1. Ki lika mañi zebaswanela kuikolwisisa bashemi babali Bakreste pili bana babona basika kolobezwa kale?

“KA LIKWELI zeñata, nenitalusezanga bashemi baka kuli nenibata kukolobezwa, mi nebaambolanga hahulu ni na ka za taba yeo. Nebabata kunitusa kuutwisisa butokwa bwa katulo yene nibata kueza. La December 31, ka silimo sa 1934, nakolobezwa, mi leo neli lizazi la butokwa hahulu lenisike nalibala mwa bupilo bwaka.” Ki mona mone bataluselize bo Blossom Brandt ka za lika zeneezahezi hane baikatulezi kukolobezwa. Ni kacenu, bashemi babali Bakreste batabelanga kutusa bana babona kueza likatulo zende. Haiba baliyehisa bana babona kukolobezwa kusina mabaka autwahala, bana babona habana kueza hande kwa moya. (Jak. 4:17) Nihakulicwalo, bashemi bababutali bakabata kuikolwisisa kuli pili bana babona basika kolobezwa kale, baitukiselize kupeta buikalabelo bwa kuba balutiwa ba Kreste.

2. (a) Ki butata mañi bobalemuhile baokameli ba mipotoloho babañata? (b) Lukanyakisisañi mwa taba ye?

 ² Baokameli ba mipotoloho babañwi balemuhile kuli kunani babanca babañata baba kwa mafelelezo a lilimo za kunonoboka ni baba kwa makalelo a lilimo za ma 20 babasika kolobezwa, nihaike kuli bahulisizwe ki bashemi babali Bakreste. Hañata banana bao bafumanehanga kwa mikopano ya puteho ni kuya mwa bukombwa. Mane baipala kuli ki Lipaki za Jehova. Kono habaineeli ku Jehova ni kukolobezwa. Kabakalañi? Fokuñwi bashemi ki bona babaliyehisanga bana babona kuli basike bakolobezwa. Mwa taba ye, lukanyakisisa lika zeene zepalelisizwe bashemi babañwi ba Sikreste kutusa bana babona kueza zwelopili kuli bakolobezwe.

3. Bashemi ba bo Blossom nebaikalezwiñi?

³ Bashemi ba bo Blossom bababulezwi mwa paragilafu yapili, nebaikalezwi ka za haiba mwanaa bona wamusizana naautwisisa butokwa bwa kolobezo ni buikalabelo bwanaakaba ni bona, bakeñisa kuli naasali mwanana. Bashemi bakona kuziba cwañi haiba mwanaa bona uitukiselize kuineela ku Mulimu?

4. Taelo ya Jesu yefumaneha kwa Mateu 28:19, 20 ikona kutusa cwañi bashemi habanze baluta bana babona?

⁴ Mubale Mateu 28:19, 20. Sina mokutaluselizwe mwa taba yefelile, Bibele haibonisi luli lilimo zaswanela kuba ni zona mutu kuli akolobezwe. Kono bashemi bakona kutusiwa haiba banahanisisa sekutalusa kuluta mutu kuba mulutiwa. Linzwi la Sigerike lelitolokilwe kuli ‘mulute batu kuba balutiwa’ kwa Mateu 28:19 likona kutalusa kuluta babañwi ka mulelo wa kuli babe baituti, kamba balutiwa. Mulutiwa ki mutu yaituta ni kuutwisisa lituto za Jesu, ili yaikatulezi kulimamela. Kacwalo, bashemi kaufela babali Bakreste baswanela kuikataza kuluta bana babona kuzwelela kwa bumbututu ilikuli babatuse kuba balutiwa ba Kreste babakolobelizwe. Ki niti kuli limbututu halikoni kukolobezwa. Kono Bibele ibonisa kuli nihaiba banana babanyinyani hahulu bakona kuutwisisa ni kuitebuha niti ya mwa Bibele.

5, 6. (a) Litaba zeibulela Bibele ka za Timotea lilutusa kulemuha kuli naakuma kai hakolobezwa? (b) Bashemi babanani temuho bakona kutusa cwañi hande bana babona?

