1. Ki katulo mañi yende ka kufitisisa yakona kueza mutu?

HAÑATA, likatulo zebaeza bashemi liamanga bana babona ka nako yetelele. Haiba bashemi baeza likatulo zemaswe, bakona kutahisa kuli bana babona bakene mwa butata. Kono haiba baeza likatulo zende, bakatusa bana babona kuba ni tabo ni kukondisa mwa bupilo. Niteñi, bana ni bona baswanela kueza likatulo zende. Katulo yende ka kufitisisa yakona kueza mutu, ki kusebeleza Ndataa luna wa kwa lihalimu yalilato, yena Jehova.—Samu 73:28.

2. Ki likatulo mañi zende zanaaezize Jesu ni bashemi bahae?

² Bashemi ba Jesu nebatabela kutusa bana babona kusebeleza Jehova, mi likatulo zene baezize nelibonisa kuli kusebeleza Jehova neli yona nto ya butokwa hahulu mwa bupilo bwabona. (Luka 2:40, 41, 52) Jesu ni yena naaezize likatulo zende zene mutusize kueza tato ya Jehova. (Mat. 4:1-10) Jesu hasaahulile naali mutu yanaanani sishemo, yasepahala, ni yanani bundume, mi bashemi kaufela babalata Mulimu nebaka tabela kuba ni mwana yacwalo.

3. Ki lipuzo mañi zeluka nyakisisa mwa taba ye?

³ Mwa taba ye, lukanyakisisa lipuzo zelatelela: Ki likatulo mañi zende zanaaezize Jehova ka za Jesu? Bashemi ba Sikreste bakona kuitutañi kwa likatulo zene baezize bashemi ba Jesu? Mi Bakreste babanca bakona kuitutañi kwa likatulo zanaaezize Jesu?

4. Ki katulo mañi ya butokwa yanaaezize Jehova ka za Mwanaa hae?

⁴ Jehova naaketile batu babaswanela kuli babe bashemi ba Jesu. (Mat. 1:18-23; Luka 1:26-38) Manzwi azwelela kwatasaa  pilu anaabulezi Maria, añozwi mwa Bibele abonisa kuli naalata hahulu Jehova ni Linzwi lahae. (Luka 1:46-55) Mi Josefa hanaalatelezi ketelelo yanaa mufile Jehova, naabonisize kuli naalata Mulimu mi naabata kumutabisa.—Mat. 1:24.

5-6. Ki lika mañi zanaalumelelize Jehova kuli Jesu akopane ni zona?

⁵ Mulemuhe kuli Jehova naasika keta batu bane bafumile kuli babe bashemi ba Jesu. Sitabelo sanaafile Josefa ni Maria, Jesu hasaapepilwe, sibonisa kuli nebali babotana. (Luka 2:24) Josefa mwendi naanani sintolo sesinyinyani sene sili kwatuko ni ndu yahae mwa Nazareta, ili mwanaaezezanga musebezi wahae wa kubeta. Kubonahala kuli nebasina lika zeñata, sihulu lubasi lwabona hase luekezehile kuli mane nese babile ni bana ba 7 kamba kufitelela.—Mat. 13:55, 56.

⁶ Jehova naasilelelize Jesu kwa lika zeñwi, kono naasika musileleza kwa miinelo yetaata kaufela yanaakopani ni yona. (Mat. 2:13-15) Ka mutala, Jesu naanani bahabo yena babañwi bane basika lumela ku yena. Kaniti, Jesu naaikutwile hahulu bumaswe babañwi mwa lubasi lwahae kwa makalelo hane basika lumela kuli neli yena Mesia. (Mare. 3:21; Joa. 7:5) Kubonahala kuli Josefa, yena ndatahe yanaa muañuzi, hanaashwile, Jesu hape naaikutwile hahulu bumaswe. Bakeñisa kuli ndatahe naashwile, Jesu, ka kuba yena mwana wa mweli, naazwiselizepili musebezi wanaaezanga ndatahe. (Mare. 6:3) Jesu hanaanzaa hula, naatokwa kubabalela lubasi lwahae. Kusina kukakanya, naatokwa kusebeza ka taata kuli afumanele lubasi lwahae lika zene lutokwa. Kacwalo, Jesu naaziba mokuutwahalela kukatala hamulaho wa kusebeza lizazi mukatumbi.

