BO ALLEN * nebabulezi kuli: “Neniikalezwi hahulu ka za kututela kwanu. Nenisa zibi nji nenika kona kufumana balikani kamba kuamuhelwa hande.” Bo Allen basatwaela puteho yabona yenca yefumaneha likilomita zefitelela 1,400 kuzwa kwa ndu yabona.

Haiba mututezi mwa puteho yenca, ni mina mwendi mukona kuikutwa kusalukuluha. Ki sika mañi sesikona kumitusa kutwaela puteho yamina yenca? Mukona kuezañi haiba muikutwa kuli kutaata hahulu kutwaela puteho yenca kufita mone mulibelelela? Kono haiba mina hamututi, mukona kutusa cwañi batu babatutezi mwa puteho yamina kuli baitwaele?

Munyakisise mutala wo: Likota halikumulwa fone licezwi ni kushimbululelwa mwa sibaka sisili, haliswalangi honafo feela. Kota haikumulwa, mibisi yayona yemiñata yapumiwanga kuli kube bunolo kuishimbululela mwa sibaka sisili. Kota hase isuñilwe mwa sibaka sisili, iswanela kukalisa kutoma mibisi yeminca. Ka nzila yeswana, kututela mwa puteho yenca mwendi kutahisize kuli muikutwe bulutu. Mwendi mwa puteho yene muli ku yona, nese mutomile mibisi ka kuba ni balikani babande, mi nemuikola kusebeleza Jehova. Cwale mwa puteho yenca mukatokwa kutoma mibisi yeminca, ka kutwaela kuba mwa sibaka seo. Ki sika mañi sesika mitusa kueza cwalo? Ki kusebelisa likuka za mwa Mañolo. Halunyakisiseñi zeñwi za likuka zeo.

Mutu yabala Linzwi la Mulimu kamita uswana “sina kota yecezwi kwatuko ni mezi abuba, yebeya miselo ka nako yateñi, yesaletuki matali. Mi zaeza kaufela likakonda.”—Samu 1:1-3.

Sina kota haitokwa kuanya mezi kuli ikone kuhula hande, Mukreste ni yena uswanela kubalanga Linzwi la Mulimu kamita kuli akone kutiisa silikani sahae ni Mulimu. Kacwalo, muzwelepili kubalanga Bibele ka zazi, ni kufumanehanga kwa mikopano ya puteho kamita. Mubange ni nako ya kulapela sina lubasi ni kueza tuto yamina ya ka butu. Mutokwa kuzwelapili kueza lika kaufela zene muezanga, ili zene mitusa kutiisa silikani samina ni Jehova hane musali mwa puteho yemuzwile ku yona.

“Yawetulusa babañwi ni yena ukawetuluswa.”—Liprov. 11:25.

Haiba mufumaneha kamita mwa bukombwa, mukazwelapili kutiya kwa moya, mi mukatwaela kapili puteho yamina yenca. Muzwale yomuñwi yabizwa Kevin, ili yasebeza sina muuna-muhulu mwa puteho, naabulezi kuli: “Zeelutusize hahulu, na ni musalaaka, ki kueza bupaina bwa kutusa lusatutela feela mwa puteho yaluna yenca. Kueza cwalo neku lutusize kuziba kapili mizwale, mapaina, ni kalulo yaluna ya simu.” Bo Roger, bane batutezi kwa sibaka sesifumaneha likilomita zefitelela 1,600 kuzwa kone bapila, batalusa kuli: “Sesikona kumitusa kutwaela kapili puteho yamina yenca ki kuyanga mwa bukombwa bwa mwa simu kamita. Hape, mutaluseze baana-bahulu kuli mwatabela kutusa mwa misebezi ya puteho, inge cwalo kukenisa Ndu ya Mubuso, kuitatela kufa lingambolo, kamba kufa nzila ku babaya kwa mikopano. Mizwale ni likaizeli habaka lemuha kuli munani moya wa buitomboli, bakabata kuba bukaufi ni mina.”

“Mukwalule hahulu lipilu zamina.” —2 Makor. 6:13.