⁵ Timotea neli mulutiwa yanaazibile niti hanaasali mwanana. Muapositola Paulusi naabulezi kuli Timotea naaitutile niti ya mwa Mañolo kuzwelela kwa bumbututu bwahae. Nihaike kuli bo ndatahe Timotea nesi Bakreste, bo mahe ni bo kuku wahae babasali bane bali Majuda, neba mutusize kuziba Mañolo sina mone baazibela Majuda. Ki lona libaka hanaabile ni tumelo yetiile. (2 Tim. 1:5; 3:14, 15) Timotea hanaatilo fitanga kwa mafelelezo a lilimo za kunonoboka kamba kwa makalelo a lilimo za ma 20, naasaabile mulutiwa wa Kreste yanaakona kufiwa buikalabelo mwa puteho.—Lik. 16:1-3.

⁶ Ki niti kuli banana bashutana, mi habakoni kueza zwelopili ya kwa moya ka nako yeswana. Babañwi bakona kuutwisisa niti ni kueza likatulo zende inze basali babanyinyani, mi bakona kuikatulela kukolobezwa. Babañwi bona baikutwanga kuli habasika itukiseza kukolobezwa konji hase bahulile kwateñi hanyinyani. Kacwalo, bashemi babanani temuho habahapelezangi bana babona kukolobezwa. Kono batusanga bana babona kueza zwelopili ya kwa moya kulikana ni fobakuma. Bashemi batabanga bana babona habaiketela kusebeleza Jehova ka kulatelela manzwi añozwi kwa Liproverbia 27:11. (Mubale.) Kono habanze baeza cwalo, habaswaneli kulibala kuli mulelo wabona ki kutusa bana babona kueza zwelopili kuli babe balutiwa ba Kreste. Kacwalo, bashemi  batokwa kunyakisisa puzo ye: ‘Kana mwanaka unani zibo yelikani yeka mukonisa kuineela ku Mulimu ni kukolobezwa?’

7. Kana mutu yabata kukolobezwa uswanela kuba ni zibo yeñata hahulu ka za Bibele? Mutaluse.

⁷ Bakeñisa kuli bashemi bafilwe musebezi wa kuluta mabasi abona, baswanela kutusa bana babona kuba ni zibo yeka bakonisa kuineela ku Mulimu. Nihakulicwalo, mutu haatokwi kuba ni zibo yeñata hahulu kuli afite fa kuineela ku Mulimu ni kukolobezwa. Hamulaho wa kolobezo, balutiwa kaufela baswanela kuekeza kwa zibo yenepahezi ya za Mulimu. (Mubale Makolose 1:9, 10.) Kacwalo, ki litaba mañi zatokwa kuziba mutu pili asika kolobezwa kale?

8, 9. Luitutañi kwa taba yeneezahezi ku Paulusi ni mulibeleli wa tolongo?

⁸ Zeneezahezi kwa lubasi loluñwi lwa mwa linako za baapositola zakona kutusa bashemi kualaba puzo yeo. (Lik. 16:25-33) Paulusi hanaali mwa musipili wa bulumiwa wabubeli, ibato ba ka 50 C.E., naapotezi muleneñi wa Filipi. Kwateñi, yena ni Silasi yanaazamaya ni yena, batamelezwa litaba za buhata mi balengiwa mwa tolongo. Busihu, kwaezahala zikinyeho yenenyanganyisize mitomo ya tolongo yeo, mi minyako kaufela yakwaluluha. Mulibeleli wa tolongo abata kuipulaya, ka kusaba kuli mapantiti babalehile, kono Paulusi amukupa kuli asike aikolofaza. Hasamulaho, Paulusi ni Silasi bakutaza mulibeleli wa tolongo yo ni lubasi lwahae. Ki muhato mañi wanaangile mulibeleli wa tolongo yo ni lubasi lwahae hamulaho wa kuituta niti ka za Jesu? Bakolobezwa honafo feela. Luitutañi kwa taba yeo?

⁹ Mwendi mulibeleli wa tolongo yo naabanga lisole sapili. Naasazibi Mañolo. Kacwalo, kuli azibe hande Mañolo, naatokwa kuituta litaba za makalelo za mwa Bibele, kuutwisisa zanaatokwa kueza kuli akale kusebeleza Mulimu, ni kuikatulela kumamela lituto za Jesu. Mwa nako yekuswani feela, naabile ni zibo ya litaba za makalelo za mwa Bibele mi aitebuha hahulu zona kuli mane akolobezwa. Kusina kukakanya, naazwezipili kuituta litaba zeñata za mwa Mañolo hamulaho wa kukolobezwa. Ka kuhupula mutala wo, ki sika mañi semuswanela kueza haiba mwanaa mina autwisisa lituto za makalelo za mwa Mañolo ni kulemuha butokwa bwa kuineela ni kukolobezwa? Mina bashemi mwakona kumususueza kuli abonane ni baana-bahulu mwa puteho kuli babone haiba waswanela kukolobezwa. * Mi ka kuswana ni balutiwa babañwi base bakolobelizwe kale, ni yena ukazwelapili kuituta ka za mulelo wa Jehova mwa bupilo bwahae kaufela, mane kuya kuile.—Maro. 11:33, 34.