7. (a) Ki lipuzo mañi zebaswanela kuipuza batu babanyalani ka za kuba bashemi? (b) Sina mokuboniselizwe kwa liñolo la Liproverbia 2:1-6, bashemi baswanela kuluta bana babona kuezañi?

⁷ Haiba munyezi kamba munyezwi, mi nemuka tabela kuba ni bana, muipuze kuli: ‘Kana lunani buikokobezo, lwatabela kueza lika za kwa moya, mi kana Jehova naaka luketa kuli lubabalele mbututu?’ (Samu 127:3, 4) Haiba mu bashemi, muipuze kuli: ‘Kana nisweli naluta bana baka kulemuha kuli kusebeza ka taata ki kwa butokwa?’ (Muek. 3:12, 13) ‘Kana nisweli naeza monikonela kaufela kusileleza  bana baka kwa lika za mwa lifasi la Satani zekona kubatahiseza kozi kwa mubili ni kueza lika zemaswe?’ (Liprov. 22:3) Hamukoni kusileleza bana bamina kwa lika kaufela zemaswe zebakona kukopana ni zona. Taba yeo haikonahali feela. Kono ka lilato, mubatuse kuitukiseza miinelo yetaata yebakona kukopana ni yona mwa bupilo ka kuzwelapili kubabonisa mobakona kuitusiseza Linzwi la Mulimu kuli libaetelele. (Mubale Liproverbia 2:1-6.) Ka mutala, haiba wahabo mina atuhela kusebeleza Jehova, muitusise Linzwi la Mulimu kutusa bana bamina kuli bazibe libaka hakuli kwa butokwa kuzwelapili kusepahala ku Jehova. (Samu 31:23) Kamba haiba mutu yomuñwi yomulata ashwa, mubonise bana bamina litimana za mwa Bibele zekona kubatusa kutiyela masitapilu ni kuba ni kozo ya mwa munahano.—2 Makor. 1:3, 4; 2 Tim. 3:16.

8. Ka kuya ka liñolo la Deuteronoma 6:6, 7, ki lika mañi zanaaezize Josefa ni Maria?

⁸ Josefa ni Maria nebatusize Jesu kueza lika zetabisa Mulimu; nebalatelezi taelo yanaafile Jehova kwa bashemi. (Mubale Deuteronoma 6:6, 7.) Josefa ni Maria nebalata hahulu Jehova, mi nebaezize mone bakonela kaufela kutusa bana babona kuli ni bona bamulate.

9. Ki likatulo mañi zende zanaaezize Josefa ni Maria?

⁹ Josefa ni Maria nebalapelanga Jehova hamoho ni bana babona kamita. Kusina kukakanya, sunda ni sunda, nebayanga kwa sinagoge ya kwa Nazareta kuyo lapela Mulimu, mi silimo ni silimo, nebayanga kwa Jerusalema kuyo eza Paseka. (Luka 2:41; 4:16) Mwendi hane bayanga kwa Jerusalema sina lubasi, nebalutanga Jesu ni banyani bahae lika zene bakopani ni zona batanga ba Jehova kwamulaho, mi mwendi mane nebapotelanga libaka zebulezwi mwa Mañolo. Kono lubasi lwabona hane lunze luekezeha, mwendi nesi nto yebunolo ku Josefa ni Maria kutamanga misipili yecwalo kamita kuyo lapela Jehova. Niteñi, kueza cwalo neku batusize kuikola limbuyoti zeñata. Bakeñisa kuli kulapela Jehova nekuli kwa butokwa hahulu mwa bupilo bwabona, lubasi lwabona nelutiile kwa moya.

