisa Jehova Mulimu.

4. Ki mañi sihulu yelubata kuzibwa ki yena, mi ki kabakalañi?

⁴ Kono ki mañi sihulu yelubata kuzibwa ki yena? Halubati kuzibahala ka nzila yeswana ni yebabata kuzibahala ka yona batu babali kwa likolo zepahami, ba lipisinisi, ni babalukisa lika za kuitabisa ka zona mwa lifasi. Kono lubata kuzibwa ka nzila yanaatalusize Paulusi, hanaaize: “Cwale hase muzibile Mulimu, kamba hase muzibilwe ki Mulimu, ki kabakalañi hamukutela hape kwa lika zefokola ni zesina tuso ni kubata kulisebeleza hape?” (Magal. 4:9) Lunani tohonolo yetuna luli ‘kuzibwa ki Mulimu,’ yena Mubusi Yapahami wa pupo kaufela! Mulimu ubata kuli lube balikani bahae babatuna. Caziba yomuñwi naabulezi kuli ka kueza cwalo, “lufita fa kushemubiwa ki yena.” Haiba Jehova aluunga kuba balikani bahae, uzibe lupila ka kulumelelana ni mulelo wanaa lubupezi.—Muek. 12:13, 14.

5. Ki lika mañi zeluswanela kueza kuli luzibwe ki Mulimu?

⁵ Mushe naabata kuzibwa ki Mulimu. Hanaakupile Jehova kuli amulumeleze kuziba linzila zahae ka kutala, Jehova naamualabile kuli: “Nikaeza ni taba ye, yeukupile, kakuli nikushemubile mi nakuziba ka libizo lahao.” (Exo. 33:12-17) Ni luna lwakona kufuyaulwa hahulu haiba Jehova aluziba ka butu. Kono ki lika mañi zeluswanela kueza kuli luzibwe ki Jehova? Luswanela kumulata ni kuineela ku yena.—Mubale 1 Makorinte 8:3.

6, 7. Ki lika mañi zekona kufokolisa silikani saluna ni Jehova?

⁶ Kono kuli luzibwe ki Ndataa luna ya kwa lihalimu, luswanela kuzwelapili kuba ni silikani sesinde ni yena. Ka kuswana ni Bakreste ba Magalata banaañolezi Paulusi, ni luna haluswaneli kusebeleza “lika zefokola ni zesina tuso” za lifasi le, zecwale ka kubata kuzibahala mwa lifasi. (Magal. 4:9) Bakreste ba mwa linako za baapositola bao nebaezize zwelopili, mi mane nebafitile fa kuzibwa ki Mulimu. Nihakulicwalo, Paulusi naabulezi kuli mizwale babaswana bao ‘nebakutela hape’ kwa lika zesina tuso. Kuswana feela inge kuli Paulusi naatalusa kuli: “Hase muezize zwelopili yetuna cwana, ki kabakalañi hamukutela hape kwa lika zesina tuso, zene musiile kwamulaho?”

⁷ Kana kwakonahala ku luna kueza cwalo kacenu? Eni, kwakonahala. Hane luzibile Jehova, mwendi ni luna sina Paulusi, nelutuhezi kueza lika zeneka lutahiseza libubo mwa lifasi la Satani. (Mubale Mafilipi 3:7, 8.) Mwendi neluhanile kundongwama tuto yepahami, kamba neluhanile kufiwa litulo fa misebezi, kamba kueza lipisinisi zeneka  lufumanisa masheleñi amañata. Hane lukaitusisa buikoneli bwaluna bwa kuopela kamba bwa kueza lipapali, neluka kona kutuma, kono nelusika ndongwama lika zeo kaufela. (Maheb. 11:24-27) Kacwalo, haluswaneli kunahana kuli luicawisize lika zeñwi kabakala likatulo zende zeluezize! Kunahana cwalo kukona kutahisa kuli lukale kubata “lika zefokola ni zesina tuso” za lifasi le, ili lika zene lunyazize kwamulaho.

