Tumelelano yeo hape neitahisize kuli kutomiwe kopano yenca yebizwa Kopano ya League. Kopano yeo neitomilwe ka mulelo wa kuli “itahise swalisano mwahalaa linaha za lifasi hamohocwalo ni kutahisa kozo ni buiketo mwa lifasi kaufela.” Bulapeli bobuñata bone buipapata kuba bwa Sikreste nebuyemezi kopano yeo. Kopano yeneswalisanisa likeleke yebizwa Federal Council of the Churches of Christ mwa America neiyemezi kopano ya League ka kubulela kuli “ki kopano ya bupolitiki yeyemela Mubuso wa Mulimu fa lifasi.” Kopano yeo neibonisize kuli neiyemela kopano ya League ka kuluma batu kwa mukopano wa Paris Peace Conference. Yomuñwi wa batu bane bafumanehile kwa mukopano wo naatalusize kuli “mukopano wo neutusize kuli kube ni kozo mwa lifasi yesamba ba ibe teñi.”

Hamulaho wa nako, kwaba ni zwelopili, kono zwelopili yeo neisika tahiswa ki batu bane bafumanehile kwa mukopano one ubulela za kozo. Ka silimo sa 1919, nekubile ni zwelopili yetuna yeneama musebezi wa kukutaza muta Jehova naatusize batu bahae kukutaza ka kutukufalelwa kufita lili kaufela. Kono kuli musebezi wo ueziwe, muinelo one bali ku ona Baituti ba Bibele neutokwa kucinca.

Mukopano wa ka silimo wa kuketa bazamaisi ba kopano ya Watch Tower Bible and Tract Society neulukisizwe kueziwa la Mukibelo, January 4, 1919. Ka nako yeo, Muzwale Joseph F. Rutherford, yena yanaaetelela musebezi wa batu ba Jehova, naalengilwe mwa tolongo ni mizwale babañwi ba 7 kwa Atlanta, mwa Georgia, kwa U.S.A., hamulaho wa kutamelezwa litaba za buhata. Mizwale nebatokwa kuatula haiba mizwale bao bane batamilwe nebaka ketiwa hape kuli babe bazamaisi mwa kopano kamba kuli kuketiwe basili.

Muzwale Rutherford hanaali mwa tolongo, naaikalezwi zeneka ezahala kwa kopano ya Watch Tower Bible and Tract Society. Naaziba kuli mizwale babañwi nebaikutwa kuli neikaba hande kuketa mueteleli yomunca. Kabakaleo, añolela liñolo mizwale bane bafumanehile kwa mukopano wa Watch Tower wa ka silimo, mi ababaza Muzwale Evander J. Coward kuli abe mueteleli wa kopano. Muzwale Rutherford naatalusize kuli Muzwale Coward neli mutu “yawile pilu,” “yanani temuho,” ni “yasepahala ku Mulena.” Kono mizwale babañwi babañata bona nebaikutwa kuli neikaba hande kueza liketisa zeo  hamulaho wa likweli ze 6. Mizwale bane bali licaziba za mulao, ili bane bayemezi mizwale bane batamilwe mwa kuta, balumelelana ni bona. Hane banze banyakisisa taba ya kuketa mueteleli, mizwale babañwi bafilikana hahulu.

Kono cwale kwaezahala nto yeñwi yene batalusize bo Richard H. Barber kuli ki yona yenetatuluzi butata. Muzwale yomuñwi yanaali teñi kwa mukopano wa kuketa mueteleli naabulezi kuli: “Hani caziba wa mulao, kono naziba zelutokwa kueza kuli lubonise busepahali. Mulimu ubata kuli lusepahale. Nzila yende hahulu yelukona kubonisa ka yona kuli lwasepahala ku Mulimu ki ka kueza liketisa ni kuketa Muzwale Rutherford kuli azwelepili kuetelela kopano.”—Samu 18:25.

