1, 2. Halunze lueza zwelopili ya kwa moya, ki lika mañi zeluitutile? Mufe mutala.

LUUNGEÑI kuli mwanana ufiwa mpo. Mi bashemi bahae bamutaluseza kuli: “Bulela kuli niitumezi.” Mwanana yo ueza zeba mutaluselize bashemi bahae asazibi libaka haswanela kueza cwalo. Kono hanzaa hula, ufita fa kuutwisisa libaka bashemi bahae hane bamutalusezanga kuli ano itumelanga kwa batu haba mubonisa sishemo. Cwale ukala kuitumelanga ku babañwi kuzwelela kwatasaa pilu. Kabakalañi? Kabakala kuli ulemuhile butokwa bwa kuitumelanga ku babañwi.

² Ka nzila yeswana, hane lukalile kuituta niti, neluitutile butokwa bwa kumamela litaelo za Jehova. Kono halunze luzwelapili kuhula kwa moya, lwakala kuituta litaba zeñata ka za mwaangela lika Jehova, lika zalata, lika zatoile, ni mubonelo wahae fa litaba zeñwi. Halutoya lika zatoile Jehova ni kulata lika zalata, lubonisa kuli luunga lika sina mwaliingela Jehova.

3. Ki kabakalañi hakukona kulubela taata kuunga lika sina mwaliingela Jehova?

³ Nihaike kuli kuunga lika sina mwaliingela Jehova ki nto yende, kukona kulubela hahulu taata kueza cwalo. Fokuñwi, lwakona kupalelwa kueza cwalo bakeñisa kuli halusika petahala. Ka  mutala, kukona kulubela taata kuutwisisa mubonelo wa Jehova ka za muzamao omaswe, kulata sifumu, musebezi wa kukutaza, kusaitusisa hande mali, ni lika zeñwi cwalo. Haiba ki cwalo, luswanela kuezañi? Ki lika mañi zeka lutusa kuzwelapili kuunga lika sina mwaliingela Mulimu? Kuunga lika sina mwaliingela Mulimu kuka lutusa cwañi kueza likatulo zende cwale ni kwapili?

4. Ki lika mañi zeluswanela kueza kuli lumamele taelo yanaafile Paulusi ya kuli ‘lucince munahano waluna’?

⁴ Mubale Maroma 12:2. Kwa liñolo le, muapositola Paulusi utalusa zeluswanela kueza kuli luunge lika sina mwaliingela Jehova. Mwa taba yefelile, neluitutile kuli haiba lubata kuli lusike ‘lwaya ka mikwa ya lifasi le,’ haluswaneli kukenya mihupulo ni mibonelo ya lifasi mwa munahano waluna. Kono Paulusi hape ulutaluseza kuli luswanela “kucinca munahano [waluna].” Kuli lueze cwalo, lutokwa kubala Linzwi la Mulimu ka mulelo wa kuutwisisa mwaangela lika Mulimu, kunahanisisa litaba zelubala, ni kucinca munahano waluna kuli uzamaelele ni mubonelo wa Mulimu.

5. Mutaluse shutano ye mwahalaa kubala feela ka kumata-mata ni kuituta.

⁵ Kuituta Bibele hakutalusi kubala feela litaba ka kumata-mata, kamba kulala likalabo za lipuzo ze mwa hatiso yeluituta. Halueza tuto ya ka butu, luswanela kunyakisisa zeluitutile ka za Jehova, linzila zahae, ni mwaangela lika. Luswanela kuutwisisa libaka Mulimu halulaela kueza lika zeñwi ni libaka haluhanisa kueza lika zeñwi. Mi hape, luswanela kunahanisisa licinceho zelutokwa kueza ka za likezo zaluna ni moluungela lika. Nihaike kuli mwendi haluna kukona kuezanga cwalo nako kaufela haluituta Bibele, lukatuseha haiba lukabanga ni nako ya kunahanisisa ni kuitebuha zelubala, mane haiba kwakonahala lwakona kutandanga hafu ya nako yeluituta kuli lunahanisise zeluitutile.—Samu 119:97; 1 Tim. 4:15.

6. Ki lika mañi zekaezahala haiba lunahanisisa mwaangela Jehova lika?

⁶ Haiba lunahanisisa Linzwi la Mulimu kamita, kukaezahala nto yeñwi yetabisa. ‘Lukalemuha’ ni kukolwa kuli mubonelo wa Jehova wa lika upetehile. Lukakala kuba ni mubonelo wa Jehova wa lika. Munahano waluna ‘ukacinca,’ mi lukacinca molunahanela. Mi hanyinyani-hanyinyani, lukakala kuunga lika sina mwaliingela Jehova.