8. Ki lika mañi zeka lutusa kutiisa takazo yaluna ya kubata kuzibwa ki Jehova?

⁸ Lukona kutiisa cwañi takazo yaluna ya kubata kuzibwa ki Jehova, kufita kuzibahala mwa lifasi? Luswanela kuhupula lisupo zepeli za butokwa. Sapili, luswanela kuhupula kuli Jehova kamita halibalangi batu baba musebeleza ka busepahali. (Mubale Maheberu 6:10; 11:6) Uitebuha hahulu yomuñwi ni yomuñwi wa batanga bahae babasepahala, mi uunga kuli haki nto ‘yelukile’ kulibala misebezi yabona. Jehova kamita “waziba babali bahae.” (2 Tim. 2:19) “Uziba nzila ya babalukile” mi waziba mwaku bazwiseza mwa manyando.—Samu 1:6; 2 Pit. 2:9.

9. Mufe mitala yebonisa kuli Jehova walata batu bahae.

⁹ Ka linako zeñwi, Jehova ubonisize kuli walata batu bahae ka kubaezeza lika zekomokisa. (2 Makol. 20:20, 29) Ka mutala, muhupule Jehova mwanaapiliselize sicaba sahae kwa Liwate Lelifubelu hane banze bamanamiwa ki mpi ya Faro yemaata. (Exo. 14:21-30; Samu 106:9-11) Taba yeo neikomokisize hahulu kuli mane batu ba mwa kalulo ya lifasi yeo nebazwezipili kubulela za yona ni hase kufitile lilimo zebato eza 40. (Josh. 2:9-11) Haiba luhupula litaba zecwalo zebonisa kuli Jehova walata batu bahae mi unani maata, lukatiiswa hahulu kakuli kwapili lukatalimana ni twaniso yezwa ku Gogo wa kwa Magogo yenepolofitilwe lilimo-limo kwamulaho! (Ezek. 38:8-12) Ka nako yeo, lukaitumela hahulu kuli neluikatulezi kuzibwa ki Mulimu waluna kufita kuzibwa ki lifasi.

10. Ki taba mañi yeñwi yeluswanela kuhupulanga yebonisa kuli Jehova waziba batu bahae?

¹⁰ Hape, luswanela kuhupula sisupo sabubeli sa butokwa se: Jehova ukona kubonisa ka linzila zelusa libeleli kuli waluziba. Batu babaeza lika zende ka mulelo feela wa kubata kubonwa ki babañwi habana kufiwa mupuzo ki Jehova. Kabakalañi? Kabakala kuli bona baamuhezi kale mupuzo wabona ka kutala habalumbiwa ki babañwi. (Mubale Mateu 6:1-5.) Kono Jesu naabulezi kuli Ndatahe “yabona kwa mukunda” ukalemuha batu babasa itebuhiwi ki babañwi kabakala lika zende zebaezize. Walemuha lika zebaeza, mi ufa yomuñwi ni yomuñwi mupuzo kulikana ni musebezi wahae. Kono ka linako zeñwi, Jehova ulufuyaulanga ka linzila zelusa libeleli. Halunyakisiseñi mitala isikai yebonisa cwalo.

11. Jehova naabonisize cwañi kuli naaziba kalibe yabizwa Maria?

¹¹ Nako hane ifitile ya kuli Mwanaa Mulimu apepwe fa lifasi, Jehova aketa mwalyanjo yaikokobeza yabizwa Maria, kuli abe yena mahe mwanaa yaipitezi yo. Maria naapila mwa muleneñi omunyinyani hahulu wa Nazareta, one uli kwahule ni Jerusalema ni tempele yayona yende hahulu. (Mubale Luka 1:26-33.) Ki kabakalañi Maria hanaafilwe tohonolo yeo? Lingeloi lelibizwa Gabriele neli mutaluselize kuli ‘Mulimu naamushemubile.’ Litaba zanaabulezi Maria hanaaambola ni  muhabo yena Elizabeta hasamulaho nelibonisize kuli neli mutu yatiile kwa moya. (Luka 1:46-55) Kaniti luli, Jehova naalemuhile Maria, mi naamufile tohonolo yetuna yeo yanaasika libelela kabakala kuli naasepahala.