Muzwale A. H. Macmillan yanaali mwa tolongo ni babañwi naatalusize kuli zazi lene litatami hamulaho wa liketisa, Muzwale Rutherford naangongotile fa limota la sitokisi mwanaakwalezwi Muzwale Macmillan mi amutambeka liñolo. Liñolo leo nelizwa kwa mizwale mi neba lilumezi Muzwale Rutherford kumutaluseza zenebile teñi kwa liketisa. Honafo feela, Muzwale Macmillan aziba zene litalusa liñolo leo. Litaba zeneñozwi mwateñi nelibonisa kuli mizwale kaufela bane bali mwa tolongo nebaketilwe kuli bazwelepili kueza misebezi yene baezanga, mi Muzwale Joseph Rutherford ni William Van Amburgh nebaketilwe kuba bazamaisi ba kopano. Kacwalo, Muzwale Rutherford naakazwelapili kusebeza sina mueteleli wa kopano.

Mizwale baluna ba 8 hane batamilwe, Baituti ba Bibele nebakupile batu kunyatela mapampili a kukupa kuli mizwale bane batamilwe balukululwe. Mizwale ni likaizeli bababundume bao nebafumani batu ba 700,000 bane banyatezi mapampili ao. La Bulaalu, March 26, 1919, Baituti ba Bibele basika fitisa kale kupo yabona, Muzwale Rutherford ni mizwale babañwi bane batamilwe balukululwa.

Muzwale Rutherford naabulezi cwana hanaaambola ni batu bane bamuamuhezi halukululwa mwa tolongo: “Kaniti, muinelo oluipumani ku ona kaufelaa luna ulutusa kuitukiseza miinelo yetaata yeluka kopana ni yona kwapili. . . . Buikatazo bomuezize nesi feela bwa kutusa mizwale bamina kuli balukululwe mwa tolongo. Yeo haki yona nto ya butokwa hahulu. . . . Kono buikatazo bwamina bubonisa kuli mubata kukanyisa Jehova, mi babaezize cwalo bafuyauzwi hahulu.”

Mone italimezwi taba ya mizwale ba 8 bane batamilwe mwa tolongo, kubonisa kuli Jehova naaetelela lika kaufela. La May 14, 1919, baatuli bane batalimile sinca taba ya mizwale bao bane baipilelize nebabulezi kuli: “Taba ya Lipaki za Jehova bane batamilwe litaba . . . neisika talimwa hande ka kuya ka mulao, mi kabakaleo, katulo yenefilwe yacinciwa.” Mizwale bao nebatamilwe litaba zetuna, mi kambe nebaswalezwi feela milatu yene batamelelizwe yeo kamba kutuhelelwa kuli bapike lilimo zenyinyani, milatu yene batamelelizwe neisike yafela. Hamulaho wa kulukululwa mwa tolongo, nebasika fiwa mulatu ufi kamba ufi. Kabakaleo, Muzwale Rutherford yanaali caziba wa mulao ni muatuli, naakona kuitusisa situlo sahae kuzeka litaba za batu ba Jehova mwa Kuta Yetuna kwa United States, ili nto yanaaezize hañata-ñata hasaalukuluzwi mwa tolongo.

Muzwale Macmillan hahupula taba yeo, naabulezi kuli: “Nelusika nama feela wa toze ni kulibelela kuli Mulena aluise kwa lihalimu. Nelulemuhile kuli nelutokwa kueza sesiñwi kuli luzibe zanaabata Mulena kuli lueze.”

Kono mizwale bane basebeleza fa Ofisi Yetuna Yeetelela musebezi waluna mwa lifasi kaufela, nebasika kalisa kueza musebezi one baezize ka lilimo zeñata. Kabakalañi? Kabakala kuli ka nako yene basatamilwe mwa tolongo, lika zene baitusisanga kwa kuhatisa nelisinyizwe. Taba yeo neizwafisize hahulu mizwale, mi mizwale babañwi nebanahana kuli musebezi wa kukutaza ufelile.

