1, 2. (a) Ki lika mañi zetusa babanca babali Bakreste kutula ndwa ya kulwanisa libupiwa za moya zemaswe? (Mubone siswaniso sesi fahalimu.) (b) Lukanyakisisañi mwa taba ye?

MUAPOSITOLA PAULUSI naabapanyize Bakreste kwa masole baba mwa ndwa. Kono ndwa yelulwana ki ya kwa moya, isiñi ya mazoho. Nihakulicwalo, lwaziba kuli lila zaluna liteñi luli. Satani ni madimona ahae ki balwani babacuukile. Kukona kubonahala inge kuli halukoni kutula. Babanca babali Bakreste ki bona bababonahala inge kuli bakona kukomiwa. Bakona kutula cwañi libupiwa za moya zemaswe zeo zenani maata amatuna? Niti kikuli babanca bakona kutula mwa ndwa yeo, mi mane basweli batula! Ki lika mañi zeebatusa? ‘Bazwelapili kutiiswa ku Mulena.’ Kono kunani lika zeñwi zebaeza kwandaa kukupa Mulimu kuli abafe maata. Baapala liapalo za ndwa. Ka kuswana ni masole babalutilwe hande, ‘baapala liapalo za ndwa zekwanile, zezwa ku Mulimu.’—Mubale Maefese 6:10-12.

² Paulusi hanaafa mutala wo, mwendi naahupula liapalo za ndwa zene baapalanga masole ba Maroma. (Lik. 28:16) Halunyakisiseñi libaka swanisezo yanaaitusisize yeo hane ili yeswanela. Halunze lueza cwalo, lukanyakisisa miinelo yetaata yebakopana ni yona babanca  babañwi ni mobatuselizwe ka kuapala sesiñwi ni sesiñwi sa liapalo za ndwa za kwa moya zeo.

3, 4. Niti yefumaneha mwa Bibele iswana cwañi ni lukanda lone baitamanga masole ba Maroma?

³ Mubale Maefese 6:14. Masole ba Maroma nebaitamanga makanda anaanani tusipi tone tusileleza teka ya lisole. Lukanda lolucwalo nelutusanga lisole kuli asike autwa bukiti bwa liapalo za ndwa zanaaapalanga fa sifuba. Makanda amañwi hape naanani lipusu zetiile mone kubeiwanga mukwale ni tipa. Lisole hasaaitamile lukanda mwa teka ka kutiisa, naabanga ni bundume bwa kulwana mwa ndwa.

⁴ Ka nzila yeswana, niti yeluituta mwa Linzwi la Mulimu yalusileleza kwa moya ka kululukulula kwa lituto za buhata. (Joa. 8:31, 32; 1 Joa. 4:1) Mi haiba lulata hahulu niti yezwa ku Mulimu, kuka lubela hahulu bunolo kulwala “sisilelezo sa fa sifuba,” ili kutalusa kuli lukapila ka kulumelelana ni likuka za Mulimu zelukile. (Samu 111:7, 8; 1 Joa. 5:3) Kuzwa fo, kuutwisisa hande niti ye mwa Linzwi la Mulimu kuka lutusa kuba ni bundume bwa kuyemela niti yeo batu haba luhanyeza.—1 Pit. 3:15.

5. Ki kabakalañi haluswanela kubulelanga niti?

⁵ Haiba luitama niti ya mwa Bibele ka kutiisa sina lukanda, lukasusuezwa kupila ka kulumelelana ni niti yeo ni kubulela niti ka nako kaufela. Ki kabakalañi halusa swaneli kubulela buhata? Kakuli kubulela buhata ki katwa kaitusisize Satani kuli aswase batu babañata. Kubulela buhata kutahisanga kuli mutu yabulela buhata bo ni babapumiwa ki yena bakene mwa butata. (Joa. 8:44) Kacwalo, nihaike kuli halusika petahala, luswanela kueza ka molukonela kaufela kusapumanga. (Maef. 4:25) Kono kueza cwalo kutaata. Kaizeli yanani lilimo ze 18, yabizwa Abigail, utalusa kuli: “Fokuñwi, kubulela niti kukona kubonahala inge kuli hakutusi, sihulu haiba kupuma kukona kutahisa kuli mutu asike akena mwa butata.” Kono ki kabakalañi kaizeli yo haikatazanga kubulela niti kamita? Utalusa kuli: “Hanibulela niti, nibanga ni lizwalo lelikenile fapilaa Jehova. Mi taba yeo itahisanga kuli bashemi baka ni balikani baka banisepe.” Bo Victoria, babanani lilimo ze 23, batalusa kuli: “Hamubulela niti ni kuyemela zemulumela, batu bakona kumisheununa. Kono kueza cwalo kamita kutahisanga limbuyoti zeñata: Mukaba ni tabo kabakala kuziba kuli muezize nto yelukile, mukaikutwa kuba bukaufi ni Jehova, mi mukasepiwa ki batu baba milata.” Kaniti luli, mukatusiwa haiba muitama “lukanda lwa niti mwa teka” ka nako kaufela.