12, 13. Jesu naabonisizwe cwañi likute leli muswanela ka nako yanaapepilwe ni ka nako yanaaisizwe kwa tempele hamulaho wa mazazi a 40 kuzwa fapepelwa?

¹² Maria hasaapepile Jesu, Jehova naasika zibahaza taba yeo kwa makwambuyu kamba babusi babatumile ba Jerusalema ni Betelehema. Mangeloi naabonahezi kwa balisana bane balisa lingu mwa masimu, kwande a muleneñi wa Betelehema. (Luka 2:8-14) Balisana bao bayo bona mbututu yanaasazo pepwa. (Luka 2:15-17) Maria ni Josefa nebakomokile hahulu kubona balisana hababonisa likute lelituna cwalo ku Jesu! Kono mulemuhe shutano ye mwahalaa Jehova ni Diabulosi. Satani hanaalumile babanuha ka linaleli kuyo bona Jesu ni bashemi bahae, batu ba mwa Jerusalema kaufela bafilikana habautwa za kupepwa kwa Jesu. (Mat. 2:3) Hape, taba yeo ya kupepwa kwa Jesu hane izibahalile, banana babañata babasina mulatu babulaiwa.—Mat. 2:16.

¹³ Hane kufitile mazazi a 40 kuzwa fapepelwa Jesu, Maria ayo fa Jehova nubu mwa tempele kwa Jerusalema, ili musipili wa likilomita zebato eza 9 kuzwa kwa Betelehema. (Luka 2:22-24) Maria hanaanzaa zamaya hamoho ni Josefa ni Jesu, mwendi naanahanile ka za haiba muprisita yanaasebeleza kwa tempele naakabonisa ka nzila yeñwi kuli walemuha musebezi wanaaka peta Jesu kwapili. Jesu naabonisizwe likute, kono nesi ka nzila yanaalibelela Maria. Jehova naaitusisize muuna “yalukile ni yanaasaba Mulimu” yabizwa Simioni, ni mupolofita wamusali Anna, ili mbelwa yanaanani lilimo ze 84, kubonisa kuli mwana yo naakaba yena Mesia yasepisizwe, kamba Kreste.—Luka 2:25-38.

14. Maria naafuyauzwi cwañi ki Jehova?

¹⁴ Maria naabonisizwe cwañi kuli wazibwa ki Mulimu? Kana Jehova naazwezipili kumushemuba kabakala kubabalela hande ni kuuta Mwanaa hae? Eni. Mulimu naalukisize kuli likezo zahae ni manzwi anaabulezi liñolwe mwa Bibele. Kubonahala kuli Maria naasakoni kuzamayanga ni Jesu mwahalaa lilimo zetaalu ni licika za bukombwa bwahae. Mwendi kabakala kuli Maria naali mbelwa, naatokwa kuina mwa Nazareta. Nihaike kuli naayawile matohonolo amañata, naaliteñi ka nako ya lifu la Jesu. (Joa. 19:26) Mi hasamulaho, Maria naali mwa Jerusalema hamoho ni balutiwa ba Jesu pili lizazi la Pentekota lisika fita kale, moya okenile hane usululezwi fahalimwaa balutiwa. (Lik. 1:13, 14) Kubonahala kuli naatozizwe ka nako yeswana yene batozizwe babañwi bane baliteñi mwa sibaka seo. Mi fo kutalusa kuli naafilwe kolo ya kuyo ba ni Jesu kwa lihalimu kuya kuile. Taba yeo ibonisa kuli Mulimu naaitebuha busepahali bwa Maria!