Kacwalo, mizwale nebabata kuziba haiba batu nebasa tabela taba ya Mubuso yene bakutaza Baituti ba Bibele. Mi kuli bazibe taba yeo, Muzwale Rutherford alukisa kufa ngambolo ya nyangela. Batu nebaka memiwa kwa ngambolo yeo. Muzwale Macmillan naabulezi kuli: “Batu hane basike bataha kwa mukopano wo, neikaba bupaki bwa kuli musebezi wa kukutaza ufelile.”

Kacwalo, la Sunda, May 4, 1919, Muzwale Rutherford niha naakulile hahulu, afa ngambolo yenani toho ya taba yeli, “Sepo Yeomba-omba Batu Babaziyelehile,” mwa Los Angeles, kwa California. Batu ba 3,500 nebafumanehile kwa ngambolo yeo, mi batu babañata-ñata nebakupilwe kukuta kwa mandu abona bakeñisa kuli mwa sibaka mone kufezwi ngambolo yeo nekutezi. Mi fa lizazi lene litatami, nekufumanehile batu ba 1,500. Taba yeo neitusize mizwale kulemuha kuli kanti batu nebasa tabela kuutwa lushango lwa Mubuso!

Zene baezize mizwale hasamulaho kuli bapete musebezi wa kukutaza litusize Lipaki za Jehova ni kacenu.

Tawala ya Mulibeleli ya Sikuwa ya August 1, 1919, neibonisize kuli kwa makalelo a kweli ya September, nekukaba ni mukopano omutuna one ukabela mwa Cedar Point, kwa Ohio. Muzwale Clarence B. Beaty, yomuñwi wa Baituti ba Bibele wa kwa Missouri naatalusize kuli: “Batu kaufela nebatabela kuyo fumaneha kwa mukopano wo.” Mi kwateñi, nekufumanehile mizwale ni likaizeli babafitelela 6,000, ili nto  yenesika libelelwa. Hape nto yenetabisize hahulu kwa mukopano wo kikuli batu babafitelela 200 nebakolobelizwe mwa lisa lelibizwa Erie.

La September 5, 1919, fa lizazi la buketalizoho la mukopano wo, Muzwale Rutherford hanaafa ngambolo yenani toho ya taba yeli: “Kutazo kwa Babeleki Ba Bañwi,” azwisa magazini yenca yenani toho ya taba yeli, The Golden Age. * Mwa magazini yeo “nekuka fumanehanga makande a likezahalo zetuna mwa lifasi ni litaba za mwa Bibele zetalusa libaka lika zeo [hane lisweli] kuezahala.”

Hatiso yenca yeo hane izwisizwe, Baituti ba Bibele kaufela nebasusuelizwe kukutaza ka bundume. Mwa liñolo lene liñozwi kubonisa mone uswanela kuezezwa musebezi wo nekuñozwi kuli: “Muhasanyi ni muhasanyi yakolobelizwe uswanela kuhupula kuli ki tohonolo yetuna kueza musebezi wa kukutaza, mi uswanela kueza mwakonela kaufela kukutaza kwa batu mwa lifasi.” Bahasanyi babañata nebasusuelizwe hahulu ki taba yeo. Mwa kweli ya December, bahasanyi ba Mubuso bane bakutaza ka kutukufalelwa nebaamuhezi likupo zefitelela 50,000 kwa batu bane batabela kubala magazini yenca yeo.

Kwa mafelelezo a silimo sa 1919, batu ba Jehova nebakalile kuswalisana hape kueza musebezi wa kukutaza. Hape bupolofita bobuñwi bwa butokwa bobubulela za mazazi a mafelelezo nebutalelelizwe. Bupolofita bobubulela za kulikiwa ni kukeniswa kwa batu ba Mulimu bobubulezwi kwa liñolo la Malaki 3:1-4 nebutalelelizwe. Batu ba Jehova nebalukuluzwi mwa buhapiwa bwa swanisezo bone bali ku bona hane baswalisana ni “Babilona Yomutuna,” mi Jesu naaketile “mutanga yasepahala yanani kutwisiso.” * (Sin. 18:2, 4; Mat. 24:45) Baituti ba Bibele cwale nese baitukiselize kueza musebezi wanaa bafile Jehova.