6, 7. Ki kabakalañi kuluka hakuswanisezwa kwa sisilelezo sa fa sifuba?

⁶ Sisilelezo sa fa sifuba sene batinanga masole ba Maroma ba mwa linako za baapositola nesinani tusipi twa sipapalala tone tukambatami. Tusipi to, netusikamiswangwa kuli tukwane hande fa mba ya lisole mi netuswalanga kwa mihala ya matalo ka kuitusisa tushuto ni tutamiso. Sifuba sa lisole ni sona nesikwahelwangwa ka tusipi totuñwi totutiisizwe ka mihala ya matalo. Siapalo sa mufuta wo nesitahisa kuli lisole apalelwe kueza lika zeñwi, mi lisole naatokwa kubona teñi kuli tusipi twa sipapalala to, tutiisizwe mwa sibaka satona. Kono siapalo sa ndwa seo nesi musileleza kakuli ngo ya lilumo kamba lisho neisa koni kupunya siapalo seo kuyo fita kwa pilu kamba kwa lilama zeñwi za mubili.

⁷ Swanisezo yeo yaswanela bakeñisa kuli ibonisa mo likuka za Jehova zelukile likona kusileleleza pilu yaluna ya swanisezo! (Liprov. 4:23) Sina lisole haasakoni kutubula sisilelezo sahae sa fa sifuba sa sipi ni kuapala sisilelezo sesiñwi sesipangilwe fa sipi yesika tiya, ni luna halukoni kutabela kuitomela likuka zaluna mwa sibaka sa kulatelela likuka zelukile zalutomezi Jehova. Luna batu haluna butali bwa kuitomela milao yeminde yekona kulusileleza. (Liprov. 3:5, 6)  Kacwalo, kamita luswanela kubona teñi kuli tusipi twaluna twa sipapalala twa swanisezo twalufile Jehova twasileleza pilu yaluna.

8. Ki kabakalañi kulatelela likuka za Jehova hakutusa?

⁸ Kana fokuñwi muikutwanga kuli likuka za Jehova zelukile limipaleliswa kuba ni tukuluho? Bo Daniel, babanani lilimo ze 21, batalusa kuli: “Baluti ni bana ba sikolo babañwi neba nisehanga bakeñisa kuli nenilatelela likuka za Bibele. Taba yeo nei nizwafisize hahulu ni kunitokwisa bundume ka nakonyana.” Ki lika mañi zene batusize kuba ni bundume? Batalusa kuli: “Hamulaho wa nako, nalemuha butokwa bwa kulatelela likuka za Jehova. Babañwi kwa batu bane nikena ni bona sikolo nebakalile kuitusisa milyani yekola; babañwi bona nebatuhezi sikolo. Neniikutwile bumaswe hane niboni zeneezahezi ku bona hasamulaho. Kaniti, Jehova walusileleza.” Musizana yabizwa Madison, yanani lilimo ze 15, ubulela kuli: “Kunibelanga taata kupila ka likuka za Jehova ni kusaeza lika zebaanga litaka zaka kuli ki zende.” Ki nto mañi yeemutusize? Utalusa kuli: “Naikupulisanga kuli ni Paki ya Jehova mi hanikopana ni muliko, nizibanga kuli Satani ki yena yabata kunipaleliswa kusepahala ku Mulimu. Hanitula muliko, niikutwanga kuli niezize nto yende.”

9-11. (a) Ki makatulo mañi a swanisezo ebaswanela kutina Bakreste? (b) Ki lika mañi zekona kutahisa kuli kulubele bunolo kukutaza taba yende?

⁹ Mubale Maefese 6:15. Lisole wa Muroma naasakoni kuya kwa ndwa asika tina makatulo. Makatulo a masole ba Maroma naanani likalulo zetaalu zeneezizwe fa mukata, mi lisole naakona kukwana hande mwateñi. Makatulo ao naakona kuina nako yetelele bakeñisa mwanaapangezwi, mi lisole haatina mwateñi, naakona kuzamaya hande.

¹⁰ Masole ba Maroma nebatinanga makatulo abona hane bayanga kwa ndwa, kono makatulo a swanisezo ebatina Bakreste ona abatusa kushaela lushango lwa kozo. (Isa. 52:7; Maro. 10:15) Nihakulicwalo, Bakreste batokwa kuba ni bundume kuli bakutaze. Muzwale yabizwa Bo, yanani lilimo ze 20, utalusa kuli: “Nenisabanga kukutaza ku bane nikena ni bona sikolo. Neniikutwanga maswabi. Haniiheta kwamulaho, haniutwisisi libaka hane niswabanga kukutaza. Cwale naikolanga kukutaza kwa balikani baka.”

