1. Ki tukuluho mañi yalufile Jehova?

JEHOVA ulufile tukuluho ya kuiketela za kueza mwa bupilo. Ululuta molukona kuezeza likatulo zende, mi halueza likatulo zemutabisa, ulutusa kukondisa. (Samu 119:173) Haiba lusebelisa litaba za butokwa zeluituta mwa Linzwi la Mulimu, lukaziba mwakuezeza likatulo zende.—Maheb. 5:14.

2. Ki butata mañi bolukona kukopana ni bona hase luezize katulo?

² Kono fokuñwi niha lukona kueza katulo yende, kukona kulubela taata kufeleleza sene lukalisize. Halunyakisiseñi mitala isikai: Muzwale wa mutangana uikatulela kubala Bibele mutumbi. Ueza hande mwa lisunda lisikai kono hasamulaho watuhela kubala. Kaizeli uitomela sikonkwani sa kuba paina wa kamita kono uzwelapili kuzina-zina mi haangi muhato wo. Sitopa sa baana-bahulu baeza katulo ya kuli bakaeza misipili ya bulisana kuli batuse mizwale ni likaizeli mwa puteho kono sekufitile likweli zeñata basaangi muhato wo. Nihaike kuli miinelo yeo yashutana, kunani nto yeñwi yebaezize kaufelaa bona. Batu bao kaufela habasika eza lika zene baikatulezi kueza. Bakreste ba mwa linako za baapositola ba mwa puteho ya Korinte ni bona nebakopani ni butata bobuswana. Halunyakisiseñi zelukona kuituta ku bona.

3. Ki katulo mañi yene baezize mizwale ba mwa puteho ya Korinte, kono ki sika mañi sene siezahalile?

³ Ibato ba ka silimo sa 55 C.E., Bakreste ba mwa puteho ya Korinte nebaezize katulo ya butokwa hahulu. Nebautwile kuli mizwale babona ba kwa Jerusalema ni Judea nebakopana ni miinelo yetaata mi nebaziyelehile hahulu, ni kuli mizwale ba mwa liputeho zeñwi nebalukisize kueza likoleko za masheleñi kuli babatuse. Mizwale ba mwa puteho ya Korinte nebanani sishemo ni bufani mi baikatulela kuli ni bona nebaka tusa mizwale babona bane bali mwa butokwi. Kacwalo, bakupa muapositola Paulusi kubatusa kuziba mone bakatuseza mizwale babona. Paulusi añolela puteho yeo litaelo, mi aketa Tite kuli atuse mwa taba ya likoleko.  (1 Makor. 16:1; 2 Makor. 8:6) Kono hamulaho wa likweli lisikai kuzwa fo, Paulusi autwa kuli mizwale ba mwa puteho ya Korinte nebasika eza sina mone baatulezi. Kabakaleo, nebasike bakona kuluma mpo yabona ka bunako hamoho ni linubu zeñwi zenezwa kwa liputeho, ili zeneiswa kwa mizwale ba kwa Jerusalema.—2 Makor. 9:4, 5.

4. Ka kuya ka liñolo la 2 Makorinte 8:7, 10, 11, ki kelezo mañi yanaafile Paulusi ku ba mwa puteho ya Korinte?

⁴ Mizwale ba mwa puteho ya Korinte nebaezize katulo yende, mi Paulusi naabababalize kabakala tumelo yabona yetiile ni takazo yabona yetuna ya kubata kutusa mizwale babona. Kono hape naabaelelize kuli bafeleleze zene bakalisize. (Mubale 2 Makorinte 8:7, 10, 11.) Zeneezahezi ku bona lilutusa kulemuha kuli nihaiba Bakreste babasepahala kukona kubabela taata kueza lika zende zene baikatulezi kueza.