7, 8. (a) Jehova uunga cwañi sifumu? (Mubone maswaniso a fa likepe 23.) (b) Haiba luba ni mubonelo oswana ni wa Jehova, ki lika mañi zeluka nga kuba za butokwa?

⁷ Haluswaneli kuunga kuli kunahana kuama feela moluungela lika. Zelunahana liama ni likezo zaluna. (Mare. 7:21-23; Jak. 2:17) Mitala yelatelela ika lutusa kuutwisisa taba yeo. Ka mutala, Libuka za Evangeli libonisa hande Jehova mwaangela sifumu. Mulimu naaketile batu bane bali babotana kuli baute Mwanaa hae. (Liv. 12:8; Luka 2:24) Jesu hanaapepilwe, Maria “[amulobaza] mwa sicelo kakuli nebasika fumana muzuzu mwa sibaka sa malobalo.” (Luka 2:7) Kambe Jehova naalata, naakabe alukisize kuli Mwanaa hae apepelwe mwa sibaka sesinde. Kono sa butokwa hahulu ku yena neli kuli Jesu ababalelwe ni kuhuliswa ki lubasi lone lutiile kwa moya.

⁸ Taba ya mwa Bibele ye, yebonisa za kupepwa kwa Jesu, ilutusa kulemuha mubonelo wa Jehova ka za sifumu. Bashemi babañwi babatanga kuli bana babona bandongwame sifumu, nihaikaba kuli kueza cwalo kukona kutahisa kuli bana babona bafokole kwa moya. Kono sina mose lunyakisiselize, Jehova yena uunga lika za kwa moya kuba za butokwa  hahulu kufita za kwa mubili. Kana ni mina munani mubonelo wa Jehova? Likezo zamina libonisañi?—Mubale Maheberu 13:5.

9, 10. Lukona kubonisa cwañi kuli luunga taba ya kusitatalisa babañwi sina mwaiingela Jehova?

⁹ Hape, halunyakisiseñi mutala obonisa mubonelo wa Mulimu ka za kusitatalisa babañwi. Jesu naabulezi kuli: “Mutu kaufela yasitatalisa alimuñwi ku babanyinyani babanani tumelo ba, nekukaba hande ku yena hanaaka tamelelwa mwa mulala licwe lelituna la kubelisa lelipikuluswa ki mbongolo, ni kunepelwa mwa liwate.” (Mare. 9:42) Kaniti, manzwi ao abonisa maikuto a Jesu ka za kusitatalisa babañwi! Bakeñisa kuli Jesu uswana sina Ndatahe, lwakona kukolwa kuli Jehova ni yena unani maikuto aswana ka za batu babaeza lika zekona kusitatalisa yomuñwi wa balateleli ba Jesu.—Joa. 14:9.

¹⁰ Kana ni luna luunga taba ya kusitatalisa babañwi sina mwaiingela Jehova ni Jesu? Kana lwaikutwanga sina bona? Likezo zaluna libonisañi? Ka mutala, luungeñi kuli lutabela hahulu mutinelo omuñwi kamba muikabisezo okona kusitatalisa batu babañwi mwa puteho kamba okona kutahisa kuli babe ni takazo yemaswe. Kana lukabonisa kuli lwalata mizwale baluna ka kusaapala ka mukwa olutabela hahulu wo?—1 Tim. 2:9, 10.

11, 12. Kutoya bumaswe sina Mulimu ni kuba ni buiswalo kuka lutusa cwañi kuambuka kueza lika zemaswe?

¹¹ Mutala wabulaalu ki wa kuli Jehova utoile bumaswe. (Samu 5:4) Nihaike kuli Mulimu waziba kuli luezanga lika zeñwi bakeñisa sibi seluhozize, ulususueza kuli lutoye bumaswe sina yena. (Mubale Samu 97:10.) Kunahanisisa libaka Jehova hatoile bumaswe kuka lutusa kuba ni mubonelo oswana ni wahae, mi lukaba ni maata a kuambuka kueza lika zemaswe.

¹² Hape, haiba luba ni mubonelo oswana ni wa Jehova wa kutoya bumaswe, lukalemuha kuli likezo zeñwi limaswe nihaike kuli Bibele haisika bulela cwalo ka kunonga. Ka mutala, kunani mubinelo omuñwi osweli kuata hahulu mwa lifasi kacenu wa kubinela fa mahutu a mutu obaezanga basali mwa manwelo a macwala. Batu babañwi bakona kuunga kuli mubinelo wo hausika fosahala kakuli hauswani ni kueza buhule luli. * Kono kana luli ni Mulimu ki mona mwaangela taba yeo cwalo? Muhupule kuli Mulimu utoile bumaswe bwa mufuta kaufela. Kacwalo, haike luikataze kuba ni buiswalo ni kutoya lika zatoile Jehova ilikuli luambuke kueza lika zemaswe.—Maro. 12:9.