15. Jehova naabonisize cwañi kuli naalata Mwanaa hae ka nako yanaali fa lifasi?

¹⁵ Jesu hanaali fa lifasi, naasika bata kukutekiwa ki babahulu ba bulapeli ni ba likopano za lipolitiki. Kono naatiisizwe hahulu kuutwa Jehova kasibili habulela halaalu kuzwa kwa lihalimu kuli naamulata. Jesu amano kolobezwa mwa Nuka ya Jordani, Jehova naabulezi kuli: “Yo ki Mwanaka, yalatwa, yanitabisa.” (Mat. 3:17) Kubonahala kuli kwandaa Jesu, Joani Mukolobezi ki yena feela yanaautwile manzwi ao. Hasamulaho, ibato ba silimo pili Jesu asika bulaiwa kale, baapositola bahae  babalaalu nebautwile Jehova habulela ka za Jesu kuli: “Yo ki Mwanaka, yalatwa, yanitabisa. Mumuteeleze.” (Mat. 17:5) Mi hape, mazazi asikai feela pili Jesu asika bulaiwa kale, Jehova hape naabulezi ku Mwanaa hae kuzwelela kwa lihalimu.—Joa. 12:28.

16, 17. Jehova naabonisize cwañi ka nzila yesika libelelwa kuli naanga Jesu kuba wa butokwa?

¹⁶ Nihaike kuli Jesu naaziba kuli naakashwa lifu lelimaswe, mi naakatamelezwa kuli ki munyefuli, naalapezi kuli kuezwe tato ya Jehova, isiñi yahae. (Mat. 26:39, 42) “Atiyela kota ya linyando, asaisi pilu kwa lishubu,” mi naasika bata kutabisa lifasi, kono naabata feela kutabisa Ndatahe. (Maheb. 12:2) Jehova naabonisize cwañi kuli naaitebuha zanaaezize?

¹⁷ Jesu hanaali fa lifasi, naatalusize kuli naabata kufiwa kanya yanaanani yona hanaali ni Ndatahe kwa lihalimu. (Joa. 17:5) Hakuna litaba zebonisa kuli Jesu naabata kanya yefita yanaanani yona sapili. Naasalibeleli kuli ukafiwa situlo sesipahami hahulu kwa lihalimu. Kono Jehova naaezizeñi? Naabonisize ka nzila yesika libelelwa kuli naanga Jesu kuba wa butokwa ka kumuzusa kwa bafu ni ‘kumupahamisa hahulu nikufita,’ mane ni kumufa bupilo bobusa shwi, ili mpo yenesika fiwa kale mutu ufi kamba ufi ka nako yeo! * (Mafil. 2:9; 1 Tim. 6:16) Taba yeo ibonisa kuli Jehova naaitebuha hahulu busepahali bwa Jesu!

18. Ki lika mañi zekona kulutusa kuli lusike lwaipatela libubo mwa lifasi le?

¹⁸ Ki lika mañi zeka lutusa kusaipatela libubo mwa lifasi le? Luswanela kuhupula kuli Jehova kamita walemuhanga batanga bahae babasepahala, mi hañata ubafanga mupuzo ka linzila zebasa libeleli. Kwapili, uka lufa limbuyoti zeñata zelusika libelela! Kono ka nako ya cwale, halunze lutiyela miinelo yetaata ni miliko yelutahela mwa lifasi lelimaswe le, haike kamita luhupule kuli lifasi le lafela, hamohocwalo ni moya oliteñi ku lona wa kubata libubo. (1 Joa. 2:17) Jehova, Ndataa luna yalilato, ‘haki yasika luka kuli alibale musebezi waluna ni lilato lelubonisa kwa libizo lahae.’ (Maheb. 6:10) Kaniti, uka lushemuba, mi mwendi ukaeza cwalo ka linzila zelusa koni kuziba ka nako ya cwale!