5. Ki lipuzo mañi zeluka nyakisisa?

⁵ Ni luna, sina mizwale ba mwa puteho ya Korinte, kukona kulubela taata kueza lika zene luikatulezi kueza. Kabakalañi? Kabakala kusapetahala, lwakona kukenelwa ki muliko wa kulata kukasheza misebezi kwapili. Kamba mwendi muinelo omuñwi osika libelelwa ukona kutahisa kuli kulubele taata kueza lika zene luikatulezi kueza. (Muek. 9:11; Maro. 7:18) Lukona kueza cwañi haiba luikutwa kuli lutokwa kunyakisisa sinca katulo yene luezize kwamulaho ni kuicinca? Mi ki lika mañi zeka lutusa kufeleleza zene lukalisize?

6. Ki kabakalañi halutokwa kucinca katulo yene luezize ka linako zeñwi?

⁶ Kunani likatulo zeñwi za butokwa zelusike lwacinca nikamuta. Ka mutala, haluna kucinca katulo yene luezize ya kusebeleza Jehova, mi haluna kutuhela kusepahala ku mutu yelunyalani ni yena. (Mat. 16:24; 19:6) Kono kunani likatulo zeñwi zetokwa kucinciwa. Kabakalañi? Kakuli miinelo yakona kucinca. Ki lika mañi zeka lutusa kueza likatulo zende?

7. Ki lika mañi zeluswanela kukupa Jehova ka tapelo, mi ki kabakalañi?

⁷ Mulapele kuli mufiwe butali. Jehova naasusumelize Jakobo kuñola kuli: “Haiba yomuñwi ku mina haana butali, azwelepili kukupa Mulimu, kakuli ufanga batu kaufela ka bufani bobutuna.” (Jak. 1:5) Ka mubulelelo omuñwi lukali kaufelaa luna ‘haluna butali.’ Kacwalo, luswanela kuitinga ku Jehova halueza katulo ni halubata kucinca katulo yene luezize kwamulaho. Haiba mueza cwalo, Jehova uka mitusa kueza likatulo zende.

8. Ki lipatisiso mañi zeluswanela kueza lusika eza kale katulo?

⁸ Mueze lipatisiso ka butungi. Muezange lipatisiso mwa Linzwi la Mulimu, lihatiso zelukisizwe ki kopano ya Jehova, ni kuambola ni batu bomukona kusepa. (Liprov. 20:18) Ki kwa butokwa kueza lipatisiso zecwalo musika eza kale likatulo zecwale ka kucinca musebezi omueza, kututela kwa sibaka sesiñwi, kamba kuketa hande lituto za kwa sikolo zemukona kueza, ili zeka mitusa kupeta hande bukombwa bwamina.

9. Lukona kutusiwa cwañi haiba lunyakisisa mulelo waluna wa kueza katulo yeñwi?

⁹ Munyakisise libaka lelitahisa kuli mueze katulo yeñwi. Jehova walemuhanga milelo yelubanga ni yona halueza likatulo. (Liprov. 16:2) Ubata kuli lusepahale mwa lika kaufela. Kacwalo, halueza likatulo, luswanela kueza cwalo ka libaka leliswanela kufita kubata feela kutabisa batu. Haiba lusaezi likatulo ka libaka leliswanela, kukona kulubela taata kueza lika zene luikatulezi kueza. Ka mutala, muzwale wa mukulwani ukona kuikatulela kusebeza sina paina wa kamita. Kono hamulaho wa nako, upalelwa kukwanisa lihora zetokwahala, mi taba yeo itahisa kuli asike aikola bukombwa bwahae. Mwendi naanahana kuli libaka lelituna lene litahisize kuli akalise kueza bupaina kikuli atabise Jehova. Kono mwendi libaka luli lene litahisize kuli aeze bupaina kikuli naabata kutabisa bashemi bahae kamba mutu yomuñwi.

10. Ki lika mañi zekona kulutusa kueza licinceho?

 ¹⁰ Halunyakisiseñi muinelo wa muituti wa Bibele yaikatulela kutuhela kuzuba kwai. Kwa makalelo, ueza hande kakuli hazubi kwai mwa sunda iliñwi kamba zepeli, kono hasamulaho, uutwa mambengo mi ukalisa kuzuba hape. Niteñi, hamulaho wa nako, watuhela kuzuba! Bakeñisa kuli walata Jehova mi ubata kumutabisa, utuhela mukwa wanaanani ona wa kuzuba kwai.—Makolo. 1:10; 3:23.