10. Bashemi babalata Jehova bakona kuitutañi kwa mutala wa Josefa ni Maria?

¹⁰ Bashemi babalata Jehova bakona kuitutañi  kwa mutala wa Josefa ni Maria? Sa butokwa nikufita kikuli, mubonise bana bamina kuli mulata hahulu Jehova, mi mueze cwalo ka manzwi ni ka likezo zamina. Mulemuhe kuli mpo yetuna ka kufitisisa yemukona kufa bana bamina ki kubatusa kulata Jehova. Mi yeñwi ya lituto za butokwa hahulu yemukona kuluta bana bamina ki kubatusa kuba ni tomahanyo ya kuitutanga Bibele kamita, kulapela, kufumaneha kwa mikopano ya puteho, ni kueza musebezi wa kukutaza. (1 Tim. 6:6) Niteñi, muswanela kufumanela bana bamina lika za kwa mubili zebatokwa. (1 Tim. 5:8) Kono muhupule kuli silikani sa bana bamina ni Jehova ki sona sesika batusa kupunyuha lifasi lelimaswe le ni kukena mwa lifasi lelinca la Mulimu, isiñi lika za kwa mubili. *—Ezek. 7:19; 1 Tim. 4:8.

11. (a) Kelezo ye kwa liñolo la 1 Timotea 6:17-19, ikona kutusa cwañi bashemi kueza likatulo zende habanze bahulisa bana babona? (b) Ki likonkwani mañi zemukona kunyakisisa ni lubasi lwamina, mi ki limbuyoti mañi zemuka fumana haiba mueza cwalo? (Mubone mbokisi yeli, “ Ki Likonkwani Mañi Zemuka Itomela?”)

¹¹ Kwatabisa luli kubona kuli bashemi ba Sikreste babañata basweli batomela bana babona likonkwani zende za kwa moya! Basebeleza Jehova hamoho. Bafumanehanga kwa mikopano ya puteho ni mikopano yemituna. Mi bakutazanga taba yende. Mane mabasi amañwi aezize tukiso ya kuyo kutaleza mwa kalulo ya simu yesakutalezwangwi hahulu. Babañwi bayo potanga fa Betele kamba kutusa mwa misebezi ya kopano ya buyahi. Mabasi aezanga cwalo atokwanga kuitusisa masheleñi abona mi mwendi fokuñwi kubabelanga taata kueza cwalo. Kono Jehova ukafuyaula hahulu buikatazo bwabona. (Mubale 1 Timotea 6:17-19.) Bana babahuliselizwe mwa mabasi acwalo hañata bazwelangapili kueza lika zende zeo zebaitutile, mi babanga ni tabo kabakala kuli bashemi babona neba bahulisize ka nzila yeo. *—Liprov. 10:22.

12. Ki lika mañi zanaatokwa kueza Jesu hasaahulile?

¹² Ndatahe Jesu wa kwa lihalimu kamita uezanga likatulo zende, mi bashemi ba Jesu ba fa lifasi ni bona nebaezanga likatulo zende. Niteñi, hasaahulile, naaikezezanga likatulo zahae. (Magal. 6:5) Sina luna, Jesu ni yena naanani tukuluho ya kuiketela za kueza. Naakona kueza lika zanaabata feela yena, isiñi kueza tato ya Mulimu. Kono naaiketezi kueza lika zene mutusize kuzwelapili kuba ni silikani sesinde ni Jehova. (Joa. 8:29) Mutala wa Jesu ukona kutusa cwañi babanca kacenu?

13. Ki keto mañi ya butokwa yanaaezize Jesu hanaasali mwanana?

¹³ Jesu hanaasali mwanana, naaiketezi kuutwa bashemi bahae. Nikamuta, naasika hana  kulatelela zene bamubulelela bashemi bahae, ka kunahana kuli naaziba lika zeñata kubafita. Kono ‘naazwezipili kuipeya kwatasaa bona.’ (Luke 2:51) Kusina kukakanya, Jesu naaezize mwanaakonela kaufela kupeta buikalabelo bwahae ka kuba yena mwana wa mweli. Naaezize ka taata kuituta musebezi wa kubeta wanaaezanga ndatahe yanaa muañuzi, ilikuli akone kuzwelapili kubabalela lubasi lwahae.

14. Luziba cwañi kuli Jesu naalata kuituta Linzwi la Mulimu?

¹⁴ Bashemi ba Jesu mwendi neba mubulelezi za kuli naapepilwe ka makazo, mi neba mutaluselize litaba zene babulezi linumwana za Mulimu ka za hae. (Luka 2:8-19, 25-38) Jesu naasika itinga feela fa litaba zanaabulelezwi, kono naaezanga lipatisiso mwa Mañolo. Luziba cwañi kuli Jesu naalata kuituta Linzwi la Mulimu? Luziba cwalo bakeñisa kuli hanaasali mwanana, baluti ba mwa Jerusalema “nebazwelapili kukomokiswa ki kutwisiso yahae ni likalabo zahae.” (Luka 2:46, 47) Mi Jesu hanaanani lilimo ze 12, naasazibile kale kuli Jehova neli yena Ndatahe.—Luka 2:42, 43, 49.