¹¹ Babanca babañata balemuhile kuli haiba baitukiseza hande, kubabelanga bunolo kukutaza taba yende ku babañwi. Mukona kuitukiseza cwañi? Musizana wa lilimo ze 16, yabizwa Julia, utalusa kuli: “Nishimbanga libuka mwa mukotana waka wa kwa sikolo, mi nateelezanga ku boniinzi ni bona mwa kilasi habatalusa maikuto abona ni lituto zebalumela. Kueza cwalo kunitusanga kuziba zenikona kubulela ku bona. Haniitukiselize, kunibelanga bunolo kubataluseza litaba zekona kubatusa.” Kaizeli yabizwa Makenzie, yanani lilimo ze 23, utalusa kuli: “Haiba mubonisa sishemo ni kuteeleza ka tokomelo ku zebabulela litaka zamina, mukaziba miinelo yebakopana ni yona. Niikatazanga kubala litaba kaufela zeama babanca ze mwa lihatiso zaluna. Kueza cwalo kunitusanga kuziba liñolo la mwa Bibele kamba taba ya fa webusaiti ya jw.org yekona kubatusa.” Litaba zeo libonisa kuli haiba muitukiseza hande kukutaza, makatulo amina a swanisezo akakwana hande kwa mahutu amina.

12, 13. Ki masho mañi atuka aitusisanga Satani?

¹² Mubale Maefese 6:16. Lisole la Muroma nelishimbanga “tebe yetuna” yenekwahela mubili wahae, kukalela kwa maheta kuisa kwa mañwele. Tebe yeo neikona kumusileleza kwa malumo ni masho.

¹³ Satani ulika kumikunupa ka ‘masho atuka,’ inge cwalo ka kuhasanya litaba za buhata ka za Jehova—ili kubonisa inge kuli Jehova haamiisi pilu mi haakoni kumilata. Kaizeli wa lilimo ze 19,  yabizwa Ida, uikutwanga kuli haki wa butokwa. Utalusa kuli: “Hañata niikutwanga kuli Jehova u kwahule ni na, mi haalati kuba mulikanaaka.” Ki sika mañi sesitusize kaizeli yo kufelisa maikuto acwalo, aakona kuswanisezwa kwa masho? Utalusa kuli: “Mikopano ya puteho initusize hahulu kutiisa tumelo yaka. Sapili neniyanga feela kwa mikopano nisaalabi, ka kunahana kuli hakuna yakona kutabela kuteeleza kwa kalabo yaka. Kono cwale seniitukisezanga mikopano, mi nialabanga habeli kamba halaalu. Kueza cwalo kutaata, kono nibanga ni tabo hanialabile kwa mikopano. Mi mizwale ni likaizeli banisusuezanga hahulu. Kamita hanizwanga kwa mikopano, niikutwanga kuli Jehova wanilata.”

14. Mutala wa kaizeli Ida ululutañi?

¹⁴ Mutala wa kaizeli Ida ululuta niti ya butokwa ye: Tebe yanaafiwanga lisole neisa koni kuekezwa kuba yetuna kamba kukusufazwa, kono tebe yaluna ya tumelo yakona kukusufazwa kamba kuekezwa. Ki ku luna kuiketela. (Mat. 14:31; 2 Mates. 1:3) Kacwalo, ki kwa butokwa hahulu kuli lutiise tumelo yaluna!

15, 16. Sepo yaluna iswana cwañi ni kuwani?

¹⁵ Mubale Maefese 6:17. Likuwani zene batinanga masole ba Maroma nelilukiselizwe kukwahela litoho, milala ni lipata zabona, mi neli basilelezanga kwa masho. Likuwani zeñwi nelinani maswalelo, ili kutusa kuli lisole akone kulishimba mwa lizoho.

¹⁶ Sina kuwani haikona kusileleza booko bwa lisole, “sepo ya puluso” yelunani yona isileleza minahano yaluna ni maata aluna a kunahana. (1 Mates. 5:8; Liprov. 3:21) Kuba ni sepo kulutusa  kuisa munahano waluna kwa lisepiso za Mulimu ni kusabilaezwa hahulu ki miinelo yetaata yelukopana ni yona. (Samu 27:1, 14; Lik. 24:15) Kono kuli “kuwani” yaluna ilutuse, luswanela kuitina, isiñi kuishimba feela mwa lizoho.