13. Ki kabakalañi kuzibela cimo mubonelo wa Jehova hakukona kulutusa kueza likatulo zende kwapili?

¹³ Haluituta Bibele, luswanela kunyakisisanga mubonelo wa Jehova ka za muinelo omuñwi olukona kukopana ni ona kwapili. Kueza cwalo kuka lutusa kuziba zeluswanela kueza haluka ipumana mwa muinelo oka lutokwa kueza katulo kapili-pili. (Liprov. 22:3) Halunyakisiseñi mitala isikai ya mwa Bibele.

14. Luitutañi kwa mutala wa Josefa wa kuhana kulobala ni musalaa Potifaro?

¹⁴ Josefa hanaalikilwe ki musalaa Potifaro kuli afose ni yena, honafo feela ahana kueza cwalo, mi taba yeo ibonisa kuli naanyakisiselize cimo mubonelo wa Jehova ka za kusasepahala mwa linyalo. (Mubale Genese 39:8, 9.) Kuzwa fo, Josefa hanaaalabile musalaa Potifaro kuli: “Nikona kueza cwañi bumaswe bobutuna cwalo, nifoseze Mulimu?”  naabonisize kuli naanga lika sina mwaliingela Mulimu. Luna bo? Luungeñi kuli mutu yomuñwi yelubeleka ni yena ukalisa kueza linyawe ni luna. Kamba luamuhela lushango kamba maswaniso a za somano. * Kukalubela bunolo kuunga muhato oswanela haiba lunahanisiselize cimo mubonelo wa Jehova fa taba yeo ni kuzibelela cimo zeluka eza mwa muinelo wo.

15. Ki lika mañi zekona kulutusa kutula miliko yekona kulupaleliswa kusepahala ku Jehova sina mone baezelize Maheberu babalaalu?

¹⁵ Cwale halunyakisiseñi mutala wa Maheberu babalaalu bo Shadrake, Meshaki, ni Abedinego. Hane balaezwi kuli balapele siswaniso sa gauda sanaaezize Mulena Nebukadenezare, nebahanile ni kualaba mulena ka kunonga kuli nebasike balapela siswaniso seo, ili kubonisa kuli nebanahanisiselize cimo zene batokwa kueza kuli bazwelepili kusepahala ku Jehova. (Exo. 20:4, 5; Dan. 3:4-6, 12, 16-18) Luungeñi kuli mubelekisi wamina umikupa kufa nubu ya masheleñi kuli ituse kulifela lisinyehelo za mukiti okaeziwa, ili osimuluha mwa bulapeli bwa buhata. Nemuka ezañi? Mwa sibaka sa kulibelela kuli muipumane mwa muinelo wo, ki hande kuli ka nako ya cwale mulike kunyakisisa mubonelo wa Jehova mwa taba yeo. Mi haiba muipumana mwa muinelo wo, hakuna kuba taata hahulu kuziba litaba zeswanela, zemukona kubulela kamba kueza, sina mone baezelize Maheberu babalaalu.

16. Kuutwisisa hande mwaangela lika Jehova kuka lutusa cwañi haiba luipumana mwa muinelo omuñwi olusika libelela olutokwa kuli lueze katulo yeama likalafo?

¹⁶ Hape haiba lunyakisisa cimo zelutokwa kueza kuli luzwelepili kusepahala ku Mulimu, lukaziba muhato oluswanela kuunga haluipumana mwa muinelo omuñwi olusika libelela olutokwa kuli lueze katulo yeama likalafo. Ki niti kuli luikatulezi kusapompelwa mali kasibili kamba likalulo zetuna zeene zaona, kono likalafo zeñwi zeama kuitusisa mali litokwa kuli luikezeze katulo ka kuitusisa likuka za Bibele zebonisa mubonelo wa Jehova mwa taba yeo. (Lik. 15:28, 29) Haluswaneli kulibelela kuli konji halukaba mwa sipatela kona lukanyakisisa litaba zecwalo, kakuli ka nako yeo mwendi luutwa hahulu butuku mi lu mwa muinelo olutokwa kueza katulo kapili-pili. Kacwalo ye ki yona nako ya kuli lueze lipatisiso,  kutaleleza kadi ya ka mulao yebonisa katulo yaluna ka za mali, ni kuikambota ni baalafi. *

17-19. Ki kabakalañi haluswanela kuituta mwaangela lika Jehova honafa? Mufe mutala wa muinelo olutokwa kuitukiseza.