10, 11. (a) Bashemi babañwi basusuelize bana babona kuezañi? (b) Ki lika mañi zebaswanela kuiyakatwa hahulu bashemi ka za bana babona?

¹⁰ Bashemi babañwi baikutwa kuli neikaba hande kuli mwanaa bona aye kwa sikolo sesipahami pili kamba akalise kubeleka kihona akakolobezwa. Hakusika fosahala kuli bashemi babate kuli bana babona bapile hande, kono kana kueza cwalo kukatusa bana babona kukondisa luli mwa bupilo? Kana munahanelo wo walumelelana ni zabulela Mañolo? Linzwi la Jehova libulelañi ka za taba yeo?—Mubale Muekelesia 12:1.

¹¹ Luswanela kuhupulanga kuli lifasi le ni lika kaufela ze ku lona lilwanisana ni tato ya  Jehova. (Jak. 4:7, 8; 1 Joa. 2:15-17; 5:19) Kuba ni silikani sesinde ni Jehova kukasileleza mwanaa mina ku Satani, lifasi lahae ni munahanelo walona omaswe. Haiba mushemi asusueza mwanaa hae kuli aye kwa sikolo pili kamba afumane musebezi kihona akakolobezwa, mwanaa hae ukapalelwa kuziba lika za butokwa zaswanela kueza mi haana kuba ni takazo ya kusebeleza Mulimu. Kana bashemi ba Sikreste babalata mwanaa bona bakona kutabela kuli mwanaa bona alutiwe ki lifasi sekutalusa kukondisa mwa bupilo? Niti kikuli, lukona feela kuba ni tabo ni kukondisa mwa bupilo haiba lubeya za Jehova mwa sibaka sapili.—Mubale Samu 1:2, 31:2, 3.

12. Ki kabakalañi bashemi babañwi habaikutwanga kuli mwanaa bona uswanela kulibelela pili asika kolobezwa kale?

¹² Kaizeli yomuñwi hanaatalusa libaka hanaasa lati kuli mwanaa hae wamusizana akolobezwe, naabulezi kuli: “Niikutwa mulatu kuli libaka lelituna luli hane nisalati kuli mwanaka akolobezwe kikuli nenisaba kuli ukazwisiwa mwa puteho.” Ka kuswana ni kaizeli yo, bashemi babañwi baikutwanga kuli ki hande mwanaa bona hakalibelela pili kufitela ahula ni kutuhela mikwa ya sanana kihona akakolobezwa. (Gen. 8:21; Liprov. 22:15) Bakona kubulela kuli, ‘Ibile feela mwanaka haakolobezwi, haana kuzwisiwa mwa puteho.’ Ki kabakalañi kunahana cwalo hakufosahalile?—Jak. 1:22.

13. Haiba mutu aliyeha kuunga muhato wa kukolobezwa, kana fo kutalusa kuli haana kuikalabela ku Jehova? Mutaluse.

¹³ Ki niti kuli bashemi babali Bakreste hababatangi kuli mwanaa bona akolobezwe feela asika utwisisa sekutalusa kuineela ku Mulimu. Kono kufosahalile kunahana kuli haiba mwanaa bona asakolobezwi, haana kuikalabela ku Jehova. Ki kabakalañi halubulela cwalo? Kolobezo haki yona yetahisa kuli mutu aikalabele ku Jehova. Kono ibile feela kuli mwana waziba zelukile ni zesika luka mwa meeto a Jehova, ukaikalabela ku Mulimu. (Mubale Jakobo 4:17.) Kacwalo, mwa sibaka sa kuhanisa mwanaa bona kukolobezwa, bashemi bababutali balikanga ka taata kumutomela mutala omunde. Batusanga mwanaa bona kulata likuka za Jehova zepahami za muzamao kuzwa kwa bumbututu bwahae. (Luka 6:40) Haiba mwanaa mina alata likuka za Jehova, haana kueza sibi sesituna, kakuli ukabata kumamela likuka za Mulimu zelukile.—Isa. 35:8.