11. Ki kabakalañi hamuswanela kuziba luli sikonkwani semubata kupeta?

¹¹ Muzibe luli sikonkwani semubata kupeta. Haiba muziba luli sikonkwani semubata kupeta, kuka mibela bunolo kufeleleza zene mukalisize. Ka mutala, mwendi muitomezi sikonkwani sa kubalanga Bibele zazi ni zazi. Kono haiba hamusika lukisa tomahanyo, hamuna kukona kukwanisa sikonkwani samina. * Kamba mwendi baana-bahulu ba puteho bakona kuatula kuli batokwa kutanda nako yeñata ya kulisa mutapi, kono sekufitile nako mi habasika eza sina mone baatulezi. Kuli bakone kupeta sikonkwani sene baitomezi, bakona kuipuza lipuzo zecwale ka ze: “Kana lwaziba kuli ki bo mañi luli babatokwa hahulu kuezezwa misipili ya bulisana? Kana lutomile nako tenyene yeluka bapotela?”

12. Ki lika mañi zelutokwa kueza fokuñwi, mi ki kabakalañi?

¹² Mube ni mubonelo oswanela. Kaufelaa luna lwapalelwanga kueza lika kaufela zelubata kueza kabakala kusaba ni nako, liitusiso, kamba maata. Kacwalo, mube ni mubonelo oswanela. Fokuñwi mwendi mutokwa kucinca katulo yene muezize kakuli mulemuha kuli hamukoni kueza lika zene muikatulezi kueza. (Muek. 3:6) Kono luungeñi kuli munyakisisize katulo yene muezize, muicincize, mi muikutwa kuli mwakona kueza lika zene muikatulezi kueza. Halunyakisiseñi lika zeketalizoho zeka lutusa kufeleleza zene lukalisize.

13. Mutokwa kuezañi kuli mube ni maata a kueza lika zene muikatulezi kueza?

¹³ Mulapele ku Mulimu kuli amife maata a kuunga muhato. Mulimu wakona kumifa “maata a kuunga muhato,” ili kumitusa kuli mueze lika zene muikatulezi kueza. (Mafil. 2:13) Kacwalo, mukupe Jehova kuli amife moya okenile, ilikuli mube ni maata amutokwa. Muzwelepili kulapela niha mukaikutwa kuli tapelo yamina haisika alabiwa. Jesu naabulezi kuli: “Muzwelepili kukupa, mi mukafiwa [moya okenile].”—Luka 11:9, 13.

14. Sikuka sesiñozwi kwa liñolo la Liproverbia 21:5, sikona kumitusa cwañi kueza lika zene muikatulezi kueza?

¹⁴ Mulukise nzila ya kupeta ka yona mulelo wamina. (Mubale Liproverbia 21:5.) Kuli mufeze musebezi one mukalisize, mutokwa kulukisa nzila ya momuka uezeza. Mi cwale mukatokwa kueza musebezi wo ka kuya ka mone mulukiselize. Ka mukwa oswana, hamueza katulo, muswanela kuñola zekatokwahala kaufela kuli mueze lika zene muikatulezi kueza. Mi kuli mufeze musebezi omuñwi omutuna, mutokwa kuueza hanyinyani-hanyinyani, mi kueza cwalo kuka mitusa kuziba zwelopili yemuezize. Paulusi naasusuelize mizwale ba mwa puteho ya Korinte kuli “sunda ni sunda fa lizazi lapili,” babeyange sesiñwi kwatuko sene bakafa sina nubu kufita kulibelela nako yanaaka taha, kihona hane bakakalisa kueza likoleko. (1 Makor. 16:2) Ni mina kuli musike mwautwa hahulu mabote hamueza musebezi omuñwi omutuna, mutokwa kuueza hanyinyani-hanyinyani.