¹⁷ Mutala omuñwi ki wa Jesu yanaasika zina-zina kualaba Pitrosi, hanaa mufile kelezo yesika luka ka kubulela kuli: “Mulena, hakuikutwele butuku.” Kusina kukakanya, Jesu naanahanisisize cimo zanaatokwa Mulimu ku yena ni zanaabulezi Mañolo ka za bupilo bwahae ni lifu lahae fa lifasi. Kuziba litaba zeo neku mutusize kuzwelapili kusepahala ni kuitoboha bupilo bwahae bakeñisa luna.—Mubale Mateu 16:21-23.

¹⁸ Kacenu, Mulimu ubata kuli batu bahae baitame silikani ni yena ni kuli baeze mobakonela kaufela kupeta musebezi wabafile. (Mat. 6:33; 28:19, 20; Jak. 4:8) Batu babañwi babaanga kuli babata kulutusa bakona kulika kuluyaulula kwa musebezi wo, sina mone kubezi ku Jesu. Ka mutala, mukona kueza cwañi haiba mubelekisi wamina amitaluseza kuli ubata kumifa situlo sesituna kwa mubeleko ni kumiekeleza hahulu kwa tuwelo yamina, kono mulemuha kuli musebezi wo uka mipaleliswa kueza lika za kwa moya? Kamba mukona kueza cwañi haiba mukupiwa kuyo kenela sikolo samina kwa sibaka sisili, ili nto yekatahisa kuli muzwe fa lapa la bashemi bamina? Haiba muipumana mwa muinelo ocwalo, kana mukalapela, kueza lipatisiso, ni kukupa kelezo ku ba mwa lubasi lwamina, mane mwendi ni kwa baana-bahulu ba puteho, mi ki hona mukaeza katulo? Haiba kucwalo, neikaba hande hane mukaeza lika zeo honafa kuli muzibe mwaangela lika Jehova ni kuba ni mubonelo wahae. Mi hamuka kopana ni muliko ocwalo kwa sikolo kamba kwa mubeleko, hamuna kufumana taata kuziba za kueza. Haiba muitomezi likonkwani za kwa moya, mi muikatulezi mwa pilu yamina zemubata kueza mwa bupilo, kuka mibela bunolo kupeta likonkwani zemuitomezi kale kwamulaho.

¹⁹ Mwendi mwakona kunahana za miinelo yemiñwi yemukona kuipumana ku yona ka sipundumukela. Ki niti kuli halukoni kuitukiseza miinelo kaufela yetaata yelukona kukopana ni yona. Kono haiba lunahanisisa litaba zebonisa mwaangela lika Jehova halueza tuto ya ka butu, lukahupula lika zeluitutile, mi lukaitusisa likuka zeo mwa muinelo oluli ku ona. Kacwalo, haike luikataze kuziba mwaangela lika Jehova, kuba ni mubonelo wahae, ni kunyakisisa molutusezwa ki kuba ni mubonelo wa Mulimu kacenu ni moluka tusezwa kwapili.

20, 21. (a) Ki kabakalañi halukaba ni tabo mwa lifasi lelinca kusina taba kuli lukaba ni tukuluho yenani maciñekelo? (b) Ki sika mañi seluswanela kueza kuli lube ni tabo yecwalo ka nako ya cwale?

²⁰ Kaniti, lunyolezwi kupila mwa lifasi lelinca. Buñata bwaluna lunyolezwi kuikola kupila kuya kuile mwa paradaisi fa lifasi. Mubuso wa Mulimu hauka busa, batu kaufela bakalukululwa kwa lika zebatahiseza manyando aatile mwa lifasi le. Nihakulicwalo, batu bakazwelapili kuba ni tukuluho ya kuiketela za kueza. Mañi ni mañi ukaikezeza likatulo ka kuya ka mwabatela.

²¹ Niteñi, tukuluho yaluna haina kuba yesina maciñekelo. Babaishuwa bakatokwa kulatelela milao ya Jehova yeka batusa kutaluhanya zende ku zemaswe. Bakaba ni tabo yetuna habanze baeza cwalo, mi bakapila mwa kozo. (Samu 37:11) Kono nihaiba kacenu lwakona kuba ni tabo yecwalo haiba luunga lika sina mwaliingela Jehova.