Mubonise kuli mwalata mizwale bamina kaufela. Bo Melissa ni lubasi lwabona hane batutezi mwa puteho yenca, nebaikatalize kufumana balikani babanca. Babulela kuli: “Neluikolanga siango ni mizwale ni likaizeli kwa Ndu ya Mubuso pili mikopano isika kalisa kale, mane nihaiba hasamulaho. Kueza cwalo neku lutusize kuba ni lingambolo zetelele ni mizwale baluna, kufita kulumelisana feela.” Ka mukwa ocwalo, lubasi lo lwafita  fa kuziba mabizo a mizwale ni likaizeli kapili. Hape, nebabonisize kuli balata mizwale babona ka kubamemela kwa ndu yabona, mi kueza cwalo nekutahisize kuli silikani sabona ni mizwale ba mwa puteho yabona yenca sitiye. Bo Melissa bazwelapili kutalusa kuli: “Yomuñwi ni yomuñwi naangile nombolo ya luwaile lwa muzwale kamba kaizeli yomuñwi, ilikuli kube bunolo kulizezana ni kuzibisana litaba zeama puteho ni litaba zeñwi.”

Haiba muikutwa maswabi kuambola ni batu bomusa zibi, mwakona kukala ka kueza lika zenyinyani, zekona kumitusa. Ka mutala, mulike kumenya—niha muikutwa kuli mutokwa kuikapeleza kueza cwalo kwa makalelo. Hamumenya, babañwi bakaikutwa kulukuluha kuambola ni mina. Mane “sifateho sesimenya sinyakalalisa pilu.” (Liprov. 15:30, litaluso ze kwatasi.) Bo Rachel bane batutezi kwa sibaka sesifumaneha kwahule hahulu ni kone bapila, babulela kuli: “Ni mutu yanani maswabi hahulu. Fokuñwi nitokwanga kuikapeleza kuambola ni mizwale ni likaizeli baka mwa puteho yaka yenca. Haniinzi mwa Ndu ya Mubuso, natalimanga kuli nibone yainzi kale fa sipula, ili yasaamboli ni mutu. Niikutwanga kuli mutu yo ni yena mwendi unani maswabi sina na.” Kacwalo, mwakona kuitomela sikonkwani sa kuli ka nako kaufela yemuli kwa mukopano wa puteho, muambole ni mutu yemusa zibi pili mukopano usika kalisa kale kamba nihaiba hamulaho wa mukopano.

Mwendi mwa lisunda zapili, mukana mwatabela kuambola ni batu bomusa zibi. Kono nako hainze iya, cisehelo yeo yakona kufela. Ka nako yeo, mukatokwa kuzwelapili kuikataza hahulu kufumana balikani babanca.

Likota zeñwi liinganga nako yetelele kufita zeñwi kuli liswale mwa sibaka sesinca molitutiselizwe. Ka mukwa oswana, batu babañwi kubaangelanga nako yetelele kuli batwaele puteho yenca kufita babañwi. Haiba sekufitile nako yetelele kuzwa fomututela mwa puteho yenca, mi musafumana taata kutwaela, kusebelisa likuka za Bibele ze kuka mitusa:

“Lusike lwakatala kueza zende, kakuli lukakutula ka nako yateñi haiba lusazwafi.” —Magal. 6:9.

Mukatokwa kuba ni pilu-telele kuli mutwaele puteho yamina yenca, kufita mone mulibelelela sapili. Ka mutala, balumiwa babañata babakeni sikolo sa Giliadi bainanga nako yetelele mwa linaha mobalumilwe kuyo kutaleza teñi basapoti mwa linaha mobasimuluha. Kueza cwalo kubatusanga kutiisa silikani sabona ni mizwale ba mwa linaha mobalumilwe kuyo kutaleza, mi kubatusanga kutwaela lizo za kwateñi.

Bo Alejandro, bane batutisizwe hañata kuyo sebeleza mwa libaka zeñwi, bapaka kuli kutwaela sibaka sesinca kuunganga nako. Batalusa kuli: “Hane lututiselizwe mwa sibaka sesiñwi cwanoñu fa, musalaaka naabulezi kuli: ‘Balikani baka kaufela basiyezi mwa puteho yeluzwile ku yona!’” Bo Alejandro bahupulisa bo musalaa bona kuli nebabulezi manzwi aswana lilimo zepeli kwamulaho, hane batuta kuya kwa sibaka sesiñwi. Kono mwa lilimo zepeli zeo, bo musalaa bo Alejandro nebalikile kuisa pilu babañwi, mi batu bao bane basazibani ni bona bafita fa kuba balikani babatuna.