15. Jesu naabonisize cwañi kuli naaiketezi kueza tato ya Jehova?

¹⁵ Jesu hasaazibile zanaabata Jehova kuli aeze, aikatulela kueza tato ya Jehova. (Joa. 6:38) Naaziba kuli naakatoiwa ki batu babañata, mi kubonahala kuli naaikutwanga bumaswe hanaanahananga za taba yeo. Nihakulicwalo, naaiketezi kuutwa Jehova. Jesu hanaakolobelizwe ka silimo sa 29 C.E., nto ya butokwa hahulu mwa bupilo bwahae neli kueza tato ya Jehova. (Maheb. 10:5-7) Mane Jesu niha naashwa fa kota ya linyando, naasika tuhela kueza tato ya Ndatahe.—Joa. 19:30.

16. Ki tuto mañi yebaituta banana ku Jesu?

¹⁶ Muutwe bashemi bamina. Sina Josefa ni Maria, bashemi bamina ni bona habasika petahala. Nihakulicwalo, Jehova ufile bashemi bamina buikalabelo bwa kumisileleza, kumiluta, ni kumietelela. Haiba muutwa kelezo yeba mifa ni kubakuteka, ‘zamina likakonda.’—Maef. 6:1-4.

17. Ka kuya ka liñolo la Joshua 24:15, ki katulo mañi yebatokwa kueza babanca?

¹⁷ Muiketele yemuka sebeleza. Muswanela kuziba hande Jehova, mulelo wahae, ni momukona kuezeza tato yahae mwa bupilo bwamina.  (Maro. 12:2) Kueza cwalo kuka mitusa kueza katulo ya butokwa hahulu mwa bupilo bwamina, yona katulo ya kusebeleza Jehova. (Mubale Joshua 24:15; Muek. 12:1) Haiba muba ni tomahanyo ya kubala Bibele ni kuituta kamita, lilato lamina ku Jehova likazwelapili kuhula, mi tumelo yamina ku yena ikatiya.

18. Babanca baswanela kuiketela kuezañi, mi kueza cwalo kuka batusa cwañi?

¹⁸ Muiketele kueza pili tato ya Jehova mwa bupilo bwamina. Mwa lifasi la Satani, batu batalusezwanga kuli haiba baitusisa buikoneli bwabona kueza lika zetusa feela bona, bakaba ni tabo. Kono lwaziba kuli batu babandongwama sifumu ‘baitabanga ka lika zeñata zeutwisa butuku.’ (1 Tim. 6:9, 10) Niteñi, haiba muteeleza ku Jehova ni kuiketela kueza pili tato yahae mwa bupilo bwamina, mukakondisa mi ‘mukaba ni butali.’—Josh. 1:8.

19. Ki nto mañi yebaswanela kuhupula bashemi?

¹⁹ Bashemi, mueze momukonela kaufela kutusa bana bamina kusebeleza Jehova. Muitinge ku yena mi uka mitusa kueza likatulo zende. (Liprov. 3:5, 6) Muhupule kuli bana bamina bakalatelela hahulu lika zemueza isiñi lika zemubulela. Kacwalo, mueze likatulo zekatusa bana bamina kutabisa Jehova.

20. Ki limbuyoti mañi zebaka ikola babanca haiba baiketela kusebeleza Jehova?

²⁰ Babanca, bashemi bamina bakona kumitusa kueza likatulo zende mwa bupilo. Kono muswanela kuikezeza likatulo zekatabisa Mulimu. Kacwalo, mulikanyise Jesu, mi muiketele kusebeleza Ndataa mina wa kwa lihalimu yalilato. Haiba mueza cwalo, mukakondisa mwa bupilo, mi mukaba ni tabo. (1 Tim. 4:16) Mi kwapili, mukaikola bupilo bobunde!