14. Baana-bahulu bakona kutusa cwañi bashemi babaikataza kutusa bana babona kueza zwelopili kuli bakolobezwe?

¹⁴ Ka kuba balisana ba kwa moya, baana-bahulu ba puteho bakona kutusa bashemi ka kususueza banana kuitomela likonkwani za kwa moya. Kaizeli yomuñwi yanaasebelize sina paina ka lilimo zefitelela 70 utalusa kuli hanaanani lilimo ze 6, naaikambotile ni Muzwale Charles T. Russell, mi kaizeli yo naasusuelizwe hahulu. Kaizeli yo utalusa kuli: “Muzwale Russell naaikambotile ni na ka za likonkwani zaka za kwa moya ka mizuzu ye 15.” Kaniti, manzwi amande asusueza akona kutusa mutu mwa bupilo bwahae kaufela. (Liprov. 25:11) Baana-bahulu hape bakona kumema bashemi ni bana babona hakueziwa misebezi kwa Ndu ya Mubuso, mi bakona kufa babanca misebezi kulikana ni fobakuma ni buikoneli bwabona.

15. Babañwi mwa puteho bakona kususueza cwañi banana?

¹⁵ Ba mwa puteho bakona kutusa bashemi ka kubonisa kuli baiyakatwa bana babona. Bakona kueza cwalo ka kubonisa kuli batabela kubona babanca habazwelapili kwa moya. Ka mutala, mwendi mwanana ufile kalabo yende  ka nako ya mikopano kamba mwendi ufile ngambolo mwa mukopano wa mwahalaa sunda. Kamba mwendi mwanana utiyezi muliko omuñwi wanaakopani ni ona kamba naakutalize kwa sikolo. Musalemuha feela cwalo, mumubabaze. Hape mwakona kubonisa kuli mwaiyakatwa banana, ka kuikambota ni bona pili mikopano isika kalisa kale kamba hamulaho wa mikopano. Haiba mueza cwalo, mukatusa banana kuikutwa kuli ni bona ki ba butokwa mwa “puteho yetuna.”—Samu 35:18.

16, 17. (a) Ki kabakalañi kolobezo haili ya butokwa? (b) Ki taba mañi yekona kutabisa bashemi kaufela babali Bakreste? (Mubone siswaniso sesi fa likepe 8.)

¹⁶ Bashemi babali Bakreste banani tohonolo yetuna ya kuhulisa bana babona ka “kalimelo ni kelezo ya Jehova.” (Maef. 6:4; Samu 127:3) Ka kushutana ni bana ba Maisilaele ba kwaikale, bana ba bashemi babali Bakreste bona habasika pepelwa mwa sicaba sesiineezi ku Jehova. Hape, bana habapepiwangi inze balata Mulimu kamba kuziba niti. Bashemi baswanela kuitomela sikonkwani sa kutusa mwanaa bona kuba mutangaa Jehova yaineezi ni kukolobezwa, kuzwa feela haapepiwa. Taba yeo ki ya butokwa hahulu. Mane sesika tahisa kuli mutu ato piliswa ka nako ya ñalelwa yetuna yetaha ki kabakala kuli uineezi ku Mulimu, ukolobelizwe, mi uzwelapili kusebeleza Mulimu ka busepahali.—Mat. 24:13.

¹⁷ Bo Blossom Brandt hane baikatulezi kukolobezwa, bashemi babona bane basaba Mulimu nebabata kuikolwisisa haiba bo Brandt nebaitukiselize kuunga muhato wa butokwa hahulu wo. Hane baikolwisisize kuli baitukiselize, babasusueza kuli bakolobezwe. Manzibwana a lizazi lene litatamwi ki lizazi lene bakolobelizwe, bo ndataa bona baeza nto yende hahulu. Bo Blossom batalusa kuli: “Bo ndate neba lukupile kuli lukubame kaufelaa luna, mi balapela. Bataluseza Jehova kuli nebatabile hahulu kubona mwanaa bona yomunyinyani wamusizana haineela ku yena.” Hamulaho wa lilimo zefitelela 60 kuzwa fobakolobelezwa, bo Blossom nebabulezi kuli: “Hanina kulibala busihu bwani ni kamuta!” Haike mina bashemi mube ni tabo yetiswa ki kubona bana bamina habaineela ku Jehova ni kukolobezwa.