17, 18. (a) Satani ukona kutahisa cwañi kuli lutubule kuwani yaluna? (b) Lukona kubonisa cwañi kuli halusika pumiwa ki lituto za buhata za Satani?

¹⁷ Satani ukona kutahisa cwañi kuli lutubule kuwani yaluna? Halunyakisiseñi zanaaezize ku Jesu. Kaniti, Satani naaziba kuli Jesu naanani sepo ya kuba Mulena kwapili. Niteñi, Jesu naanani kulibelela kufitela nako yanaatomile Jehova kuli amueze Mulena. Mi naakanyandiswa ni kubulaiwa pili nako yeo isika fita kale. Kono Satani naasepisa Jesu kuli naakona kumufa bulena kapili. Satani naasepisize Jesu kuli haiba amulapela feela hañwi, naakafiwa mibuso ya lifasi kaufela honafo. (Luka 4:5-7) Ka nzila yeswana, Satani waziba kuli Jehova uka lufa lika kaufela zelutokwa kwa mubili mwa lifasi lelinca. Niteñi, lunani kulibelela kuli Jehova ataleleze zalusepisize, mi lukopana ni miinelo yetaata ka nako ya cwale. Kono Satani ululika ka kulusepisa kuli wakona kulufa lika zelunyolelwa honafa. Ubata kuli lubeye lika za kwa mubili mwa sibaka sapili, ilikuli lube ni lika kaufela zelubata honafa. Satani ulususueza kubeya za Mubuso mwa sibaka sabubeli.—Mat. 6:31-33.

¹⁸ Ka kuswana ni Bakreste babañata babasali babanca, kaizeli yanani lilimo ze 20, yabizwa Kiana, haasika pumiwa ki tuto ya buhata ya Satani yeo. Utalusa kuli: “Naziba kuli Mubuso wa Mulimu ki ona feela okafelisa manyando kaufela elutalimana ni ona.” Kuba ni sepo yetiile cwalo kumutusize cwañi? Uekeza kubulela kuli: “Sepo ya kupila mwa Paradaisi initusa kuli nisike natuhelela lika za kwa mubili kunipaleliswa kueza lika za kwa moya. Haniitusisangi buikoneli bwaka kuipatela bufumu kamba libubo. Kono niitusisa nako yaka ni maata aka kueza lika za kwa moya.”

19, 20. Lukona kuekeza cwañi kwa buikoneli bwaluna ka moluitusiseza Linzwi la Mulimu?

¹⁹ Mikwale yene baitusisanga masole ba Maroma ka nako yanaañola liñolo lahae Paulusi, neli ya butelele bobubato eza lisentimita ze 50, mi neilukiselizwe kuitusiswa ki masole baba mwa ndwa. Masole ba Maroma nebali balwani babacuukile bakeñisa kuli zazi ni zazi nebaitutanga mwakuitusiseza lilwaniso zabona.

²⁰ Paulusi uswaniseza Linzwi la Mulimu kwa mukwale olufilwe ki Jehova. Kono luswanela kuituta mwakuitusiseza lona hande kuli luyemele lituto zelulumela kamba kuhakulula mubonelo olunani ona. (2 Makor. 10:4, 5; 2 Tim. 2:15) Ki sika mañi sesikona kulutusa kuekeza kwa buikoneli bwaluna? Muzwale yabizwa Sebastian, yanani lilimo ze 21, utalusa kuli: “Hanifeza kubala kauhanyo yeñwi mwa Bibele, niñolanga timana iliñwi mwa buka. Nisweli nalukisa mukoloko wa litimana zenilata hahulu. Kueza cwalo kunitusa kuziba mwaangela lika Jehova.” Muzwale Daniel, yabulezwi kwa makalelo, utalusa kuli: “Haninze nibala Bibele, niñolanga litimana zeniikutwa kuli zakona kutusa batu mwa bukombwa. Nilemuhile kuli batu batabelanga kuteeleza haiba balemuha kuli mwalata Bibele luli, mi mueza momukonela kaufela kubatusa.”

21. Ki kabakalañi halusa swaneli kusaba Satani ni madimona ahae?

²¹ Sina mobataluselize babanca bababulezwi mwa taba ye, haluswaneli kusaba Satani ni madimona. Ki niti kuli banani maata, kono bakona kutulwa. Mi bakona kubulaiwa. Hona cwale-cwale fa, ka nako ya Puso ya Kreste ya Lilimo ze 1,000, bakakwalelwa mwa tolongo mi habana kuba ni maata a kueza sesiñwi, mi hasamulaho bakatimezwa. (Sin. 20:1-3, 7-10) Lwaziba mwainezi sila saluna, tushambwe twahae, ni milelo yahae. Ka tuso ya Jehova, lwakona kutiyela milelo yahae!