“Usike wali: ‘Kiñi mazazi a kwamulaho hanaali amande kufita mazazi a?’ Kakuli haki kabakala butali haubuza cwalo.”—Muek. 7:10.

Muambuke moya wa kubapanya puteho yamina yenca kwa puteho yemuzwile ku yona. Ka mutala, mizwale ba mwa puteho yamina yenca mwendi haki batu ba makande kufita momutwaelezi mina kamba mwendi mizwale bao ki batu babatabela hahulu makande, kono mina mwendi hamuyo cwalo. Muise hahulu pilu kwa tulemeno twabona totunde, sina mina momutabelela kuli baeze cwalo ku mina. Kututela kwa libaka zenca mane kutusize batu babañwi babatutezi kwa libaka zeo kuitekula, kuli babone haiba luli balata ‘kopano  ya mizwale babona kaufela’ kamba kutokwa.—1 Pit. 2:17.

“Muzwelepili kukupa, mi mukafiwa.”—Luka 11:9.

Muzwelepili kulapela kuli mutusiwe. Bo David, babali muuna-muhulu mwa puteho, nebabulezi kuli: “Musike mwaikataza munosi. Kunani lika zeñata zelusa koni kueza, konji halutusiwa ki Jehova. Mulapele ka za teñi!” Bo Rachel, bababulezwi kwamulaho balumela taba yeo. Batalusa kuli: “Haiba na ni bo muunaaka luikutwa kuli haluikoli hahulu kuba mwa puteho yaluna yenca, lwalapelanga ku Jehova ni kumukupa ka kunonga kuli alutuse kuziba haiba kunani lika zeñwi zelueza zetahisa kuli mizwale basike baikutwa kulukuluha ku luna. Mi hasamulaho lulikanga kutanda nako yeñata ni mizwale ni likaizeli baluna.”

Bashemi, haiba bana bamina bafumana taata kutwaela mwa puteho yenca, mulapele ni bona ka za teñi. Mubatuse kufumana balikani ka kulukisa kuli bana bamina bakone kueza siango ni mizwale ni likaizeli babañwi babakona kubatusa kwa moya.

Mukona kueza cwañi kuli mutuse batu babatutezi mwa puteho yamina? Mulike ka taata kueza silikani ni bona isali feela kwa makalelo. Kuli mueze cwalo, mulike kunahana lika zene mukatabela kuli babañwi bamiezeze kambe ki mina babatutezi mwa puteho yeñwi, mi cwale mubaezeze lika zeo. (Mat. 7:12) Mwakona kulukisa kuli batu babatutezi mwa puteho yamina batahe kwa ndu yamina ka nako ya kulapela sina lubasi kamba kuli babuhe ni mina progilamu ya ka kweli ya JW Broadcasting. Mwakona kubamema kuli basebeze ni mina mwa bukombwa. Haiba mubamemela kwa sico, bakahupulanga moya wamina wa kuamuhela baenyi. Ki lika mañi zeñwi zemukona kueza kuli mutuse batu babatutezi mwa puteho yamina?

Bo Carlos batalusa kuli: “Hane lututezi mwa puteho yenca, kaizeli yomuñwi naalufile mukoloko wa lintolo mone lukona kuleka lika ka kucipa. Taba yeo nei lutusize luli.” Batu babazwa kwa sibaka sisili bakaitebuha hahulu habaka talusezwa mwakuapalela ka nako ya mbumbi, ya maliha kamba ya litabula mwa sibaka semupila ku sona. Hape mwakona kubatusa kuli bapete hande bukombwa ka kubataluseza litaba za kwamulaho za batu ba mwa sibaka semupila ku sona kamba litumelo zabona.

Bo Allen, bababulezwi kwa makalelo a taba ye, sebabile mwa puteho yabona yenca ka nako yefitelela silimo. Batalusa kuli: “Sapili neninani kueza ka taata kuli nitwaelane ni mizwale ni likaizeli baka. Kono kacenu, sebaswana feela sina lubasi lwaka, mi ninani tabo.” Bo Allen balemuhile kuli niha nebatutezi kwa sibaka sesiñwi, nebasanani balikani. Mane kueza cwalo, kutahisize kuli bafumane balikani babanca, mi babañwi ku bona bakaba balikani babona kuya kuile.