15. Ki nto mañi yemuswanela kueza hamulaho wa kulukisa nzila ya kupeta ka yona mulelo wamina?

¹⁵ Haiba mubonisa hande lika zemulela kueza ka kuliñola, kuka mibela bunolo kulieza. (1 Makor. 14:40) Ka mutala, litopa za baana-bahulu bafilwe litaelo za kuli habaeza mukopano,  bakete muuna-muhulu yakañola likatulo kaufela zeezizwe ki sitopa, mi kuboniswe kuli ki baana-bahulu bafi babaka eza musebezi omuñwi ni kuli baka ufeza lili. Haiba baana-bahulu balatelela ketelelo ye, kuka babela bunolo kueza sina mone baatulezi. (1 Makor. 9:26) Mwakona kueza nto yeswana ni mina hamueza lika za ka butu. Ka mutala, mwakona kuñola lika zemubata kueza ka zazi ni zazi ni kubonisa lika zemutokwa kueza pili. Kueza cwalo kuka mitusa kufeleleza zene mukalisize, mi mukaeza cwalo ka bunako.

16. Ki lika mañi zeka lutusa kueza lika zene luikatulezi kueza, mi liñolo la Maroma 12:11 lilumelelana cwañi ni taba yeo?

¹⁶ Mueze ka taata. Mutokwa kuikataza kuli mueze lika zene muikatulezi kueza, ili kufeleleza sene mukalisize. (Mubale Maroma 12:11.) Paulusi naasusuelize Timotea kuli ‘azwelepili kuikataza’ ni kuli ‘atundamene’ kuba muluti yomunde. Kelezo yeswana yeo yakona kulutusa ni luna haluitomela likonkwani za kwa moya.—1 Tim. 4:13, 16.

17. Liñolo la Maefese 5:15, 16, likona kulutusa cwañi mwa taba ya kueza katulo?

¹⁷ Muitusise hande nako yamina. (Mubale Maefese 5:15, 16.) Mukete nako yemuka eza nto yeñwi yemuikatulezi kueza mi musike mwacinca nako yeo. Musike mwaba ni mubonelo wa kuli mukona feela kuunga muhato nako yeswanela haika fita; nako yeo mwendi haina feela kubateñi. (Muek. 11:4) Mutokomele kuli hamulumelezi lika zesi za butokwa kumicela nako ni kumipaleliswa kueza lika za butokwa. (Mafil. 1:10) Haiba kukonahala, mutome nako yemuziba kuli hamuna kufilikanywa ki nto ifi kamba ifi. Muzibise babañwi kuli mupatehile, mi hamutokwi kuhakanyehiswa. Hape mwendi mwakona kulukisa za kutima luwaile lwamina kamba kubala mashango kamba litaba za fa Intaneti ka nako isili. *

18-19. Ki lika mañi zeka lutusa kuli lusike lwazwafa halukopana ni miinelo yetaata bakeñisa katulo yende yeluezize?

¹⁸ Munahane lika zende zekaezahala hase muezize katulo. Lika zende zekona kuezahala hamulaho wa kueza katulo likona kubapiswa kwa sibaka kolulibile haluli mwa musipili. Haiba mubata kufita komuya mi muto lemuha kuli nzila yemuzamaya ku yona ikwalilwe, mukatokwa kuzwelapili mwa musipili wamina ka kuitusisa nzila isili. Ka mukwa oswana, haluswaneli kuzwafa halukopana ni miinelo yetaata bakeñisa katulo yeluezize, kono luswanela kuzwelapili kunahana za lika zende zeluka ikola.—Magal. 6:9.

¹⁹ Kueza likatulo zende haki nto yebunolo, mi kueza lika zene luikatulezi kueza kukona kulubela taata. Kono haiba luitinga ku Jehova, uka lutusa kuba ni butali ni maata alutokwa kuli lufeleleze sene lukalisize.